Het stimuleren en bewaken van veilige vervoers- en watersystemen en een duurzame leefomgeving.

Financieren

De Minister is verantwoordelijk voor het toezicht op de naleving van weten regelgeving in het transport en de leefomgeving. De Minister heeft een nationale coördinatie- c.q. verantwoordingsverplichting richting de EU ten aanzien van internationale milieuregelgeving.

Binnen het departement is de uitvoering van de handhaving en het toezicht opgedragen aan het agentschap Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT). De werkzaamheden van dit agentschap worden grotendeels gefinancierd via bijdragen vanuit IenW. Een deel van de kosten van vergunningverlening wordt gefinancierd vanuit tarieven aan externe partijen; het niet gedekte deel van de kosten van vergunningverlening wordt gefinancierd vanuit bijdragen op artikel 97 uit deze begroting. De tarieven die aan externe partijen voor vergunningverlening wordt gevraagd zijn dus niet geheel kostendekkend.

De Autoriteit woningcorporaties als onderdeel van de ILT houdt namens de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties toezicht op de woningcorporaties. Dit toezicht wordt, met uitzondering van het toezicht op de naleving van de Wet normering topinkomens (WNT), gefinancierd via een jaarlijkse heffing op deze woningcorporaties. Het toezicht op de naleving van de WNT wordt uit de begroting van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties gefinancierd.

Namens de Minister van Economische Zaken en Klimaat wordt toezicht gehouden op het gebruik van gassen die invloed hebben op het klimaat. Naast ozonlaag afbrekende gassen zijn dit ook gassen die als broeikasgas worden bestempeld.

De ILT voert het toezicht uit en geeft vergunningen af voor de zogenaamde precursoren voor explosieven namens de Minister van Justitie en Veiligheid. Deze stoffen kunnen worden gebruikt om (terroristische) aanslagen te plegen. Verkoop ervan is door een vergunningstelsel beperkt.

Doen (uitvoeren)

De Minister is verantwoordelijk voor de uitvoering van de wettelijke taken van het agentschap ILT.

Een beschrijving van het uitvoeringsprogramma van de ILT is te vinden in het Meerjarenplan 2020–2024 (MJP) dat in september 2019 aan de Tweede Kamer is gezonden (Kamerstukken II 2019/20, 34550, nr. 4). Een uitgebreid inhoudelijk verslag van alle ILT activiteiten is te vinden in het publieksjaarverslag over 2020.

Onderstaande tabel geeft inzicht in de voorziene activiteiten in het begrotingsjaar. De ILT zet haar schaarse capaciteit selectief in op de terreinen waar de maatschappelijke risico's het grootst zijn en waar het handelen van de ILT het meeste effect kan sorteren. Een belangrijke pijler voor deze afweging is de Inspectie-Brede Risicoanalyse (IBRA). Deze wordt tegelijk met het MJP aangeboden aan de Tweede Kamer. Deze ontwikkelde methode helpt de ILT om ordelijk te kiezen, op basis van de maatschappelijke schade, aan welke taken zij prioriteit geven en aan welke niet. De grootste maatschappelijke risico's worden door de ILT programmatisch aangepakt, met telkens de meest kansrijke combinatie van disciplines, specialisten en instrumenten. Daarbij worden instrumenten ingezet van gerichte nalevingscommunicatie tot oorsprong. De ILT is gestart met zeven programma's.

Bij de inrichting van de thematische inspectieprogramma's wordt de bestaande capaciteitsinzet gericht op het verbeteren van de effectiviteit op deze onderwerpen.

Toelichting

In de tabel bij indicatoren en kengetallen staan de verschillen tussen geplande- en gerealiseerde productie weergegeven. De afwijkingen in de realisatie ten opzichte van de oorspronkelijke begroting 2020 worden veroorzaakt doordat de ILT in haar interne jaarplannen de ambities naar boven heeft bijgesteld op basis van voortschrijdend inzicht. De onderzoeken / handhaving zijn geregistreerd bij ‘toezicht’. De realisatie bij dienstverlening is hoger omdat in 2020 een inhaalslag heeft plaatsgevonden.

De ILT is in 2020 formeel van start gegaan met de nieuwe organisatieinrichting, die is gebaseerd op de departementale Koers 2021. De ILT heeft ook haar inspectiemethodiek aangepast. De ILT gebruikte de interventieladder om te beslissen welke interventie bij welke overtreding past. De interventieladder is verouderd, ingehaald door jurisprudentie en niet meer in lijn met de uitgangspunten van onze koers. In 2020 introduceerde de ILT de nieuwe handhavingsstrategie, die de interventieladder vervangt. Daarmee volgt de ILT de landelijke handhavingsstrategie. Deze interventiematrix gaat gelden voor alle werkterreinen van de ILT. Naast een algemeen deel bestaat de nieuwe handhavingsstrategie uit specifieke uitwerkingen per vakgebied. Deze is gemaakt voor de 10 meest voorkomende overtredingen per werkterrein. Op deze manier kan de inspectie transparant vergelijkbare keuzes maken in vergelijkbare situaties. De ILT kan interventies of sancties op dezelfde wijze kiezen en toepassen.

Door de uitbraak van COVID-19 moest snel gezocht worden naar een goede en veilige aanpak van de ILT werkzaamheden, die vaak op locatie worden gedaan. Vanaf 16 maart 2020 werd er zoveel mogelijk thuis gewerkt. Inspectiebezoeken op locatie lagen tijdens de intelligente lockdown stil. Waar mogelijk werd dit vervangen door digitaal werk. Bij calamiteiten, ongevallen of meldingen ging het werk op locatie altijd door.

Tijdens de lockdown waren er verschillen in risico’s. De luchtvaarsector lag bijvoorbeeld zo goed als stil, maar de afvalsector ging door. Om te bepalen welke toezichtsactiviteiten met voorrang opgepakt moesten worden heeft de ILT ook tijdens de Coronatijd de systematiek van de IBRA aangehouden. Bij het opstarten van inspecties zijn de maatschappelijke risico’s leidend geweest. Tussen half juni en half augustus werden in drie fases vrijwel alle inspecties op locatie weer opgepakt. De ILT koos ervoor om eerst werkvelden op te pakken waar de noodzaak tot toezicht en opsporing urgent is, of aandacht nodig heeft. Tussen half juni en half augustus werden in drie fases vrijwel alle inspecties op locatie weer opgepakt. Bepaalde werkzaamheden werden uitgezonderd omdat de 1,5 meter niet kon worden gewaarborgd. De medewerkers werken volgens de richtlijn ‘veilig en gezond werken’ : met goede beschermende middelen zoals mondkapjes en handschoenen. De veiligheid van haar werknemers staat bij de ILT altijd voorop.

Door de pandemie zijn andere manieren om toezicht te blijven houden in een stroomversnelling geraakt. Fysieke inspecties zijn een onderdeel van een bredere interventiemix. Data wordt nu beter benut en digitale alternatieven worden onderzocht. De ILT heeft gekeken waar toezicht deels met drones kan worden uitgevoerd. Ook de digitalisering wordt verder verbeterd. Vergunningen worden nu meer dan voorheen digitaal beoordeeld en afgehandeld. Het voordeel van digitalisering is dat er ook met terugwerkende kracht geinspecteerd kan worden omdat bedrijven zelf ook meer digitaal vastleggen door het thuiswerken.

De in 2018 begonnen programma’s zijn ook in 2020 verder doorontwikkeld en aangescherpt opdat meerjarig zo veel mogelijk concrete doelen en effecten worden behaald. Naast de genoemde programma’s is in 2020 ook gestart met een aantal programmatische verkenningen op de volgende terreinen: ongevallen door vuurwerk; bouwproducten, pleziervaartuigen; REACH/biociden (gevaarlijke stoffen); ongevallen met schepen; vertrouwen in instituties en cybersecurity. De inspectie heeft ook in 2020 samengewerkt met andere toezichthouders en informatie gedeeld (stelsel Inspectieview).

24.01 Handhaving en Toezicht

24.01.03 Bijdrage aan het agentschap ILT (ad 2)

In het Meerjarenplan (MJP) 2020–2024 staat uitgebreider beschreven welke taken worden uitgevoerd en de bijbehorende kengetallen ten aanzien van programma’s, vergunningverlening en toezicht. Vergunningverlening en de werkzaamheden van de Autoriteit woningcorporaties worden niet gedekt door agentschapsbijdrages maar door bijdrages uit de markt respectievelijk de sector.

Een uitgebreide toelichting op deze werkzaamheden is terug te vinden in het publieksjaarverslag ILT over 2020.