A: Algemene doelstelling

Het verlenen van excellente consulaire diensten aan Nederlanders in nood in het buitenland, evenals het verstrekken van reisdocumenten aan Nederlanders in het buitenland. Daarnaast levert het kabinet een bijdrage aan een gereguleerd personenverkeer door de Nederlandse inbreng in het Europese visumbeleid en is verantwoordelijk voor de visumverlening kort verblijf.

Het versterken van de Nederlandse cultuursector door internationale uitwisseling en presentatie; verbindingen leggen met economische diplomatie en andere prioriteiten van geïntegreerd buitenlandbeleid, zoals het mensenrechtenbeleid en veiligheidsbeleid.

Bijdragen aan een effectief internationaal netwerk van Nederland door facilitering van bezoeken van/aan staatshoofden, regeringsleiders en ministers van buitenlandse zaken. Versterking van het draagvlak voor het Nederlandse internationale netwerk in Nederland door effectief beleid ten aanzien van (verkeers)overtredingen door medewerkers van ambassades en internationale organisaties. NB: het gastlandbeleid dat in 2018 onder artikel 4 was opgenomen, is in 2019 samengevoegd met de relevante onderdelen binnen artikel 1 van de begroting.

B: Rol en verantwoordelijkheid

De Minister van Buitenlandse Zaken is verantwoordelijk voor de volgende zaken:

Consulaire dienstverlening

Uitvoeren

• • Visumbeleid kort verblijf van het Koninkrijk der Nederlanden;

• • Afgifte van machtigingen voorlopig verblijf (MVV’s) op de posten;

• • Afname van inburgeringsexamens buitenland;

• • Orange Carpet-beleid, ter bevordering van het Nederlandse bedrijfsleven;

• • Bijstand aan Nederlanders in nood in het buitenland;

• • Begeleiding van Nederlanders die in het buitenland gedetineerd zijn;

• • Uitbrengen van reisadviezen;

• • Crisisrespons;

• • Afgifte van Nederlandse reisdocumenten in het buitenland en van diplomatieke en dienstpaspoorten;

• • Afgifte van consulaire verklaringen en legalisaties.

Regisseren

• • Europees visum- en migratiebeleid en Caraïbisch visumbeleid;

• • Bilaterale dimensie van visum- en migratiebeleid.

Nederlandse cultuur en publieksdiplomatie

De uitvoering van het internationaal cultuurbeleid (ICB) is een gedeelde verantwoordelijkheid van de Minister van Buitenlandse Zaken (bij wie ook de coördinatie ligt), de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en de Minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking. Het beleidskader voor het ICB wordt steeds voor een periode van vier jaar vastgesteld (beleidskader internationaal cultuurbeleid 2017–2020). De inzet op het gebied van Publieksdiplomatie valt onder de verantwoordelijkheid van de Minister van Buitenlandse Zaken.

Stimuleren

• • Promotie van Nederlandse kunst en cultuur in het buitenland en identificatie van internationale kansen en ontwikkelingen voor de Nederlandse culturele sector en creatieve industrie.

• • Behoud, beheer en ontsluiting van gedeeld cultureel erfgoed.

• • Buitenlandse bezoekersprogramma’s.

• • Het inzetten van publieksdiplomatie door het postennetwerk en BZ om het beeld van Nederland in het buitenland te versterken en op een positief realistische manier uit te dragen.

Regisseren

• • Beleidsvorming en uitvoering van het internationaal cultuurbeleid.

• • Afstemming met culturele fondsen en ondersteunende instellingen over internationale activiteiten.

• • Ondersteuning van het buitenlandpolitieke- en economische beleid door publieksdiplomatie en cultuur in te zetten, bijvoorbeeld als instrument in de dialoog over mensenrechten.

Financieren

• • Ondersteuning van culturele fondsen, instellingen en activiteiten binnen het beleidskader Internationaal cultuurbeleid (2017–2020).

• • Nederlands-Vlaamse samenwerking (via ondersteuning van Huis DeBuren in Brussel).

• • Bezoekersprogramma’s.

• • Gedelegeerde activiteiten Publieksdiploma en Cultuur door Nederlandse ambassades.

• • Subsidieregeling voor programma’s gericht op jeugd en sociale innovatie in de ring van landen grenzend aan de EU.

Bijdragen aan het internationale netwerk van Nederland

Uitvoeren

• • Het systeem voor notificatie van verkeersovertredingen aan medewerkers ambassades en internationale organisaties.

Regisseren

• • De organisatie van inkomende bezoeken van hoogwaardigheidsbekleders.

Financieren

• • Inkomende en uitgaande bezoeken van de Koning; inkomende bezoeken van regeringsleiders en ministers van buitenlandse zaken.

C: Beleidsconclusies

Internationaal cultuurbeleid

Consulaire Zaken

Landenvergelijkend onderzoek consulaire dienstverlening

De vaste commissie voor Buitenlandse Zaken heeft RAND Europe een landenvergelijkend onderzoek naar consulaire dienstverlening laten uitvoeren. Het onderzoek leverde inzichten op voor verschillende aspecten van consulaire dienstverlening aan burgers in het buitenland. Deze inzichten zullen betrokken worden bij de verdere verbetering van de consulaire dienstverlening. De Staat van het Consulaire 2020, de brief over de staat van de consulaire dienstverlening aan Nederlanders in het buitenland en aan buitenlanders die naar Nederland willen komen, (verwacht in juni 2020) zal een reactie geven op dit onderzoek.

IOB-Beleidsdoorlichting

In 2019 heeft IOB een beleidsdoorlichting BZ-begrotingsartikel 4 uitgevoerd. Op 8 november 2019 is in een Kabinetsreactieingegaan op deze beleidsdoorlichting, waarbij aandacht is gegeven aan de wijze waarop opvolging is gegeven aan de aanbevelingen uit de IOB-evaluatie over consulaire dienstverlening.

IOB-evaluatie

Uit de IOB-evaluatie «De burger centraal? Consulaire dienstverlening in beweging 2011–2018» komt naar voren dat de inzet om de consulaire dienstverlening moderner, effectiever en efficiënter te maken grotendeels conform planning is gerealiseerd. Het ministerie zet zich onverminderd in om de modernisering te voltooien en de IOB-aanbevelingen, waaronder reisadviezen die mede naar aanleiding van deze IOB aanbevelingen zijn aangepast, waarbij rekening is gehouden met meer landenspecifieke informatie, een overzichtelijke vormgeving en het sneller kunnen actualiseren van de reisadviezen, waarbij de zorgvuldigheid van de inhoud van het reisadvies voorop blijft staan.

Onderzoeken Autoriteit Persoonsgegevens

• • Op basis van haar toezichttaak op de verwerking van persoonsgegevens heeft de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) twee onderzoeken gestart bij Buitenlandse Zaken in het kader van de Schengen visumverlening en VIS-verordening artikel 41.

• • Het eerste onderzoek bij de ambassade en diens externe dienstverlener in Londen dat medio 2019 is gestart bevindt zich in de afrondende fase. Het tweede onderzoek, dat zich zal richten op ambassade Dublin vindt in 2020 plaats.

Internationaal onderzoek innovaties in paspoortdienstverlening

In opdracht van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, in samenwerking met het Ministerie van Buitenlandse Zaken, heeft de organisatie PBLQ heeft een internationaal vergelijkend onderzoek naar innovaties in paspoortdienstverlening laten uitvoeren. Het onderzoek heeft inzichten en deels nieuwe mogelijke innovaties om de dienstverlening verder te verbeteren opgeleverd, bijvoorbeeld ten aanzien van digitaal aanvragen. Het onderzoek is met een gezamenlijke brief met de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties die ingaat op deze inzichten en innovaties aan de Kamer gestuurd.

Schengenevaluatie

• • Een «onaangekondigde thematische evaluatie van het Schengen Visumbeleid» van Nederland, Frankrijk, Spanje en Zwitserland door de Europese Commissie (CIE) vond plaats in Rabat, Marokko, van 24-27 september 2019.

• • Naast een aantal bevindingen in het concept-evaluatierapport, is de CIE vooral kritisch op de lange wachttijden voor het maken van een afspraak voor het indienen van een visumaanvraag bij de geëvalueerde lidstaten in Rabat.

• • Het concept-evaluatierapport van de CIE moet nog worden vastgesteld. De aanbevelingen (Raadsconclusies) die uit het evaluatie rapport voortvloeien zijn nog niet ontvangen.

• • Nederland zal in contact blijven met de andere in Rabat geëvalueerde Schengenpartners om gezamenlijk op te trekken met andere hoofdsteden waar het gaat om gemeenschappelijke bevindingen/aanbevelingen voortvloeiend uit het Schengenevaluatierapport.

D: Budgettaire gevolgen van beleid

E: Toelichting op de financiële instrumenten

Verplichtingen

De verplichtingen binnen dit artikel zijn per saldo toegenomen. In de eerste suppletoire begroting is het budget verhoogd met EUR 16 miljoen. Dit ook vanwege de ambitie, die is opgenomen in het regeerakkoord, om een one-stop shop (Loket Buitenland) voor Nederlanders woonachtig in het buitenland op te zetten. Overeenkomstig het bedrag aan uitgaven 2019 zijn ook nieuwe verplichtingen aangegaan voor de versnelling van de digitaliseringsagenda consulair, vervoerskosten in het kader van het visumproces, ICT kosten (extra licenties software) en stickerkosten, beide het gevolg van toename visumaanvragen.

Zoals gemeld in de tweede suppletoire begroting zijn de verplichtingen verder verhoogd tot een bedrag van EUR 75 miljoen. Niet alle verplichtingen zijn gerealiseerd in 2019, zoals het formaliseren van de subsidie voor gedetineerdenbegeleiding 2020–2023 dat begin 2020 zal plaatsvinden. Een aantal verplichtingen voor de digitalisering van het consulaire proces kosten meer voorbereidingstijd omdat de verschillende consulaire systemen op elkaar moeten aansluiten.

Uitgaven

Artikel 4.1

De realisatie bij consulaire dienstverlening Nederlanders is een optelsom van diverse activiteiten die gezien de consulaire context hier wel benoemd worden. Het nieuwe subsidiekader 2020–2023 Gedetineerden is pas eind december vastgesteld, waardoor de eerste betaling niet in 2019 heeft plaatsgevonden. De voortgang van Loket Buitenland loopt volgens planning. De onderbesteding op onderdelen van Loket Buitenland is onder meer veroorzaakt doordat kosten op een andere begrotingsonderdelen zijn gerealiseerd, zoals personeelskosten onder apparaat. Een deel van de uitgaven van Loket Buitenland zijn bij de tweede suppletoire begroting verschoven naar 2020, omdat de ontwikkeling van het digitale platform voor het Loket Buitenland door de rijksbrede samenwerking meer tijd vergt dan was voorzien. In financieel opzicht geldt dat de uitgaven niet gelijkmatig over de projectduur plaatsvinden. De eerste fase van het project is voornamelijk gebruikt voor noodzakelijke voorbereidingen, zowel in het opstarten van de samenwerking met partnerorganisaties als ten behoeve van de doorontwikkeling van de infrastructuur waarop het project voortbouwt voor dienstverlening aan de doelgroep (website en 24/7 Contact Center). De grote uitgaven worden verwacht in de periode 2020–2021.

Artikel 4.2

In de eerste suppletoire begroting is dit artikelonderdeel verhoogd met EUR 11,7 miljoen om de autonome groei van visa te kunnen verwerken, waardoor de uitgaven van de dienstverlening structureel toenamen, zoals ICT kosten, vervoerskosten visumproces en aankoop stickers. Daarnaast heeft de modernisering van de consulaire diplomatie geleid tot intensivering in 2019 en 2020 om de digitaliseringsagenda conform planning en budget uit te voeren. Uiteindelijk vielen een deel van de digitaliseringsuitgaven in 2019 mee door de lagere inzet en tarieven van de leveranciers en het doorschuiven van betalingen naar 2020.

Artikel 4.3

Geen toelichting

Artikel 4.4

In 2019 heeft de Koning een staatsbezoek gebracht aan Ierland en India en vonden (werk)bezoeken plaats aan de Duitse deelstaten Bremen, Mecklenburg Voor Pommeren en Brandenburg en aan het Verenigd Koninkrijk, Japan en de AVVN (Algemene Vergadering van de Verenigde Naties). De staatshoofden van Polen en Spanje brachten een bezoek aan Nederland.

Daarnaast heeft een aantal mutaties plaatsgevonden die eerder al zijn toegelicht in de eerste suppletoire begroting.

Ontvangsten

Artikel 4.10

De ontvangsten consulair Nederlanders zijn hoger uitgevallen doordat er meer legalisaties en consulaire verklaringen, opties & naturalisaties zijn uitgevoerd.

Artikel 4.20

De totale ontvangsten op dit onderdeel zijn per saldo hoger uitgevallen. De mutatie bestaat uit een aantal mutaties. Enerzijds zijn de ontvangsten verhoogd als gevolg van de nabetaling van de KMar voor visaleges 2013–2018 en de vergoeding van de IND voor consulaire dienstverlening met betrekking tot MVV’s en DNA-onderzoek. Aan de andere kant staat hier tegenover dat de ontvangsten lager zijn uitgevallen doordat de bijdrage van de IND voor het uitreiken van MVV’s en DNA-onderzoek op ambassades niet is ontvangen wegens verschil van inzicht over de verrekenmethodiek. Ook de subsidiebijdrage ISF, (Internal Security Fund) van de Europese Commissie voor IOB (informatie ondersteunend beslissen), wordt niet in 2019 maar in 2020 overgemaakt door de EU.

Artikel 4.40

De uiteindelijke realisatie voor verkeersnotificaties (vrijwillige bijdrage voor begane verkeersovertredingen van medewerkers Corps Diplomatique en Internationale organisaties) heeft in het eerste jaar ruim EUR 0,3 miljoen opgeleverd. Dit bedrag wordt toegevoegd aan de algemene middelen.