Artikel 1 Belastingen

Toelichting belangrijkste mutaties

Uitgaven

Herstellen, verbeteren en borgen

De mutatie van € 14,7 mln. omvat de personele inzet omtrent de communicatie met burgers en bedrijven over hun registratie in de Fraude Signalerings Voorziening (FSV) en het verwerken van hun reacties (AVG verzoeken, FSV meldingen, klachten, bezwaren en beroep) in 2022.

Loon- en prijsbijstelling

De tranche 2022 van de loon- en prijsbijstelling is in de eerste suppletoire begroting toegevoegd aan de begroting van Financiën (artikel 10). De loon- en prijsbijstelling wordt nu naar rato verdeeld over de artikelen.

Centrale financiering GDI

Deze mutatie betreft de structurele overboeking van middelen naar BZK ten behoeve van de Generieke Digitale Infrastructuur (GDI) die per 2023 centraal wordt gefinancieerd door BZK.

Overdracht WAU middelen vanuit AP

In het coalitieakkoord van Rutte IV zijn middelen gereserveerd op de Aanvullende Post voor dienstverlening/Werk aan Uitvoering/ICT om de dienstverlening te verbeteren en te versterken56. Vanuit deze Aanvullende Post worden middelen overgeheveld naar de begroting van Financiën. Hiermee is tot en met 2031 het leveren van 600.000 ICT-dagen geborgd en zijn middelen beschikbaar gesteld voor inningscapaciteit bij de Belastingdienst.

Rechtsherstel box 3

Voor de uitvoering van de werkzaamheden voor het rechtsherstel box 3 worden extra uitgaven in 2023 en 2024 voorzien en toegevoegd aan de begroting van Financiën. Eerder zijn middels een incidentele suppletoire begroting middelen beschikbaar gesteld57. De herstelwerkzaamheden box 3 zijn per 1 juli 2022 gestart58.

Ondermijning

Het demissionaire kabinet Rutte III heeft middelen beschikbaar gesteld voor de bestrijding van georganiseerde, ondermijnende criminaliteit vanaf 2022. Er worden middelen overgeheveld naar artikel 1 van de begroting van Financiën voor ondermijning-gerelateerde doelstellingen van de FIOD, het versterken van de aanpak criminele geldstromen in internationaal verband en voor een technologische intensivering in het anti money laundering centre (AMLC).

Kasschuif WAU middelen

Zie toelichting «Overdracht WAU middelen vanuit AP» hierboven. Met een kasschuif worden de middelen die bij het coalitieakkoord gereserveerd waren in het gewenste ritme gezet.

Bijdrage aan het generale beeld

De Belastingdienst draagt € 100 mln. aan middelen die in 2022 niet meer tot besteding komen af aan het generale beeld. Het betreft onder andere vrijval van middelen voor externe inhuur in verband met de krappe arbeidsmarkt, overheadskosten en ICT-uitgaven.

Toerekening van artikel Belastingen aan artikel Douane en artikel Toeslagen

Met de toerekening van uitgaven die de Belastingdienst ten behoeve van de Douane en Toeslagen doet, wordt inzicht gegeven in de integrale uitgaven die voor de Douane en Toeslagen worden gemaakt. Het betreft hier onder andere activiteiten als facilitaire zaken, ICT, de Belastingtelefoon en heffing en inning. Deze mutatie betreft een toerekening van middelen van artikel 1 Belastingen naar artikel 9 Douane en een toerekening van middelen van artikel 1 Belastingen naar artikel 13 Toeslagen. De toerekening vindt plaats voor alle dienstonderdelen van de Belastingdienst die uitgaven doen ten behoeve van de Douane- en/of Toeslagenprocessen. De mutaties zijn het gevolg van een toename van uitgaven die aan de Douane en Toeslagen worden toegerekend, onder meer op het gebied van ICT en facilitaire zaken.

Ontvangsten

Pilot CFD

Er wordt toegewerkt naar verzakelijking van de opdrachten tussen de Belastingdienst, Douane en Toeslagen. Hiertoe was besloten in 2022 een pilot uit te voeren waarbij de Belastingdienst aan de Douane factureert voor facilitaire werkzaamheden en levering van uniforms (vanuit de directie Centrum voor Facilitaire Dienstverlening, CFD). Op basis van de opzet van de pilot is besloten tot het terugdraaien van ontvangsten op artikel 1 Belastingen en uitgaven op artikel 9 Douane.

Belasting- en invorderingsrente (BIR)

De ontvangsten invorderingsrente worden per saldo naar beneden bijgesteld. Per juni 2022 staat er ca. € 21 mld. uitgestelde belastingschuld vanwege corona uit bij ondernemers. Gezien de openstaande schuld is toegenomen ten opzicht van de stand die bij de raming in de begroting 2022 is gehanteerd, ontstaat er enerzijds een positief effect op de te ontvangen invorderingsrente. Anderzijds gaat het kabinet uit van een derving van € 6 mld. aan belastingschuld ten opzichte van € 1,5 mld. begin 2022. De geraamde extra derving aan belastingschulden zorgt voor minder te ontvangen invorderingsrente over de coronaschuld.

Belastingontvangsten

Zie de Miljoenennota voor een toelichting op de belastingontvangsten.

Kwijtschelden publieke schulden ex-partners

De niet-belastingontvangsten worden met € 9,1 mln. negatief bijgesteld i.v.m. het kwijtschelden van publieke schulden van de ex-partners van de toeslagengedupeerden door de Belastingdienst.

Kasschuif project invorderingsrente

Voor de herstelactie ‘invorderingsrente’, die wordt opgestart n.a.v. het onjuist toepassen van wetgeving rondom de invorderingsrente en waardoor de Belastingdienst invorderingsrente zal terugbetalen, zijn middelen gereserveerd in 2022 en 2023. Met deze schuif worden de middelen in het juiste ritme gezet.

Artikel 2 Financiële markten

Toelichting belangrijkste mutaties

Uitgaven

Schadeloosstelling SNSOp 1 februari 2013 is SNS Reaal genationaliseerd. De Ondernemingskamer heeft in haar uitspraak van 11 februari 2021 de hoogte van de schadeloosstelling aan bepaalde groepen personen wier effecten of vermogensbestanddelen daarbij zijn onteigend, vastgesteld op in totaal € 804,8 mln. exclusief wettelijke rente per 1 februari 2013. Tegen deze uitspraak hebben de Staat en ook de Stichting Beheer SNS Reaal cassatieberoep ingesteld bij de Hoge Raad. Daarover is de Kamer bij brief van 11 mei 2021 geïnformeerd59.

De verwachting is dat de Hoge Raad op 27 januari 2023 uitspraak doet in deze zaak. Indien de Hoge Raad de cassatieberoepen verwerpt, dan zal een uitkeringsproces worden opgestart. Daarom is in de begroting zekerheidshalve een post van het totaal aan schadeloosstelling uit te keren bedrag opgenomen, vermeerderd met geschatte wettelijke rente daarover. Indien de Hoge Raad de klachten van de Staat (gedeeltelijk) gegrond verklaart en de zaak (gedeeltelijk) terugwijst naar de Ondernemingskamer, dan is het mogelijk dat het niet tot uitkering van voornoemde bedrag zal komen en/of het uitkeringsproces langer op zich laat wachten. Het is dus niet zeker of uitbetaling van een bedrag van deze hoogte in het jaar 2023 zal plaatsvinden.

Artikel 3 Financieringsactiviteiten publiek-private sector

Toelichting belangrijkste mutaties

Uitgaven

Kasschuif kapitaalinjectie TenneT

Uit de berekeningen van TenneT, gevalideerd door een externe adviseur blijkt dat TenneT een totale eigenvermogensbehoefte heeft van € 9,3 mld. voor de periode 2022 t/m 2031 om haar A- rating te behouden. Dit is ca. € 4,2 mld. hoger dan de € 5,1 mld. die gereserveerd is voor TenneT. TenneT heeft hiervan tot en met 2023 € 3,1 mld. aan eigen vermogen nodig, € 2,6 mld. meer dan de € 490 mln. die is begroot. Ook voor de jaren 2024 en 2025 vallen de ingeschatte bedragen anders uit. Dit wordt door de kasschuif ondervangen.

Ontvangsten

Dividenden staatsdeelnemingen

Een actualisatie van de dividendramingen van de staatsdeelnemingen geeft voor het jaar 2022, 2023 en 2024 een positieve bijstelling (respectievelijk € 20 mln., € 40 mln. en € 30 mln. hoger dan eerder voorzien). Voor de jaren 2026 en 2027 vallen de dividendontvangsten lager uit dan eerder geraamd, respectievelijk € 25 mln. en € 35 mln.

Premieontvangsten garantie KLM

De Nederlandse staat ontvangt een premie voor de afgegeven garantie inzake de revolving credit facility (met een totale omvang van € 2,4 mld.) voor KLM. KLM heeft de banken verzocht de RCF te verlagen met € 665 mln., waardoor de garantie premie over een lager bedrag wordt berekend. Daarom worden de premieontvangsten (gedurende de looptijd) naar beneden bijgesteld.

Renteontvangsten lening KLM

De Nederlandse staat heeft een lening verstrekt aan KLM. De aflossing van de gehele lening stond geraamd in 2026, maar KLM maakt gebruik van de mogelijkheid om kosteloos vervroegd af te lossen en lost de uitstaande lening van € 277 mln. in 2022 af. Gezien KLM alleen rente betaalt over het getrokken deel van de lening, wijzigen de renteontvangsten na de vervroegde aflossing van € 277 mln. Voor 2022 worden de renteontvangsten naar beneden bijgesteld, vanaf 2023 staan de renteontvangsten op nul geraamd.

Aflossing lening KLM

Zie ook de toelichting hierboven. KLM maakt gebruik van de mogelijkheid om kosteloos vervroegd af te lossen en lost de uitstaande lening van € 277 mln. in 2022 af. Daarmee bedraagt de uitstaande lening na aflossing nul, en de opvraagbare lening € 723 mln.

Artikel 4 Internationale financiële betrekkingen

Toelichting belangrijkste mutaties

Uitgaven

Kapitaalinleg ESM

De kapitaalsleutel voor verdeling van de kapitaalinleg voor het ESM moet worden aangepast door toetreding van Kroatië. Er wordt € 176 mln. gereserveerd voor de aanpassing van de kapitaalsleutel.

Artikel 5 Exportkredietverzekeringen, -garanties en investeringsverzekeringen

Artikel 6 Btw-compensatiefonds

Toelichting belangrijkste mutaties

Uitgaven en ontvangsten

Bijstelling BCF

Deze mutatie betreft een bijstelling van de raming van het Btw-compensatiefonds (BCF) op basis van de beschikking van het afgelopen jaar, betalingen van het vierde kwartaal van het afgelopen jaar en driemaal het voorschot van het eerste kwartaal uit het lopende jaar.

Artikel 8 Apparaat

Toelichting belangrijkste mutaties

Uitgaven

Loon- en prijsbijstelling

De tranche 2022 van de loon- en prijsbijstelling is in de eerste suppletoire begroting toegevoegd aan de begroting (artikel 10). De loon- en prijsbijstelling wordt nu naar rato verdeeld over de artikelen.

Bijdrage aan het generale beeld

De apparaatsuitgaven op artikel 8 Apparaat vallen lager uit dan verwacht. Dit wordt onder andere veroorzaakt door personeelsverloop en krapte op de arbeidsmarkt, waardoor het langer duurt om vacatures te vervullen. Deze onderuitputting komt ten gunste van het generale beeld.

Artikel 9 Douane

Toelichting belangrijkste mutaties

Uitgaven

Loon- en prijsbijstelling

De tranche 2022 van de loon- en prijsbijstelling is in de eerste suppletoire begroting 2022 toegevoegd aan de begroting (artikel 10 Nog Onverdeeld). De loon- en prijsbijstelling is naar rato verdeeld over de artikelen.

Ondermijning

Bij Voorjaarsnota 2022 is door het kabinet € 524 mln., waarvan € 434 mln. structureel, vrijgemaakt voor de bestrijding van ondermijnende criminaliteit. De Douane heeft een claim ingediend bij het ministerie van Justitie enVeiligheid voor de versterking/uitbreiding van het cameratoezicht in havens en kleine luchthavens. Het betreft investeringen in het versterken van douanetoezicht door uitbreiding van cameratoezicht op plaatsen die kwetsbaar zijn voor ondermijnende criminaliteit, en het versterken van de mainportaanpak door het structureel bewaken van voor controle geselecteerde containers op haventerminals. Deze plannen versterken de bijdrage van de Douane aan de aanpak van ondermijnende criminaliteit en passen bij de plannen van het ministerie van Justitie enVeiligheid om de weerbaarheid van de zee- en luchthavens tegen ondermijning te vergroten.

Pilot CFD

Er wordt toegewerkt naar verzakelijking van de opdrachten tussen de Belastingdienst, Douane en Toeslagen. Hiertoe was besloten in 2022 een pilot uit te voeren waarbij de Belastingdienst aan de Douane factureert voor facilitaire werkzaamheden en levering van uniforms. Op basis van de opzet van de pilot is besloten tot het terugdraaien van ontvangsten op artikel 1 Belastingen en uitgaven op artikel 9 Douane. Er wordt gewerkt aan een nieuwe pilot.

Sancties

De handhaving van de sanctiemaatregelen Rusland vereisten sinds 2014 een specifieke en massieve inzet van de Douane. Daarnaast vormden ook andere ontwikkelingen de aanleiding om in 2018 met een aanvullende claim te komen. Niet enkel ten aanzien van Rusland, maar sanctiemaatregelen breed. De claim was reeds tot 2022 gefinancierd, met een toezegging voor de jaren 2023 en 2024. Nu zijn ook 2023 en 2024 door het ministerie van Buitenlandse Zaken (BZ) gefinancierd (BZ is het opdrachtgevende departement).

Kasschuif uitvoeringskosten Douane (sancties Rusland/Belarus)

Ten behoeve van de handhaving van de Douane, op de door het kabinet afgekondigde sanctiemaatregelen tegen Rusland/Belarus als gevolg van de oorlog in Oekraïne, worden tot en met 2026 extra middelen toegevoegd aan de begroting van Douane vanuit artikel 10 Nog Onverdeeld. Om de middelen (€ 49 mln.) in het juiste ritme te zetten, is een kasschuif noodzakelijk, waarbij middelen worden vooruitgeschoven van het jaar 2022 naar 2023 tot en met 2026.

Toerekening van artikel Belastingen aan artikel Douane

Met de toerekening van uitgaven die de Belastingdienst ten behoeve van de Douane doet, wordt inzicht gegeven in de grotendeels integrale uitgaven die voor de Douane worden gemaakt. Het betreft hier onder andere activiteiten als facilitaire zaken, ICT, de Belastingtelefoon en heffing en inning. Deze mutatie betreft daarom een toerekening van middelen van artikel 1 Belastingen naar artikel 9 Douane. De toerekening vindt plaats voor alle dienstonderdelen van de Belastingdienst die uitgaven doen ten behoeve van de Douaneprocessen.

Artikel 10 Nog onverdeeld

Toelichting belangrijkste mutaties

Uitgaven

Loon- en prijsbijstelling

De tranche 2022 van de loon- en prijsbijstelling is in de 1e suppletoire begroting toegevoegd aan de begroting (artikel 10). De loon- en prijsbijstelling wordt nu naar rato verdeeld over de artikelen.

Kasschuif Digitale Snelweg Douane

Het gedeelte van de middelen van Digitiale Snelweg Douane dat niet in 2022 wordt benut, wordt doorgeschoven naar latere jaren. De verwachting is dat de middelen in latere jaren wel worden benut.

Bijdrage aan het generale beeld en uitvoeringskosten Douane (sancties Rusland/Belarus) naar artikel 9

In 2022 is € 125 mln. vrijgevallen. Van deze middelen wordt € 49 mln. geheralloceerd via het generale beeld ten behoeve van sanctiemaatregelen Rusland/Belarus.

Herstellen, verbeteren en borgen

Er wordt € 14,7 mln. overgeheveld vanuit artikel 10 naar artikel 1 ten behoeve van de personele inzet omtrent de communicatie met burgers en bedrijven over hun registratie in de Fraude Signalerings Voorziening (FSV) en het verwerken van hun reacties (AVG verzoeken, FSV meldingen, klachten, bezwaren en beroep) in 2022. Zo worden mensen die in het FSV stonden geïnformeerd over de registratie, worden zij geïnformeerd over de reden en of de informatie gedeeld is met andere partijen en wordt onderzocht of dit gevolgen voor burgers en bedrijven heeft gehad.

Artikel 11 Financiering staatsschuld

Toelichting belangrijkste mutaties

Uitgaven en ontvangsten

De ramingen voor rente en uitgifte schuld zijn bijgesteld als gevolg van een veranderde financieringsbehoefte, nieuwe schulduitgiftes en aangepaste rentepercentages. De rentelasten vlottende en vaste schuld nemen toe in 2023 met name als gevolg van oplopende rentepercentages geraamd door het CPB.

Artikel 12 Kasbeheer

Toelichting belangrijkste mutaties

Uitgaven en ontvangsten

Rentelasten en -baten kasbeheer

De raming voor de rentelasten en -baten zijn bijgesteld als gevolg van gewijzigde rekening-courantstanden, nieuw afgesloten leningen en aangepaste rentepercentages n.a.v. de CPB ramingen.

Aflossingen op leningen

De mutaties in de aflossingen op leningen zijn voornamelijk het gevolg van nieuw aangegane leningen door de deelnemers van schatkistbankieren.

Mutaties in rekening-courant en deposito's

De mutaties in rekening-courant en deposito's worden vooral veroorzaakt door mutaties in de rekening-courantstand van de sociale fondsen.

Artikel 13 Toeslagen

Toelichting belangrijkste mutaties

Uitgaven

Loon- en prijsbijstelling

De tranche 2022 van de loon- en prijsbijstelling is in de eerste suppletoire begroting toegevoegd aan de begroting (artikel 10). De loon- en prijsbijstelling wordt nu naar rato verdeeld over de artikelen.

Kasschuif herstel toeslagen

In 2022 wordt ca. € 784 mln. van het budget voor Toeslagenherstel geschoven. Enkele regelingen gaan later van start dan voorzien. De budgetten voor deze regelingen (de kindregeling, de ex-partnerregeling en de compensatieregeling voor Huur- en Zorgtoeslag en Kindgebondenbudget; HZK-regeling) worden doorgeschoven naar 2023 en 2024. Het grootste deel van deze kasschuif wordt gevormd door de schuif in de middelen van de kindregeling (€ 345 mln.). Naar verwachting gaat de kindregeling van start in Q4 van 2022. Dit betekent dat de meeste middelen in 2023 nodig zullen zijn. Voor de HZK-regeling wordt het budget van € 47 mln. voor 2022 doorgeschoven naar 2023 en 2024. Voor de ex-partnerregeling wordt € 60 mln. doorgeschoven. Daarnaast wordt ook ca. € 125 mln. van het budget voor de forfaitaire 30.000 euro-regeling geschoven en ca. € 155 mln. van het budget van de kwijtschelding van private schulden. Tot slot vinden er nog enkele kleinere kasschuiven plaats (totaal ca. € 52 mln. van 2022 naar 2023 en 2024). Van de totale kasschuif wordt ca. € 387 mln. naar 2023 geschoven en ca. € 398 mln. naar 2024. Deze kasschuiven komen bovenop de budgetten die al voor deze jaren gereserveerd zijn. Een uitgebreider overzicht van deze kasschuiven en de financiële stand van zaken van het Toeslagenherstel, is te vinden in de bijlage bij de Miljoenennota ‘Herstel Toeslagen’.

Overboeking middelen herstel toeslagen vanuit AP

Van de Aanvullende Post (AP) worden middelen overgeboekt naar de Financiënbegroting. Het gaat daarbij om € 30 mln. voor de brede hulp die gemeenten bieden aan gedupeerden, ca. € 10 mln. voor de kwijtschelding van publieke schulden van ex-partners en ca. € 60 mln. voor de kwijtschelding van de private schulden van ex-partners.

Kwijtschelden publieke schulden ex-partners

De niet-belastingontvangsten (artikel 1) worden middels een desaldering vanaf artikel 13 Toeslagen met € 9,1 mln. negatief bijgesteld i.v.m. het kwijtschelden van publieke schulden van de ex-partners van de toeslagengedupeerden door de Belastingdienst. De benodigde middelen aan de uitgavenkant worden via een aparte mutatie (zie hiervoor) opgevraagd van de reservering voor de (voorgenomen) ex-partnersregeling op de AP.

Bijdrage aan het generale beeldDe apparaatsuitgaven op artikel 13 Apparaat vallen lager uit dan verwacht. Dit wordt onder andere veroorzaakt door personeelsverloop en krapte op de arbeidsmarkt, waardoor het langer duurt om vacatures te vervullen. Deze onderuitputting komt ten goede aan het generale beeld.

Toerekening van artikel Belastingen aan artikel Toeslagen

Met de toerekening van uitgaven die de Belastingdienst ten behoeve van Toeslagen doet, wordt inzicht gegeven in de grotendeels integrale uitgaven die voor Toeslagen worden gemaakt. Het betreft hier onder andere activiteiten als facilitaire zaken, ICT, de Belastingtelefoon en heffing en inning. Deze mutatie betreft daarom een toerekening van middelen van artikel 1 Belastingen naar artikel 13 Toeslagen. De toerekening vindt plaats voor alle dienstonderdelen van de Belastingdienst die uitgaven doen ten behoeve van Toeslagenprocessen.