De onderuitputting bij de Najaarsnota bedraagt circa 1,2 miljard euro. Dit is exclusief mee- en tegenvallers op generale dossiers en de uitvoeringsinformatie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en Volksgezondheid, Welzijn en Sport.

De meeste onderuitputting doet zich voor op de begroting van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. In tabel 1.2.3 wordt de onderuitputting per begroting toegelicht.

Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties

Op de begroting van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is circa 450 miljoen euro aan onderuitputting. De voornaamste oorzaak ligt bij het Groningen dossier van 421 miljoen euro, onder andere veroorzaakt door gedragseffecten in de keuze voor schadeafhandeling door de bewoners en het nog uitwerken van beleidskaders door het IMG. Daarnaast wordt er in 2025 30 miljoen euro minder aan publieke schulden van toeslagengedupeerden van de kinderopvangtoeslag kwijtgescholden dan verwacht.

Financiën

De 307 miljoen euro aan onderuitputting op de Financiën begroting zit grotendeels bij de middelen voor Toeslagen Herstel (circa 302 miljoen euro). Dit komt met name doordat de uitvoering van de aanvullende schaderoutes en de betalingen van de wettelijke rente minder snel verlopen dan eerder verondersteld (circa 257 miljoen euro).

Volksgezondheid, Welzijn en Sport

Op de begroting van Volksgezondheid, Welzijn en Sport is er per saldo 227 miljoen euro aan onderuitputting. Deze onderuitputting ontstaat door 251 miljoen euro aan onderschrijding en 24 miljoen euro aan overschrijding. Een groot deel van de onderschrijding wordt veroorzaakt door hogere ontvangsten (per saldo 102 miljoen euro). Dit betreft voornamelijk ontvangsten wegens de afbouw van de begrotingsreserve voor de stimuleringsregeling wonen en zorg (-50 miljoen euro) en hoge terugontvangsten op de specifieke uitkering IZA-doelen 2023-2026 (-26 miljoen euro). Ook zijn er nog diverse grotere meevallers. Zo valt er door vertraging 16 miljoen euro vrij op de uitgavenbudgetten voor ZonMw en worden de verwachte uitgaven voor de subsidieregeling voor onverzekerbare vreemdelingen met 12 miljoen euro naar beneden bijgesteld op basis van de meest recente prognose van het CAK.

Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

Op de begroting van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap is 145 miljoen euro aan onderuitputting. De onderuitputting bestaat onder meer uit 54 miljoen euro op verschillende Nationaal Groeifonds (NGF) projecten, waaronder LLO-katalysator (31 miljoen euro) en Npuls (18 miljoen euro). Dit komt door beschikkingen die niet meer konden plaatsvinden in 2025 en doorschuiven naar 2026. Daarnaast hebben minder (oud-)studenten die onder het leenstelsel hebben gestudeerd dit jaar een tegemoetkoming ontvangen (15 miljoen euro). Dit komt doordat zij nog niet aan de diploma-eis hebben voldaan. Het recht op de tegemoetkoming blijft bestaan als ze alsnog binnen de termijn aan deze eis voldoen. Ook is er minder gebruik gemaakt van de aanvullende beurs dan geraamd. Dit resulteert in een meevaller van 10 miljoen euro. Verder is er onderuitputting op verscheidene opdrachten aan het voortgezet onderwijs (12 miljoen euro) en op Gemeentelijk Onderwijsachterstandenbeleid.

Justitie en Veiligheid

Op de begroting van Justitie en Veiligheid is circa 110 miljoen euro onderuitputting. Er is een meevaller bij rechtsbijstand als gevolg van minder afgegeven toevoegingen voor asiel en civiele zaken (56 miljoen euro). Ook is het gereserveerde budget voor het uitvoeren van de hogere taaleis bij naturalisatie niet uitgegeven en zijn middelen bestemd voor keteneffecten van investeringen in politie in 2025 niet nodig gebleken. Hierdoor ontstaat in totaal een meevaller op artikel nog onverdeeld van circa 22 miljoen euro. Daarnaast is er vertraging opgetreden bij het project Vernieuwing Missiekritische Communicatie (VMX) (circa 16 miljoen euro) en hebben onder andere vertraagde wetgevingstrajecten en vertraging bij de ketenpartners geresulteerd in minder besteding (27 miljoen euro) bij de aanpak van ondermijnende criminaliteit. Ook zijn er enkele tegenvallers, waaronder bij het invullen van de apparaatstaakstelling (circa 28 miljoen euro).

Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening

Op de VRO-begroting is sprake van circa 94 miljoen euro onderuitputting. De Wet Regie op de Volkshuisvesting is aangehouden in de Eerste Kamer. De (structurele) middelen die hiervoor gereserveerd staan op de VRO-begroting vallen daarom vrij voor 2025 (circa 37 miljoen euro). Daarnaast zijn er minder aanvragen geweest vanuit gemeenten voor de Woningbouwimpuls, een deel van de middelen uit tranche 2025 op de VRO-begroting vallen hierdoor vrij (57 miljoen euro).

Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur

Op de begroting van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur is circa 64 miljoen euro onderuitputting gerealiseerd. Op de subsidieregeling voor brongerichte aanpak emissies is 20 miljoen euro onderuitputting vanwege minder inschrijvingen dan verwacht. Op de Nationale Grondbank is een meevaller van 17 miljoen euro gerealiseerd doordat een aantal gestarte aankooptrajecten niet is doorgegaan. De onderuitputting op de verplaatsingsregeling van circa 14 miljoen euro komt doordat bedrijfsverplaatsing meer tijd kost dan ingeschat. Wegens terughoudendheid met vacatures in verband met de taakstelling treedt ook onderuitputting op het personeelsbudget op van circa 17 miljoen euro.

Aanvullende Post

Op de Aanvullende Post is circa 49 miljoen euro aan onderuitputting. Dit wordt vooral veroorzaakt door onderuitputting bij de Traditionele Eigen Middelen (TEM). In 2025 worden geen nabetalingen meer verwacht aan de Europese Commissie, waardoor de reservering van 31 miljoen euro kan worden afgeboekt.

Defensie (incl. DMF)

Op de begroting van Defensie is voor 40 miljoen euro aan onderuitputting ingeboekt op het Budget Internationale Veiligheid (BIV). Het BIV is een voorziening die het mogelijk maakt om op internationale ontwikkelingen te reageren. Deze zal dit jaar niet volledig tot uitputting komen.

Klimaat en Groene Groei (incl. KF)

Op de begroting van Klimaat en Groene Groei is 24 miljoen euro aan onderuitputting. In totaal is 8 miljoen euro minder uitgegeven aan een aantal subsidies en er zijn 16 miljoen hogere ontvangsten als gevolg van hogere terugbetalingen bij een aantal energieregelingen. Op het Klimaatfonds is geen onderuitputting.

Sociale Zaken en Werkgelegenheid

Op de begroting van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) is per saldo circa 21 miljoen euro onderuitputting. Dit betreft onder andere 14 miljoen euro onderuitputting op gereserveerde uitvoeringskosten voor het wetsvoorstel handhaving sociale zekerheid. Dit wetsvoorstel is vertraagd, waardoor deze middelen dit jaar niet zullen worden benut. Ook is er onderuitputting op middelen voor het waarborgfonds saneringskredieten. Op basis van een prognose van de liquiditeit van het fonds is hier sprake van 4 miljoen euro onderuitputting.

Algemene Zaken

Op de begroting van Algemene Zaken is sprake van circa 5 miljoen euro aan onderuitputting. Dit komt door onderuitputting op het personeelsbudget door een tekort aan huisvestingscapaciteit en door lagere kosten voor tijdelijke huisvesting bij de Commissie van Toezicht op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (CTIVD) (1 miljoen euro) en door een bijdrage van het Rijksvastgoedbedrijf (RVB) voor het herstel van het datacenter (4 miljoen euro).

Asiel en Migratie

Op de begroting van Asiel en Migratie is circa 2 miljoen euro aan onderuitputting, omdat de loon-en prijsbijstelling over de middelen voor asielmaatregelen uit het regeerprogramma niet tot besteding is gekomen.

Buitenlandse Zaken

Op de begroting van Buitenlandse Zaken is circa 1 miljoen euro aan onderuitputting. De realisaties op de apparaatsuitgaven vallen tegen. Daarnaast is er een tegenvaller op consulaire dienstverlening. De uitgaven aan veiligheid en stabiliteit zijn lager doordat een VN-vredesmissie beëindigd is. Ook worden er middelen van het artikel onverdeeld ingezet.

Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp

Op de begroting van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp is geen onderuitputting.

Economische Zaken (incl. NGF)

Op de begroting van Economische Zaken is per saldo een overschrijding van 33 miljoen euro. Op basis van de inzichten van toen is in het voorjaar van 2025 kasbudget van het Nationaal Groeifonds (NGF) naar latere jaren geschoven. Voor het jaar 2025 blijkt voor twee projecten meer budget nodig te zijn dan eerder geraamd. Dit leidt tot 46 miljoen euro hogere uitgaven. Hiertegenover staat een lagere uitfinancieringsbehoefte op een ander NGF-project en lagere uitvoeringskosten bij het RVO voor de NGF-projecten (in totaal 13 miljoen euro).

Infrastructuur en Waterstaat (incl. MF en DF)

Op de begroting van Infrastructuur en Waterstaat is circa 32 miljoen euro aan onderuitputting. Dit komt voornamelijk door vertraging bij de toekenning van subsidies van het NGF-project Luchtvaart in Transitie, waardoor deze budgetten dit jaar niet meer tot besteding komen. Op het Mobiliteitsfonds en het Deltafonds is sprake van overschrijding van respectievelijk 189 miljoen euro en 100 miljoen euro. Dit komt ten laste van de begroting van 2026. In het kader van realistisch ramen is kasbudget naar latere jaren geschoven met als gevolg dat de overprogrammering op de fondsen vorig jaar is verhoogd. Voor het jaar 2025 blijkt nu meer kasbudget nodig te zijn dan geraamd. Dit resultaat wordt betrokken bij de evaluatie van de verhoging van de overprogrammering.