Algemene doelstelling
Groen onderwijs van hoge kwaliteit, waarbij het Ministerie van Economische Zaken (EZ) streeft naar:
-
• Voldoende gekwalificeerde beroepsbeoefenaren voor het agrofoodcomplex en de groene ruimte.
-
• Vergroten van de kennisverspreiding en -benutting voor het agrofoodcomplex en de groene ruimte.
Hiermee draagt groen onderwijs bij aan de doelstellingen van de artikelen 6 (Concurrerende, duurzame, veilige agro-, visserij- en voedselketens) en 8 (Natuur en biodiversiteit).
Rol en verantwoordelijkheid
De Minister van EZ is verantwoordelijk voor:
Voldoende gekwalificeerde beroepsbeoefenaren voor het agrofoodcomplex en de groene ruimte.
Stimuleren
-
• Stimuleren van een hoog kwaliteitsniveau van beroepsonderwijs en wetenschappelijk onderzoek.
-
• Stimuleren van voorwaarden om te voldoen aan de vervangingsvraag en de transitie naar een groene economie. Afspraken maken met instellingen over bevorderen doorstroom, verminderen aantal voortijdige schoolverlaters, leven lang leren door om- her- en bijscholing, versterken doorlopende leerlijnen binnen de groene verticale onderwijskolom, bevorderen van cross-overs met het overig beroepsonderwijs en vakinhoudelijke vernieuwing van het groen onderwijs.
-
• Stimuleren, in overleg met de instellingen, van ondernemerschap en internationalisering waardoor leerlingen/studenten na afronding van hun opleiding een basis hebben voor de start van een eigen bedrijf in het groene domein.
Regisseren
-
• Met de instellingen en het bedrijfsleven zorgdragen voor het versterken van gekwalificeerde functies binnen het domein voedsel, natuur en leefomgeving door het groen (voorbereidend) beroepsonderwijs en van de kennisverspreiding binnen de groene kennisinfrastructuur.
Financieren
-
• De groene onderwijsinstellingen functioneren binnen het wettelijk onderwijsstelsel dat voor het gehele onderwijs geldt.
Kennisverspreiding en -benutting voor het agrofoodcomplex en de groene ruimte (natuur en groene leefomgeving), onder meer door actieve inzet van het groen onderwijs om beleidsdoelen te realiseren.
Stimuleren
-
• (Door) ontwikkelen van vraaggestuurde landelijke Centra voor Innovatief Vakmanschap (CIV) voor het MBO en Centers of Expertise (CoE) voor het HBO op een achttal expertisethema’s: Biobased Economy, Greenports, Agrodier, Food, Open teelten, Natuur en groene Leefomgeving, Agri&Food en Tuinbouw&Uitgangsmaterialen. In deze centra wordt samen met het bedrijfsleven gewerkt aan het opleiden van talent en aan praktijkgericht onderzoek. De activiteiten zijn gericht op zelfvoorzienendheid.
-
• Verbeteren van de verspreiding, doorstroming en benutting van kennis voor doelgroepen die deelnemen aan de Nederlandse samenleving.
| Kengetal | 2011 | 2013 | 2015 | Ambitie |
|---|---|---|---|---|
| Adequaat aanbod aan de vraag op de arbeidsmarkt | 1% | 52% | 85% | 90 % |
Bron: The Research Centre for Education and the Labour Market (ROA)
Adequaat aanbod wordt gemeten door middel van de Indicator Toekomstige Knelpunten in de Personeelsvoorziening naar Beroep (ITKB). Resultaten worden tweejaarlijks gepubliceerd.
Beleidswijzigingen
Voor 2018 wordt ingezet op het verder invulling geven aan de uitvoering van de Strategische meerjarige ontwikkelagenda groen onderwijs samen met bedrijfsleven en onderwijsinstellingen.
| 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| VERPLICHTINGEN | 822.287 | 877.569 | 862.952 | 844.874 | 834.360 | 822.723 | 822.656 |
| UITGAVEN | 809.103 | 826.374 | 809.377 | 790.368 | 779.775 | 774.752 | 774.685 |
| Waarvan juridisch verplicht | 100% | ||||||
| Garanties | 59 | 56 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Schatkistbankieren | 59 | 56 | |||||
| Bekostiging | 779.481 | 793.292 | 783.726 | 765.781 | 755.254 | 750.227 | 750.158 |
| WO-groen | 182.865 | 189.686 | 193.712 | 195.140 | 198.643 | 202.386 | 206.910 |
| HBO-groen | 83.224 | 87.345 | 90.648 | 93.698 | 96.658 | 99.059 | 101.168 |
| MBO-groen | 170.104 | 166.900 | 164.043 | 154.396 | 150.200 | 147.009 | 141.606 |
| Wachtgelden | 14.313 | 14.622 | 14.489 | 14.495 | 14.466 | 14.448 | 14.477 |
| VMBO-groen | 328.975 | 334.739 | 318.966 | 306.184 | 293.423 | 285.464 | 284.132 |
| Stichting Samenwerking Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB) voorheen Aequor | 1.868 | 1.868 | 1.864 | 1.861 | 1.865 | ||
| Subsidies | 27.860 | 31.514 | 24.138 | 23.074 | 23.008 | 23.012 | 23.014 |
| Aansturing collectieve ondersteuning | |||||||
| School als Kenniscentrum | 3.207 | ||||||
| Kennisverspreiding en innovatie groen onderwijs | 258 | ||||||
| Aanvullende onderwijssubsidies | 21.293 | 25.496 | 22.822 | 21.758 | 21.692 | 21.696 | 21.698 |
| Ontwikkeling en beheer natuurkwaliteit | 1.279 | 1.349 | 1.247 | 1.247 | 1.247 | 1.247 | 1.247 |
| Educatie | 1.823 | 4.669 | 69 | 69 | 69 | 69 | 69 |
| Opdrachten | 224 | 38 | 38 | 38 | 38 | 38 | 38 |
| Kennisverspreidingsprojecten | 224 | 38 | 38 | 38 | 38 | 38 | 38 |
| Bijdragen aan agentschappen | 1.479 | 1.474 | 1.475 | 1.475 | 1.475 | 1.475 | 1.475 |
| Rijksdienst Voor Ondernemend Nederland | 1.242 | 1.227 | 1.228 | 1.228 | 1.228 | 1.228 | 1.228 |
| Dienst Uitvoering Onderwijs | 237 | 247 | 247 | 247 | 247 | 247 | 247 |
| ONTVANGSTEN | 299 | 131 | 75 | 75 | 75 | 75 | 75 |
Budgetflexibiliteit
Het totale budget 2018 is voor € 809,4 mln (100%) juridisch verplicht. De volgende uitgaven zijn volledig juridisch verplicht: bekostiging (€ 783,7 mln), subsidies (€ 24,2 mln) en bijdragen aan agentschappen (€ 1,5 mln).
Toelichting op de financiële instrumenten
Bekostiging
Rijksbijdrage WO-groen, HBO-groen, MBO-groen, Wachtgelden, VMBO-groen en SBB
Het betreft normatieve bekostiging gebaseerd op de onderwijswetgeving. EZ bekostigt groen wetenschappelijk onderwijs, 5 HBO-instellingen, 12 Agrarische Opleidingscentra voor Voorbereidend Middelbaar Beroepsonderwijs/Middelbaar Beroepsonderwijs (VMBO/MBO), de groene MBO-opleiding aan Regionaal Opleidingscentrum (ROC) Landstede, 36 groene afdelingen van scholengemeenschappen en de stichting Samenwerking Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (SBB).
| Instrument | Type studenten/ getuigschriften/ promoties | Aantallen | Prijs | Bedrag | Uitgaven 2018 |
|---|---|---|---|---|---|
| Bekostiging WO-groen | Inschrijvingen | 6.744 | 6.546 | 44.146 | |
| Graden onderwijs | 2.125 | 6.546 | 13.910 | ||
| Graden Bachelor onderzoek | 896 | 3.074 | 2.754 | ||
| Graden Master onderzoek | 1.137 | 6.147 | 6.989 | ||
| Promoties | 296 | 77.436 | 22.921 | ||
| Vaste componenten | 102.992 | 193.712 | |||
| Bekostiging HBO-groen | Inschrijvingen hoog | 8.885 | 7.457 | 66.255 | |
| Graden hoog | 1.516 | 7.457 | 11.305 | ||
| Vaste componenten | 13.088 | 90.648 | |||
| Bekostiging MBO-groen | Deelnemers beroeps-opleidende leerweg | 20.300 | 7.128 | 144.693 | |
| Deelnemers beroeps-begeleidende leerweg | 5.000 | 3.870 | 19.350 | 164.043 | |
| Wachtgelden | Vaste component | 14.489 | |||
| Bekostiging VMBO-groen | Leerlingen VMBO/VBO | 35.000 | 7.564 | 264.740 | |
| Vaste componenten | 54.226 | 318.966 | |||
| SBB | 1.868 | ||||
| Totaal | 783.726 |
| Onderwijssoort | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| WO | 9.000 | 9.700 | 10.700 | 11.400 | 12.200 | 13.000 | 13.700 |
| HBO | 10.400 | 10.900 | 11.600 | 12.100 | 12.600 | 13.000 | 13.300 |
| MBO | 25.900 | 25.400 | 25.300 | 24.600 | 24.000 | 23.500 | 22.700 |
| VO | 36.000 | 36.000 | 35.000 | 34.100 | 33.000 | 32.200 | 32.000 |
| Kengetal | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | Ambitie |
|---|---|---|---|---|---|---|
| % afgestudeerden dat minimaal werkt op niveau van opleiding | 72% | 70% | 71% | 75% | 74% | 85% |
Bron: The Research Centre for Education and the Labour Market (ROA)
De waarde is een gemiddelde van het cijfer voor niveau 4 van de Beroepsopleidende leerweg (BOL 4) en HBO in het groen onderwijs.
| Kengetal | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | Ambitie |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Kwaliteitsniveau groen onderwijs | 83% | 88% | 89% | 90% | 92% | 93% |
Bron: Inspectie voor het onderwijs
De inspectie voor het onderwijs bepaalt periodiek op basis van meerdere gestandaardiseerde criteria welk percentage groene scholen voldoende kwaliteit heeft. Hoe hoger het percentage, hoe meer groene scholen voor Middelbaar Beroepsonderwijs en Voorbereidend Middelbaar Beroepsonderwijs (VMBO) gemiddeld genomen een voldoende scoren op kwaliteit. De opgenomen waarden zijn het gemiddelde van VMBO en MBO.
Subsidies
Aanvullende onderwijssubsidies
-
• Subsidies toetsing en examinering (CITO);
-
• Subsidieregelingen van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap voor onderwijsvernieuwing onder andere: internationale mobiliteit, verhoging van opleidingsniveau, deelname leven lang leren, carrièrepatroon docenten;
-
• Uitfinanciering van subsidies van EZ voor Groene plus lectoraten, Centra voor Innovatief Vakmanschap en Centres of Expertise. Deze EZ subsidies zijn als onderdeel van de taakstelling uit het Regeerakkoord Rutte II geschrapt met ingang van 2016.
| Kengetal | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | Ambitie |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Voortijdig schoolverlaten | 4,3% | 3,0% | 2,8% | 2,5% | 2,3% | 2% |
Bron: DUO
Het betreft het percentage leerlingen VMBO leerjaar 3 en 4 plus MBO leerlingen dat zonder startkwalificatie (minimaal MBO-2 niveau) het onderwijs verlaat ten opzichte van het totaal aantal VMBO 3–4 plus MBO leerlingen.
Ontwikkeling en Beheer Natuurkwaliteit
Het betreft subsidies voor het ontwikkelen van maatregelen om negatieve gevolgen van verdroging, vermesting en verzuring tegen te gaan. Het levert kennis op voor de implementatie van belangrijke beleidsitems zoals Natura 2000, realiseren van natuurterreinen en leefgebiedplannen.
Educatie
Het betreft subsidies ten behoeve van samenwerkingsovereenkomsten met organisaties (scholen, maatschappelijke organisaties, andere overheden, bedrijven en coalities daarvan) die educatieactiviteiten organiseren. De financiering van inhoudelijke projecten zal grotendeels worden ingevuld vanuit inhoudelijke dossiers, zoals het programma Jong Leren Eten (artikel 6).
Opdrachten
Kennisverspreidingsprojecten
Hiermee zet EZ in op een betere ontsluiting van kennis voor gebruik door ondernemers en maatschappelijke groepen. Kennisverspreidingsprojecten richten zich op thema’s als dierenwelzijn, klimaat en milieu, en multifunctionele landbouw.
Bijdragen aan agentschappen
Dit betreft de bijdragen aan Rijksdienst voor Ondernemend Nederland ten behoeve van het educatie-programma DuurzaamDoor en de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) voor de bekostiging van het groen onderwijs.
Toelichting op de begrotingsreserve
| Begrotingsreserve schatkistbankieren Groen Onderwijs | 197 |
EZ staat garant voor het in gebreke blijven van de groene onderwijsinstellingen die gebruik maken van de regeling schatkistbankieren. Deze regeling schatkistbankieren voor het groene onderwijs is overeenkomstig de regeling zoals deze geldt voor OCW gefinancierd onderwijs. De premies van instellingen worden jaarlijks via het Ministerie van Financiën aan EZ overgemaakt en in de begrotingsreserve verwerkt. EZ staat garant voor een leningenportefeuille van € 86,3 mln. Het bedrag van de reserve is 100% juridisch verplicht.