Uitgaven

Intensiveringen

Jeugdzorg

Naar aanleiding van de eerdere afspraken in het voorjaar met de VNG heeft het kabinet besloten tot compensatie van de incidentele tekorten 2023 en 2024 in de jeugdzorg. Gemeenten ontvangen in totaal 728 miljoen euro van het Rijk die ze kunnen inzetten ter ondersteuning van de transformatie van de jeugdhulp conform de afspraken in de Hervormingsagenda. Het gaat dan om het versterken van de sociale basis en stevige lokale teams, met tevens aandacht voor het verbeteren van kind- en gezinsbescherming en de bredere integrale aanpak sociaal domein.

Overboekingen met andere begrotingen

Ruimte onder plafond BCF

Dit betreft de voorlopige afrekening van de ruimte onder het plafond van het Btw-compensatiefonds (BCF) over 2025. Zie de bijlage Accres Gemeentefonds en Provinciefonds voor meer toelichting op het accres en het BCF.

Vervroegde verkiezingen

Naar het Gemeentefonds wordt 60 miljoen euro overgeheveld van het ministerie van BZK voor de kosten die gemeenten maken voor het organiseren van verkiezingen en daarbovenop 1,1 miljoen euro specifiek naar de gemeente Den Haag voor de kiesgerechtigden die stemmen vanuit het buitenland.

Implementatie Participatiewet in Balans

Voor de implementatie van het wetsvoorstel Participatiewet in balans, worden door gemeenten implementatiekosten gemaakt. Dit wordt toegevoegd aan het Gemeentefonds. Het gaat om een overboeking van 36 miljoen euro in 2025, 15 miljoen euro in 2026 aflopend tot 1 miljoen euro structureel vanaf 2028 van het ministerie van SZW.

Verhoging begeleidingsbudget beschut werk

In de Voorjaarsnota is besloten tot een ophoging van de rijksbijdrage beschut werk aan het Gemeentefonds. Dit vraagt een wetswijziging die waarschijnlijk per 1 januari 2028 inwerking zal treden. Vanaf de inwerkingtreding zullen de extra middelen via het budget voor bijstand en loonkostensubsidies (SPUK) toegekend worden aan gemeenten. Tot die tijd zullen de extra middelen via de rijksbijdrage beschut werk aan gemeenten toegekend worden. Het gaat om een overboeking van 34 miljoen euro in 2025 oplopend tot 39 miljoen euro in 2027 van het ministerie van SZW.

Sociale Agenda Groningen

Vanaf de begroting van het ministerie van BZK worden voor 2025 en 2026 respectievelijk 28 miljoen euro en 62 miljoen euro via het Gemeentefonds overgeheveld naar de gemeente Groningen voor de uitvoering van de Sociale Agenda, aangekondigd in Nij Begun. De Sociale Agenda bestaat uit 16 maatregelen die ten goede komen aan de leefbaarheid, onderwijskwaliteit, armoedebestrijding, gezondheid en arbeidsparticipatie van inwoners. De gemeente Groningen is, zoals afgesproken in een door de regio opgesteld convenant, tot het moment dat er een definitieve uitvoeringsstructuur staat als budgethouder verantwoordelijk voor de verdeling van de middelen die nu worden overgeheveld.

Spreidingswet

Gemeenten hebben met de Spreidingswet een wettelijke taak in de opvang van asielzoekers. Zij krijgen hiervoor compensatie vanuit het Gemeentefonds. Het gaat om een overboeking van het ministerie van AenM van 15 miljoen euro in 2025.

Correctie kinderopvang pleegouders

Dit betreft een overboeking naar het ministerie van VWS voor de jaren 2025 tot en met 2027 van 11 miljoen euro per jaar en 1 miljoen euro per jaar structureel vanaf 2028. Het gaat om een correctieboeking voor middelen voor het vergoeden van kinderopvangkosten en bijzondere kosten pleegouders. Deze middelen blijven beschikbaar voor kinderopvang pleegouders, maar deze middelen worden in plaats van via gemeenten via VWS ingezet.

Accres tranche 2026

Op basis van de geactualiseerde bbp-cijfers wordt de accrestranche 2026 overgeheveld naar het gemeentefonds. Dit betreft het volumedeel en het prijsdeel.

Capaciteit medeoverheden voor klimaat- en energiebeleid

Met de regeling Capaciteit Decentrale Overheden voor Klimaat- en Energiebeleid (CDOKE) kunnen provincies bemensing en capaciteit bekostigen voor de uitvoering van klimaat- en energiebeleid. Het gaat om een overboeking van 666 miljoen euro in 2026 van het ministerie van KGG. Deze overboeking is het gevolg van de omzetting van een specifieke uitkering naar een decentralisatie-uitkering. De CDOKE-middelen zijn ook beschikbaar na 2026, maar de uitkeringsvorm na 2026 is nog niet bepaald.

Correctie middelen Hervormingsagenda Jeugd

Dit betreft een overboeking van 23 miljoen euro en 24 miljoen euro in 2026 en 2027 en 22 miljoen euro structureel vanaf 2028 naar het ministerie van VWS. Dit betreft een correctieboeking van nog niet ontvangen investeringsmiddelen en uitvoeringsbudget Hervormingsagenda Jeugd, zoals afgesproken in bestuurlijke afspraken.

Informatiepunten Digitale Overheid (IDO)

Dit betreft een overboeking van het ministerie van BZK van 15 miljoen euro vanaf 2026. Het gaat om een bijdrage voor gemeenten voor het inrichten van laagdrempelige IDO dienstverlening. Deze overboeking is het gevolg van de omzetting van een specifieke uitkering naar een decentralisatie-uitkering.

Regeling heroïnebehandeling

Dit zijn middelen voor de uitvoering van heroïnebehandelingen door gemeenten. Het gaat om een overboeking van 13 miljoen euro in 2026 van het ministerie van VWS. Deze overboeking is het gevolg van de omzetting van een specifieke uitkering naar een decentralisatie-uitkering.

Wet Integrale Suïcidepreventie

Dit betreft een overboeking van 10 miljoen euro per jaar structureel vanaf 2026. Het betreft middelen voor gemeenten om te komen tot een aanpak voor suïcidepreventie in het kader van de Wet Integrale Suïcidepreventie.

Volume indexatie beschermd wonen

Dit betreft een bijdrage van VWS voor de volumegroei van de integratie-uitkering beschermd wonen. Het gaat om 15 miljoen euro structureel vanaf 2026.

Vrouwenopvang

Met deze bijdrage van VWS wordt het budget voor de decentralisatie uitkering vrouwenopvang structureel verhoogt met 12 miljoen euro vanaf 2026.

Overige overboekingen met andere begrotingen

Naast de hiervoor genoemde overboekingen zijn er diverse overboekingen vanuit andere begrotingshoofdstukken naar de begroting van het Gemeentefonds van in totaal 35 miljoen euro in 2025 aflopend tot 13 miljoen euro in 2030 structureel. Dit gaat onder andere om een overboeking van het ministerie van SZW van 9 miljoen euro vanaf 2029 ter versterking van arbeidsmarktregio's, een overboeking van het ministerie van VWS van 7 miljoen euro in 2025 voor de aanpak van dakloze EU burgers en een overboeking van het ministerie van VWS van 5 miljoen euro in 2025 voor de intensivering van wijkgerichte vaccinatieaanpak.