3.1 Zorgverzekeringswet (Zvw)

3.1.1 Algemene doelstelling

Een kwalitatief goed en toegankelijk stelsel voor curatieve zorg tegen maatschappelijk aanvaardbare kosten.

3.1.2 Rol en verantwoordelijkheid minister

De minister van VWS is systeemverantwoordelijk voor de werking van het stelsel voor curatieve zorg. De minister is verantwoordelijk voor het opstellen en handhaven van de wettelijke kaders waarbinnen het zorgstelsel functioneert. Het wettelijk kader wordt gevormd door de Zorgverzekeringswet, de Wet Bijzondere Medische Verrichtingen, de Wet Marktordening Gezondheidszorg, de Wet Geneesmiddelenprijzen en de Wet Toelating zorginstellingen.

De uitvoering van het zorgstelsel is in handen van private partijen. Verzekeraars sluiten contracten met een veelheid aan private, over het land verspreide zorgaanbieders: ziekenhuizen, instellingen voor geestelijke gezondheidszorg en vrijgevestigde beroepsbeoefenaren, zoals huisartsen, apothekers, paramedici. Door middel van onderlinge concurrentie proberen verzekeraars een zo goed mogelijke prijs/kwaliteitverhouding en doelmatigheid in de zorg te bereiken. De zorg wordt gefinancierd uit collectieve middelen, maar de zorg die aanbieders verlenen en de uitgaven die daarmee gemoeid zijn vergen geen expliciete toestemming van de minister van VWS. Deze vloeien voort uit de aanspraken die zijn vastgelegd in de Zorgverzekeringswet (Zvw). De diversiteit van de zorgsector op een speelveld met publieke en private elementen heeft consequenties voor de sturingsmogelijkheden voor de minister van VWS.

De minister is in het zorgstelsel verantwoordelijk voor macrokostenbeheersing en stelt eisen aan de kwaliteit van de zorg. De minister heeft geen directe invloed op de hoeveelheid zorg die wordt geleverd en de prijsontwikkeling in die sectoren waar de prijsvorming door de markt wordt bepaald. De minister heeft wel invloed op de samenstelling van het verplicht verzekerde pakket (het basispakket) en de (maximale) hoogte van tarieven in sectoren waar de prijsvorming niet is vrijgegeven. Tevens kan de minister doelmatigheid in de zorgsector bevorderen, bijvoorbeeld door het maken van afspraken met het veld en het stimuleren van gepast zorggebruik.

3.1.3 Kerncijfers

Onderstaande kerncijfers schetsen een beeld van de zorgverzekeringswet. In het Financieel Beeld Zorg zullen deze kerncijfers komende jaren worden uitgebreid.

3.1.4 Beleidswijzigingen en prioriteiten 2013

In 2011 zijn twee akkoorden gesloten, een hoofdlijnenakkoord met de ziekenhuizen en zorgverzekeraars en een beheersmodel met de medisch specialisten, met als doel een beheerste kostenontwikkeling in de ziekenhuiszorg. De ambitie is om de structurele uitgavengroei in de ziekenhuiszorg in de periode 2012 tot 2015 tot 2,5% te beperken en zo rust in de sector te creëren (TK 29 248, nr. 215).

In het akkoord met de huisartsen is voor de jaren 2012 en 2013 ook een groei van 2,5% afgesproken. De huisartsen krijgen daarnaast 0,5% extra ruimte ten behoeve van substitutie. De huisartsen leggen zich toe op het besparen van € 50 miljoen door het doelmatig voorschrijven van medicatie (TK 32 620, nr.  71).

In het door vijf partijen gesloten Begrotingsakkoord 2013 (TK 33 280, nr. 1) zijn verschillende afspraken gemaakt over de curatieve zorg. Zo wordt er een onderzoek uitgevoerd naar de wijze waarop de inkomens van medisch specialisten meer in lijn gebracht kunnen worden met hun collega’s in het buitenland. De uitkomsten hiervan worden eind 2012 verwacht. Daarnaast wordt het verplicht eigen risico verhoogd tot € 350 per jaar (met compensatie voor lage inkomens), worden pakketmaatregelen getroffen (waaronder het schrappen van de aanspraak op eenvoudige mobiliteitshulpmiddelen) en worden twee eigen bijdragen ingevoerd. Het betreft een eigen bijdrage per verpleegdag in het ziekenhuis van € 7,50 en een eigen bijdrage van 25% voor hoortoestellen. Door de functionele omschrijving en het vervallen van de maximumvergoeding is de verwachting dat de eigen bijdrage voor hoortoestellen straks lager is dan de bijbetaling onder de huidige regeling. De maximale vergoeding bedraagt in de huidige situatie nog € 500 terwijl de totale kosten per toestel vaak liggen tussen de € 1 000 en € 2 000 met als gevolg een bijbetaling van € 500 tot € 1 500.

Per 1 januari 2013 worden de duurdere oncolytica en de groeihormonen overgeheveld van de aanspraak «farmaceutische zorg» naar de aanspraak «geneeskundige zorg». Deze geneesmiddelen zullen als medisch-specialistische zorg niet langer in het geneesmiddelenvergoedingensysteem (GVS) zijn opgenomen. De overheveling beoogt te komen tot een eenduidige aanspraak op zorg van deze specialistische geneesmiddelen om te voorkomen dat de patiënt de dupe wordt van financiering- en verstrekkinggeschillen tussen zorgaanbieders en zorgverzekeraars. Voor alle geselecteerde groepen geldt dat ze als onderdeel van de medisch-specialistische behandeling voorgeschreven worden (TK 29 248, nr. 231).

De zorginkoop voor curatieve zorg is sterk in ontwikkeling. Met het hoofdlijnen akkoord is er een flinke versnelling in het contracteerproces gekomen. Er is steeds meer verscheidenheid in aanpak van de zorginkoop. Voor de komende jaren is van belang dat het tempo van doelmatigheidsverbetering hoog blijft. Daartoe wordt vanuit de overheid het zorginkoopproces gestimuleerd met het verder risicodragend maken van verzekeraars en met een voorgenomen aanpassing van artikel 13 Zvw. Die aanpassing geeft verzekeraars meer mogelijkheden om een lagere vergoeding, of geen vergoeding, te geven als de verzekerde afwijkt van de door de verzekerde gecontracteerde zorg en ook zet deze aanpassing aan tot een verdere vervroeging van het contracteerproces.

Om de zorg goed te kunnen laten functioneren is een ruim voldoende aanbod van beroepsbeoefenaren nodig. Het Opleidingsfonds moet ervoor zorgen dat er per zorgopleiding voldoende specialisten worden opgeleid. Dit gebeurt door middel van sturing op de instroom. Het gaat bij de bekostiging onder andere om de opleiding tot medisch specialist, huisarts en een aantal ggz-opleidingen. Met ingang van 2013 zal de bekostiging niet langer plaatsvinden door middel van een subsidie van de rijksbegroting, maar door middel van een beschikbaarheidbijdrage op grond van de Wet marktordening in de gezondheidszorg (Wmg) uitgevoerd door de NZa. Het CVZ zal de betalingen doen.

In 2013 wordt de Zvw uitgebreid met de geriatrische revalidatiezorg (€ 817 miljoen) en de tijdelijke uitleen van verpleegartikelen (€ 79 miljoen). Deze middelen worden overgeheveld vanuit de AWBZ (TK 30 597, nr. 184).

3.1.5 Verticale ontwikkeling van de BKZ-uitgaven en -ontvangsten per sector

Tabel 7 laat vanaf de stand ontwerpbegroting 2012 de verticale ontwikkeling van de BKZ-uitgaven en -ontvangsten per sector zien. Voor verdere toelichting wordt verwezen naar de verdiepingsbijlage.

Mee- en tegenvallers

Actualisering Zvw-uitgaven

Op basis van de gegevens van de NZa en het CVZ zijn de zorguitgaven 2011 geactualiseerd (zie tabel 8).

Hoofdlijnenakkoord instellingen voor medisch-specialistische zorg

In 2011 is een Bestuurlijk Hoofdlijnenakkoord met instellingen voor medisch-specialistische zorg gesloten. Een beheerste kostenontwikkeling is daarbij uitgangspunt. In dat akkoord is een financieel kader voor 2012 tot en met 2014 overeengekomen tussen verzekeraars en zorgaanbieders. Uitgaande van het overeengekomen budgettair kader 2012–2014 uit het Hoofdlijnenakkoord werkt de overschrijding, zoals geconstateerd op basis van 2011, niet structureel door.

Beleidsmatige mutaties

Bestuurlijk akkoord curatieve ggz

Dit is een maatregel uit het Begrotingsakkoord 2013. Er is een bestuurlijk akkoord met de veldpartijen in de curatieve ggz gesloten. Onderdeel van dit akkoord is het inzetten op een doelmatigere zorg. Dit leidt tot een opbrengst van € 75 miljoen in 2013 oplopend tot € 100 miljoen vanaf 2014.

Overheveling bruikleenhulpmiddelen

De bruikleenhulpmiddelen die vanuit de AWBZ-regeling worden verstrekt worden per 2013 overgeheveld naar de Zvw. Conform de motie Gerbrands c.s. (33 000-XVI, nr. 52) is bij de behandeling van de begroting 2012 besloten om de AWBZ-regeling voor uitleen van hulpmiddelen (bijv. krukken) naar de Zvw over te hevelen, maar geen Zvw-hulpmiddelen in de Wmo onder te brengen, zodat er op het gebied van de hulpmiddelen niets verandert in de Wmo.

Correctie overgangsbeleid prestatiebekostiging

Als onderdeel van het voortzetten van het overgangsbeleid naar volledige prestatiebekostiging in de medisch-specialistische zorg is voor de jaren 2013 en 2014 een bedrag van € 37 miljoen toegevoegd aan het kader (vrijgevestigd) medisch specialisten.

Dieetadvisering in het pakket

In het Begrotingsakkoord 2013 is € 100 miljoen gereserveerd voor preventie en palliatieve zorg. Een deel van dit budget wordt ingezet om het mogelijk te maken dieetadvisering met ingang van 1 januari 2013 weer in het basispakket op te nemen.

Overheveling geriatrische revalidatiezorg

Het Kabinet-Rutte-Verhagen heeft besloten om de overheveling van de geriatrische revalidatiezorg naar de Zvw per 1 januari 2013 te doen plaatsvinden. In totaal is € 817 miljoen overgeheveld van de AWBZ naar de Zvw.

Het jaar 2013 is een overgangsjaar, dit betekent onder andere dat de zorgverzekeraars in 2013 de zorginkoop via representatie vormgegeven en dat met hen afgesproken is dat zij productieafspraken maken met vergelijkbare omvang als de productie in de AWBZ.

Doelmatigheidskorting geriatrische revalidatiezorg

De overheveling van de geriatrische revalidatiezorg levert vanaf 2015 structureel een doelmatigheidswinst op van € 50 miljoen. Dit wordt bereikt door doelmatiger zorglevering en zorginkoop. Deze taakstelling wordt ook overgeheveld van AWBZ naar Zvw.

Overheveling ggz AWBZ naar Zvw

In het kader van de beleidsregel «Overheveling ggz-budget AWBZ-Zvw» is het voor ggz-instellingen mogelijk te schuiven tussen AWBZ- en Zvw-budgetten voor de ggz. In 2011 zijn door enkele tientallen instellingen gezamenlijk met zorgkantoren en representerende verzekeraars verzoeken ingediend, die per saldo hebben geleid tot een verschuiving van € 17 miljoen van AWBZ naar Zvw.

Overheveling beschikbaarheidsbijdrage opleidingen

Toetsing rechtmatigheid conform Zvw

De besparing als gevolg van de Regeerakkoord-maatregel «vergoeding rechtmatigheid conform Zvw» wordt in 2012 en 2013 nog niet gerealiseerd. Er is een traject in gang gezet in samenwerking met verzekeraars en zorgaanbieders, waarin de maatregel nader wordt uitgewerkt zodat implementatie in 2014 in de rede ligt.

Rollator en overige eenvoudige mobiliteitshulpmiddelen uit het basispakket

In het Begrotingsakkoord 2013 is besloten om het advies van het CVZ op te volgen door de rollator en andere eenvoudige mobiliteitshulpmiddelen uit het pakket te halen.

Ondersteuning bij stoppen met roken in het pakket

In het Begrotingsakkoord 2013 is € 100 miljoen gereserveerd voor preventie en palliatieve zorg. Een deel van dit budget wordt ingezet om het mogelijk te maken om programmatische ondersteuning bij het stoppen met roken met ingang van 1 januari 2013 in het basispakket op te nemen.

Aanpassing tariefkorting huisartsen

Naar aanleiding van de CVZ-cijfers over 2010 is de korting op het huisartsentarief, zoals opgenomen in de begroting 2012, verlaagd. Aanvullend is eind 2011 besloten om de korting nog verder met € 14 miljoen te verlagen.

Aanpassing tariefkorting logopedie

Naar aanleiding van geactualiseerde inzichten over 2010 is de tariefskorting verlaagd. Dit leidt tot een opwaartse bijstelling van het kader.

Aanpassen tariefkorting verloskunde

Naar aanleiding van geactualiseerde inzichten over 2010 is de tariefskorting verlaagd. Dit leidt tot een opwaartse bijstelling van het kader.

Aanpassen tarieven kaakchirurgie

In het Begrotingsakkoord 2013 is besloten de tarieven van de specialistische tandheelkunde door de Nederlandse Zorgautoriteit te laten herijken. Hiervoor is per 2014 een taakstellende besparing van € 20 miljoen ingeboekt.

Werelddekking

Er is sprake van een besparingsverlies in 2012. Het ingezette traject van het aanpassen van de verdragen verloopt niet conform verwachting. Verwacht wordt dat deze aanpassingen niet eerder dan 1 januari 2014 doorgevoerd zijn.

Overheveling FZO naar VWS-begroting

Betreft een overheveling van het kader instellingen voor medisch specialistische zorg naar het Fonds Ziekenhuisopleidingen (FZO) ten behoeve van het opleiden van gespecialiseerd verpleegkundigen en ondersteunend medisch personeel.

Technische en macro-economische mutaties

Macrobijstellingen

De raming van de zorguitgaven is aangepast op basis van de meest recente macro-economische inzichten in de MEV 2012 van het Centraal Planbureau (CPB).

Financieringsmutatie

Er is sprake van een zeker tijdsverloop tussen het moment waarop de NZa de productieafspraken van partijen ontvangt en de verwerking daarvan in de budgetten en de bevoorschotting/declaraties van de instellingen. Als gevolg daarvan is het gebruikelijk dat de financiering binnen een jaargrens afwijkt van de uitgaven (budgetten) in dat jaar. Zo ontstaan zogeheten financieringsachterstanden of -voorsprongen. Deze verschillen worden in het daaropvolgende jaar verrekend. Tussen de jaren doen zich daardoor incidentele financieringsschuiven voor. Meerjarig gezien volgt de financiering echter altijd de uitgaven.

Ontvangsten

Ramingsbijstelling eigen risico

Dit betreft een ramingsbijstelling voor de opbrengsten uit het eigen risico. Deze bijstelling wordt grotendeels verklaard door een lagere nominale ontwikkeling van de Zvw-uitgaven.

Eigen bijdrage verblijfskosten € 7,50 instellingen medisch specialistische zorg

Dit is een maatregel uit het Begrotingsakkoord 2013. Cliënten die in een instelling voor medisch specialistische zorg (ziekenhuizen en zelfstandige behandelcentra) verblijven gaan een eigen bijdrage voor verblijfskosten van € 7,50 per dag betalen als gedeeltelijke compensatie voor niet-zorgkosten (voeding en verblijf).

Nieuwe bekostiging hoortoestellen

Dit is een maatregel uit het Begrotingsakkoord 2013. In 2013 worden de aanspraken ten aanzien van hoortoestellen functioneel omschreven en vervalt de huidige maximum vergoeding. Verzekeraars hebben aangegeven zo in staat te zijn tot scherper inkopen. Dit leidt naar verwachting tot een fors lagere gemiddelde prijs voor hoortoestellen. Daarbij wordt een eigen bijdrage van 25% voor hoortoestellen geïntroduceerd. Door de functionele omschrijving en het vervallen van de maximum vergoeding is de verwachting dat de eigen bijdrage straks veel lager is dan de bijbetaling onder de huidige regeling.

Verhogen eigen risico tot € 350 met compensatie lage inkomens

Zoals besloten in het Begrotingsakkoord 2013 wordt het verplicht eigen risico met € 115 verhoogd van € 235 naar € 350. Volledige compensatie voor personen met een laag inkomen wordt gegeven via de zorgtoeslag. Deze gaat voor lage inkomens ook met € 115 omhoog.

Verzachten eigen bijdrage ggz

De eigen bijdrage in de curatieve ggz wordt conform het Begrotingsakkoord 2013 verzacht om zo toegang tot deze zorg voor kwetsbare groepen te garanderen.

Samenstelling Zvw-uitgaven

3.2 Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) en Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo)

3.2.1 Algemene doelstelling

Een kwalitatief goed, toegankelijk en betaalbaar stelsel voor zorg en ondersteuning voor mensen met een langdurige of chronische aandoening van lichamelijke, verstandelijke of psychische aard met het oog op het zo lang mogelijk participeren in de samenleving en behoud van eigen regie.

3.2.2 Rol en verantwoordelijkheid minister

De minister van VWS is systeemverantwoordelijk voor de werking van het stelsel voor langdurige zorg. De minister is verantwoordelijk voor het opstellen en handhaven van de wettelijke kaders waarbinnen het zorgstelsel functioneert. Het wettelijk kader wordt gevormd door de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten en de Wet maatschappelijke ondersteuning. Op grond van de AWBZ hebben de zorgverzekeraars de zorgplicht. Via de zorgkantoren contracteren zij zorgaanbieders voor het leveren van verantwoorde langdurige zorg. De zorgkantoren verstrekken ook de pgb’s aan cliënten. Het recht op zorg in de AWBZ wordt bepaald door middel van indicatiestelling die wordt uitgevoerd door het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ). Het CIZ voert de indicatiestelling onafhankelijk, objectief en integraal uit op een manier die voor cliënten begrijpelijk en helder is. De minister heeft geen directe invloed op de hoeveelheid zorg die wordt geleverd. De minister ziet erop toe dat de langdurige zorg tegen voor de samenleving aanvaardbare maatschappelijke kosten wordt geleverd.

De minister wordt voor de AWBZ ondersteund door de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ), het College voor Zorgverzekeringen (CVZ), de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) en het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu). De IGZ handhaaft normen voor een verantwoorde zorg zoals deze door de sectoren zelf zijn vastgesteld. De NZa handhaaft een doelmatige inrichting van het systeem van prikkels en verantwoordelijkheden en ziet toe op de invulling van de zorgplicht. Het CVZ adviseert over AWBZ-aanspraken en de toepassing daarvan.

Onder de bruto-BKZ-uitgaven vallen ook middelen die via andere begrotingshoofdstukken beschikbaar komen. Het gaat hierbij o.a. om de middelen die via het Gemeentefonds worden uitgekeerd aan gemeenten voor uitgaven voor huishoudelijke hulp in het kader van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). De verantwoordelijkheid voor het bevorderen van zelfredzaamheid en participatie ligt bij gemeenten. De Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) biedt gemeenten hiervoor het wettelijk kader dat op lokaal niveau verder wordt ingevuld en waarover verantwoording wordt afgelegd aan de gemeenteraad. De minister is verantwoordelijk voor een stelsel dat optimaal bijdraagt aan het bevorderen van zelfredzaamheid en participatie en legt over de resultaten van dit stelsel verantwoording af aan de Tweede Kamer.

3.2.3 Kerncijfers

Tabel 9 schetst een beeld van de AWBZ en de Wmo. In het Financieel Beeld Zorg zullen deze kerncijfers komende jaren worden uitgebreid.

3.2.4 Beleidswijzigingen en prioriteiten 2013

In 2013 wordt het verkrijgen van een persoonsgebonden budget behalve voor mensen met een intramurale indicatie ook mogelijk gemaakt voor een andere groep cliënten. Het gaat om cliënten met een extramurale indicatie voor  persoonlijke verzorging of verpleging, al dan niet in combinatie met begeleiding. Bij een indicatie voor alleen begeleiding (al dan niet in combinatie met kortdurend verblijf) is alleen een persoonsgebonden budget mogelijk als er 10 uur of meer zorg is geïndiceerd. Nieuwe cliënten komen pas na een jaar in aanmerking voor het pgb, tenzij op basis van de indicatie de verwachting is dat de zorgvraag langdurig is. Verder komt de cliënt in aanmerking voor een pgb als naar zijn oordeel er geen passende zorg in natura is. Dit toetst het zorgkantoor op basis van het zorgplan van de cliënt. Deze maatregelen zijn een uitwerking van de intensivering van het Begrotingsakkoord 2013 (TK 33 280, nr. 1). De ontwikkeling van de uitgaven voor het pgb na 2015 is met de nodige onzekerheden omgeven.

In 2013 wordt de AWBZ afgeslankt door middel van maatregelen die meer synergie bewerkstelligen door de Zvw-financiering. Het betreft het overhevelen van geriatrische revalidatiezorg in totaal € 817 miljoen (€ 698 miljoen zorgkosten en € 119 miljoen kapitaallasten) en het overhevelen van de tijdelijke uitleen van verpleegartikelen (€ 79 miljoen). De Tweede Kamer is hierover reeds geïnformeerd (TK 29 689, nr. 396).

Als uitwerking van het Begrotingsakkoord 2013 worden de zzp-tarieven bij de gehandicaptenzorg en de langdurige geestelijke gezondheidszorg gekort met € 280 miljoen en worden de vervoerskosten in de AWBZ met € 150 miljoen gekort. Tevens worden de intramurale tarieven persoonsgebonden budget gekort met € 30 miljoen.

Het extramuraliseren van de zorg voor nieuwe cliënten in de zorgzwaartepakketten 1 tot en met 3 levert een besparing op van € 20 miljoen in 2013 die oploopt tot € 400 miljoen in 2018. Dit betekent dat nieuwe cliënten, die voorheen een indicatie voor een licht zorgzwaartepakket zouden hebben ontvangen, in 2013 een indicatie voor extramurale zorg (in functies en klassen) krijgen.

Tevens is er een maatregel genomen om de groei van de uitgaven te beperken tot demografische groei wat € 150 miljoen bespaart. De volumegroei voor de AWBZ-contracteerruimte 2013 bedraagt nu € 410 miljoen in plaats van oorspronkelijk € 560 miljoen. In het Begrotingsakkoord 2013 is de vermogensinkomensbijtelling verhoogd naar 12%. Door deze maatregel dragen vermogende cliënten die gebruik maken van de AWBZ of Wmo meer bij.

In de brieven «Visie op Cliëntondersteuning» en »Decentralisatie taken naar en groei in de Wmo» (TK 30 597, nr. 197 en TK 30 597, nr. 206) is het voornemen aangekondigd om de cliëntondersteuning te decentraliseren. In overleg met de MEE-organisaties en gemeenten wordt deze decentralisatie in 2013 voorbereid, onder meer door het uitvoeren van pilots. De verantwoordelijkheid voor het bevorderen van zelfredzaamheid en participatie ligt bij gemeenten. De Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) biedt gemeenten hiervoor het wettelijk kader.

Om de zorg goed te kunnen laten functioneren is een ruim voldoende aanbod van beroepsbeoefenaren nodig. Het Opleidingsfonds moet ervoor zorgen dat er per zorgopleiding voldoende specialisten worden opgeleid. Dit gebeurt door middel van sturing op de instroom. Het gaat bij de bekostiging onder andere om de opleiding tot arts verstandelijk gehandicapten en specialist ouderengeneeskunde. Met ingang van 2013 zal de bekostiging niet langer plaatsvinden door middel van een subsidie van de rijksbegroting, maar door middel van een beschikbaarheidbijdrage op grond van de Wet marktordening in de gezondheidszorg (Wmg) uitgevoerd door de Nederlandse Zorgautoriteit. Het CVZ zal de betalingen doen (TK 32 393, nr. 17).

3.2.5 Verticale ontwikkeling van de BKZ-uitgaven en -ontvangsten per sector

Tabel 10 laat vanaf de stand ontwerpbegroting 2012 de verticale ontwikkeling van de BKZ-uitgaven en -ontvangsten per sector zien.

Mee- en tegenvallers

Actualisering AWBZ-uitgaven

Ramingsbijstelling nhc’s

De invoering van de normatieve huisvestingscomponent (nhc) in de AWBZ leidt tot een aanvullende besparing.

Ramingsbijstelling zorg in natura

Betreft de overloop van pgb naar zorg in natura in 2011.

Ramingsbijstelling pgb's

De pgb-maatregel die per 1 januari 2012 is ingegaan kent een aanvullende opbrengst. Dit komt door nieuwe, lagere cijfers over de instroom in 2011. In de bijstelling is ook rekening gehouden met weglek voor de vergoedingsregeling.

Beleidsmatige mutaties

Overheveling bruikleenhulpmiddelen

De bruikleenhulpmiddelen die vanuit de AWBZ-regeling worden verstrekt worden per 2013 overgeheveld naar de Zvw. Conform de motie Gerbrands c.s. (TK 33 000-XVI, nr. 52) is bij de behandeling van de begroting 2012 besloten om de AWBZ-regeling voor uitleen van hulpmiddelen (bijvoorbeeld krukken) naar de Zvw over te hevelen, maar geen Zvw-hulpmiddelen in de Wmo onder te brengen, zodat er op het gebied van de hulpmiddelen niets verandert in de Wmo.

Extramuralisering AWBZ

In het Begrotingsakkoord 2013 is opgenomen dat lichte intramurale zorgzwaartepakketten voor ouderenzorg, verstandelijk gehandicaptenzorg en geestelijke gezondheidszorg worden geschrapt. Nieuwe cliënten kunnen voortaan geen aanspraak meer maken op deze zorg, maar behouden het recht op vergelijkbare zorg vanuit de eigen omgeving (extramuraal).

Overheveling geriatrische revalidatiezorg

Het Kabinet-Rutte-Verhagen heeft besloten om de overheveling van de geriatrische revalidatiezorg naar de Zvw per 1 januari 2013 te doen plaatsvinden. In totaal wordt € 817 miljoen overgeheveld van de AWBZ naar de Zvw.

Overheveling doelmatigheidskorting geriatrische revalidatiezorg

De overheveling van de geriatrische revalidatiezorg levert vanaf 2015 structureel een doelmatigheidswinst op van € 50 miljoen. Dit wordt bereikt door doelmatiger zorglevering en zorginkoop. Deze taakstelling wordt ook overgeheveld van AWBZ naar Zvw.

Overheveling ggz AWBZ naar Zvw

In het kader van de beleidsregel «Overheveling ggz-budget AWBZ-Zvw» is het voor ggz-instellingen mogelijk te schuiven tussen AWBZ- en Zvw-budgetten voor de ggz. In 2011 zijn door enkele tientallen instellingen gezamenlijk met zorgkantoren en representerende verzekeraars verzoeken ingediend, die per saldo hebben geleid tot een verschuiving van € 17 miljoen van AWBZ naar Zvw.

Onder contracteerruimte brengen van bovenbudgettaire vergoedingen

Dit is een maatregel uit het Begrotingsakkoord 2013. Bovenbudgettaire vergoedingen worden vanaf 2013 bij de contracteerruimte betrokken. Bovenbudgettaire vergoedingen zijn vergoedingen die door instellingen kunnen worden aangevraagd voor cliëntgebonden hulpmiddelen.

Ongedaan maken tariefsverhoging 5% pgb intramuraal

Dit betreft het ongedaan maken van de tariefsverhoging van pgb-tarieven voor verblijfsgeïndiceerden conform Begrotingsakkoord 2013.

Ongedaan maken verhoging zzp-tarief ggz/ghz

Dit betreft het ongedaan maken van de tariefsverhoging van de intramurale tarieven voor gehandicaptenzorg en geestelijke gezondheidszorg conform het Begrotingsakkoord 2013.

Beschikbaarheidsbijdrage opleidingen AWBZ

Met ingang van 2013 worden zorgopleidingen 1e en 2e tranche – met uitzondering van de publieke gezondheidszorg opleidingen – en de huisartsenopleiding via beschikbaarheidsbijdragen gefinancierd. Om dat mogelijk te maken wordt het bijbehorende budget overgeheveld van het begrotingsgefinancierde BKZ naar het premiegefinancierde BKZ. Het grootste deel gaat naar de Zvw, een beperkt deel naar de AWBZ.

Terugdraaien overheveling begeleiding naar de Wmo

In het Begrotingsakkoord 2013 is besloten de geplande overheveling van begeleiding naar de Wmo vanaf 1 januari 2013 vooralsnog niet uit te voeren.

Terugdraaien IQ-maatregel

In het Begrotingsakkoord 2013 is besloten om de IQ-maatregel (beperken doelgroep AWBZ) uit het Regeerakkoord niet door te voeren

Scheiden wonen en zorg

In het Regeerakkoord van het kabinet Rutte/ Verhagen is de taakstelling «Scheiden wonen en zorg» opgenomen. In het Begrotingsakkoord 2013 is op dat beleidsveld besloten over te gaan tot het extramuraliseren van de lage zzp’s. De aparte taakstelling uit het Regeerakkoord is vervolgens in het meerjarenbeeld van de begroting geïntegreerd.

Toekomstbestendiger maken pgb’s

In 2013 wordt het verkrijgen van een pgb behalve voor mensen met een intramurale indicatie ook mogelijk gemaakt voor een andere groep cliënten. Het gaat om cliënten met een extramurale indicatie voor  persoonlijke verzorging of verpleging, al dan niet in combinatie met begeleiding. Bij een indicatie voor alleen begeleiding (al dan niet in combinatie met kortdurend verblijf) is alleen een pgb mogelijk als er 10 uur of meer zorg is geïndiceerd. Nieuwe cliënten komen pas na een jaar in aanmerking voor het pgb, tenzij op basis van de indicatie de verwachting is dat de zorgvraag langdurig is. Verder komt de cliënt in aanmerking voor een pgb als naar zijn oordeel er geen passende zorg in natura is. Dit toetst het zorgkantoor op basis van het zorgplan van de cliënt.

Verlaging groeiruimte tot niveau demografie

Dit is een maatregel uit het Begrotingsakkoord 2013. Het betreft het beperken van de uitgavenstijging in de AWBZ in 2013 tot de geraamde demografische groei van het zorggebruik.

Verlaging vergoeding vervoerskosten instellingen

Dit is een maatregel uit het Begrotingsakkoord 2013. De normtarieven voor vervoer van en naar instellingen voor dagbesteding en behandeling in groepsverband worden verlaagd. Tevens wordt de nacalculatie van vervoerskosten afgeschaft.

Verlaging budget Wmo vermogensinkomensbijtelling

In het Begrotingsakkoord 2013 is een verhoging van de vermogensinkomensbijtelling in de AWBZ en Wmo opgenomen. Een deel van de opbrengst wordt bij de Wmo gerealiseerd, doordat de eigen bijdragen van Wmo-cliënten stijgen. Het Wmo-budget wordt daarom verlaagd.

Technische en macro-economische mutaties

Macro bijstellingen

De raming van de zorguitgaven is aangepast op basis van de meest recente macro-economische inzichten in de MEV 2012 van het Centraal Planbureau (CPB).

Indexering budget Wmo

Betreft bijstelling in verband met de indexatie 2012 (nominaal en volume).

Financieringsmutatie

Er is sprake van een zeker tijdsverloop tussen het moment waarop de NZa de productieafspraken van partijen ontvangt en de verwerking daarvan in de budgetten en de bevoorschotting/declaraties van de instellingen. Als gevolg daarvan is het gebruikelijk dat de financiering binnen een jaargrens afwijkt van de uitgaven (budgetten) in dat jaar. Zo ontstaan zogeheten financieringsachterstanden of -voorsprongen. Deze verschillen worden in het daaropvolgende jaar verrekend. Tussen de jaren doen zich daardoor incidentele financieringsschuiven voor. Meerjarig gezien volgt de financiering echter altijd de uitgaven.

Samenstelling AWBZ-uitgaven

Indexering budget Wmo

Betreft bijstelling in verband met de indexatie 2012 (nominaal en volume).

Vermogensinkomensbijtelling Wmo

De integratie-uitkering Wmo in het Gemeentefonds wordt verlaagd met € 34 miljoen vanaf 2013. Dit is het gevolg van de verhoging van de vermogensinkomensbijtelling bij de vaststelling van de eigen bijdragen, waardoor gemeenten een hogere eigen bijdrage van cliënten kunnen vragen. Op deze wijze blijft voor gemeenten een even groot budget beschikbaar voor de uitvoering van de Wmo. Gemeenten zijn zelf verantwoordelijk voor het innen van de eigen bijdragen.

3.3 Begrotingsgefinancierde BZK-uitgaven

Naast de Wmo vallen enkele andere begrotingsgefinancieerde posten onder de bruto-BKZ-uitgaven. Tot deze categorie horen de uitgaven voor de Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (Wtcg) en de uitgaven voor zorg, welzijn en jeugdzorg in Caribisch Nederland en bepaalde uitgaven voor opleidingen. Deze uitgaven worden op de VWS-begroting verantwoord. Voor de doelstelling van dit beleid en de rol en verantwoordelijkheid van de minister wordt verwezen naar de betreffende passages op de artikelen in de begroting. Ten slotte zijn er bedragen gereserveerd op de aanvullende post van de Miljoenennota die onder het BKZ vallen. Dit betreft onder meer de loon- en prijsbijstelling voor de begrotingsgefinancierde BKZ-uitgaven.

In tabel 13 wordt de ontwikkeling van de begrotingsgefinancieerde BKZ uitgaven toegelicht. Voor de toelichting bij de verschillende mutaties wordt verwezen naar de verdiepingsbijlage.

Begrotingsgefinancieerd BKZ