In deze begroting is een onderscheid gemaakt tussen de Megaprojecten Verkeer en Vervoer en niet-Verkeer en Vervoer. Onder het artikel Megaprojecten Verkeer en Vervoer vallen:

• • Westerscheldetunnel

• • Betuweroute

• • Hogesnelheidslijn-zuid

• • Anders betalen voor mobiliteit

• • Zuiderzeelijn

De eindstand komt gecorrigeerd voor mee- en tegenvallers op € 4 683 mln. Van de Europese Unie worden voor het project Betuweroute bijdragen (onder andere TEN-gelden) ontvangen. Deze bijdragen worden jaarlijks aangevraagd bij de Europese Unie en in fasen uitgekeerd. In de totale financiering van het project wordt thans uitgegaan van een bedrag van € 172,5 mln.

Tot en met 2007 is door de Europese Unie € 168 mln. betaald.

De op dit productartikel opgenomen bedragen zijn voor het totale project als volgt opgebouwd:

• • reguliere SVV middelen;

• • bijdrage uit het FES;

• • bijdrage private financiering voorgefinancierd uit FES;

• • bijdrage van de Europese Unie;

• • bijdrage Gelderland;

• • bijdrage VROM voor geluidmaatregelen Calandbrug;

• • bijdrage ProRail.

Een evaluatie in het kader van de status Groot Project is ingediend.

De bouwwerkzaamheden aan het tracé zijn inmiddels gereed.

Op 7 september 2009 is het personenvervoer gestart op het traject Amsterdam–Schiphol–Rotterdam met tijdelijk materieel (maximaal 160 km/uur) met een uursdienst op werkdagen. Op 13 december 2009 is het 300 km/uur vervoer Amsterdam–Parijs met de Thalystreinen gestart (vooralsnog op het tracé ten noorden van Rotterdam beperkt tot 160 km/uur).

De volgende activiteiten resteren nog tot het einde van het project:

• • afwikkelen restpunten bouwfase;

• • afwikkeling van het HSL-Schadevergoedingsschap;

• • treffen van maatregelen ter voorkoming van problemen met elektromagnetische compatibiliteit (EMC);

• • faciliteren testen, trein-/baanintegratie en proefbedrijf HSA voor het AnsaldoBreda materieel;

• • verder inregelen van het vervoerssysteem;

• • onderzoeken uitvoeren en maatregelen treffen ten aanzien van geluidsproductie HSL-Zuid.

De verwachting is dat deze werkzaamheden (met uitzondering van het HSL-Schadevergoedingsschap) gedeeltelijk in 2010 en gedeeltelijk in 2011/2012 zullen zijn afgerond. Dit is afhankelijk van de aflevering van het AnsaldoBreda-materieel en de ingroei van het vervoer.

Gezien de ernst van de fileproblematiek is gekozen om een start te maken met Anders Betalen voor Mobiliteit: betalen voor gebruik in plaats van bezit.

In het najaar van 2007 (Kamerstukken II, 2007–2008, 31 305, nr. 1) is besloten een landelijke kilometerprijs voor alle gereden kilometers, voor alle voertuigen gedifferentieerd naar tijd, plaats en milieukenmerken in te voeren. Gekozen is om de invoering van de kilometerprijs te starten met het vrachtvervoer. Daarna zal de kilometerprijs voor de overige voertuigen worden geïmplementeerd.

De bestaande autobelastingen zullen naar rato worden afgeschaft. De lasten worden daarmee eerlijker verdeeld over de weggebruikers, doordat mensen die veel rijden meer betalen dan mensen die minder rijden. Over het geheel genomen gaan alle automobilisten samen niet méér betalen. Verwacht wordt dat de invoering van de kilometerprijs zal leiden tot gedragsveranderingen van de weggebruikers.

In 2008 is het zgn. Partieel Uitvoerings Besluit (PUB, Kamerstukken II, 2008–2009, 31 305, nr. 52) aan de Tweede Kamer gezonden. Op grond van dit PUB worden activiteiten uitgevoerd ter voorbereiding van de zogenaamde Grootschalige Praktijktest (GPT), waarin het technische concept van de kilometerbeprijzing zal worden beproefd.

Eind 2008 is de aankondiging gepubliceerd voor de aanbesteding van de benodigde onderdelen hiervoor. De aanbesteding vindt plaats in de vorm van een concurrentiegerichte dialoog.

Naast de dialoog in het garantiespoor heeft in 2009 ook de consultatie van het hoofdspoor plaatsgevonden. Aanbesteding en consultatie zijn vanwege de controversieel verklaring opgeschort. Met de GPT is een bedrag van € 167 mln. gemoeid.

In 2009 is het voorstel van wet Kilometerprijs (Kamerstukken II, 2008–2009, 31 305, nr. 139) aangeboden aan de Staten-Generaal voor de parlementaire behandeling. De Tweede Kamer heeft het dossier Anders Betalen voor Mobiliteit controversieel verklaard en kiest ervoor het wetsvoorstel niet in behandeling te nemen.

In het kabinetsbesluit van 30 november 2007 (Kamerstukken II, 2007–2008, 31 305, nr. 1) vormen de zogeheten mobiliteitsprojecten een essentieel onderdeel. Sindsdien is uitgebreid overlegd met een reeks van partijen bestaande uit verschillende overheden en grote bedrijven over deze projecten. Dit heeft geleid tot een programma dat in de loop van 2009 op basis van uitvoeringsconvenanten in uitvoering is gebracht.