Het jaar 2015 luidt een periode in waarin de Rechtspraak werkt met een nieuwe strategische agenda. Die agenda betekent geen drastische breuk met de voorgaande jaren, maar is vooral gericht op het maken van nadere keuzes om zo de inspanningen meer te kunnen richten op de prioriteiten voor de komende jaren. De Agenda van de Rechtspraak 2015–2018 focust op snelle, toegankelijke en deskundige rechtspraak. Het resultaat moet zijn een grotere tevredenheid over de duidelijkheid van procedures, doorlooptijden van procedures en begrijpelijkheid van uitspraken van rechters en de toegankelijkheid van rechtspraak in het algemeen.

Waar het gaat om snelheid vertaalt dit zich in een substantieel kortere duur van gerechtelijke procedures. Die procedures moeten niet langer duren dan in verband met de eisen van een eerlijk proces en een kwalitatief goede beoordeling door de rechter nodig is. Verkorting kan worden bereikt door de tijd dat een zaak stilligt te verkorten. Binnen de huidige werkwijze neemt de tijd dat actief aan een zaak wordt gewerkt maar een klein deel van de totale doorlooptijd in beslag. Door eenvoudiger en eenduidiger procedures met kortere termijnen die strikt worden gehandhaafd zal de gemiddelde doorlooptijd afnemen, terwijl rechters gemiddeld meer tijd kunnen besteden aan de feitelijke behandeling van de zaak.

Het hart van die kwaliteit wordt gevormd door de deskundigheid van de rechters. Daarvoor is van belang dat er expliciete professionele standaarden worden ontwikkeld. Deze standaarden moeten de rechter houvast bieden bij het maken van de afwegingen tussen kwaliteit, kwantiteit en werkdruk. Die professionele standaarden dienen door rechters zelf in gezamenlijkheid te worden gedefinieerd. Per type zaak worden normen voor deskundige rechtspraak vastgesteld, waarbij rekening wordt gehouden met het belang van de kwaliteit van het rechterlijk werk, maar ook met de behoeften van partijen en samenleving en de kosten van rechtspraak.

De Raad maakt zich onverminderd zorgen over de toenemende werk- en productiedruk onder rechters. Op dit moment is de Rechtspraak nog steeds in staat om de instroom aan zaken te verwerken en de vereiste kwaliteit te handhaven. Met de rechters zal de Raad onverminderd in nauw contact blijven om de werkdrukproblematiek te monitoren en waar nodig in overleg met het gerechtsbestuur te kunnen bijsturen. De hoop is dat het programma KEI en alle innovaties binnen dat programma de komende jaren tot enige verbeteringen van de situatie gaan leiden.

De Rechtspraak doet alles wat mogelijk is om met het programma KEI in de toekomst processen efficiënter te laten verlopen en op termijn kostenbesparingen te realiseren.

Baten

Bijdrage Ministerie van Veiligheid en Justitie

De bijdrage bestaat uit een productiegerelateerde bijdrage, een bijdrage voor gerechtskosten en een bijdrage voor overige taken. Daarnaast bevat de bijdrage middelen voor taken die niet voortvloeien uit de Wet op de rechterlijke organisatie zoals tuchtrecht en de commissies van toezicht voor het gevangeniswezen.

Overige bijdragen van het Ministerie van VenJ en overige opbrengsten

Deze posten betreffen bijdragen van het Openbaar Ministerie voor Spirit en SSR en bijdragen aan de Rechtspraak van andere departementen.

Bijdrage meer- en minderwerk

De bijdrage meer- en minderwerk (egalisatierekening van de Rechtspraak) betreft het saldo van meer- en minderwerk ten opzichte van de productie zoals wordt gefinancierd door de Minister van Veiligheid en Justitie. Het meer- en minderwerk wordt afgerekend tegen 70% van de afgesproken productgroepprijzen.

Lasten

Personele kosten

Ten opzichte van 2013 zullen de personele kosten in 2014 en 2015 toenemen omdat de Rechtspraak een hogere instroom zal verwerken.

Materiële kosten

De materiële kosten nemen evenredig met de personele kosten toe.

De afschrijvingskosten voor de Rechtspraak zijn berekend door de totale afschrijvingskosten op de activa in een jaar te verminderen met de verwachte vrijval in dat jaar van de balanspost «»Vooruitontvangen bedragen OM»». De post «»Vooruitontvangen bedragen OM»» betreft de eerder door

het OM verstrekte bijdrage in de aanschaf van activa die gemeenschappelijk worden gebruikt door OM én ZM. Met deze bijdrage in de aanschaf heeft het OM destijds zijn deel van de afschrijvingskosten voldaan. In 2013 bedroeg de bijdrage van het OM € 1.035.000, in 2014 is dit naar verwachting € 1.130.000, in 2015 naar verwachting € 500.000 en in 2016–2019 zal deze gemiddeld € 334.000 per jaar bedragen.

Rentekosten

Voor de financiering van materiële vaste activa sluit de Rechtspraak leningen af bij het Ministerie van Financiën. Voor de berekening van deze kosten wordt rekening gehouden met de door Financiën afgegeven rentepercentages. Gemiddeld betreft dit een rentepercentage van 1,0%.

Gerechtskosten

Het gaat hier om de kosten die het gerecht in civiele en bestuurlijke zaken maakt gedurende of als gevolg van de behandeling van een aan de rechter voorgelegde zaak zoals advertentiekosten bij faillissementen, tolken en vertalers en deskundigen.

Bijdrage Ministerie van Veiligheid en Justitie

In de onderstaande tabel is de bijdrage van het Ministerie van Veiligheid en Justitie gespecificeerd.

De productiegerelateerde bijdrage is het meest omvangrijke onderdeel van de bijdrage van het Ministerie van Veiligheid en Justitie. Deze bijdrage komt tot stand door de productieafspraken tussen Raad en Minister te vermenigvuldigen met de afgesproken prijzen. In onderstaande tabel zijn de productieaantallen opgenomen.

De instroomontwikkelingen blijken mede als gevolg van de economische crisis uiterst moeilijk voorspelbaar. Deze onzekerheid, alsmede de financiële mogelijkheden van het kabinet, heeft ertoe geleid dat de gefinancierde productie lager is dan de geraamde capaciteitsbehoeften volgens het Prognosemodel Justitiële Ketens. Dit geldt met name voor de jaren 2014 en 2015. De Rechtspraak wil al wat mogelijk is doen door in 2014, en 2015 eigen middelen (egalisatierekening en eigen vermogen) in te zetten om te hoog oplopende voorraden voor de korte termijn tegen te gaan.

Productgroepprijzen 2014–2016

In de tabel hierna zijn de prijzen opgenomen die de Raad voor de rechtspraak en het Ministerie van Veiligheid en Justitie overeengekomen zijn voor de periode 2014–2016. In de jaren 2014, 2015 en 2016 ontvangt de Rechtspraak een tijdelijke tegemoetkoming van € 26,5 mln. per jaar om de balans tussen werkdruk en kwaliteit te bewaren, voor frictiekosten en voor investeringen in het programma Kwaliteit en Innovatie.

Ontwikkeling eigen vermogen

De geraamde capaciteitsbehoeften volgens het Prognosemodel Justitiële Ketens wordt niet volledig gefinancierd. Daardoor zal in de komende jaren het eigen vermogen worden ingezet, in aanvulling op de inzet van de egalisatierekening. Daarnaast zijn extra kosten in 2014/2016 voorzien voor de ontwikkeling en implementatie van het programma Kwaliteit en Innovatie. Hierdoor wordt door de Raad een negatief resultaat van de Rechtspraak voorzien voor de jaren 2014 en 2015.

Doorlooptijden

In onderstaande tabel wordt de realisatie weergegeven ten opzichte van de norm.

Operationele kasstroom

De operationele kasstroom bestaat uit het saldo van baten en lasten gecorrigeerd voor afschrijvingen, mutaties in eventuele voorzieningen en in mutaties in het netto werkkapitaal.

Investeringen

Om de kapitaalgoederenvoorraad op peil te kunnen houden is in 2014 een vervangingsinvestering van € 40 mln. nodig. Daarnaast is rekening gehouden met de relatief beperkte noodzakelijke uitbreidingsinvesteringen.