De overheid biedt een financiële tegemoetkoming aan ouders of verzorgers voor de kosten van kinderen.

De overheid biedt ouders of verzorgers een financiële tegemoetkoming voor de kosten voor verzorging en opvoeding van kinderen op grond van de Algemene Kinderbijslagwet (AKW) en de kinderbijslagvoorziening BES (Caribisch Nederland). Gezinnen met een laag of middeninkomen komen daarnaast in aanmerking voor een tegemoetkoming op grond van de Wet op het kindgebonden budget (WKB).

• – de vaststelling van het niveau van de tegemoetkoming op grond van de AKW, de WKB en de kinderbijslagvoorziening BES;

• – de sturing van en het toezicht op de rechtmatige, doelmatige en doeltreffende uitvoering van de AKW door de SVB;

• – de organisatie van de eigen uitvoering binnen het verband van de Rijksdienst Caribisch Nederland (RCN).

De Minister van Financiën is verantwoordelijk voor de rechtmatige, doelmatige en doeltreffende uitvoering van de WKB door het directoraat-generaal Toeslagen.

Verhoging kindgebonden budget

Om de koopkracht voor gezinnen te verstevigen wordt per 2023 het kindgebonden budget geïntensiveerd. Het maximale bedrag dat ouders ontvangen voor een eerste kind, tweede kind of als alleenstaande (alleenstaande ouder-kop) wordt met ingang van 2023 verhoogd met € 356 (na reguliere indexatie). Het maximale bedrag dat ouders ontvangen voor een derde kind of verder wordt verhoogd met € 468. Hiermee wordt dit bedrag gelijk aan het bedrag voor een tweede kind. In de jaren 2024 t/m 2028 worden de bedragen stapsgewijs verlaagd met in totaal € 317. Structureel resteert daardoor een verhoging (€ 39 en € 151 respectievelijk).

Oplossing noodopvang knelpunt toeslagen

Het kabinet is voornemens om per 1 januari 2023 een knelpunt in het toeslagensysteem op te lossen. In bepaalde situaties waar een persoon gehuwd is en vanwege huiselijk geweld opgevangen wordt in een noodopvang bestaat er geen (zelfstandige) aanspraak op toeslagen. Het kabinet vindt dit een onwenselijke situatie (zie ook Kamerstukken II 2021/22, 31 066, nr. 1053). Daarom wordt dit knelpunt door middel van een wijziging in de Algemene Wet Inkomensafhankelijke Regelingen (Awir) opgelost. Zo kan deze groep vanaf 2023 zelfstandig zorgtoeslag, kindgebonden budget en kinderopvangtoeslag ontvangen die passend is bij hun feitelijke situatie.

Verhoging Kinderbijslagvoorziening BES

Om toe te werken naar bestaanszekerheid Caribisch Nederland moeten de inkomens worden verhoogd en de kosten van levensonderhoud worden verlaagd. Het kabinet zet in 2023 een volgende stap door onder andere de kinderbijslagvoorziening BES te verhogen met $10 per kind per maand. Daarnaast wordt de kinderbijslag met nog eens $10 per kind per maand verhoogd om de koopkracht voor gezinnen te verstevigen als gevolg van de hoge inflatie. Hiermee wordt het bedrag aan kinderbijslag $119 per maand.

Invoering Dubbele Kinderbijslag Intensieve Zorg op Caribisch Nederland

Het kabinet is voornemens om ouders met een kind dat intensieve zorg behoeft per 1 juli 2023 recht te geven op dubbele kinderbijslag intensieve zorg. Hiermee wordt het bedrag dat deze ouders ontvangen voor de kinderbijslagvoorziening BES verdubbeld.

Geschatte budgetflexibiliteit

De uitgaven op artikel 10 Tegemoetkoming ouders zijn voor 100% juridisch verplicht voor het jaar 2023. Per financieel instrument wordt dit onderstaand toegelicht.

Inkomensoverdrachten

De inkomensoverdrachten zijn gebaseerd op huidige wet- en regelgeving en derhalve voor 100% juridisch verplicht. Het betreft uitkeringslasten AKW, WKB en kinderbijslagvoorziening BES.

Inkomensoverdrachten

Algemene Kinderbijslagwet (AKW)

De AKW biedt ouders of verzorgers een tegemoetkoming in de kosten die het opvoeden en verzorgen van kinderen onder de 18 jaar met zich mee brengt. De AKW wordt uitgevoerd door de SVB.

Wie komt er voor in aanmerking?

Ouders van kinderen tot 18 jaar hebben recht op kinderbijslag. Het recht op kinderbijslag vervalt indien ouders valt te verwijten dat hun kind niet voldoet aan de Leerplichtwet.

Hoe hoog is de kinderbijslag?

De hoogte van de kinderbijslag hangt af van de leeftijd van het kind. De kinderbijslagbedragen worden doorgaans per 1 januari en 1 juli geïndexeerd. Bij ziekte of handicap, of omdat het kind niet thuis woont om onderwijsredenen, kan onder nadere voorwaarden sprake zijn van dubbele kinderbijslag. Alleenstaande en alleenverdienende ouders van thuiswonende kinderen met ziekte of handicap kunnen onder voorwaarden in aanmerking komen voor een extra tegemoetkoming.

Budgettaire ontwikkelingen

Het meerjarige verloop van de uitgaven AKW wordt verklaard door prijs-, kwantiteits- en samenstellingseffecten. Het aantal kinderen neemt vanaf 2023 licht toe. Daarnaast neemt naar verhouding het aandeel jonge kinderen toe, waardoor het gemiddelde AKW bedrag daalt. Tot slot heeft de inflatie in 2022 tot een substantiële indexatie van de kinderbijslagbedragen geleid. Door de combinatie van deze effecten nemen de uitgaven meerjarig toe.

Beleidsrelevante kerncijfers

Het aantal kinderen neemt af in 2022, maar begint aan een meerjarige toename in 2023 als gevolg van demografische ontwikkelingen. Daarnaast is de verwachting dat het aantal kinderen met dubbele AKW op basis van een intensieve zorg kwalificatie, dat de afgelopen jaren sterk gestegen is, vanaf 2022 zal stabiliseren. Het aantal kinderen met dubbele AKW vanwege onderwijsredenen neemt daarentegen juist af.

Handhaving

Van de handhavingskengetallen is in de begroting geen raming opgenomen, omdat SZW-uitvoeringsorganisaties niet aanstuurt op het aantal geconstateerde fraudegevallen. In het jaarverslag van SZW worden eventuele ontwikkelingen in kengetallen geduid. De ontwikkeling van de kengetallen voor 2021 is toegelicht in het jaarverslag over 2021.

Wet op het Kindgebonden Budget (WKB)

Het kindgebonden budget is een inkomensafhankelijke tegemoetkoming van de overheid in de kosten van kinderen voor gezinnen tot een bepaald inkomen en vermogen. De WKB wordt uitgevoerd door het directoraat-generaal Toeslagen van het Ministerie van Financiën. Indien sprake is van een aanvulling op buitenlandse gezinstoeslagen, is de SVB verantwoordelijk voor de uitbetaling van de WKB.

Wie komt er voor in aanmerking?

Ouders of verzorgers van kinderen tot 18 jaar, die in aanmerking komen voor kinderbijslag, kunnen het kindgebonden budget krijgen, afhankelijk van de hoogte van het inkomen en vermogen.

Hoe hoog is het kindgebonden budget?

De hoogte van het kindgebonden budget hangt af van het aantal kinderen, de leeftijd van de kinderen, het (gezamenlijke) inkomen en vermogen van de ouders en de leefvorm van de ouder die het kindgebonden budget ontvangt. Als het (gezamenlijke) inkomen hoger is dan € 22.356 (alleenstaande) of € 39.596 (aanvrager met toeslagpartner) (bedragen 2022) wordt het kindgebonden budget geleidelijk minder. Voor iedere € 100 boven dit inkomen, wordt het kindgebonden budget € 6,75 lager. Indien het (gezamenlijk) vermogen op de peildatum 1 januari 2022 hoger is dan € 120.020 (alleenstaande) of € 151.768 (aanvrager met toeslagpartner), vervalt het recht op kindgebonden budget voor 2022. De bedragen van het kindgebonden budget worden per 1 januari aangepast aan de prijsontwikkelingen.

Budgettaire ontwikkelingen

De uitgaven kindgebonden budget stijgen in 2023 ten opzichte van 2022 vanwege de intensivering van ruim € 730 miljoen om de koopkracht van gezinnen te verstevigen. In de periode 2024-2028 wordt deze intensivering stapsgewijs afgebouwd zodat een structurele intensivering van € 100 miljoen resteert. Hierdoor nemen de uitgaven vanaf 2024 in stappen af.

Beleidsrelevante kerncijfers

Wet kinderbijslagvoorziening (KBV) BES

De kinderbijslagvoorziening BES biedt ouders of verzorgers die op Bonaire, Sint Eustatius en Saba wonen een tegemoetkoming voor de kosten van opvoeding en verzorging van kinderen die nog geen 18 jaar zijn.

Wie komt er voor in aanmerking?

Ouders of verzorgers van kinderen tot 18 jaar die ingezetene zijn van Bonaire, Sint Eustatius en Saba.

Hoe hoog is de kinderbijslagvoorziening (KBV) BES?

De hoogte van het bedrag bedraagt in 2022 $89 per kind per maand in de eerste helft van het jaar en $99 in de tweede helft van het jaar (beleidsintensivering). Per 1 januari 2023 verhogen we het bedrag beleidsmatig met nog eens $20 per kind per maand. Daarnaast wordt de definitieve hoogte van de kinderbijslagvoorziening voor 2023 aan de hand van de ontwikkeling van het consumentenprijs-indexcijfer bepaald.

Budgettaire ontwikkelingen

Het kabinet werkt de komende jaren in stappen toe naar bestaanszekerheid op Caribisch Nederland. Door de beleidsmatige verhoging van $20 per 1 januari 2023 nemen de uitgaven voor de KBV BES toe. Daarnaast nemen de uitgaven per 2023 toe vanwege de invoering van de dubbele kinderbijslag intensieve zorg.

Beleidsrelevante kerncijfers

Ontvangsten

De ontvangsten betreffen grotendeels de ontvangsten ten gevolge van terugvorderingen van het kindgebonden budget. Nadat de toeslagen definitief zijn toegekend worden terugvorderingen ingesteld bij de huishoudens die meer hebben ontvangen dan waar ze recht op hadden op basis van hun vastgestelde inkomen. Omdat de definitieve afrekening achteraf plaatsvindt, zijn de ontvangsten in een bepaald jaar veelal gebaseerd op definitieve afrekeningen van eerdere jaren. De pauzering van de invorderingen (coronamaatregel) heeft tijdelijk geleid tot lagere ontvangsten. Vanaf april 2022 zijn de vorderingen weer gefaseerd opgestart. Dit leidt naar verwachting tot een stijging van de ontvangsten in 2023 als gevolg van een inhaaleffect. In 2024 zijn de ontvangsten weer op niveau van 2022. In 2025 dalen de ontvangsten licht, waarna deze naar verwachting op een stabiel niveau blijven.