A. Algemene doelstelling
Het waarborgen van een onafhankelijk, gevarieerd en kwalitatief hoogwaardig media-aanbod, dat toegankelijk blijft voor alle lagen van de bevolking.
B. Rol en verantwoordelijkheid
Media hebben een prominente rol in onze democratie en cultuur. Wat we zien, horen en lezen, beïnvloedt ons beeld van de wereld en onze opvattingen. Daarom borgt de Minister vier publieke belangen in het mediabeleid, waar zij verantwoordelijk voor is: onafhankelijkheid, verscheidenheid, kwaliteit en toegankelijkheid. De Minister heeft specifieke zorg voor het stelsel van landelijke, regionale en lokale publieke omroepen en de daarvoor relevante wet- en regelgeving. De Minister heeft naast een financierende en stimulerende rol vooral ook een regisserende rol.
Financieren: De Minister financiert de landelijke en regionale publieke omroep, en enkele andere aan de omroep verbonden instellingen. De taakopdracht is wettelijk bepaald en het budget van de publieke omroep is vastgesteld met behoud van afstand tot de uitvoering en inhoud. Op basis van het concessiebeleidsplan sluit de Minister elke vijf jaar een prestatieovereenkomst met de publieke omroep.
Stimuleren: Verder is de Minister verantwoordelijk voor het steunen en stimuleren van een onafhankelijke en kwalitatief goede journalistieke infrastructuur (Stichting Stimuleringsfonds voor de Journalistiek) en voor het bevorderen van mediawijsheid (NICAM en Mediawijzer.net).
Regisseren: Als regisseur is de Minister verantwoordelijk voor de wetgeving ten aanzien van de taak en organisatie van de publieke omroep en voor wetgeving voor commerciële media. De regels voor commerciële omroepen vloeien voornamelijk voort uit Europese richtlijnen over audiovisuele mediadiensten. Verder is de Minister als regisseur verantwoordelijk voor wetgeving met betrekking tot omroepdistributie. Het doel daarvan is de toegang tot een gevarieerd media-aanbod te bevorderen en te verzekeren.
De OCW-begroting wordt in het najaar nader uitgewerkt in de mediabegrotingsbrief, die als basis dient voor de begrotingsbehandeling van dit artikel 15 door de Tweede Kamer. Deze brief geeft een gedetailleerde vooruitblik op het nieuwe jaar, een uitwerking van de maatregelen op het gebied van media alsmede een terugblik op de realisatie van voorgaand jaar.
Op basis van het vijfjaarlijkse concessiebeleidsplan heeft de Minister voor de erkenningsperiode die loopt tot en met 2015, een prestatieovereenkomst afgesloten met de landelijke publieke omroep. Over de prestatieovereenkomst 2016 tot en met 2020 wordt nog gesproken met de landelijke publieke omroep. Over de uitvoering van deze prestatieovereenkomst rapporteert de landelijke publieke omroep jaarlijks aan de Minister. Deze verantwoording wordt gevalideerd door het Commissariaat voor de Media. Als de publieke omroep de prestatieovereenkomst niet naleeft, kan de Minister een boete opleggen. Zowel de verantwoording als de validatie wordt als bijlage bij de mediabegrotingsbrief aan de Tweede Kamer verzonden.
Indicatoren/kengetallen
| 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1. | Waarborgen dat alle lagen van de bevolking toegang hebben tot een kwalitatief hoogstaand media-aanbod | |||||||||
| • | de NPO wordt gewaardeerd door de Nederlandse bevolking | |||||||||
| – | Waardering Nederlandse Publieke Omroep | 7,1 | 7,0 | 7,0 | ||||||
| – | waardering commerciële omroepen | 6,8 | 6,9 | 6,8 | ||||||
| Bron: Ipsos | ||||||||||
| • | de NPO bereikt met zijn programmering een groot deel van de Nederlandse bevolking | |||||||||
| – | gemiddeld weekbereik, 15 minuten aaneengesloten voor de Nederlandse bevolking van 6 jaar en ouder | 82,4% | 79,3% | 77,7% | ||||||
| Bron: Terugblik NPO | ||||||||||
| 2. | Het waarborgen van een kwalitatief hoogstaande journalistieke informatievoorziening met voldoende onafhankelijk media-aanbod | |||||||||
| • | Nederland handhaaft een hoge positie op de World Press Freedom Index | #2/180 | #4/180 | #2/180 | #5/180 | |||||
| Bron: Reporters without borders | ||||||||||
De prestatieovereenkomst met de publieke omroep is, in tegenstelling tot wat eerder is aangekondigd, nog niet afgesloten tijdens het opstellen van deze begroting. Het streven is om de indicatoren in de toekomst te laten aansluiten bij (een selectie uit) de prestatieovereenkomst. Daarom zijn in deze begroting geen indicatoren (met een streefwaarde) opgenomen, alleen kengetallen (zonder streefwaarde).
C. Beleidswijzigingen
Voor 2018 zijn geen majeure beleidswijzigingen voorzien.
D. Budgettaire gevolgen van beleid en budgetflexibiliteit
| 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Verplichtingen | 990.792 | 983.789 | 989.426 | 988.512 | 1.001.409 | 1.001.629 | 1.014.879 | ||
| Totale uitgaven | 1.019.469 | 976.789 | 989.426 | 988.512 | 1.001.409 | 1.001.629 | 1.014.879 | ||
| Waarvan juridisch verplicht (%) | 99,9% | ||||||||
| Bekostiging | 1.012.881 | 970.773 | 983.679 | 983.023 | 995.920 | 996.140 | 1.009.390 | ||
| – | Publieke Omroep (omroepinstellingen) | 923.624 | 893.654 | 892.605 | 892.605 | 892.605 | 892.605 | 892.605 | |
| Landelijke publieke omroep | 765.473 | 752.147 | 751.870 | 751.870 | 751.870 | 751.870 | 751.870 | ||
| Regionale omroep | 158.151 | 141.507 | 140.735 | 140.735 | 140.735 | 140.735 | 140.735 | ||
| – | Beheertaken landelijke publieke omroep | 64.844 | 64.783 | 64.453 | 64.413 | 64.063 | 64.063 | 64.063 | |
| Stichting Omroep Muziek | 15.952 | 16.144 | 16.144 | 16.094 | 15.844 | 15.844 | 15.844 | ||
| Uitzenden en uitzendgereedmaken | 25.577 | 25.730 | 25.730 | 25.730 | 25.730 | 25.730 | 25.730 | ||
| Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid (NIBG) | 23.315 | 22.909 | 22.579 | 22.589 | 22.489 | 22.489 | 22.489 | ||
| – | Dotaties, bijdragen publieke omroep | 32.866 | 13.267 | 13.263 | 13.263 | 13.263 | 13.263 | 13.263 | |
| Stimuleringsfonds Nederlandse Culturele Mediaproducties (Mediafonds) | 19.613 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | ||
| Stimuleringsfonds voor de Journalistiek | 2.156 | 2.119 | 2.105 | 2.105 | 2.105 | 2.105 | 2.105 | ||
| Filmfonds van de omroep en Telefilm (CoBO) | 8.064 | 8.106 | 8.113 | 8.113 | 8.113 | 8.113 | 8.113 | ||
| Mediawijsheid Expertisecentrum (Bewust mediagebruik) | 1.498 | 1.498 | 1.498 | 1.498 | 1.498 | 1.498 | 1.498 | ||
| Organisatie van Lokale Omroepen in Nederland (OLON) | 1.535 | 1.544 | 1.547 | 1.547 | 1.547 | 1.547 | 1.547 | ||
| – | Dotatie/onttrekking Algemene Mediareserve | – 8.917 | – 1.589 | 12.858 | 12.242 | 25.489 | 25.709 | 38.959 | |
| – | Overige bekostiging media (uit rente AMR) | 134 | 658 | 500 | 500 | 500 | 500 | 500 | |
| – | Basisinfrastructuur Cultuur 2013–2016 | 330 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Vierjaarlijkse instellingen | 330 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | ||
| Subsidies | 358 | 474 | 919 | 919 | 919 | 919 | 919 | ||
| – | Subsidies | 358 | 474 | 919 | 919 | 919 | 919 | 919 | |
| Opdrachten | 899 | 445 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | ||
| – | Opdrachten | 899 | 445 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Bijdragen aan ZBO's/RWT's | 5.271 | 5.037 | 4.793 | 4.535 | 4.535 | 4.535 | 4.535 | ||
| – | Commissariaat voor de Media | 5.271 | 5.037 | 4.793 | 4.535 | 4.535 | 4.535 | 4.535 | |
| Bijdragen aan (inter-)nationale organisaties | 60 | 60 | 35 | 35 | 35 | 35 | 35 | ||
| – | Uitvoering internationale verdragen en contributies | 60 | 60 | 35 | 35 | 35 | 35 | 35 | |
| Ontvangsten | 206.979 | 199.500 | 206.500 | 199.500 | 206.500 | 199.500 | 206.500 | ||
Budgetflexibiliteit
Van het totale budget voor artikel 15 is voor 2018 99,9 procent juridisch verplicht.
Bekostiging.
Het beschikbare budget voor 2018 is volledig juridisch verplicht. De verplichtingen hebben voornamelijk betrekking op de landelijke en de regionale publieke omroep. Hieraan ten grondslag ligt de Mediawet 2008.
Subsidies.
Subsidies worden in de regel juridisch verplicht in het jaar waarop de subsidie betrekking heeft. Op dit moment is er voor 2018 nog geen juridische verplichting vastgelegd.
Bijdragen aan ZBO’s/RWT’s.
Het beschikbare budget voor 2018 is volledig juridisch verplicht. De verplichtingen hebben betrekking op het Commissariaat voor de Media (hierna CvdM). Hieraan ten grondslag ligt de Mediawet 2008.
Bijdragen aan internationale organisaties.
Het beschikbare budget voor 2018 is volledig juridisch verplicht. Het betreft een jaarlijkse contributie aan het European Audiovisual Observatory.
E. Toelichting op de financiële instrumenten
Bekostiging
Landelijke en regionale publieke omroep
De publieke omroep waarborgt een hoogstaand en pluriform media-aanbod, dat toegankelijk en betaalbaar is voor alle lagen van de bevolking. Daarom bekostigt de Minister van OCW de landelijke en regionale publieke omroep. Mede vanwege Europese regels op het gebied van staatssteun, houdt de overheid greep op de aard en omvang van het takenpakket van de landelijke en regionale publieke omroep en bepaalt de overheid het budget van de publieke omroep.
Stichting Omroep Muziek (SOM)
Deze bekostiging is bestemd voor de door de Minister aangewezen instelling voor het in stand houden en exploiteren van omroeporkesten en omroepkoren.
Uitzenden en uitzend gereedmaken
Deze beheertaken bestaan uit het gereedmaken van programma’s voor uitzending en het uitzenden van programma’s van de landelijke publieke omroep.
Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid (NIBG)
Deze bekostiging is bestemd voor de door de Minister aangewezen instelling voor het in stand houden en exploiteren van een media-archief. Vanaf 2017 is het budget structureel verhoogd ten behoeve van het beheer en het ontsluiten van het gedigitaliseerde materiaal.
Stimuleringsfonds voor de Journalistiek
Het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek is binnen het mediabeleid het instrument om de pluriformiteit van het journalistieke media-aanbod te stimuleren, zowel binnen pers en omroep als via het internet. De activiteiten van het fonds dragen bij aan innovatie van de journalistiek en aan stimulering van de journalistieke functie van de media in onze samenleving.
Filmfonds van de Omroep en Telefilm (CoBO)
Het CoBO-fonds ondersteunt de film- en documentairesector en participeert in audiovisuele coproductieprojecten waarin wordt deelgenomen door een of meer van de publieke instellingen die zendtijd hebben verkregen voor landelijke omroep en de Vlaamse publieke omroep (VRT) en/of Duitse publieke omroepen en/of onafhankelijke filmproducenten en/of instellingen werkzaam op het gebied van de podiumkunsten.
Mediawijsheid Expertisecentrum (Bewust mediagebruik)
Het Mediawijsheid Expertisecentrum (Mediawijzer.net) bevordert een bewuste, kritische en actieve houding van burgers en instellingen in de samenleving waar media alom zijn. Bij het huidige programma zijn de Koninklijke Bibliotheek, ECP-EPN, de publieke omroep (NTR), Kennisnet en het NIBG betrokken.
Subsidies
Ten laste van dit budget worden de jaarlijkse subsidies aan het AWO-fonds voor de Omroep voor diverse projecten op het gebied van arbeidsmarktontwikkeling, werkgelegenheid en opleiding en aan het European Journalism Centre voor diverse internationale journalistiekprojecten betaald. Daarnaast is nog geld beschikbaar voor incidentele subsidies op het gebied van de media.
Bijdragen aan ZBO’s/RWT’s
De kerntaak van het CvdM bestaat uit het uitoefenen van onafhankelijk toezicht op het handelen van de media-instellingen in Nederland en uit handhavend optreden ingeval de toepasselijke regelgeving niet in acht wordt genomen. De bevoegdheid om toezicht en handhaving uit te oefenen heeft betrekking op alle media-instellingen: publieke media-instellingen op landelijk, regionaal en lokaal niveau en commerciële media-instellingen op landelijk en niet-landelijk niveau. Het CvdM is tevens verantwoordelijk voor het metatoezicht op het Nederlands Instituut voor Classificatie van Audiovisuele Media (NICAM). Daarnaast heeft het CvdM tot taak erop toe te zien dat kabelexploitanten hun wettelijke verplichtingen nakomen tot doorgifte van de must carry-zenders.
Ontvangsten
Dit betreffen de ramingen van de reclameopbrengsten van de STER en van de renteontvangsten op de Algemene Mediareserve. Zoals in de mediabegrotingsbrief 2017 is opgenomen, gaan de huidige ontwikkelingen van de reclamemarkt zodanig snel, dat het niet mogelijk is om een betrouwbare raming van de reclameopbrengsten voor de lange termijn op te stellen. Met het oog hierop is samen met de Ster en de NPO gekeken naar de mogelijkheid om hier aanvullend onderzoek naar te doen. De hieruit voortvloeiende onderzoeken naar de ontwikkeling van de reclameopbrengsten en de nieuwe mogelijkheden om de inkomsten van de landelijke publieke omroepen te verruimen lopen nog. De verwachting is dat de uitkomsten van deze onderzoeken in het najaar met de Tweede Kamer, bijvoorbeeld via de mediabegrotingsbrief 2018, gedeeld kunnen worden.