Base description which applies to whole site

1 Goed functionerende economie en markten

Algemene doelstelling

Het scheppen van voorwaarden voor een goed functionerende economie en goed functionerende markten, waaronder de markt voor elektronische communicatie.

Goed functionerende markten dragen in belangrijke mate bij aan de economische groei en innovatie. In een goed functionerende markt reageren vraag en aanbod effectief op elkaar. Consumenten en bedrijven profiteren daarvan. Op goed functionerende markten ontstaat een optimale prijs – kwaliteitverhouding van goederen en diensten en hebben gebruikers keuzevrijheid. Het slim benutten van en zorgdragen voor hoogwaardige elektronische communicatienetwerken en digitale infrastructuren waar de Nederlandse samenleving op kan bouwen én vertrouwen draagt bij aan het economisch groeivermogen en een goed functionerende economie.

Rol en verantwoordelijkheid

De Minister van EZ is op grond van de Telecommunicatiewet verantwoordelijk voor het stellen van regels voor vaste en mobiele communicatienetwerken. Daarnaast ziet de Minister van EZ het als een taak eventuele belemmeringen voor het goed functioneren van markten te verminderen of weg te nemen en heeft een systeemverantwoordelijkheid voor de statistische informatievoorziening van rijkswege. Hieruit vloeien de volgende verantwoordelijkheden voort:

Stimuleren

  • Het stimuleren van een goede balans tussen de belangen van bedrijven en consumenten met generiek consumentenbeleid waarbij de Wet handhaving consumentenbescherming centraal staat.

Financieren

  • Het bijdragen aan het goed functioneren van markten door het financieren van TenderNed (het elektronisch aanbestedingssysteem) en diverse organisaties op het gebied van metrologie, normalisatie, accreditatie en markttoezicht.

  • Het financieren van een deel van de exploitatie van het Agentschap Telecom en het verrichten van uitgaven voor opdrachten inzake beleidsvoorbereiding en evaluaties voor frequentiebeleid en veiligheid.

  • Het financieren van het CBS om het van overheidswege verrichten van statistisch onderzoek ten behoeve van praktijk, beleid en wetenschap en het openbaar maken van de op grond van zodanig onderzoek samengestelde statistieken mogelijk te maken.

(Doen) uitvoeren

  • Het tegengaan van mededingingsbeperkende gedragingen met de Mededingingswet, mededingingsbeleid en Telecommunicatiewet in alle sectoren van de Nederlandse economie.

  • Het reguleren van de postmarkt met de Postwet 2009 waardoor een toegankelijke en betaalbare basisvoorziening voor de post is gewaarborgd (universele postdienst).

  • Het opstellen van verkeersregels voor het gebruik van de ether, door afspraken te maken in internationaal verband voor harmonisatie en door – in geval van schaarste – te bepalen op welke wijze het spectrum wordt verdeeld.

  • Het inzetten op het realiseren van hoogwaardige en innovatieve breedbandige mobiele communicatie en omroeptoepassingen door verruiming van gebruiksmogelijkheden van het spectrum en door de uitgifte van beschikbare frequentieruimte.

Regisseren

  • Het bevorderen van goed functionerende markten door het scheppen van randvoorwaarden via wet- en regelgeving.

  • Het scheppen van voorwaarden waarbinnen concurrentie kan plaatsvinden door middel van de Waarborgwet, de Winkeltijdenwet, de Aanbestedingswet, de Wet aanwijzing nationale accreditatie-instantie en de Metrologiewet.

  • Het op basis van de middellange termijnvisie op de ontwikkeling van telecommunicatie, media en Internet in 2016 verder moderniseren van de regelgeving om deze te kunnen laten meegroeien met de ontwikkelingen in de markt en de behoeftes in de samenleving.

Beleidswijzigingen

Er wordt een verkenning gemaakt naar de toekomstige vraag naar en het aanbod van digitale connectiviteit in Nederland en welke inzet dit van de overheid vraagt. Deze verkenning wordt eind 2016 afgerond. In 2017 worden acties in dit kader in gang gezet.

In het voorjaar van 2017 wordt de (nieuwe) Strategische Nota Mobiele Communicatie aan de Tweede Kamer aangeboden. Hierin worden de doelstellingen gedefinieerd die de overheid nastreeft bij het verdelen van vergunningen voor mobiele communicatie in de komende 5 tot 10 jaar. Dit betreft in eerste instantie de 700 MHZ, 2100 MHz en 1452–1492 MHz frequentiebanden.

Kengetal

Peildatum

Waarde

Ambitie komende jaren

Concurrentie markt mobiele telefonie (HHI)

2016

3.483

dalend

Bron: ACM

Een dalende Herfindahl-Hirschman Index (HHI) de komende jaren zal wijzen op toegenomen concurrentie binnen de markt voor mobiele telefonie, een stijging op afname. De in de afgelopen jaren in de begroting opgenomen HHI-indexen waren niet vergelijkbaar, onder andere door de wijze waarop marktpartijen die diensten aanbieden via de netwerken van andere operators, werden meegenomen in de berekening. Met de komst van Tele2 als aanbieder met een eigen netwerk kan de HHI-index worden bepaald op basis van de marktaandelen van netwerkaanbieders en de eerder genoemde marktpartijen afzonderlijk. De HHI-index 2016 is op de nieuwe wijze bepaald en geldt als nieuwe peildatum. De juiste berekening wordt jaarlijks door ACM gedaan en gepresenteerd in haar marktmonitor.

In 2017 zal Nederland in EU verband onderhandelen over herziening van de regels voor elektronische communicatienetwerken en diensten. Het gaat hierbij onder andere over de regels met betrekking tot verplichte toegang tot vaste netwerken, uitgifte van radiospectrum voor mobiele netwerken, bescherming van eindgebruikers, telecommunicatie als universele dienst en privacybescherming door telecombedrijven. De Europese Commissie zal in 2016 voorstellen presenteren, waarna lidstaten tot een gezamenlijke positie zullen moeten komen. Daarnaast zal Nederland in 2017 in EU verband onderhandelen over de verlaging van de wholesale roaming tarieven in de EU met het streven de afschaffing van roamingtoeslagen voor consumenten per 15 juni 2017 mogelijk te maken.

Beoogd wordt eind 2016 een wetsvoorstel tot wijziging van de WION (Wet informatie-uitwisseling ondergrondse netten) aan te bieden aan de Kamer. In dit wijzigingsvoorstel zijn de aanbevelingen meegenomen uit een eerdere evaluatie van de WION (TK, 33 634, nr. 1), uit een advies van de Onderzoeksraad voor de Veiligheid naar aanleiding van het onderzoek naar de gasexplosie in Diemen (2014) en vanuit de sector.

In 2015 is de Wet markt en overheid geëvalueerd (TK, 34 487, nr. 1). Hieruit blijkt dat de mate waarin de wet heeft bijgedragen aan gelijke concurrentieverhoudingen suboptimaal is, met name als gevolg van veelvuldig gebruik van de «algemeen belanguitzondering». Aangezien de wet een horizonbepaling bevat en halverwege 2017 afloopt, is de inzet van de Minister van EZ om de huidige wet te verlengen en tegelijkertijd de effectiviteit te versterken.

Uit de evaluatie van de Aanbestedingswet 2012 blijkt dat de ervaren problemen bij aanbesteden niet zozeer in de wet zelf zitten, maar vooral in de toepassing daarvan. In de Kabinetsreactie op de evaluatie is daarom ingezet op het verbeteren van de kwaliteit van aanbesteden: «beter aanbesteden». Met dit project wordt ingezet op een regionale aanpak onder leiding van een aanjager, dhr. Huizing. Kern van het traject is dat aanbestedende diensten en ondernemers zelf afspraken maken die moeten leiden tot beter aanbesteden.

In 2017 zal een wetsvoorstel naar de Kamer worden gestuurd waarmee het kabinet beoogt dergelijke afspraken algemene gelding te kunnen geven, waardoor niet aan mededingingsvragen wordt toegekomen. Tevens blijft het ministerie in contact met de Europese Commissie om meer duidelijkheid te creëren over de ruimte voor publieke belangen in mededingingsrecht.

De richtlijn pakketreizen zal naar verwachting in 2017 in de Nederlandse wetgeving zijn geïmplementeerd. Het voortouw hiervoor ligt bij met Ministerie van Veiligheid en Justitie in nauw overleg met het Ministerie van Economische Zaken.

In 2017 zal de Universele Postdienst (UPD) worden geëvalueerd. Tevens zal onderzoek worden uitgevoerd naar mogelijke toekomstscenario’s voor de (krimpende) postmarkt met als doel het borgen van adequate regelgeving gezien verwachte marktontwikkelingen.

Budgettaire gevolgen van beleid

Bedragen x € 1.000
 

2015

2016

2017

2018

2019

2020

2021

VERPLICHTINGEN

197.904

192.858

188.943

180.723

178.462

178.210

178.035

UITGAVEN

200.072

194.079

185.726

178.626

177.445

177.193

177.018

Waarvan juridisch verplicht (percentage)

   

99%

       
               

Subsidies

900

100

         

Digitalisering regionale radio

900

100

         
               

Opdrachten

8.575

8.197

7.503

7.525

8.433

8.180

8.021

Onderzoek en Opdrachten

2.961

1.692

1.199

1.399

1.459

1.459

1.459

PIANOo/TenderNed

1.040

823

644

644

409

159

 

Beleidsvoorbereiding en evaluaties Frequenties en Veiligheid

4.574

5.682

5.660

5.482

6.565

6.562

6.562

               

Bijdragen aan agentschappen

20.074

22.785

22.909

21.842

19.480

19.481

19.481

Agentschap Telecom

12.021

14.146

13.173

12.256

12.261

12.263

12.263

Rijksdienst Voor Ondernemend Nederland

996

679

9.736

9.586

7.219

7.218

7.218

DICTU

7.057

7.960

         
               

Bijdragen aan ZBO’s/RWT’s

166.532

159.230

151.395

145.291

145.276

145.276

145.274

Metrologie

14.268

9.889

9.458

8.971

8.971

8.971

8.971

Raad voor Accreditatie

190

145

132

130

130

130

128

ACM

645

450

448

450

450

450

450

CBS

151.429

148.746

141.357

135.740

135.725

135.725

135.725

               

Bijdragen aan (inter)nationale organisaties

3.991

3.767

3.919

3.968

4.256

4.256

4.242

Nederlands Normalisatie Instituut (NEN)

1.234

1.234

1.212

1.087

1.087

1.087

1.073

Internationale organisaties

2.757

2.460

2.634

2.808

3.096

3.096

3.096

Raad van deskundigen voor de nationale meetstandaarden

0

73

73

73

73

73

73

               

ONTVANGSTEN

52.224

115.342

30.900

30.900

30.900

30.900

30.900

Ontvangsten ACM

             

High Trust

31.880

31.300

30.200

30.200

30.200

30.200

30.200

Diverse ontvangsten

20.344

84.042

700

700

700

700

700

Budgetflexibiliteit

Subsidies: Het bedrag dat geraamd is in 2017 voor deze subsidie vloeit voort uit een verplichting die in het verleden is aangegaan; deze is dus 100% juridisch verplicht.

Opdrachten: Het geraamde bedrag voor uitgaven uit hoofde van opdrachten is voor 88% juridisch verplicht. Het betreft met name geraamde kosten voor de uitoefening van het toezicht op de post voorziening op de BES-eilanden, geraamde kosten voor de Commissie van Aanbestedingsexperts en kosten in het kader van de uitvoering van de Wet informatie uitwisseling Ondergrondse Netten (WION).

Bijdragen aan agentschappen: Het budget betreft de uitfinanciering van opdrachten 2017 aan Agentschappen en is 100% juridisch verplicht.

Bijdragen aan ZBO’s/RWT’s: Van de totaal voor 2016 geraamde uitgaven voor artikel 1 is circa € 151,4 mln bestemd voor bijdragen aan ZBO's/RWT's. Hiervan is 100% niet flexibel inzetbaar in 2017 als gevolg van overeenkomsten met betrokken organisaties.

Bijdragen aan (inter)nationale organisaties: Over de contributies aan (inter)nationale organisaties zijn meerjarige afspraken gemaakt, de bedragen zijn voor 63% juridisch verplicht.

Toelichting op de financiële instrumenten

Subsidies

Digitalisering regionale radio

Dit betreft de uitfinanciering van de in 2011 afgegeven subsidiebeschikking aan de Stichting Regionale Omroep Overleg en Samenwerking. Dit zal worden aangewend voor investeringen in digitale radio voor regionaal publieke omroepen.

Een indicatie voor het succes van de introductie van digitale radio is de penetratiegraad van digitale radio-ontvangers in huishoudens. Dit wordt gemonitord door het CBS. Belangrijke indicator voor dit succes is het percentage huishoudens dat over een DAB+ ontvanger beschikt (in huis en/of in de auto) en daarmee toegang heeft tot digitale radio. Het percentage draagt bij aan het bepalen van een afschakeldatum voor de analoge FM.

Kengetal

Referentie-

waarde

Peildatum

Raming

2016

Streef-

waarde

Planning

Penetratiegraad van digitale radio ontvangers in huishoudens

6,0%

2015

8–10%

35%

2020

Bron: CBS

Opdrachten

Onderzoek en opdrachten

Dit betreft onderzoeksopdrachten die dienen ter ondersteuning van het beleid op het gebied van onder andere het marktordeningsbeleid, mededingingsbeleid, consumentenbeleid, aanbestedingsbeleid, Europese zaken en strategie.

PIANOo en TenderNed (aanbestedingsbeleid)

De Aanbestedingswet 2012 beoogt een eenduidig en helder regelgevend kader te geven van de voorwaarden waaronder aanbestedende diensten hun opdrachten voor concurrentie moeten openstellen.

Een belangrijk element in het aanbestedingsbeleid vormt TenderNed. TenderNed is het elektronische aanbestedingssysteem, waardoor alle openbare (overheids)opdrachten op één centrale plaats te vinden zijn. TenderNed levert een belangrijke bijdrage aan de professionalisering van de overheidsinkoop, verbetering van naleving van de aanbestedingsregels en vermindering van de administratieve lasten voor ondernemers. Ondernemers kunnen dankzij de verplichting voor aanbestedende diensten om op TenderNed te publiceren alle openbare (overheids-)opdrachten vinden op één centrale plaats. TenderNed wordt beheerd door het experticecentrum aanbesteden PIANOo.

Op 31 maart 2016 is de Tweede Kamer per brief geïnformeerd over het voornemen om PIANOo per 1 januari 2017 organisatorisch onder te brengen bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (TK, 34 252, nr. 2).

Bijdragen aan agentschappen

Agentschap Telecom

Agentschap Telecom draagt onder meer zorg voor de toelating tot het spectrum en ziet toe op het juiste gebruik daarvan. De voornaamste uitvoeringstaken zijn voorlichting in het kader van het antennebeleid, juridische procedures en een bijdrage voor werkzaamheden in het kader van vergunningvrije toepassingen. De toezichtstaken hebben betrekking op onder meer toezicht ondergrondse netten (WION), Metrologiewet, Waarborgwet, bevoegd aftappen en dataretentie.

De structurele verhoging van het budget voor Agentschap Telecom met ingang van het begrotingsjaar 2016 heeft betrekking op de overdracht van het takenpakket van Verispect B.V. aan het Agentschap Telecom samenhangende met het toezicht op de Metrologie- en Waarborgwet.

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland

PIANOo en het daarbij behorende TenderNed, het systeem voor elektronisch aanbesteden, zijn organisatorisch ingedeeld bij het Ministerie van Economische Zaken. Na meerdere tijdelijke instellingsperiodes is het belang onderkend om voor deze organisatie toekomstbestendig en met structureel voldoende budget een vaste inbedding te vinden. Na onderzoek is geconcludeerd dat inbedding bij RVO.nl het meest voor de hand ligt. RVO.nl is de uitvoeringsdienst van het Ministerie van EZ en is onder meer verantwoordelijk voor de voorlichting van ondernemers over de aanbestedingsregelgeving. Dit sluit aan bij de taken van PIANOo als expertisecentrum voor aanbestedende diensten. De inbedding vindt plaats met ingang van 1 januari 2017.

Bijdragen aan ZBO’s/RWT’s

Metrologie

Met de Metrologiewet worden nationale meetstandaarden beschikbaar gesteld, die de basis vormen van een internationaal herleidbare metrologische infrastructuur. Het gebruik van gecontroleerde meetinstrumenten bij het leveren van goederen draagt onder andere bij aan eerlijke handel en consumentenbescherming.

VSL B.V. ontwikkelt, beheert en onderhoudt de nationale meetstandaarden op basis van een overeenkomst voor onbepaalde tijd. Met ingang van 2016 is het toezicht op de Metrologiewet en Waarborgwet, dat voorheen door Verispect werd uitgevoerd, ondergebracht bij Agentschap Telecom.

De structurele verlaging van het budget Metrologie hangt samen met de overdracht van de toezichtstaken Metrologie – en Waarborgwet aan het Agentschap Telecom.

Raad voor Accreditatie

De Raad voor Accreditatie (RvA) is een ZBO dat controleert of een keuringsinstantie, certificeringsinstantie, inspectie-instantie of een laboratorium aan de accreditatienormen voldoet. De taken van de Raad voor Accreditatie zijn vastgelegd in de Wet aanwijzing nationale accreditatie-instantie. De RvA ontvangt jaarlijks een bijdrage van de Staat voor de kosten die de RvA maakt in het kader van Europese en internationale activiteiten die relevant zijn voor de accreditatie sector als geheel. In 2016 is de RvA geëvalueerd en het rapport is in augustus 2016 aan de Kamer aangeboden.

Autoriteit Consument en Markt (ACM)

De ACM is belast met wettelijke taken op het gebied van het generieke mededingingstoezicht (Mededingingswet), generieke consumentenbescherming (Wet handhaving consumentenbescherming), de regulering van de telecommarkt en het sectorspecifieke markttoezicht in de sectoren energie, telecommunicatie, post en vervoer.

De apparaatsuitgaven van de ACM zijn geraamd op artikel 40, voor zover de kosten van de ACM niet worden doorbelast naar marktorganisaties die onder het ACM-toezicht vallen. Het bedrag geraamd op artikel 1 betreft de geraamde kosten van de leden van het bestuur van de ACM.

In 2016 is de eerste evaluatie van de ACM uitgevoerd. De onderzoekers concluderen dat de ACM over het algemeen doeltreffend is. De ACM heeft een bijdrage geleverd aan goed functionerende markten en aan het beschermen van de consument. Tegelijkertijd stellen zij dat op onderdelen nog verbetering kan plaatsvinden en de doeltreffendheid nog verder kan toenemen. De ACM ziet de aanbevelingen als een bevestiging dat zij aandacht besteedt aan de juiste onderwerpen en zal aandacht aan deze onderwerpen blijven geven.

Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS)

Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) is opgericht om te zorgen dat cijfers aan de basis liggen van (solide) beleid. Het CBS heeft als onafhankelijk kennisinstituut dan ook tot taak het publiceren van betrouwbare en samenhangende statistische informatie, waardoor becijferde maatschappelijke debatten gevoerd kunnen worden. Het werkterrein van het CBS omvat alle onderwerpen die de mensen in Nederland raken.

De rijksbijdrage 2017 is € 141,4 mln (de omzet beslaat circa 85% van de totale bedrijfsopbrengsten); deze bijdrage dient voor het vervaardigen van verplichte Europese communautaire statistieken en niet-wettelijk verplichte statistieken. Het procentueel belang van het betaalde werk in opdracht bedraagt ruim 14% van de totale bedrijfsopbrengsten

Bijdragen aan (inter)nationale organisaties:

Nederlands Normalisatie Instituut (NEN)

Het Nederlands Normalisatie Instituut (NEN) ontvangt een bijdrage van de Staat voor het uitvoeren van bepaalde werkzaamheden die voortvloeien uit de Europese verordening voor normalisatie (Verordening (EU) Nr. 1025/2012 van het Europees Parlement en de Raad van 25 oktober 2012) en de Overeenkomst inzake technische handelsbelemmeringen die over het geven van informatie over normen gaat. Tevens is de bijdrage bedoeld voor het informeren van Nederlandse belanghebbenden over initiatieven van de Europese en mondiale normalisatie-instellingen. Daarnaast gebruikt het NEN de bijdrage voor een deel van de contributies die het NEN is verschuldigd aan de Europese en mondiale normalisatie-instellingen en voor de controle op actualiteit van verwijzingen naar normen in regelgeving en kennisgeving aan ministeries indien verwezen wordt naar ingetrokken normen.

Internationale organisaties

Dit betreft bijdragen aan:

  • Universal Postal Union (UPU): In het najaar van 2016 wordt het vierjaarlijkse UPU Congres gehouden waarin afspraken worden gemaakt voor de periode 2017–2021.

  • European Conference of Postal and Telecommunications Administrations (CEPT): De inzet in de ITU en UPU wordt regionaal voorbereid, voor landen in Europa is daarvoor CEPT het aangewezen kanaal. EZ draagt jaarlijks bij aan de kosten van ERO (het permanente ondersteunende bureau van CEPT in Kopenhagen).

  • Internationale organisaties Metrologie. Het gaat om bijdragen op het gebied van metrologie die vastliggen in internationale verdragen (Organisation Internationale de Métrologie Légale (OIML), WELMEC, Bureau International des Poids et Mesures (BIPM)).

  • Nederland betaalt als lid van de International Telecommunications Union (ITU) lidmaatschap. Binnen de ITU worden internationale afspraken gemaakt over wereldwijde toewijzing van radiofrequenties aan categorieën van diensten en over de toewijzing van (schaarse) ruimteposities aan satellietsystemen.

  • EZ doneert jaarlijks een bedrag aan het secretariaat van het Internet Governance Forum (IGF). Dit forum is een uitvloeisel van het VN-top World Summit on Information Society in 2005.

  • Nederland heeft een stoel in het overheidsadviescomité binnen The Internet Corporation for Assigned Names and Numbers/Governmental Advisory Committee (ICANN/GAC). EZ financiert samen met Brazilië en Noorwegen het secretariaat van dit comité met als doel de slagkracht van overheden binnen ICANN te vergroten.

Raad van deskundigen voor de nationale meetstandaarden

Het geraamde bedrag betreft vergoedingen voor de leden van de op grond van de Metrologiewet verplicht ingestelde adviesraad, kosten secretariaat en vergaderkosten. De Raad is een technisch specialistisch adviescollege als bedoeld in de Kaderwet adviescolleges. De Raad oefent toezicht uit op de verwezenlijking en het beheer van onze nationale meetstandaarden en geeft gevraagd en ongevraagd advies over meetstandaarden en grootheden.

Toelichting op de ontvangsten

Diverse ontvangsten

Vanwege de verlenging van UMTS-vergunningen van KPN, Vodafone en T-mobile over de periode 31 december 2016 tot en met 31 december 2020 wordt het ontvangstenbudget naar boven bijgesteld. De ontvangsten betreffen de gehele periode en vinden vooraf plaats.

High Trust

Betreft raming van ontvangsten van boetes die toezichthouders van EZ opleggen en waar – in het kader van het zogenaamde High Trust-beleid – een meerjarige raming voor wordt aangehouden. Verreweg het grootste deel van de ontvangsten betreft boetes die opgelegd worden door de ACM.

Budgettair belang fiscale maatregelen

Bedragen x € 1 mln
 

2016

2017

BTW-vrijstelling Post

38

38

Een toelichting op de fiscale instrumenten is opgenomen in bijlage 5 van de Miljoenennota (Belastinguitgaven en Inkomstenbeperkende regelingen).

Licence