Algemeen

De begroting van het Ministerie van Buitenlandse Zaken (BZ) bestaat uit HGIS (Homogene Groep Internationale Samenwerking) uitgaven en ontvangsten en uit afdrachten aan de Europese Unie. De HGIS-uitgaven bestaan uit Official Development Assistance (ODA) uitgaven en non-ODA-uitgaven en staan verspreid over meerdere begrotingen, voornamelijk op die van BZ en Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp (BHO). Deze tabel wordt getoond in lopende prijzen, waardoor er een oploop in de begroting zit (in tegenstelling tot de meeste begrotingen, die in constante prijzen getoond worden).

Toelichting per artikel

Artikel 1. Versterkte internationale rechtsorde

Dit artikel ziet toe op het bevorderen van een goed functionerende internationale rechtsorde. De daling in de omvang van dit artikel wordt veroorzaakt door de afname van het budget voor de bescherming en bevordering van mensenrechten vanwege de verwerking van de ombuigingen uit het Hoofdlijnenakkoord.

Artikel 2. Veiligheid en stabiliteit

Op dit artikel worden de uitgaven die bijdragen aan vrede, veiligheid en stabiliteit verantwoord. Ook staan op dit artikel de budgetten voor steun aan Oekraïne voor accountability en gastlandschap, niet-militaire veiligheidssteun, wederopbouw en humanitaire hulp. De daling van de omvang van het artikel komt door de verlaging van het budget voor de Matra en Shiraka programma's. Het steunpakket voor Oekraïne is toegevoegd aan de begroting in de jaren 2025 en 2026.

Artikel 3. Effectieve Europese samenwerking

De meerjarige ontwikkeling van het artikel Effectieve Europese samenwerking wordt bepaald door de doorwerking van de jaarlijkse nominale ontwikkeling van de EU-begroting in de Nederlandse afdrachten aan de EU en ontvangsten van de EU en nemen toe met circa 6 miljard euro. De EU-afdrachten zijn geactualiseerd op basis van de Advisory Committee on Own Resources (ACOR) cijfers, de Draft Amending Budget 2 (DAB2), de MEV en de jaarlijkse technische aanpassing van de Europese Commissie. Op basis van de verwachte onderuitputting in de jaarbegroting 2026 van de Europese Commissie worden de EU-afdrachten in dat jaar naar beneden bijgesteld met 0,9 miljard euro. De raming van de afdrachten na het huidige Meerjarig Financieel Kader (MFK; 2021-2027) is gebaseerd op de verwachte economische ontwikkeling en een inschatting van de omvang van het MFK na 2027. Hierin zijn onder andere vanaf 2028 de terug- en rentebetalingen voor het coronaherstelfonds Next Generation EU (NGEU) in de raming van de Nederlandse EU-afdrachten opgenomen. Als laatste maakt Nederland aanspraak op 1,2 miljard euro in 2025 en 2,9 miljard euro in 2026 uit de Herstel- en Veerkrachtfaciliteit. Dit zorgt voor hogere ontvangsten op de BZ-begroting in deze jaren.

Artikel 4. Consulaire dienstverlening en uitdragen Nederlandse waarden

Op dit artikel worden de uitgaven en ontvangsten ten aanzien van de verlening van consulaire diensten aan Nederlanders, evenals het verstrekken van reisdocumenten aan Nederlanders, verantwoord. De geleidelijke afname van de uitgaven n.a.v. de taakstelling uit het Hoofdlijnenakkoord komt door de verlaging van het budget voor internationaal cultuurbeleid en de programma's voor het uitdragen van Nederlandse waarden en belangen. Ook worden de middelen voor consulaire informatiesystemen vanaf de ontwerpbegroting 2026 verantwoord op het apparaatsartikel. Daarnaast is er in 2026 incidenteel budget van 10 miljoen beschikbaar voor slavernijverleden, wat het budget in dat jaar verhoogt. De ontvangsten van dit artikel lopen geleidelijk af door de lager geraamde ontvangsten voor consulaire dienstverlening aan vreemdelingen.

Artikel 6. Nog onverdeeld

De budgettaire ruimte op dit artikel betreft een HGIS-reservering voor de loon- en prijsindexatie en voor onvoorziene uitgaven. De HGIS non-ODA uitgaven volgen de geraamde prijsontwikkeling van het bruto binnenlands product (BBP). Daarom neemt het budget op dit onderdeel toe. Het non-ODA deel van het HGIS-budget wordt vanaf 2026 niet meer geïndexeerd met prijs bbp. Hiervoor gaat de reguliere Rijksbrede loon- en prijsbijstellingssystematiek gelden.

Artikel 7. Apparaat

De uitgaven op dit artikel nemen af vanwege de apparaatstaakstelling uit het Hoofdlijnenakkoord. De ontvangsten op dit artikel zijn incidenteel hoger in 2026 door de verwachte verkoop van vastgoed in het buitenland in dat jaar. Deze middelen worden ingezet om te investeren in vastgoed ten behoeve van een aantal specifieke vastgoedprojecten.