Base description which applies to whole site

7.1 Uitgaven

De volgende vier figuren laten zien hoe de uitgaven zich ontwikkelen in de jaren 2022 tot en met 2025, oftewel de kabinetsperiode. Elk figuur toont een van de vier deelplafonds. De blauwe lijn is telkens het basispad. Het basispad is het uitgavenniveau zoals het kabinet dat in januari 2022 in de Startnota heeft geraamd voor de komende jaren. Dit uitgavenniveau bevat ook de eerste inschatting van de maatregelen uit het coalitieakkoord. De andere gekleurde lijn in de grafieken laat het de meest recente inschatting van de uitgaven voor de komende jaren zien. Ten opzichte van het basispad bevat deze lijn drie nieuwe elementen: de meest recente economische ramingen van het CPB, de volledige doorwerking van de maatregelen uit het coalitieakkoord (op basis van doorrekening door het CPB) en de uitkomsten van de voorjaarsbesluitvorming.

Figuur 4 Ontwikkeling plafond Rijksbegroting

Figuur 4 laat zien dat de uitgaven onder het deelplafond Rijksbegroting hoger uitvallen dan in het basispad bij de start van het kabinet geraamd. Wat opvalt is dat er in 2023 minder wordt uitgegeven dan in 2022. Dit komt doordat er in 2023 minder wordt uitgegeven aan coronasteunmaatregelen voor burgers en bedrijven dan in 2022 omdat veel steunmaatregelen in 2023 niet meer nodig zijn. Na 2023 nemen de uitgaven weer toe en vanaf 2024 stijgen de uitgaven harder dan in het basispad. Deze toename heeft verschillende oorzaken, maar het komt hoofdzakelijk door de toegenomen inflatie in de CEP-raming van het CPB, waardoor het Rijk meer geld moet reserveren om de uitgaven mee te laten groeien met de toegenomen loon- en prijsontwikkeling.

Figuur 5 Ontwikkeling plafond Sociale Zekerheid

Figuur 5 laat zien dat het kabinet iets meer gaat uitgeven aan Sociale Zekerheid dan geraamd in het basispad. Deze stijging heeft meerdere oorzaken, maar ook hier is inflatie de grootste oorzaak. De groei van de hoogte van de uitkeringen vanwege de gestegen loon- en prijsontwikkeling leidt tot hogere uitgaven.

Figuur 6 Ontwikkeling plafond Zorg

Figuur 6 toont dat de zorgkosten vanaf 2022 harder zullen stijgen dan gedacht in de Startnota. Ook hier ligt de oorzaak hoofdzakelijk bij de gestegen loon- en prijsontwikkeling in de CEP-raming van het CPB.

Figuur 7 Ontwikkeling plafond Investeringen

Figuur 7 laat zien dat de doorrekening van het coalitieakkoord en de voorjaarsbesluitvorming ertoe leidt dat er meer geld wordt uitgetrokken voor investeringen. De stijging heeft twee oorzaken: allereerst trekt het kabinet meer geld uit voor Defensie zodat de totale Defensie-uitgaven in 2024 en 2025 op 2 procent van het bbp uitkomen. Daarnaast is er meer geld beschikbaar gesteld om het budget voor investeringen bij te stellen aan de hogere loon- en prijsontwikkeling.

Licence