In tabel 2.2.1 wordt de nieuwe raming voor 2016 vergeleken met de stand bij Voorjaarsnota 2016. De nieuwe raming over 2016 is gebaseerd op het macro-economisch beeld conform de MEV 2017 van het CPB en de gerealiseerde belasting- en premieontvangsten tot en met juli 2016. Ten opzichte van de Voorjaarsnota 2016 is de raming van de totale belasting- en premieontvangsten op EMU-basis met 2,4 miljard euro opwaarts bijgesteld.
De raming bij Voorjaarsnota 2016 was gebaseerd op het economisch beeld conform het CEP 2016 van het CPB. Ten opzichte van het CEP 2016 is de verwachte waardeontwikkeling van het bbp in 2016 met 0,6 procent neerwaarts bijgesteld. Deze bijstelling betreft vooral een bijstelling van de prijsontwikkeling van het bbp en maar een beperkte bijstelling van de volumeontwikkeling. Het economisch beeld van de MEV 2017 leidt bij de onderliggende belastingsoorten slechts tot beperkte opwaartse en neerwaartse aanpassingen. Dat de raming van de totale belastingontvangsten desondanks fors opwaarts is bijgesteld komt dan ook vooral door de realisaties over de eerste helft van 2016.
| Voorjaarsnota 2016 | Vermoedelijke uitkomsten 2016 | Verschil | ||
|---|---|---|---|---|
| Indirecte belastingen | 78.275 | 78.294 | 19 | |
| Invoerrechten | 3.053 | 2.994 | – 58 | |
| Omzetbelasting | 46.247 | 46.269 | 22 | |
| Belasting op personenauto's en motorrijwielen | 1.498 | 1.561 | 63 | |
| Accijnzen | 11.495 | 11.500 | 5 | |
| Overdrachtsbelasting | 2.237 | 2.312 | 75 | |
| Assurantiebelasting | 2.386 | 2.398 | 12 | |
| Motorrijtuigenbelasting | 4.017 | 3.984 | – 33 | |
| Belastingen op een milieugrondslag | 4.901 | 4.901 | 0 | |
| Verbruiksbelasting van alcoholvrije dranken e.a. | 268 | 249 | – 19 | |
| Belasting op zware motorrijtuigen | 152 | 152 | 0 | |
| Verhuurderheffing | 1.543 | 1.496 | – 47 | |
| Bankbelasting | 478 | 478 | 0 | |
| Directe belastingen en premies volksverzekeringen | 113.536 | 115.703 | 2.167 | |
| Loon- en inkomensheffing | 91.898 | 91.987 | 90 | |
| Dividendbelasting | 2.999 | 3.043 | 44 | |
| Kansspelbelasting | 482 | 476 | – 6 | |
| Vennootschapsbelasting | 16.449 | 18.514 | 2.065 | |
| Schenk- en erfbelasting | 1.675 | 1.682 | 8 | |
| Overige belastingontvangsten | 191 | 200 | 8 | |
| Totaal belastingen en premies volksverzekeringen | 191.969 | 194.197 | 2.228 | |
| Premies werknemersverzekeringen | 56.891 | 57.096 | 205 | |
| waarvan zorgpremies | 36.183 | 36.335 | 152 | |
| Totaal belasting- en premieontvangsten (EMU-basis) | 248.860 | 251.293 | 2.432 | |
De raming van de totale indirecte belastingen is per saldo met 19 miljoen euro opwaarts bijgesteld opzichte van de Voorjaarsnota 2016. De ontvangsten uit de invoerrechten zijn met 0,1 miljard euro neerwaarts bijgesteld op basis van een lager volume van de invoer dan waar eerder van uit werd gegaan en de gerealiseerde ontvangsten over het eerste half jaar van 2016. Een iets lagere groei van de particuliere consumptie (– 0,6 procent) en hogere groei van de investeringen in woningen (+2,9 procent) leiden per saldo tot een vrijwel ongewijzigde raming van de btw-ontvangsten. De raming van de bpm is met 0,1 miljard euro opwaarts bijgesteld omdat het aantal verkochte nieuwe auto’s en de gemiddelde bpm die daarover wordt geheven hoger uitvallen. Een flink sterkere volumeontwikkeling van de verkoop van bestaande woningen (+11 procent) tegen een iets hogere prijsontwikkeling (+1 procent) zorgt voor een opwaartse bijstelling van de ontvangsten uit de overdrachtsbelasting met 0,1 miljard euro.
De ontvangsten uit de directe belastingen zijn per saldo met 2,2 miljard euro omhoog bijgesteld ten opzichte van de Voorjaarsnota 2016. De raming van de loon- en inkomensheffing is per saldo nauwelijks aangepast (+0,1 miljard euro) op basis van een vrijwel ongewijzigde loonontwikkeling (+0,1 procent), een wat hogere werkgelegenheid (+0,6 procent), maar lagere verwachte winsten van IB-ondernemers en box 3 inkomsten. De gerealiseerde ontvangsten over de eerste helft van het jaar liggen in lijn met de eerdere raming.
Op basis van de gerealiseerde kasontvangsten tot en met juli 2016 is de raming van de vpb-ontvangsten in 2016 met 2,1 miljard opwaarts bijgesteld. Deze bijstelling volgt uit een samenloop van verschillende effecten. Het aanslagniveau over het winstjaar 2016 ligt flink hoger dan in 2015 als gevolg van hogere winsten. Het aflopen van compensabele verliezen uit het verleden is hierop ook van invloed. Daarnaast komen in 2016 de kasontvangsten over het winstjaar 2015 hoger uit dan eerder verwacht omdat de aangiften over 2015 fors hoger uitkomen dan de voorlopige aanslagen die vorig jaar zijn opgelegd. Ondernemingen vragen vaker dan vorig jaar om een (aangepaste) voorlopige aanslag over t-1 om op een later moment geen belastingrente te hoeven betalen. Ook zorgt het actiever opleggen van voorlopige aanslagen over 2016 door de Belastingdienst voor hogere kastontvangsten. Een deel van de meevaller over 2016 zal daardoor incidenteel zijn omdat een actueler aanslagniveau in jaar t belastingontvangsten die anders in latere jaren zouden worden ontvangen naar voren haalt. Ook bij de dividendbelasting geven de realisaties over het eerste half jaar van 2016 aanleiding tot een beperkte positieve aanpassing van de raming.
Ten slotte komen de ontvangsten uit de premies werknemersverzekeringen 0,2 miljard euro hoger uit, wat vooral het gevolg is van hogere ontvangsten uit de inkomensafhankelijke zorgpremies door een sterkere grondslagontwikkeling.