Base description which applies to whole site

3.4 Artikel 4 Zorgbreed beleid

Het scheppen van randvoorwaarden om het zorgstelsel verder te optimaliseren zodat de kwaliteit, de toegankelijkheid en de betaalbaarheid van de zorg voor de burger gewaarborgd blijft.

De minister bevordert de werking van het stelsel door partijen in staat te stellen hun rol te spelen en door belemmeringen weg te nemen die een goede werking van het stelsel in de weg staan. Daar waar publieke belangen in het geding zijn die niet voldoende door (partijen in) het stelsel behartigd kunnen worden, bevordert de minister dat deze belangen worden behartigd.

De minister is verantwoordelijk voor:

  • Stimuleren: van een stevige positie van de cliënt in het zorgstelsel en transparantie van zorg, een logische beroepenstructuur die aansluit op de huidige en toekomstige zorg- en ondersteuningsvraag en van beschik­ baarheid van voldoende gekwalificeerd zorgpersoneel (het aantal werkenden minder meer laten groeien, om ook voldoende mensen beschikbaar te hebben voor andere maatschappelijke sectoren en via behoud van de huidige zorgmedewerkers door goed werkgeverschap en zeggenschap), van andere manieren van werken en voldoende opleidingsplaatsen, van innovaties en (digitale) vaardigheden in de zorg en de ontwikkeling hiervan, alsmede betrouwbaar informatiebeleid en van vertrouwen in datagebruik in de zorg, en van een gezonde leefstijl voor de mensen woonachtig in Caribisch Nederland.

  • Financieren: de minister draagt bij aan de kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van de zorg door middel van het financieren van organisaties gemoeid met patiënten, zoals gehandicaptenorganisaties en ZBO’s of agentschappen. Tevens financiert de minister projecten en onderzoeken uitgevoerd door ZonMw, opleidings- en bijscholingsinstrumtenten, de zorg in Caribisch Nederland, en financiert instrumenten voor PGO's om het gebruik te stimuleren.

  • Regisseren: van wet- en regelgeving die zorgen voor een stevige positie van de patiënt in het zorgstelsel, verlagen van de regeldruk in de zorg, voorkomen van systeemrisico’s bij financiering in de zorg, regisseren van een duurzaam informatiestelsel.

Gegevensuitwisseling

De beschikking over juiste gegevens op het juiste moment op de juiste plaats is cruciaal voor het verlenen van goede zorg en de beweging van zorg naar preventie en gezondheid. In 2026 wordt op basis van de Nationale Visie en Strategie voor een Gezondheidsinformatiestelsel ingezet op het realiseren van databeschikbaarheid ten behoeve van passende zorg. Het landelijk dekkend netwerk levert een belangrijke bijdrage aan databeschikbaarheid. Het is een overkoepelend netwerk. Hieronder valt ten eerste een landelijk dekkend netwerk van infrastructuren, dat zorgaanbieders met elkaar verbindt voor het uitwisselen en beschikbaar stellen van gezondheidsgegevens. Maar voor een goede verbinding moeten er ook duidelijke regels zijn. Er is bewegwijzering nodig. Daarom zijn generieke functies nodig. Ook is de beschikbaarheid van gestandaardiseerde data essentieel voor kwalitatief hoogstaande AI-toepassingen. Zowel in de ontwikkeling als bij het valideren van AI-toepassingen leveren het landelijk dekkend netwerk en eenheid van taal een belangrijke bijdrage aan snelle, veilige en zorgvuldige inzet van AI in de zorg.

Tot slot staan we aan de lat om de European Health Data Space (EHDS) te implementeren. Onderdeel hiervan is onder andere het aanwijzen van een Autoriteit Digitale Gezondheid en Health Data Access Body. Daarnaast richten we ons op een nieuwe stelselwet voor gegevensuitwisseling in de zorg. Via deze stelselwet wordt niet alleen de verordening geïmplementeerd, maar kunnen ook andere beleidswensen worden bereikt. Bij de ontwikkeling van deze belangrijke stelselwet informeert VWS veldpartijen over dit nieuwe kader. Om deze rol goed uit te voeren, wordt meer ingezet op intern juridisch beleidsonderzoek. Hierdoor wordt kennis over het juridisch kader ontwikkeld en geborgd.

Opleiden van personeel in zorg en welzijn

Met het wegvallen van de arbeidsmarktmiddelen als gevolg van het hoofdlijnenakkoord van het Kabinet Schoof 1, zou een financiële dip ontstaan in 2026 voor het opleiden van personeel in zorg en welzijn en voor het toegeleiden van mensen naar de arbeidsmarkt in deze sectoren. In het aanvullend zorg -en welzijnsakkoord werd dat als onwenselijk bestempeld en is daarom afgesproken dat in 2026 middelen beschikbaar worden gesteld voor diverse loopbaaninstrumenten en voor het opleiden van medewerkers buiten het ziekenhuis.

Tabel 34 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 4 Zorgbreed beleid (bedragen x € 1.000)
  

2024

2025

2026

2027

2028

2029

2030

Art.

Verplichtingen

1.612.834

1.039.661

1.411.072

1.602.285

1.404.468

1.369.314

1.394.904

         
 

Uitgaven

1.401.042

1.406.358

1.495.261

1.618.621

1.424.468

1.388.214

1.396.114

         

4.10

Positie cliënt en transparantie van zorg

68.734

74.190

76.851

85.537

116.127

105.460

131.575

 

Subsidies (regelingen)

50.963

61.809

60.530

69.120

100.997

90.329

116.244

 

Patiënten- en gehandicaptenorganisaties

29.135

40.002

36.989

38.239

43.398

49.034

49.949

 

Transparantie van zorg

16.078

21.807

23.541

30.881

57.599

41.295

66.295

 

Overige

5.750

0

0

0

0

0

0

 

Opdrachten

7.944

1.826

5.766

5.902

4.671

4.700

4.900

 

Ondersteuning cliëntorganisaties

333

0

0

0

0

0

0

 

Transparantie van zorg

1.489

9

3.479

3.519

3.629

3.651

3.851

 

Overige

6.122

1.817

2.287

2.383

1.042

1.049

1.049

 

Bijdrage aan agentschappen

9.827

10.555

10.555

10.515

10.459

10.431

10.431

 

CIBG

9.827

10.555

10.555

10.515

10.459

10.431

10.431

4.20

Opleidingen, beroepenstructuur en arbeidsmarkt

672.079

582.740

546.186

788.101

602.593

653.429

651.269

 

Subsidies (regelingen)

647.405

550.162

518.294

760.341

573.934

625.702

623.542

 

Opleidingen, beroepenstructuur en arbeidsmarkt

334.949

363.831

329.653

467.304

281.884

333.652

331.492

 

Opleidingen, beroepenstructuur en arbeidsmarkt

305.688

176.711

180.268

292.437

292.050

292.050

292.050

 

Overige

6.768

9.620

8.373

600

0

0

0

 

Opdrachten

8.946

13.236

5.328

8.939

9.925

9.035

9.035

 

Opleidingen, beroepenstructuur en arbeidsmarkt

8.928

13.166

4.958

8.419

9.405

9.015

9.015

 

Opleidingen, beroepenstructuur en arbeidsmarkt

0

20

20

20

20

20

20

 

Overige

18

50

350

500

500

0

0

 

Bijdrage aan agentschappen

15.373

19.204

21.008

17.265

17.178

17.136

17.136

 

Overig

15.373

19.204

21.008

17.265

17.178

17.136

17.136

 

Bijdrage aan ZBO's/RWT's

0

78

1.496

1.496

1.496

1.496

1.496

 

Overig

0

78

1.496

1.496

1.496

1.496

1.496

 

Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties

355

60

60

60

60

60

60

 

OECD

355

60

60

60

60

60

60

4.30

Informatiebeleid

112.684

155.003

300.576

189.211

157.774

89.978

89.978

 

Subsidies (regelingen)

64.518

89.037

87.619

62.681

49.467

55.064

55.064

 

Informatiebeleid

58.465

82.830

81.468

62.681

49.467

55.064

55.064

 

Overige

6.053

6.207

6.151

0

0

0

0

 

Opdrachten

21.282

40.901

186.389

102.831

95.804

27.207

27.207

 

Informatiebeleid

20.916

38.834

180.709

92.786

82.663

23.112

23.112

 

Overige

366

2.067

5.680

10.045

13.141

4.095

4.095

 

Bijdrage aan agentschappen

25.948

24.176

25.729

22.860

12.503

7.707

7.707

 

Informatiebeleid

25.948

24.176

25.729

22.860

12.503

7.707

7.707

 

Bijdrage aan ZBO's/RWT's

936

889

839

839

0

0

0

 

Overige

936

889

839

839

0

0

0

4.40

Inrichting zorgstelsel

329.939

335.808

314.118

306.261

305.191

294.229

288.469

 

Subsidies (regelingen)

217

0

0

0

0

0

0

 

Programma's zorgstelsel

217

0

0

0

0

0

0

 

Opdrachten

621

619

617

620

620

622

622

 

Overige

621

619

617

620

620

622

622

 

Bijdrage aan ZBO's/RWT's

329.101

335.189

313.501

305.641

301.972

291.001

285.241

 

CAK

149.201

158.156

146.704

143.620

141.949

141.522

135.907

 

NZa

80.874

76.560

76.105

73.314

72.826

72.683

72.609

 

ZiNL

97.526

95.731

85.950

83.972

82.469

72.074

72.004

 

CSZ

1.500

1.442

1.442

1.435

1.428

1.422

1.421

 

Overige

0

3.300

3.300

3.300

3.300

3.300

3.300

 

Bijdrage aan (andere) begrotingshoofdstukken

0

0

0

0

2.599

2.606

2.606

 

EZ: ACM

0

0

0

0

2.599

2.606

2.606

4.50

Zorg, welzijn en jeugdzorg op Caribisch Nederland

217.606

258.617

257.530

249.511

242.783

245.118

234.823

 

Subsidies (regelingen)

4.733

4.933

5.081

5.065

5.002

4.946

4.938

 

Algemeen

4.733

4.933

5.081

5.065

5.002

4.946

4.938

 

Bekostiging

199.853

241.638

235.855

233.237

227.092

231.215

221.463

 

Jeugd, Welzijn en Sport

3.236

9.200

7.714

7.528

7.399

7.341

7.442

 

Zorg

196.617

232.438

228.141

225.709

219.693

223.874

214.021

 

Opdrachten

3.857

1.075

6.409

5.355

5.011

3.745

3.745

 

Zorg

999

986

6.409

5.355

5.011

3.745

3.745

 

Welzijn

2.858

89

0

0

0

0

0

 

Bijdrage aan medeoverheden

9.163

10.971

10.185

5.854

5.678

5.212

4.677

 

Overige

9.163

10.971

10.185

5.854

5.678

5.212

4.677

         
 

Ontvangsten

44.564

36.600

33.420

13.420

13.420

13.420

13.420

         

Budgetflexibiliteit

Tabel 35 Geschatte budgetflexibiliteit artikel 4
 

2026

juridisch verplicht

75,7%

bestuurlijk gebonden

21,9%

beleidsmatig gereserveerd

2,3%

nog niet ingevuld/vrij te besteden

0,1%

Subsidie:

Het beschikbare budget voor 2026 van € 687,8 miljoen is 78,2% juridisch verplicht en 18,0% bestuurlijk verplicht. Daarnaast is 3,8% beleidsmatig gereserveerd. Het betreft diverse subsidies op het gebied van patiënten en gehandicapten organisaties, opleidingen, arbeidsmarkt, informatiebeleid, Zorg, Welzijn en Jeugd Caribisch Nederland.

Bekostiging:

Van het beschikbare budget voor 2026 van € 235,9 miljoen is 96,1% juridisch verplicht en 3,9% bestuurlijk verplicht. Het betreft met name de bekostiging voor de (jeugd)zorg in Caribisch Nederland.

Opdrachten:

Het beschikbare budget voor 2026 van € 204,5 miljoen is 4,2% juridisch verplicht en 91,3% bestuurlijk verplicht. Daarnaast is 4,5% beleidsmatig gereserveerd. Het betreft diverse opdrachten op het gebied van arbeidsmarkt, informatiebeleid, Zorg, Welzijn en Jeugd Caribisch Nederland.

Bijdragen aan agentschappen:

Het beschikbare budget voor 2026 van € 57,3 miljoen is 78,1% juridisch verplicht en 21,9% bestuurlijk verplicht. Het betreft bijdragen aan het CIBG voor onder andere het beheer van het BIG-register, melding en aanvraag van toelatingsvergunning bepaalde zorgaanbieders, SBV-Z en het UZI-register

Bijdragen aan ZBO’s/ RWT’s:

Het beschikbare budget voor 2026 van € 315,8 miljoen is 100% juridisch verplicht. Het betreft onder andere de bijdrage aan het CAK, Nza,en het Zorginstituut Nederland

Bijdrage aan medeoverheden:

Het beschikbare budget voor 2026 van € 10,2 miljoen is 100% bestuurlijk verplicht. Het betreft een bijdrage aan mede overheden Zorg en Jeugd Caribisch Nederland.

Bijdragen aan (inter)nationale organisaties

100% van de uitgaven aan internationale organisaties zijn juridisch verplicht. Dit betreft een bijdrage aan het OECD.

1. Positie cliënt en transparantie van zorg

Subsidies

Patiënten- en gehandicaptenorganisaties

De drie landelijke pg-koepels en circa 200 landelijke pg-organisaties ontvangen een instellingssubsidie voor het uitvoeren van activiteiten in het kader van informatievoorziening, lotgenotencontact en belangenbehartiging (€ 27 miljoen). Samenwerking op aandoeningsoverstijgende thema’s wordt gefaciliteerd door een instellingssubsidie voor federatieve samenwerkingsverbanden (€ 2 miljoen). PG-organisaties die reeds een instellingssubsidie ontvangen en die specifiek gericht zijn op het vergroten van de impact en het bereik kunnen in aanmerking komen voor een projectsubsidie (hiervoor is in totaal € 1,5 miljoen beschikbaar).

Aan PGO-support, een onafhankelijke netwerkorganisatie die versterking en ondersteuning biedt aan patiënten- en gehandicaptenorganisaties, wordt een instellingsubsidie verstrekt voor de ondersteuning van de cliëntenorganisaties (€ 5,5 miljoen).

Er wordt beleid ontwikkeld dat beoogt het bewustzijn ten aanzien van (beperkte) gezondheidsvaardigheden verder te vergroten bij zorgprofessionals, waarbij de focus zal liggen op het toewerken naar gezondheidsvaardige organisaties, onder andere door het verder verspreiden en delen van kennis en informatie over gezondheidsvaardigheden (€ 1,8 miljoen).

Transparantie van zorg

Voor onderzoek naar de effectiviteit en de kwaliteit van de gezondheidszorg in Nederland en (de relatie tussen) de verschillende partijen in de zorg wordt subsidie verleend (€ 7,2 miljoen) aan het Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg (Nivel). Het Nivel ontwikkelt en beheert hiertoe databases, panels en monitors.In de periode van het IZA wordt ingezet op het doorontwikkelen en implementeren van Uitkomstgerichte zorg in de MSZ. Voortzetting van het programma Uitkomstgerichte zorg zal gericht zijn op implementatie van de eerder ontwikkelde instrumenten bij de instellingen (€ 14,1 miljoen).

Bijdragen aan agentschappen

CIBG

Het CIBG voert onder andere onderstaande taken uit:

  • In beginsel dienen alle zorg- en jeugdhulpaanbieders aan de meldplicht te voldoen. Daarbij dienen bepaalde zorgaanbieders op grond van de Wet toetreding zorgaanbieders over een toelatingsvergunning te beschikken. De melding en aanvraag van de toelatingsvergunning vinden plaats bij het CIBG.

  • Het Landelijk Register Zorgaanbieders (LRZa) is een landelijk en openbaar register van zorgaanbieders. Dit register maakt duidelijk wie, waar, welke zorg verleent en draagt bij aan de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz).

  • Via de Jaarverantwoording Zorg verantwoorden zorgaanbieders zich jaarlijks over de geleverde (financiële) prestaties. Alle partijen die een rol spelen binnen het zorgstelsel.

Voor het uitvoeren van bovenstaande taken is € 10,6 miljoen beschikbaar.

2. Opleidingen, beroepenstructuur en arbeidsmarkt

Subsidies

Opleidingen

Het ministerie van VWS is stelselverantwoordelijk voor een goede, betaalbare en toegankelijke zorg. Daarvoor is het noodzakelijk dat er voldoende, goed toegeruste zorgmedewerkers worden opgeleid en daarom investeert het ministerie van VWS om het zorgwerkgevers mogelijk te maken om voldoende en kwalitatief hoogstaande opleidingsplekken en bij- en nascholing te kunnen aanbieden.  Hiertoe worden financiële middelen beschikbaar gesteld om stageplekken aan te bieden voor initiële opleidingen, voor de bekostiging van medische vervolgopleidingen en voor (strategische) bij- en nascholing. Ook worden in 2026 ter ondersteuning van het arbeidsmarktbeleid en de daarmee te bereiken doelen opnieuw voor zowel zorg en welzijn breed als specifiek voor de medische specialistische zorg middelen beschikbaar gesteld voor het opleiden en trainen van zorgmedewerkers. In 2026 zal het ministerie van VWS tevens een kabinetsreactie voorbereiden op de instroomadviezen van het capaciteitsorgaan voor medische vervolgopleidingen die eind 2025 worden ontvangen voor de volgende ramingsperiode. Daarnaast wordt ook voor opleidingen op het snijvlak van het sociaal domein en zorg in kaart gebracht wat hiervoor in de toekomst nodig is.

Kwalificerende beroepsopleidingen, bij- en nascholing in zorg en welzijn

Met de subsidieregeling Stageplaatsen Zorg II (het Stagefonds) worden zorgaanbieders gestimuleerd tot het aanbieden van kwalitatief goede stageplaatsen. In 2026 is er € 132,6 beschikbaar voor het studiejaar 2025-2026.

Via de subsidieregeling strategisch opleiden medisch specialistische zorg (SO-MSZ) worden middelen beschikbaar gesteld aan algemene ziekenhuizen, UMC’s en zelfstandige klinieken voor het strategisch investeren in het opleiden van personeel. Hiervoor is in 2026 123,6 miljoen beschikbaar.

Medische- en GGZ-vervolgopleidingen

Voor zorgopleidingen in het kader van de Wet publieke gezondheidszorg (WPG) zijn middelen beschikbaar voor de profielopleidingen tot arts maatschappij en gezondheid: arts infectieziektenbestrijding, arts tuberculosebestijding, arts jeugdgezondheidszorg, arts medische milieukunde en donorarts. Hiervoor wordt een subsidie verstrekt aan de SBOH – die als werkgever optreedt van deze artsen in opleiding (AIOS) – waarvoor in 2026 een bedrag van € 44,6 miljoen beschikbaar is.

Voor het financieren van vervolgopleidingen in jeugd-ggz instellingen is in 2026 € 3,8 miljoen beschikbaar. Het betreft de opleidingen tot gezondheidszorgpsycholoog, klinisch psycholoog, psychiater, psychotherapeut, klinisch neuropsycholoog en de driejarige opleiding tot verpleegkundig specialist ggz.

Opleiden physician assistants en verpleegkundig specialisten.

Physician asisistants (PA) en verpleegkundig specialisten (VS) worden opgeleid om de minder complexe taken van de huisarts of andere medisch specialisten over te nemen. Deze taakherschikking draagt bij aan het toegankelijk en betaalbaar houden van de zorg. Voor een bijdrage in de kosten die werkgevers maken voor het opleiden van PA en VS is 2026 € 39 miljoen beschikbaar.

Voor het extra opleiden van physician assistants (PA) en verpleegkundig specialisten (VS) in de huisartsenzorg is in 2026 een bedrag van € 3 miljoen beschikbaar. Deze middelen zijn beschikbaar gesteld in het kader voor meer tijd voor de patiënt (MTVP) in de huisartsenzorg.

Investeringsakkoord opleiden wijkverpleging (IOW)

Op basis van het in 2023 gesloten Investeringsakkoord Opleiden Wijkverpleging (IOW) is in 2026 een bedrag van € 30 miljoen beschikbaar voor het extra opleiden van verpleegkundig specialisten voor de wijkverpleging en het stimuleren van samenwerking tussen zorg- en onderwijspartijen bij het vormgeven van vernieuwde opleidingsstructuren (via de regeling Inrichten Opleidingsstructuur Helpenden, Verzorgenden en Verpleegkundigen)

Daarnaast zijn op basis van afspraken in het investeringsakkoord structurele middelen beschikbaar gesteld voor de werkgeverskosten voor het (kwalificerend) opleiden in de wijkverpleging. Deze middelen zullen voor de jaren 2026 en 2027 via de nog te publiceren subsidieregeling Werkgeverskosten Opleiden Wijkverpleging beschikbaar worden gesteld voor opleidingsactiviteiten in de jaren 2025 en 2026. Hiervoor is in 2026 € 60 miljoen beschikbaar.

Doorontwikkeling medische vervolgopleidingen

In 2023 is de Federatie Medisch Specialisten gestart met het project doorontwikkeling medisch-specialistische vervolgopleidingen. Dit project loopt van juli 2023 tot juli 2027. In het integraal zorgakkoord (IZA) is afgesproken dat er € 4,4 miljoen uit de transformatiemiddelen beschikbaar wordt gesteld voor dit doel. Hiervan is € 1,1 miljoen beschikbaar voor 2026. In het project zorgt de beroepsgroep ervoor – in samenwerking met andere artsenorganisaties, andere zorgberoepen en stakeholders – dat de medisch specialist in opleiding wordt voorbereid op de veranderende rollen en taken die de passende zorg van de toekomst van de medisch specialist vraagt.

Innovatief leren

Het Nationaal Groeifonds (NGF) project Digital United Training Concepts for Healthcare (DUTCH) is gericht op innovatie van bij- en omscholing van zorgprofessionals via digitale leermiddelen en simulatie. Hierdoor zal er aanzienlijk minder fysieke- en begeleidingscapaciteit nodig zijn en worden er sneller meer mensen opgeleid. In eerste instantie richt het project zich op de tekortberoepen operatieassistent, anesthesiemedewerker en radiodiagnostisch laborant. In 2026 is hiervoor een bedrag van € 37,2 miljoen beschikbaar.

Capaciteitsramingen medische vervolgopleidingen

Het Capaciteitsorgaan ontvangt een instellingssubsidie om onafhankelijke ramingen op te stellen van de benodigde opleidingscapaciteit bij de medische en tandheelkundige vervolgopleidingen, FZO- en GGZ-vervolgopleidingen. In 2026 is hiervoor een bedrag van € 2,7 miljoen beschikbaar.

Overige

De subsidieregeling vaccinatie stageplaatsen zorg voorziet in een tegemoetkoming van de kosten van het vaccinatietraject tegen hepatitis B van eerstejaarsstudenten die een zorgopleiding volgen. In 2026 is hiervoor een bedrag van € 5,9 miljoen beschikbaar.

Voor de uitvoering van motie 35300 XVI nr.72 Dik-Faber om het opleiden van tropenartsen te subsidiëren en gestructureerde overdracht van door hen in het buitenland opgedane kennis te stimuleren is in 2026 € 1,7 miljoen beschikbaar.

Arbeidsmarkt

Versterking regionaal arbeidsmarktbeleid

Met de subsidie aan RegioPlus voor de uitvoering van het beleidsprogramma Samenwerken en Innoveren in de Regio (SIR) investeert VWS in de periode 2025-2029 in de regionale arbeidsmarktinfrastructuur. Hiervoor is in 2026 € 10 miljoen beschikbaar.

Zeggenschap

Er zijn middelen gereserveerd voor de financiering van een meerjarenplan zeggenschap om het zeggenschap van helpenden, verzorgenden en verpleegkundigen duurzaam te bevorderen. Onderdeel hiervan zijn de subsidieregeling Veerkracht en Zeggenschap, een subsidie voor de projectorganisatie van het Landelijk Actieplan Zeggenschap (LAZ) en de monitor zeggenschap. In totaal is hiervoor in 2026 € 2,2 miljoen beschikbaar.

Overige

Duurzaamheid en gezondheid

Vanuit het programma duurzaamheid en gezondheid ondersteunt VWS de implementatie van de afspraken in de Green Deal Duurzame Zorg 3.0. We investeren in het vergroten van kennis, onderzoek en bewustwording over CO2 -reductie en energiebesparing in zorgvastgoed, en het vergroten van bewustwording en handelingsperspectief bij zorgprofessionals. Ook investeert VWS in onderzoek, kennis en handelingsperspectief om het gebruik van anesthesiegassen en het energieverbruik van operatiekamers in Nederland te verminderen. Voor dit onderwerp is in totaal in 2026 € 11,6 miljoen beschikbaar waarvan € 9,3 miljoen op dit artikel. Het resterende budget is reeds overgeboekt naar andere artikelen en artikelonderdelen binnen de begroting van VWS.

Uitvoeringskosten

Voor de uitvoeringskosten van diverse subsidieregelingen is in 2026 een bedrag van € 4,5 miljoen beschikbaar.

Opdrachten

Kennisontwikkeling arbeidsmarkt en houdbaarheid van de zorg

Er worden middelen ingezet voor de ontwikkeling van kennis en expertise op het terrein van de zorg, voor beleid en de praktijk. Daarbij gaat het onder meer om het onderzoeksprogramma Arbeidsmarkt Zorg En Welzijn (AZW) en om onderzoeken ten behoeve van de houdbaarheid van de zorg.

Tabel 36 Arbeidsmarkt1
 

2017

2018

2019

2020

2021

2022

2023

2024

Uitstroompercentage uit de sector zorg en welzijn (excl. Pensionering)

8,7

8,6

8,3

7,8

8,5

9,5

9,5

8,6

Aandeel ZZP'ers werkzaam in zorg en welzijn (%)

6,5

7

7

8,1

7,2

8,3

9,2

9,4

Ziekteverzuim

5,6

5,8

5,9

6,9

7,5

7,9

8,1

7,3

Vacaturegraad

-

25

28

25

37

42

41

42

Percentage medewerkers binnen zorg en welzijn dat (zeer) tevreden is

-

-

77,7

80,9

76,8

76,6

77,8

78,8

Deeltijdfactor

0,68

0,68

0,68

0,68

0,68

0,69

0,69

0,68

Recente scholing algemeen

-

-

78,2

74,5

75,5

78,1

79,4

79,4

         
         
1

Bijdragen aan agentschappen

CIBG

Het CIBG is verantwoordelijk voor het beheer van het BIG-register, de uitvoering van diverse besluiten en regelingen met betrekking tot de uitoefening van medische beroepen op de BES eilanden, de erkenning van buitenlandse diploma’s en toezicht en handhaving WNT en informatieverstrekking hieromtrent. In totaal is voor deze taken in 2026 circa € 17 miljoen gereserveerd.

RIVM

Voor opdrachten aan het RIVM in het kader van (internationaal vergelijkend) onderzoek naar de (kosten van) zorg en duurzaamheid in de zorg is in 2026 circa € 3 miljoen beschikbaar.

3. Informatiebeleid

Subsidies (regelingen)

Informatiebeleid

Voor het ontsluiten van informatie voor de patiënt, cliënt of burger wordt gewerkt aan de ontwikkeling van een persoonlijke gezondheidsomgeving (PGO). Vanuit een tijdelijke impuls is hiervoor in 2026 € 33,7 miljoen en in 2027 € 34,2 miljoen beschikbaar voor inzet van Stichting MedMij en ondersteuning van zorgaanbieders.

Daarnaast zijn er middelen beschikbaar gesteld voor onder andere de uitwerking van de European Health Data Space (EHDS) verordening in nationale wet- en regelgeving en Generieke functies. Voor 2026 betreft dit € 5,1 miljoen.

Om de zorgsector te ondersteunen bij de efficiënte inzet van standaarden en informatie, analyseert en duidt het Nationaal ICT Instituut in de Zorg (Nictiz) ontwikkelingen in het gebruik van ICT in de zorg. Ook fungeert Nictiz als nationaal en internationaal kennis- en expertisecentrum. Voor de inzet van Nictiz is in 2026 € 32,3 miljoen beschikbaar.

Z-CERT is de sectorale organisatie die zich inzet voor informatiebeveiliging in de zorg. Voor de implementatie van Wet Weerbaarheid kritieke entiteiten (Wwke) en Cyberbeveiligingswet (Cbw) is structureel € 10,4 miljoen beschikbaar voor de ondersteuning van digitale en fysieke weerbaarheid in de zorgsector.

Overige

Voor het Nationaal platform digitale zorgtransformatie is een subsidiebudget van € 3,0 miljoen beschikbaar en voor het project Vliegwiel een subsidiebudget van circa € 3,1 miljoen.

Opdrachten

Informatiebeleid

Voor de versnelling standaardisatie gegevensuitwisseling is voor het realiseren van het Landelijk Dekkend Netwerk, Generieke Functies, EHDS, PGO, Leveranciersmanagement en Normering en Certificering € 168,3 miljoen in 2026 beschikbaar.

Daarnaast is € 12,4 miljoen beschikbaar voor onder andere vastlegging van nationale afspraken in NEN-normen; Programma Toegang (wet Digitale Overheid en de Europese verordening eIDAS); implementatie en opschalen van passende AI-toepassingen (De Europese Commissie stelt veilige en verantwoorde AI voor burgers centraal); het ondersteunen van het veld met de aanscherping van de wettelijk verplichte informatiebeveiligingsnormen; en inzet om meer duidelijkheid te bieden over grondslagen voor gegevensuitwisseling.

Overige

Voor de uitvoering van het Integraal Zorgakkoord (IZA) is een budget beschikbaar van € 2,6 miljoen, dit wordt onder meer ingezet voor het vergroten van kennis, bekendheid bij patiënten en zorgprofessionals rondom digitale hybride zorg. Daarnaast is het ook een middel ter verbetering van digitale vaardigheden en gezondheidsvaardigheden van patiënten.

Verder is in 2026 een bedrag van € 3,0 miljoen beschikbaar gesteld vanuit het onderhandelingsakkoord van het Aanvullend Zorg en Welzijnsakkoord (AZWA). Dit is bestemde voor de komst van de Helpdesk digitale zorg, gericht op patiënten die hulp nodig hebben bij het gebruik van digitale zorg. Verder is het ook bestemd om druk weg te nemen bij onder andere huisartsenpraktijken.

Bijdrage aan agentschappen

Informatiebeleid

Jaarlijks is er een bijdrage voor het CIBG ten behoeve van de Sectorale Berichtenvoorziening in de zorg (SBV-Z), het UZI-register en het Nationaal Contactpunt voor e-Health Nederland (NCPeH). Ook zijn er middelen beschikbaar gesteld voor het toekomstbestendig maken van de UZI-middelen en DIAZ (ontwikkeling en beheer).

Veilig inloggen door burgers en zorgverleners is een belangrijke randvoorwaarde voor veilige digitalisering (wet digitale overheid). In 2026 wordt er budget beschikbaar voor het verder ontwikkelen, implementeren en stimuleren van het gebruik van veilige authenticatie in de zorg.

In totaal is er in 2026 € 25,7 miljoen beschikbaar gesteld.

4. Inrichting zorgstelsel

Bijdrage aan ZBO's/RWT's

CAK

Het CAK voert diverse wettelijke taken uit, waaronder het betalen van gelden aan zorginstellingen voor langdurige zorg, het opleggen, innen en incasseren van de eigen bijdragen voor de Wlz en de Wmo, de uitvoering van de burgerregelingen (waaronder de regelingen voor de wanbetalers, de gemoedsbezwaarden en de onverzekerden), de buitenlandtaak, de uitvoering van de subsidieregeling medisch noodzakelijke zorg aan onverzekerden, de vergoeding van zorg aan onverzekerbare vreemdelingen en het verstrekken van Schengen- en Engelstalige verklaringen. In de afgelopen jaren heeft het CAK haar organisatiestructuur aangepast en is zij gestart met een meerjarige veranderopgave om haar uitvoering te verbeteren. In de komende jaren zal het CAK stap voor stap veranderingen doorvoeren. Aanpassingen in de ICT-systemen en een cultuur waarin leren en ontwikkelen gemeengoed is, zijn onder andere nodig om de (continuïteit van de) dienstverlening bij het CAK te garanderen en verder te verbeteren.

In 2026 is € 146,7 miljoen beschikbaar voor het CAK.

Nederlandse Zorgautoriteit (NZa)

De NZa ziet toe op een rechtmatige uitvoering van de Zvw en de Wlz en reguleert tarieven en prestaties in de zorg. Tevens ziet zij toe op naleving van de Wmg. Inclusief de taken die voortvloeien uit het IZA, bijvoorbeeld het opstellen van regio-analyses, het monitoren en aanjagen van regionale samenwerking en het monitoren van doelgroepen (€ 2,0 miljoen) bedraagt het beschikbare budget in 2026 € 76,1 miljoen.

Zorginstituut Nederland

Zorginstituut Nederland voert diverse wettelijke taken uit: adviseren over het verzekerde Zvw- en Wlz-pakket, het stimuleren van de verbetering van de kwaliteit van de gezondheidszorg in Nederland, er voor zorgen dat iedereen toegang heeft tot begrijpelijke en betrouwbare informatie over de kwaliteit van geleverde zorg, adviseren over de gewenste ontwikkeling van beroepen en opleidingen in de gezondheidszorg, fondsbeheerder van het Zorgverzekeringsfonds (inclusief uitvoering van de risicoverevening) en het Fonds langdurige zorg; bevorderen van de rechtmatige en doelmatige uitvoering van de Wlz en het adviseren of het wenselijk is dat een nieuw beroep of specialisme in de Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg moet worden gereguleerd.

Het ministerie van VWS zet in op Passende Zorg en – als onderdeel hiervan - het verbreden en verbeteren van de toets op het basispakket. In het kader hiervan verricht Zorginstituut Nederland diverse werkzaamheden.

In 2026 is € 86,0 miljoen beschikbaar voor Zorginstituut Nederland.

5. Zorg, welzijn en jeugdzorg op Caribisch Nederland

Subsidies (regelingen)

Algemeen

Voor de uitvoering van jeugdzorg en activiteiten in het kader van het sport- en preventieakkoord is een subsidiebudget van € 5,1 miljoen begroot.

Bekostiging

Jeugd, Welzijn en Sport

Voor de uitvoering van tweedelijns jeugdzorg (inclusief pleegzorg), maatschappelijk ondersteuning, preventie en sport is een budget van € 7,7 miljoen begroot.

Zorg

Voor de zorg die voortvloeit uit het Besluit Zorgverzekering BES wordt € 226,4 miljoen ingezet. Daarnaast is een budget van € 1,7 miljoen begroot voor de standaardisatie van gegevensuitwisseling in de zorg.

Opdrachten

Zorg

Vanaf 2026 wordt structureel € 3,6 miljoen ingezet voor het voortzetten van bevolkingsonderzoeken op de BES-eilanden.

Voor het versterken van de pandemische paraatheid op de BES-eilanden is een opdrachtenbudget begroot van € 2,8 miljoen in 2026. Deze middelen worden ingezet voor de regionale International Health Regulations (IHR) hub, met als doel de publieke gezondheidszorg en infectieziektebestrijding in het Caribisch deel van het Koninkrijk te versterken en de expertise en innovatie kracht in de regio te vergroten. De regionale IHR hub is een gezamenlijk project met de Landen van het Koninkrijk.

Bijdrage aan medeoverheden

Overige

VWS verstrekt jaarlijks bijzondere uitkeringen aan de openbare lichamen op basis van artikel 92 lid 2 sub c Wet financiën openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba. Deze uitkeringen zijn bedoeld voor de opbouw en uitvoering van verschillende activiteiten op het VWS domein, zoals Huiselijk geweld en Kindermishandeling, Publieke Gezondheid en preventie. In 2026 is hiervoor € 5,4 miljoen beschikbaar. Verder is een budget van € 4,1 miljoen gereserveerd voor sport en voor het creëren van naschools activiteitenaanbod in Caribisch Nederland. Daarnaast wordt in 2026 € 0,7 miljoen ingezet voor het versterken van de GGD’s in Caribisch Nederland.

Ontvangsten

Voor 2026 worden de totale ontvangsten op dit artikel geraamd op € 33,4 miljoen. De ontvangsten hebben hoofdzakelijk betrekking op afrekening van eerder verstrekte subsidievoorschotten en eerder verstrekte bijdragen aan Agentschappen en ZBO's/RWT's.

Licence