Uitgaven

Mee-en tegenvallers

Actualisatie Wlz-uitgaven

Op basis van de prognose van augustus 2019 van de NZa is het beschikbare Wlz-kader 2019 met 130 miljoen euro verhoogd. Bovenop deze extra beschikbare middelen is, in het licht van de toename van wachtlijsten, in 2019 een extra bedrag van 60 miljoen euro beschikbaar gesteld. Omdat de begrotingsstand 11 miljoen hoger was dan het bedrag dat correspondeert met het Wlz-kader, stijgt de uitgavenraming in de begroting 179 miljoen euro. Bij het Financieel jaarverslag Rijk is op basis van de actuele voorlopige inzichten de overschrijding met circa 6 miljoen euro naar boven bijgesteld.

Actualisering zorguitgaven

De meest recente uitvoeringsinformatie over de curatieve zorg in 2018 laat een additionele onderschrijding zien ten opzichte van de uitvoeringsinformatie ten tijde van het jaarverslag 2018; de structurele doorwerking is circa 15 miljoen euro Daarnaast is een ramingsbijstelling op het geneesmiddelenkader verwerkt van 40 miljoen euro in 2019.

Genees- en hulpmiddelen

In 2018 was er sprake van een onderschrijding bij genees- en hulpmiddelen door met name scherpere inkoop door zorgverzekeraars en hoger dan eerder ingeschatte opbrengsten van de centrale prijsafspraken van geneesmiddelen door VWS (prijsarrangementen). De structurele doorwerking in de begroting bedraagt circa 120 miljoen euro. Verder is in 2019 sprake van een onderschrijding van ca. 94 miljoen euro door onder andere een beperkte toename van het geneesmiddelengebruik.

Geriatrische revalidatiezorg en eerstelijns verblijf

Op basis van gegevens van het Zorginstituut zijn de realisatiecijfers geactualiseerd. Voor de geriatrische revalidatiezorg vallen de uitgaven in 2019 ca. 10 miljoen euro lager uit. Daarnaast is in 2017 het eerstelijnsverblijf overgeheveld van de Wlz naar de Zvw. De cijfers over 2017 en 2018 lieten eerder al een onderschrijding van het kader zien. De beschikbare groeimiddelen vanuit het hoofdlijnenakkoord wijkverpleging worden daarmee niet volledig uitgeput. De onderschrijding over 2019 is 78 miljoen euro.

Grensoverschrijdende zorg

Op basis van cijfers van het CAK en het Zorginstituut is de (meerjarige) trend van de uitgaven aan grensoverschrijdende zorg vastgesteld. Naar aanleiding hiervan zijn de uitgaven aan grensoverschrijdende zorg bij Voorjaarsnota met 47 miljoen euro neerwaarts bijgesteld. Daarnaast blijkt uit nieuwe realisatiecijfers bij het Jaarverslag dat de uitgaven aan de post Zvw-verzekerden 13 miljoen euro hoger uitvallen en de uitgaven aan de post zorg bij verdragsgerechtigden 7 miljoen euro hoger uitvallen.

Huisartsenzorg

Op basis van actuele gegevens van het Zorginstituut wordt een onderschrijding van 81 miljoen euro verwerkt. Deze onderschrijding is grotendeels te verklaren uit de doorwerking van de onderschrijding 2018. Daarnaast wordt de volumegroei die is toegekend aan de sectoren huisartsen en multidisciplinaire zorg niet volledig opgemaakt.

Jeugdhulp (twee reeksen onder resp. mee/tegenvallers en technische mutaties)

Gemeenten zijn nog niet in staat geweest om de transitie- en transformatiedoelen van de decentralisatie van de Jeugdhulp binnen een termijn van vier jaar te realiseren. Er is sprake van een volumestijging en uitgavenstijging. Daarvoor komt het kabinet de gemeenten de komende jaren tegemoet met een extra budget van in totaal 420 miljoen euro in 2019, 300 miljoen euro in 2020 en 300 miljoen euro in 2021. De middelen zijn vanuit de VWS begroting aan het Gemeentefonds toegevoegd en vervolgens in het juiste kasritme gezet (van vier naar drie jaar, waardoor de middelen in 2019 van 350 miljoen euro stijgen naar 420 miljoen euro).

Medisch specialistische zorg

Uit de actuele voorlopige realisatiecijfers over 2019 komt naar voren dat de uitgaven bij de sector medisch specialistische zorg 56 miljoen euro lager zijn dan in de stand begroting 2019.

Multidisciplinaire zorgverlening

Op basis van actuele gegevens van het Zorginstituut is een onderschrijding zichtbaar van circa 50 miljoen euro bij de multidisciplinaire zorgverlening. De onderschrijding is gegroeid sinds 2018, doordat de gewenste beweging van de tweede lijn naar de eerste lijn minder snel verloopt dan gedacht.

Overig eerstelijnszorg

Bij diverse sectoren binnen de eerstelijnszorg zijn de onderschrijdingen van 2018 structureel verwerkt in de begroting. Het betreft onder meer 47 miljoen euro bij fysiotherapie, 20 miljoen euro bij tandheelkundige zorg en 16 miljoen euro bij zintuiglijk gehandicaptenzorg.

Persoonsgebonden budgetten

In 2018 is een deel van de herverdelingsmiddelen in het Wlz-kader onbesteed gebleven (130 miljoen euro). Dit was binnen het Wlz-kader verdeeld in 61 miljoen euro aan persoonsgebonden budgetten en 69 miljoen euro aan zorg in natura. Dit is nu structureel verwerkt in de begroting.

Ramingsbijstelling opleidingen

De uitgaven aan opleidingen zijn in 2019 en verder naar verwachting lager dan eerder geraamd. Het Capaciteitsorgaan constateert dat er steeds meer artsen in opleiding tot specialist (aios) in deeltijd werken. Deze trend zet naar verwachting de komende jaren door. Tevens leiden ziekenhuizen minder gespecialiseerde verpleegkundigen en medisch ondersteunend personeel op dan waarmee in de raming van het Capaciteitsorgaan rekening is gehouden.

Wijkverpleging

De onderschrijding over 2019 bij de wijkverpleging is naar huidig inzicht 441 miljoen euro. Hierbij is al rekening gehouden met de verwerking van de 80 miljoen euro technische schuif naar de Wlz in verband met de zorglasten van Wlz-geïndiceerden, die voorheen ten onrechte via de Zvw zijn betaald.

Wlz buiten contracteerruimte

Dit betreft de som van de actualisaties in de Wlz buiten de contracteerruimte. Deze worden structureel verwerkt in de begroting.

Ziekenvervoer

Bij de uitgaven voor ambulances is sprake van een onderschrijding van 44 miljoen euro. De onderschrijding bij de ambulancediensten is de afgelopen jaren steeds incidenteel verwerkt met het oog op de herijking in 2019 en de daarbij komende wijziging in bekostiging. Daarnaast zijn de uitgaven aan overig ziekenvervoer naar beneden bijgesteld met ca. 8 miljoen euro.

Zorg in natura

In 2018 is een deel van de herverdelingsmiddelen in het Wlz-kader onbesteed gebleven (130 miljoen euro). Dit was binnen het Wlz-kader verdeeld in 61 miljoen euro aan persoonsgebonden budgetten en 69 miljoen euro aan zorg in natura. Dit wordt structureel verwerkt in de begroting.

Diversen

Dit betreft de overige actualiseringen in de Zvw en Wlz. Hieronder valt onder meer de actualisering van de geriatrische revalidatiezorg (12 miljoen euro structureel).

Beleidsmatige mutaties

Ambulantisering ggz-domein

Middels het Hoofdlijnenakkoord ggz en Zorg op de Juiste Plaats wordt binnen het ggz-domein ingezet op ambulantisering van de zorg. Dit leidt tot meer zorg in het gemeentelijk domein, zowel voor beschermd wonen als voor begeleiding. In totaal is er een reeks beschikbaar van 50 miljoen euro in 2019 oplopend naar structureel 95 miljoen euro in 2022 beschikbaar. De middelen worden na ondertekening van het Hoofdlijnenakkoord ggz door de VNG gestort in het Gemeentefonds.

Kasschuif hoofdlijnenakkoord ggz

Dit betreft de aanpassing van het kasritme van de regeling VIPP ggz (een subsidieprogramma om een impuls te geven aan de digitalisering in de ggz). Hiermee blijven de bestuurlijk toegezegde middelen die samenhangen met het hoofdlijnenakkoord ggz beschikbaar.

Kasschuif sectorplanplus

VWS ondersteunt door middel van subsidies initiatieven gericht op nieuwe personeelsinstroom in de zorg middels SectorPlanPlus. Met deze kasschuif wordt het budget aangepast aan het juiste kasritme.

Nominaal en onverdeeld zvw

Dit betreft niet ingezette middelen voor Voorwaardelijke Toelating en het verlagen van de beschikbare groeiruimte voor diverse Zvw-sectoren (niet zijnde hoofdlijnenakkoordsectoren of genees- en hulpmiddelen).

Ramingsbijstelling geneesmiddelen

De uitgaven aan geneesmiddelen zijn in 2019 en verder naar verwachting lager dan eerder geraamd. Dit leidt tot een neerwaartse bijstelling van de uitgaven aan geneesmiddelen van 120 miljoen euro in 2019 oplopend tot 230 miljoen euro in 2021.

Ramingsbijstelling wlz

In de raming van de Wlz-uitgaven is rekening gehouden met een jaarlijkse volumegroei van de uitgaven. Op basis van de actualisatiegegevens ten tijde van de Voorjaarsnota 2019 is de raming van de volumegroei met 52 miljoen euro verlaagd in 2020 oplopend tot 165 miljoen euro vanaf 2021. Daarnaast wordt de raming van het beroep op aanspraken voor dagbesteding, vervoer en huishoudelijke hulp neerwaarts bijgesteld (83 miljoen euro structureel). Deze ramingsbijstelling van de Wlz-uitgaven op de begroting was mogelijk zonder het Wlz-kader bij te stellen.

Tegenvaller wlz

Op grond van uitvoeringsinformatie en het mei-advies 2019 van de NZa zijn de gereserveerde herverdelingsmiddelen 2019 van 200 miljoen euro volledig en structureel beschikbaar gesteld, én is het Wlz-kader vanaf 2019 structureel met 270 miljoen euro verhoogd. Gedeeltelijke dekking van de aanvullende middelen is gevonden in een schuif vanuit de wijkverpleging (80 miljoen euro structureel) en vanaf 2020 in de middelen die aan de contracteerruimte worden toegevoegd als gevolg van de aanzuigende werking van het kwaliteitskader (190 miljoen euro structureel). Er resteert in 2019 een incidentele tegenvaller van 190 miljoen euro.

Diversen

Dit betreft een aantal kleinere mutaties, waaronder extra middelen voor uitvoerende taken van gemeenten als gevolg van de invoering van de Wet verplichte ggz (20 miljoen euro) en extra middelen voor zorgkantoren voor de implementatie van het Kwaliteitskader verpleeghuiszorg (10 miljoen euro). Daarnaast vallen middelen vrij voor de subsidieregeling waarmee medisch specialisten worden gefaciliteerd bij de overstap naar loondienst (7,1 miljoen euro).

Technische mutaties

Loon- en prijsbijstelling 2019 wmo/jeugd

Dit betreft de overheveling van de loon- en prijsbijstelling tranche 2019 naar de algemene uitkering van het gemeentefonds voor de overgehevelde budgetten van Wmo en Jeugd.

Loon- en prijsontwikkeling

Ten opzichte van de CPB-raming bij de ontwerpbegroting 2019 is de raming van de loon- en prijsontwikkeling in de zorg op basis van nieuwe CPB ramingen naar beneden bijgesteld.

Diversen

Dit betreft onder meer het overhevelen van de middelen voor kwaliteitsgelden curatieve zorg (ca. 30 miljoen euro) naar de VWS-begroting en van de middelen voor de invoering van Wet verplichte ggz (20 miljoen euro) naar het Gemeentefonds. Daarnaast vinden in omvang geringe overhevelingen van plafond Zorg naar de VWS-begroting (plafond Rijksbegroting) en vice versa plaats.

Niet-belastingontvangsten

Mee- en tegenvallers

Bijstelling eigen bijdrage wlz

Er is sprake van lagere inkomsten uit de eigen bijdragen Wlz en een tegenvaller bij de inkomsten als gevolg van internationale verdragen. Daarnaast zijn op basis van voorlopige realisatiegegevens over 2018 van het Zorginstituut en de NZa de opbrengsten van de eigen bijdragen Wlz geactualiseerd.

Diversen

De ontvangsten in de Wlz zijn 2,5 miljoen euro hoger uitgevallen.