Base description which applies to whole site

3.2 Artikel 2 Veiligheid en stabiliteit

Het bevorderen van de Nederlandse en internationale veiligheid en stabiliteit door doelgerichte bilaterale en multilaterale samenwerking, bevorderen van democratische transitie in prioritaire gebieden, vooral aan de randen en in de brede nabuurregio van Europa, en steun aan Oekraïne. Veiligheid is geen vanzelfsprekendheid. De internationale omgeving verandert snel en ingrijpend. Wat er in de wereld om ons heen gebeurt, heeft direct gevolgen voor onze eigen veiligheid en voor onze welvaart. Veel van de grensoverschrijdende dreigingen waaraan Nederland blootstaat, zijn van een dusdanige omvang en complexiteit dat een geïntegreerde aanpak en samenwerking in internationaal verband geboden is. Voorbeelden zijn de proliferatie van massavernietigingswapens, terrorisme en gewelddadig extremisme, ongewenste buitenlandse inmenging door statelijke actoren, grensoverschrijdende criminaliteit en cyberdreigingen.

De basis voor de inzet van het kabinet op nationale veiligheid ligt besloten in de Veiligheidsstrategie voor het Koninkrijk der Nederlanden (Veiligheidsstrategie). Hierin worden de strategische doelstellingen voor de periode van 2023 tot 2029 uiteengezet. De Veiligheidsstrategie combineert de interne en externe dimensie van veiligheid. De Minister van Buitenlandse Zaken geeft invulling aan de internationale dimensie van de Veiligheidsstrategie.

De Minister van Buitenlandse Zaken is verantwoordelijk voor:

StimulerenBevorderen en bewaken van de coherentie en consistentie van de Nederlandse inzet in bilateraal en multilateraal verband gericht op grotere veiligheid en duurzame stabiliteit, onder andere door:

  • Nederlandse bijdragen in het kader van de EU, de VN, de NAVO en de OVSE;

  • Deelname aan ad hoc coalities zoals het Non-Proliferation and Disarmament Initiative (NPDI) en de Friends of the CTBT (Alomvattend Kernstopverdrag);

  • Een vooraanstaande rol te spelen op het gebied van de versterking van het internationaalrechtelijk en normatief kader betreffende cyberspace door middel van activiteiten gericht op zowel capaciteitsopbouw als op internationale consultatie;

  • De Nederlandse actieve rol binnen het Global Counter Terrorist Forum en de Global Coalition to Counter/Defeat ISIS;

  • Preventie aan de bron, door in risicolanden samenwerking te zoeken om de dreiging van radicalisering, gewelddadig extremisme en terrorisme te verminderen;

  • Grote inzet op fysieke veiligheid van burgers via het Nederlandse humanitair ontmijnen en cluster munitie programma;

  • Actieve betrokkenheid bij de rijksbrede aanpak van grensoverschrijdende en ondermijnende criminaliteit;

  • De veiligheidsbehoeftes van de bevolking centraal te stellen o.a. door conflictpreventie-benadering, en het benadrukken van accountability en good governance via Security Sector Reform (SSR) programma’s;

  • Deelname aan (crisisbeheersings)operaties en capaciteitsopbouwmissies in multilateraal verband en inzet voor verbetering van de effectiviteit van deze missies en operaties;

  • Het versterken van bestaande coalities (incl. EU, NAVO) en bouwen aan nieuwe internationale coalities om de economische veiligheid van Nederland te versterken;

  • Internationaal een voorttrekkersrol te vervullen door steun aan Oekraïne op politiek, militair, financieel en humanitair gebied.

Regisseren

  • Artikel 100-procedures ter voorbereiding van besluitvorming betreffende wereldwijde inzet van de krijgsmacht in (crisisbeheersings)operaties conform het Toetsingskader 2014, in nauwe afstemming met de Minister van Defensie, de Minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp en de Minister van Justitie & Veiligheid;

  • De toepassing van terrorismesancties/Sanctieregeling 2007 als onderdeel van het sanctiebeleid, uitgevoerd in overeenstemming met de Ministers van Financiën en Justitie & Veiligheid;

  • In het kader van een zorgvuldig en transparant wapenexportbeleid draagt de Minister van Buitenlandse Zaken verantwoordelijkheid voor de buitenlandpolitieke toetsing van Nederlandse vergunningaanvragen voor wapenexporten. De Minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp is eindverantwoordelijk voor het afgeven van de wapenexportvergunningen.

Financieren

  • Bijdragen aan goede internationale samenwerking ter bevordering van de eigen en bondgenootschappelijke veiligheid, waaronder aan de NAVO;

  • Bijdragen ter bestrijding en terugdringing van internationaal terrorisme en andere vormen van internationale criminaliteit, waaronder aan het International Centre for Counter-Terrorism, het Global Counter Terrorism Forum en de Regionale Veiligheidscoördinatoren binnen het BZ-postennet;

  • Bijdragen ter bevordering van ontwapening en wapenbeheersing en bestrijding van proliferatie van massavernietigingswapens, waaronder aan het IAEA en de OPCW;

  • Bijdragen ter bevordering van veiligheid, stabiliteit en rechtsorde in internationaal verband vanuit het Budget Internationale Veiligheid, in samenspraak met de Minister van Defensie, de Minister van Justitie en Veiligheid en de Minister voor BHO, waaronder bijdragen aan missies en operaties van de VN, de EU, de NAVO en de OVSE en flankerende activiteiten gefinancierd uit het Stabiliteitsfonds;

  • Bijdragen ter bevordering van transitie in prioritaire gebieden, met name in de ring rond Europa via het in 2016 ingestelde Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen (NFRP). Het NFRP bestaat uit het programma voor Maatschappelijke Transformatie (Matra), gericht op (Zuid)Oost-Europa, en het Shiraka-programma, gericht op de Arabische regio. Ook vanuit het Stabiliteitsfonds worden programma’s in een aantal landen in deze regio’s gefinancierd;

  • Bijdragen aan normstelling en internationaal recht, bevordering van mensenrechten en capaciteitsopbouw in cyber space;

  • Bijdrage aan de fysieke veiligheid van mensen via meerjarig humanitair ontmijnen en clustermunitie programma;

  • Bijdragen aan Security Sector Reform (SSR) programma’s ter bevordering van effectiviteit, legitimiteit, oversight en accountability van veiligheidsactoren vanuit het Stabiliteitsfonds;

  • Bijdragen aan (NGO/ATT) programma’s, die regulering en transparantie van de internationale wapenhandel bevorderen;

  • Steun aan Oekraïne via verschillende kanalen.

Op dit artikel zijn geen beleidswijzigingen.

Tabel 9 Budgettaire gevolgen van beleid art.2 Veiligheid en stabiliteit (bedragen x € 1.000)
  

2024

2025

2026

2027

2028

2029

2030

Art.

Verplichtingen

280.009

333.827

305.141

292.016

248.946

266.781

263.781

         
 

Uitgaven

274.215

372.747

339.812

322.635

260.073

265.907

265.795

         

2.1

Goede internationale samenwerking ter bevordering van de eigen en bondgenootschappelijke veiligheid

37.518

63.100

26.960

27.755

26.756

26.470

26.358

 

Subsidies (regelingen)

586

964

874

874

874

470

358

 

Atlantische Commissie

586

964

874

874

874

470

358

 

Opdrachten

13.592

38.900

0

0

0

0

0

 

NAVO-top Nederland 2025

13.592

38.900

0

0

0

0

0

 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

23.340

23.236

26.086

26.881

25.882

26.000

26.000

 

NAVO

14.224

15.593

18.500

21.050

23.350

23.350

23.350

 

WEU

829

830

845

860

875

890

890

 

Programma Ondersteuning Buitenlands Beleid

2.507

2.428

2.700

1.497

1.065

1.131

1.131

 

Veiligheidsfonds

5.780

4.385

4.041

3.474

592

629

629

2.2

Bestrijding internationale criminaliteit en terrorisme

18.095

7.431

6.074

7.531

5.304

5.636

5.636

 

Subsidies (regelingen)

11.462

5.779

4.374

6.131

4.004

4.236

4.236

 

Anti-terrorisme instituut

629

500

551

306

217

231

231

 

Contra-terrorisme

5.415

1.997

1.640

4.194

2.793

2.898

2.898

 

Cyber security

3.382

3.032

2.183

1.631

994

1.107

1.107

 

Global Forum on Cyber Expertise

2.036

250

0

0

0

0

0

 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

6.633

1.652

1.700

1.400

1.300

1.400

1.400

 

Contra-terrorisme

2.733

180

380

480

480

580

580

 

Cyber security

3.900

1.472

1.320

920

820

820

820

2.3

Wapenbeheersing

13.018

11.775

11.699

11.699

11.699

11.699

11.699

 

Opdrachten

1.898

623

547

547

547

547

547

 

OPCW en andere ontwapeningsorganisaties

1.129

547

547

547

547

547

547

 

Conferentie REAIM en follow up

769

76

0

0

0

0

0

 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

11.120

11.152

11.152

11.152

11.152

11.152

11.152

 

IAEA

7.556

7.592

7.592

7.592

7.592

7.592

7.592

 

OPCW en andere ontwapeningsorganisaties

1.743

1.560

1.560

1.560

1.560

1.560

1.560

 

CTBTO

1.821

2.000

2.000

2.000

2.000

2.000

2.000

2.4

Bevordering van veiligheid, stabiliteit en rechtsorde in internationaal verband

172.441

153.319

174.848

173.106

173.397

178.177

178.177

 

Subsidies (regelingen)

25.996

28.353

28.353

27.285

26.688

26.792

26.792

 

Nederland Helsinki Comité

26

28

28

16

11

12

12

 

Stabiliteitsfonds

22.848

25.000

25.000

25.000

25.000

25.000

25.000

 

Training buitenlandse diplomaten

3.122

3.325

3.325

2.269

1.677

1.780

1.780

 

Opdrachten

1.895

4.083

0

0

0

0

0

 

Makandra

1.895

4.083

0

0

0

0

0

 

Bijdrage aan agentschappen

220

162

0

0

0

0

0

 

Makandra

220

162

0

0

0

0

0

 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

144.330

119.607

116.743

116.790

119.115

123.688

123.688

 

OVSE

5.426

6.250

6.000

6.000

6.000

6.000

6.000

 

Stabiliteitsfonds

70.383

40.173

38.701

32.960

31.904

36.467

36.467

 

VN-contributie voor crisisbeheersingsoperaties

67.774

72.553

71.767

77.642

81.073

81.073

81.073

 

Tegengaan internationale georganiseerde criminaliteit

747

631

275

188

138

148

148

 

Bijdrage aan (andere) begrotingshoofdstukken

0

0

25.230

25.230

25.230

25.230

25.230

 

Inzet hoog-risico posten

0

0

25.230

25.230

25.230

25.230

25.230

 

Nog te verdelen

0

1.114

4.522

3.801

2.364

2.467

2.467

 

Nog te verdelen

0

1.114

4.522

3.801

2.364

2.467

2.467

2.5

Bevordering van transitie in prioritaire gebieden

33.143

29.622

27.231

18.644

14.917

15.925

15.925

 

Subsidies (regelingen)

18.432

17.042

16.541

8.154

5.587

6.806

6.806

 

Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen MATRA

16.069

13.040

10.348

6.985

5.587

6.112

6.112

 

Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen Shiraka

2.363

4.002

6.193

1.169

0

694

694

 

Opdrachten

5.752

4.305

2.143

2.130

1.040

956

956

 

Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen Shiraka

5.752

4.305

2.143

2.130

1.040

956

956

 

Bijdrage aan agentschappen

665

1.055

611

624

554

427

427

 

Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen Shiraka

391

681

257

257

257

257

257

 

Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen MATRA

274

374

354

367

297

170

170

 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

8.294

7.220

7.936

7.736

7.736

7.736

7.736

 

Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen Shiraka

8.294

7.220

7.936

7.736

7.736

7.736

7.736

2.6

Oekraine (V)

0

107.500

93.000

83.900

28.000

28.000

28.000

 

Subsidies (regelingen)

0

2.064

12.500

56.400

500

500

500

 

Nederland gastlandzaken t.b.v. Oekraine

0

1.000

10.500

56.400

500

500

500

 

Accountability Oekraïne

0

1.064

0

0

0

0

0

 

Bescherming en herstel van cultureel erfgoed

0

0

2.000

0

0

0

0

 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

0

105.436

80.500

27.500

27.500

27.500

27.500

 

Accountability Oekraine

0

10.436

32.500

27.500

27.500

27.500

27.500

 

Humanitaire ontmijning

0

10.000

10.000

0

0

0

0

 

NAVO Ukraine Comprehensive Assistance Package (UCAP) TF

0

75.000

25.000

0

0

0

0

 

Versterken cyberweerbaarheid Oekraïne

0

10.000

10.000

0

0

0

0

 

Democratie en rechtstaat

0

0

3.000

0

0

0

0

 

Nog te verdelen

0

0

0

0

0

0

0

         
 

Ontvangsten

12.273

1.000

1.000

1.000

1.000

1.000

1.000

         
Tabel 10 Uitsplitsing ontvangsten voor beleid art. 2 Veiligheid en stabiliteit (bedragen x € 1.000)
  

2024

2025

2026

2027

2028

2029

2030

Art.

Ontvangsten

12.273

1.000

1.000

1.000

1.000

1.000

1.000

         

2.40

Restituties programma's

12.273

1.000

1.000

1.000

1.000

1.000

1.000

 

Restituties programma's

12.273

1.000

1.000

1.000

1.000

1.000

1.000

 

Restituties programma's

12.273

1.000

1.000

1.000

1.000

1.000

1.000

Budgetflexibiliteit

Tabel 11 Budgetflexibiliteit art. 2 Veiligheid en stabiliteit

Geschatte budgetflexibiliteit

2026

Juridisch verplicht

67%

Bestuurlijk gebonden

1%

Beleidsmatig gereserveerd

27%

Nog niet ingevuld / vrij te besteden

5%

Bij het artikelonderdeel «Goede internationale samenwerking ter bevordering van de eigen en bondgenootschappelijke veiligheid» is 92% van de uitgaven juridisch verplicht. De bijdragen aan de NAVO en de West-Europese Unie (WEU) zijn volledig juridisch verplicht. De uitgaven voor de Atlantische Commissie, het Veiligheidsfonds en het Programma Ondersteuning Buitenlands Beleid (POBB) zijn grotendeels juridisch verplicht waarbij het overige gedeelte beleidsmatig gereserveerd is. Binnen het artikel «Bestrijding internationale criminaliteit en terrorisme» is het budget voor contra-terrorisme volledig juridisch verplicht en het budget voor cyberveiligheid voor 98%. Het artikelonderdeel «Wapenbeheersing» is volledig juridisch verplicht. Het betreft verdragsrechtelijke contributies en een kleine variabiliteit. Binnen het artikelonderdeel «Bevordering van veiligheid, stabiliteit en rechtsorde in internationaal verband» is het Stabiliteitsfonds voor 61% juridisch verplicht. Dit betreft voor de subsidies voornamelijk de toekenningen uit hoofde van het subsidiebeleidskader Mine Action en Clustermunitie Programma III 2025–2030. Voor de bijdragen betreft het onder meer projectaanvragen die zijn ingediend vanuit de posten en directies bij het stabiliteitsfonds. Verdragscontributies aan de VN-crisisbeheersingsoperaties (vredesmissies) en beveiliging hoogrisico posten zijn volledig juridisch verplicht. Op het artikelonderdeel «Bevordering van transitie in prioritaire gebieden» zijn de voorziene uitgaven voor de programma's Matra en Shiraka voor 28% juridisch verplicht en zullen in de loop van het jaar verder worden ingevuld. Binnen het artikelonderdeel «Oekraïne» is 43% van de uitgaven juridisch verplicht . Het overige gedeelte van de uitgaven binnen dit artikelonderdeel is beleidsmatig gereserveerd.

Artikelonderdeel 2.1: Goede internationale samenwerking ter bevordering van de eigen en bondgenootschappelijke veiligheid

  • Jaarlijkse verplichte bijdrage aan de NAVO.

  • Jaarlijkse bijdrage aan het EU-Satellietcentrum en het Institute for Security Studies ten behoeve van de financiële verplichtingen (uitkering pensioengelden ex-WEU personeel) van de in juli 2011 opgeheven West Europese Unie (WEU).

  • Jaarlijkse subsidie aan de Atlantische Commissie, ter ondersteuning van het draagvlak in Nederland voor collectieve veiligheid in het kader van de NAVO, mede in aanloop naar de NAVO-top in 2025 en het bevorderen van het maatschappelijk debat over de nationale en bondgenootschappelijke veiligheid.

  • Programma Ondersteuning Buitenlands Beleid (POBB) voor kleinschalige activiteiten met een katalyserende werking die het Nederlandse veiligheidsbeleid verder brengen, waaronder op het tegengaan van hybride dreigingen, bevorderen van economische veiligheid, en internationale weerbaarheid.

  • Veiligheidsfonds, voor activiteiten met een aanjagende werking die het Nederlandse veiligheidsbeleid ondersteunen. Geoormerkte bijdragen via trustfunds in vooral non-ODA landen en bijv. lidmaatschappen van Centres of Excellence, dienen om NL belangen te waarborgen en waarden te versterken.

Artikelonderdeel 2.2: Bestrijding internationale criminaliteit en terrorisme

  • Jaarlijkse subsidie aan het in Den Haag gevestigde onafhankelijke International Centre for Counter-Terrorism (ICCT).

  • Nederlandse inspanningen in multilateraal verband, onder andere als lid van het Global Counterterrorism Forum en de Global Coalition against  ISIS.

  • Projecten ondersteund door het diplomatieke contraterrorisme netwerk van regionale veiligheidscoördinatoren, gericht op capaciteitsopbouw, preventie en aanpak van radicalisering en gewelddadig extremisme in voor Nederland prioritaire regio’s.

  • Organisatie van de jaarlijkse ministeriële bijeenkomst van de Global Coalition to Counter ISIS (Anti-ISIS Coalitie) .

  • Jaarlijkse subsidie aan het in Den Haag gevestigde onafhankelijke Global Forum on Cyber Expertise (GFCE) voor capaciteitsopbouw op het gebied van cyber security, cyber crime, data protectie en e-governance.

  • Ondersteuning van kleinschalige initiatieven in derde landen gericht op vergroting cybersecurity en cyberweerbaarheid.

  • Het bevorderen van een normatief internationaal kader voor cyberactiviteiten.

  • Uitvoeringscontract met RVO om de impact van de Nederlandse beleidsprioriteiten op het gebied van cyber capaciteitsopbouw te vergroten middels Europese uitvoeringsinstrumenten, met name op het Afrikaans continent en in de Indo-Pacific regio (beiden prioriteitsregio’s van de Internationale Cyberstrategie 2023 ‒ 2028).

Artikelonderdeel 2.3: Wapenbeheersing

  • Jaarlijkse bijdragen aan het IAEA, de OPCW en de CTBTO. 

  • Ondersteuning van kleinschalige initiatieven gericht op uitvoering van het Biologische en Toxische Wapens Verdrag (BTWC), Non-Proliferatie Verdrag (NPV) en de Ottawa Conventie

  • Jaarlijkse bijdrage, via PV OPCW, aan TNO om met name de unieke status van OPCW ‘Designated Lab’ voor biomedische monsters e.a. te behouden.

Artikelonderdeel 2.4: Bevordering van veiligheid, stabiliteit en rechtsorde in internationaal verband

  • Jaarlijkse bijdrage aan de OVSE en OVSE Open Skies Consultative Commission

  • Verdragscontributies aan de VN-crisisbeheersingsoperaties (vredesmissies).

  • Bijdragen uit het Stabiliteitsfonds op het snijvlak van vrede, veiligheid en ontwikkelingshulp in landen in conflictsituaties. Het fonds richt zich specifiek op regio’s waar stabiliteit voor Nederland van groot belang is, zoals aan de randen van Europa.

  • Daarnaast worden een aantal lopende activiteiten uit het fonds gefinancierd, zoals training voor Afrikaanse peacekeepers (GPOI) en bijdragen aan de VN op specifieke thema’s.

  • Het Makandra-programma is naar aanleiding van het amendement van het lid Sjoerdsma c.s., het amendement van het lid Van Helvert c.s. en een hoogambtelijke interdepartementale missie gestart (zoals geïntroduceerd in Kamerstuk 20 361, nr. 194 ). Dit programma is gericht op technische assistentie aan Suriname met als doel het versterken van de rechtsstaat, het verbeteren van goed bestuur en het ondersteunen van de Surinaamse overheid en overheids-agentschappen bij het opstellen van de juiste kaders en randvoorwaarden voor duurzame ontwikkeling en economische groei. In 2023 werd het budget voor het programma (2021-2025) verhoogd van in totaal EUR 6 naar EUR 10 miljoen (Kamerstuk 20 316, nr. 205). Het programma loopt in 2025 af.

  • Er is structureel EUR 25 miljoen beschikbaar voor de beveiliging van diplomaten en ambassades in gebieden met een hoog-risicoprofiel. Deze taken worden grotendeels uitgevoerd door Defensie. Daarom worden deze middelen jaarlijks overgeheveld naar de Defensiebegroting.

  • Bijdragen ten behoeve van de trainingen van buitenlandse diplomaten in Nederland.

Artikelonderdeel 2.5: Bevordering van transitie in prioritaire gebieden

  • Het Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen (NFRP) wordt gebruikt om organisaties en mensen te ondersteunen bij het verbeteren en versterken van democratische processen, institutionele capaciteit en de rechtsstaat. Het NFRP bestaat uit het Matraprogramma (Matra: maatschappelijke transformatie) gericht op het Oostelijk Partnerschap en Pre-accessie regio (de Westelijke Balkan en Turkije) en het Shirakaprogramma, gericht op het Midden-Oosten en Noord-Afrika, elk met eigen beleidsaccenten.

Artikelonderdeel 2.6: Oekraïne

  • Onder dit artikelonderdeel worden de budgetten voor steun aan Oekraïne gebundeld. Hieronder vallen onder andere de thema’s accountability en gastlandschap, niet-militaire veiligheidssteun en humanitair ontmijnen.

  • Onderdeel hiervan zijn bijdragen aan het NAVO Ukraine Comprehensive Assistance Package Trust Fund (UCAPTF). Hiermee wordt urgente non-letale steun aan Oekraïne gefinancierd en projecten die bijdragen aan de capaciteitsopbouw van de Oekraïense veiligheids- en defensiesector. Ook worden bijdragen op het gebied van het vergroten van cyberweerbaarheid in Oekraïne gecontinueerd.

  • Bijdragen voor accountability Oekraïne worden aangewend voor het ondersteunen van Oekraïne bij het nationaal opsporen, vervolgen en berechten van internationale misdrijven, via gespecialiseerde internationale partnerorganisaties. Tevens wordt de financiering ingezet voor het faciliteren van internationale coördinatie en ondersteunen van bestaande en nieuw op te richten internationale justitiemechanismes.

  • Daarnaast wordt bijgedragen aan het behoud van identiteitsbepalende cultuur in Oekraïne en worden middelen vrijgemaakt om via de Nederlandse ambassade in Kyiv een aantal projecten van het maatschappelijk middenveld in Oekraïne te ondersteunen op de prioritaire hervormingsthema’s democratie, rechtstaat, goed bestuur, anti-corruptie en pers(vrijheid).

Licence