3.1 Inleiding
Sinds 1 januari 2004 is het RIVM een baten-lastenagentschap van het Ministerie van VWS gevestigd in Bilthoven. Het RIVM bevordert door onderzoek, uitvoering en ondersteuning de publieke gezondheid en een gezonde leefomgeving. Kerntaak van het RIVM is het verrichten van onderzoek en het wereldwijd verzamelen van kennis. De uitkomsten daarvan dienen als beleidsondersteuning voor de overheid. Het RIVM voert onderzoek uit voor de Ministeries van VWS, IenM, EZ, SZW en DEF, voor diverse inspecties (waaronder ILT, NVWA en ANVS) en voor internationale organisaties zoals de Europese Unie, de WHO en de Verenigde Naties. Informatie over de resultaten van het RIVM-onderzoek is te vinden via de thematische ingangen van de website www.rivm.nl. Het RIVM vervult ook regiefuncties en verzorgt de landelijke coördinatie van preventie- en interventieprogramma’s, zoals het Rijksvaccinatieprogramma (RVP).
3.2 Begroting 2017
| 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Stand Slotwet | Vastgestelde begroting | ||||||
| Baten | |||||||
| Omzet moederdepartement | 247.393 | 252.600 | 254.200 | 227.400 | 225.400 | 225.100 | 225.100 |
| Omzet overige departementen | 80.471 | 70.000 | 70.600 | 70.700 | 70.700 | 70.400 | 70.400 |
| Omzet derden | 21.478 | 27.800 | 36.000 | 36.000 | 36.000 | 36.000 | 36.000 |
| Rentebaten | – | – | – | – | – | – | – |
| Vrijval voorzieningen | 2.464 | – | – | – | – | – | – |
| Bijzondere baten | – | – | – | – | – | – | – |
| Totaal baten | 351.806 | 350.400 | 360.800 | 334.100 | 332.100 | 331.500 | 331.500 |
| Lasten | |||||||
| Apparaatskosten | 340.662 | 346.800 | 357.100 | 330.400 | 328.400 | 327.800 | 327.800 |
| – Personele kosten | 133.043 | 137.200 | 143.700 | 143.700 | 143.700 | 143.700 | 143.700 |
| waarvan eigen personeel | 115.332 | 117.700 | 124.600 | 124.600 | 124.600 | 124.600 | 124.600 |
| waarvan externe inhuur | 9.035 | 13.100 | 12.300 | 12.300 | 12.300 | 12.300 | 12.300 |
| waarvan overige p-kosten | 8.675 | 6.400 | 6.800 | 6.800 | 6.800 | 6.800 | 6.800 |
| – Materiële kosten | 207.619 | 209.600 | 213.400 | 186.700 | 184.700 | 184.100 | 184.100 |
| waarvan apparaat ICT | 18.036 | 15.000 | 15.300 | 13.400 | 13.200 | 13.200 | 13.200 |
| waarvan bijdrage aan SSO’s | 5.472 | 9.700 | 9.900 | 8.600 | 8.500 | 8.500 | 8.500 |
| waarvan overige m-kosten | 184.111 | 184.900 | 188.200 | 164.700 | 163.000 | 162.400 | 162.400 |
| Rentelasten | – | – | – | – | – | – | – |
| Afschrijvingskosten | 2.977 | 3.600 | 3.700 | 3.700 | 3.700 | 3.700 | 3.700 |
| – Materieel | 2.970 | 3.600 | 3.700 | 3.700 | 3.700 | 3.700 | 3.700 |
| waarvan apparaat ICT | 1.932 | 2.100 | 2.200 | 2.200 | 2.200 | 2.200 | 2.200 |
| – Immaterieel | 7 | – | – | – | – | – | – |
| Overige kosten | 7.956 | – | – | – | – | – | – |
| – Dotaties voorzieningen | 7.956 | – | – | – | – | – | – |
| – Bijzondere lasten | – | – | – | – | – | – | – |
| Totaal lasten | 351.595 | 350.400 | 360.800 | 334.100 | 332.100 | 331.500 | 331.500 |
| Saldo van baten en lasten | 211 | – | – | – | – | – | – |
Toelichting begroting van baten en lasten
Baten
De omzetbedragen voor 2018 voor de primaire opdrachtgevers (VWS, IenM, EZ, SZW en DEF) zijn ramingen op grond van de verwachte opdrachtvolumes bij ongewijzigd beleid voor de komende jaren, waarin thans bekende ontwikkelingen zijn meegenomen. De overige omzetbedragen zijn gebaseerd op lopende en naar verwachting nog af te sluiten contracten met overige (derden) opdrachtgevers. De hoogte van de omzet is afhankelijk van de aard en omvang van de te verrichten activiteiten en – daarmee samenhangend – de in rekening te brengen kosten (uren x tarief plus directe projectgebonden kosten).
De geraamde omzet moederdepartement bestaan uit baten van VWS-eigenaar en VWS-opdrachtgever. De geraamde omzet van VWS-eigenaar is hoofdzakelijk bestemd voor het strategisch programma van het RIVM (SPR). De geraamde omzet van VWS-opdrachtgevers betreft inkomsten die het RIVM op grond van lopende werkprogramma’s en thans bekende ontwikkelingen verwacht te verkrijgen door opdrachtverlening door de beleidsdirecties van VWS en IGZ. Vanaf 2019 is hier een scherpe daling in aan te merken als gevolg van het overhevelen van budget voor de ent-vergoedingen in het Rijksvaccinatieprogramma naar gemeenten. De geraamde baten van IenM, EZ, SZW en DEF volgen uit werkzaamheden die op het taakveld milieu in relatie tot volksgezondheid worden uitgevoerd in opdracht van de beleidsdirecties van IenM, de Inspectie Leefomgeving en Transport (IenM), EZ, de NVWA (EZ), SZW en DEF. Omzetbaten van derden verkrijgt het RIVM door het uitvoeren van werkzaamheden voor derden in Nederland en in internationaal verband (EU, WHO en VN).
Lasten
De personele kosten bedragen voor 2018 circa € 143,7 miljoen, waarin inbegrepen circa € 124,6 miljoen voor ambtelijk personeel en circa € 12,3 miljoen voor externe inhuur. De externe inhuur maakt 9,0% van de totale loonkosten uit.
De materiële kosten bedragen in 2018 circa € 213,4 miljoen. Een groot deel betreft uitvoeringskosten voor het Rijksvaccinatieprogramma (circa € 120 miljoen). Gelijk aan de omzet is hierin vanaf 2019 een daling zichtbaar doordat het RIVM de ent-vergoeding aan consultatiebureaus niet langer zal uitkeren.
Afschrijvingskosten zijn gebaseerd op verwachte vervangingsinvesteringen.
Ontwikkelingen
Voor zover mogelijk is in de begroting 2018 en verder van het RIVM rekening gehouden met toekomstige ontwikkelingen. Een aantal factoren is echter nog te onzeker:
-
– De gevolgen/keuzes van een nieuw kabinet.
-
– Ontwikkelingen op het vlak van open data, I-visie/strategie en informatiebeveiliging.
-
– Nieuwe ontwikkelingen binnen de geneesmiddelen en medische technologie.
-
– Loon- en prijsstijgingen (indexatie) in de komende jaren en daarmee samenhangend de ontwikkeling van het RIVM tarief.
3.3 Kasstroomoverzicht
| Omschrijving | 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Stand Slotwet | Vastgestelde begroting | |||||||
| 1. | Rekening courant RHB 1 januari + depositorekeningen | 57.763 | 57.226 | 56.805 | 50.205 | 50.205 | 50.205 | 50.205 |
| +/+ totaal ontvangsten operationele kasstroom | 349.342 | 348.733 | 360.800 | 334.100 | 332.100 | 331.500 | 331.500 | |
| –/– totaal uitgaven operationele kasstroom | – 354.875 | – 345.554 | – 363.700 | – 330.400 | – 328.400 | – 327.800 | – 327.800 | |
| 2. | Totaal operationele kasstroom | – 5.533 | 4.287 | – 2.900 | 3.700 | 3.700 | 3.700 | 3.700 |
| –/– totaal investeringen | – 2.845 | – 3.600 | – 3.700 | – 3.700 | – 3.700 | – 3.700 | – 3.700 | |
| +/+ totaal boekwaarde desinvesteringen | 333 | – | – | – | – | – | – | |
| 3. | Totaal investeringskasstroom | – 2.512 | – 3.600 | – 3.700 | – 3.700 | – 3.700 | – 3.700 | – 3.700 |
| –/– eenmalige uitkering aan moederdepartement | – | – | – | – | – | – | – | |
| +/+ eenmalige storting door moederdepartement | – | – | – | – | – | – | – | |
| –/– aflossingen op leningen | – | – | – | – | – | – | – | |
| +/+ beroep op leenfaciliteit | – | – | – | – | – | – | – | |
| 4. | Totaal financieringskasstroom | – | – | – | – | – | – | – |
| 5. | Rekening-courant RHB 31 december + stand depositorekeningen (=1+2+3+4) | 49.718 | 57.913 | 50.205 | 50.205 | 50.205 | 50.205 | 50.205 |
Toelichting kasstroomoverzicht
Het RIVM investeert jaarlijks in software en licenties, gebouwinstallaties en infrastructuur, laboratoriumapparatuur, vervoermiddelen, IT en audiovisuele apparatuur en facilitaire apparatuur. Dit betreft vervangingsinvesteringen, nodig om de continuïteit te waarborgen. Hiervoor wordt geen beroep gedaan op de leenfaciliteit agentschappen.
3.4 Overzicht doelmatigheidsindicatoren
| 2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | 2022 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Stand Slotwet | Vastgestelde begroting | ||||||
| Omschrijving generiek deel | |||||||
| 1. Uurtarieven: | |||||||
| – Gewogen uurtarief in € | 105 | 105 | 108 | 108 | 108 | 108 | 108 |
| – Ontwikkeling uurtarief (2016 = 100) | 100 | 100 | 103 | 103 | 103 | 103 | 103 |
| 2. Aantal fte totaal (exclusief externe inhuur) | 1.554 | 1.618 | 1.700 | 1.700 | 1.700 | 1.700 | 1.700 |
| 3. Saldo van baten en lasten (%) | 0,0% | 0,0% | 0,0% | 0,0% | 0,0% | 0,0% | 0,0% |
| Omschrijving specifiek deel | |||||||
| 1. Liquiditeit (current ratio; norm: > 1,5) | 1,3 | 1,2 | 1,2 | 1,2 | 1,2 | 1,2 | 1,2 |
| 2. Solvabiliteit (debt ratio) | 0,9 | 0,9 | 0,9 | 0,9 | 0,9 | 0,9 | 0,9 |
| 3. Rentabiliteit eigen vermogen | 1,2% | 0,0% | 0,0% | 0,0% | 0,0% | 0,0% | 0,0% |
| 4. Percentage externe inhuur t.o.v. totale personele kosten | 7,3% | 10,0% | 9,0% | 9,0% | 9,0% | 9,0% | 9,0% |
| 5. Percentage facturen betaald binnen 30 dagen | 93,4% | 95,0% | 95,0% | 95,0% | 95,0% | 95,0% | 95,0% |
| 6. Declarabiliteit % primair proces | 64,2% | 65,0% | 65,0% | 65,0% | 65,0% | 65,0% | 65,0% |
| 7. FTE overhead als % totaal aantal fte | 16,8% | 22% | 20% | 20% | 20% | 20% | 20% |
| 8. Ziekteverzuim | 4,0% | 4,0% | 4,0% | 4,0% | 4,0% | 4,0% | 4,0% |
| 9. % medewerkers met een volledig afgeronde p-gesprekscyclus | 72,0% | 80,0% | 80,0% | 80,0% | 80,0% | 80,0% | 80,0% |
Toelichting overzicht doelmatigheidsindicatoren
Generieke indicatoren
-
1. Uurtarieven: het RIVM hanteert als indicator voor de doelmatigheid het gemiddeld gewogen uurtarief. De uurtarieven worden jaarlijks door de eigenaar vastgesteld. De hoogte van de tarieven wordt onder meer bepaald door de ontwikkeling van de loonkosten, de materiële kosten (waaronder huisvestingslasten) en het aantal te declareren uren per medewerker evenals efficiencytaakstellingen. In 2017 is het tarief niet geïndexeerd. Voor 2018 is het voorstel om dit wel te doen. Met toekomstige loon- en prijsontwikkelingen is in deze begroting nog geen rekening gehouden.
-
2. Aantal fte: opgenomen is het aantal fulltime equivalenten werkzaam bij het RIVM per 31 december van het jaar, exclusief externe inhuur. De ontwikkeling van het aantal verwachte fte is gekoppeld aan de verwachte ontwikkeling van de orderportefeuille van het RIVM.
-
3. Saldo van baten en lasten: het saldo van baten en lasten als percentage van de totale baten.
Specifieke indicatoren
-
1. Liquiditeit: de kortlopende vorderingen ten opzichte van de kortlopende schulden.
-
2. Solvabiliteit: het totaal van de schulden ten opzichte van het balanstotaal.
-
3. Rentabiliteit eigen vermogen: het onverdeeld resultaat als percentage van het totaal eigen vermogen.
-
4. Percentage externe inhuur: het percentage externe inhuur 2018 bedraagt 9,0%.
-
5. Percentage facturen betaald binnen 30 dagen: voor dit percentage sluit het RIVM qua norm aan bij de rijksbrede afspraken hierover van 95%.
-
6. Declarabiliteit % primair proces: norm binnen het RIVM is 65%. De declarabiliteit geeft inzicht in de productiviteit die binnen het RIVM wordt behaald.
-
7. Percentage overhead: het percentage overhead uitgedrukt in fte ten opzichte van het totaal aantal fte binnen het RIVM.
-
8. Ziekteverzuim: gehanteerde norm voor het RIVM is de Verbaan-norm van 4%.
-
9. Percentage medewerkers met een volledig afgeronde p-gesprekscyclus: afgesproken norm met de eigenaar is om met minimaal 80% van de medewerkers een afgeronde p-gesprekscyclus te hebben gevoerd.
Voor wat betreft de specifieke doelmatigheidsindicatoren steunt het RIVM op de gangbare bedrijfseconomische indicatoren, zoals vermeld in bovenstaande tabel. Over de geleverde prestaties legt het RIVM systematisch verantwoording af richting de opdrachtgevers en eigenaar. Voor de primaire opdrachtgevers VWS en IenM gebeurt dat in periodieke voortgangsrapportages die door deze opdrachtgevers worden vastgesteld. Voor de overige opdrachtgevers gebeurt dat via de tijdige levering van de afgesproken producten en diensten en de daarop volgende tijdige betaling door de opdrachtgevers van de overeengekomen opdrachtsom. Voor de eigenaar gebeurt dat eveneens met een periodieke voortgangsrapportage, waarin tevens wordt gereflecteerd op de organisatiebrede doelstellingen uit het jaarplan RIVM.
Audits en benchmarkonderzoeken vinden periodiek plaats. Over de (wetenschappelijke) audits op onderdelen van de primaire processen wordt gerapporteerd aan de Commissie van Toezicht.