Het doel van dit artikel is inzicht bieden in het verwerven van het maritiem materieel en het instandhouden van materieel uitgevoerd door CZSK. De verwerving wordt nader uitgesplitst in de voorbereidings-, onderzoeks- en realisatiefase. De instandhouding is gerelateerd aan de beleidsdoelen en -instrumenten zoals beschreven in beleidsartikel 2 (Koninklijke Marine) van de Begroting Hoofdstuk X. Ook vallen de over-/ onderprogrammering op maritieme projecten en ontvangsten onder dit artikel.
De Minister is verantwoordelijk voor de aanschaf van maritiem materieel en de instandhouding van materieel uitgevoerd door CZSK.
Defensie zet de voortgang in de vervanging en modernisering van haar vloot voort. Zo beoogt Defensie in 2026 verplichtingen aan te gaan voor aanvullende Anti Submarine Warfare (ASW)-capaciteit. Daarnaast zet Defensie in op de versterking van de lucht- en raketverdediging in het maritieme domein. Zo worden de LC-fregatten voorzien van nieuwe bewapening. Ook is de scope van het project ‘Verwerving Maritime Strike’ aangepast (Kamerstuk 27830, nr. 465). Voor de Orka-klasse onderzeeboten sluit Defensie aan bij de ontwikkeling van langeafstandswapens van Europese producenten.
Het programma vervanging onderzeebootcapaciteit valt onder de Regeling Grote Projecten (RGP). Defensie verstuurt hiervoor halfjaarlijkse voortgangsrapportages (VGR) waar uitgebreid wordt stilgestaan bij ontwikkelingen binnen het programma. Op 1 april 2025 heeft uw Kamer de vierde VGR voor dit programma ontvangen (Kamerstuk 34 225, nr. 74). De vierde VGR is de eerste rapportage in de realisatiefase.
Met het Defensie Projectenoverzicht (DPO) geeft Defensie uw Kamer jaarlijks integraal inzicht in de lopende DMP-projecten. Een overzicht van de lopende projecten is met uw Kamer gedeeld in het meest recente DPO (Kamerstuk 27 830, nr. 465).
2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 | 2029 | 2030 | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Art. | Verplichtingen | 6.140.120 | 2.460.447 | 2.473.180 | 1.320.695 | 1.581.339 | 1.970.657 | 2.111.888 |
Uitgaven | 1.081.041 | 1.591.771 | 2.297.936 | 2.018.415 | 2.428.990 | 2.173.749 | 2.381.518 | |
2.11 | Verwerving | 790.831 | 1.643.929 | 2.687.290 | 2.542.219 | 3.076.489 | 2.642.778 | 2.864.223 |
Opdrachten | 790.831 | 1.643.929 | 2.687.290 | 2.542.219 | 3.076.489 | 2.642.778 | 2.864.223 | |
Verwerving: voorbereidingsfase | 0 | 1 | 295.863 | 142.028 | 327.467 | 356.297 | 950.374 | |
Verwerving: onderzoeksfase | 0 | 1.211 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Verwerving: realisatie | 790.831 | 1.642.717 | 2.391.427 | 2.400.191 | 2.749.022 | 2.286.481 | 1.913.849 | |
2.12 | Instandhouding | 290.210 | 296.442 | 308.783 | 257.054 | 249.272 | 247.797 | 242.977 |
Opdrachten | 290.210 | 296.442 | 308.783 | 257.054 | 249.272 | 247.797 | 242.977 | |
Instandhouding Materieel | 290.210 | 296.442 | 308.783 | 257.054 | 249.272 | 247.797 | 242.977 | |
2.16 | Over-/ onderprogrammering | 0 | ‒ 348.600 | ‒ 698.137 | ‒ 780.858 | ‒ 896.771 | ‒ 716.826 | ‒ 725.682 |
Fonds | 0 | ‒ 348.600 | ‒ 698.137 | ‒ 780.858 | ‒ 896.771 | ‒ 716.826 | ‒ 725.682 | |
Fonds | 0 | ‒ 348.600 | ‒ 698.137 | ‒ 780.858 | ‒ 896.771 | ‒ 716.826 | ‒ 725.682 | |
Ontvangsten | 31.231 | 22.393 | 19.684 | 9.684 | 9.684 | 9.684 | 9.684 | |
2031 | 2032 | 2033 | 2034 | 2035 | 2036 | 2037 | 2038 | 2039 | 2040 | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Art. | Verplichtingen | 2.430.038 | 2.162.903 | 2.108.047 | 1.699.574 | 1.707.867 | 1.509.702 | 1.376.451 | 2.029.057 | 1.194.450 | 1.215.940 |
Uitgaven | 2.853.781 | 2.961.188 | 3.233.313 | 2.680.765 | 2.382.606 | 1.910.499 | 1.814.299 | 2.637.939 | 1.680.400 | 1.686.840 | |
2.11 | Verwerving | 2.911.029 | 2.438.388 | 2.352.549 | 1.777.813 | 1.599.080 | 1.276.567 | 1.232.244 | 1.792.373 | 976.832 | 976.238 |
Opdrachten | 2.911.029 | 2.438.388 | 2.352.549 | 1.777.813 | 1.599.080 | 1.276.567 | 1.232.244 | 1.792.373 | 976.832 | 976.238 | |
Verwerving: voorbereidingsfase | 907.208 | 1.168.307 | 1.141.704 | 1.058.561 | 1.123.778 | 1.067.497 | 882.393 | 1.328.567 | 705.443 | 682.407 | |
Verwerving: onderzoeksfase | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Verwerving: realisatie | 2.003.821 | 1.270.081 | 1.210.845 | 719.252 | 475.302 | 209.070 | 349.851 | 463.806 | 271.389 | 293.831 | |
2.12 | Instandhouding | 248.696 | 243.410 | 258.213 | 242.712 | 241.310 | 241.135 | 241.291 | 240.644 | 240.536 | 240.536 |
Opdrachten | 248.696 | 243.410 | 258.213 | 242.712 | 241.310 | 241.135 | 241.291 | 240.644 | 240.536 | 240.536 | |
Instandhouding Materieel | 248.696 | 243.410 | 258.213 | 242.712 | 241.310 | 241.135 | 241.291 | 240.644 | 240.536 | 240.536 | |
2.16 | Over-/ onderprogrammering | ‒ 296.260 | 289.074 | 632.235 | 669.924 | 551.900 | 402.481 | 350.448 | 614.606 | 472.716 | 479.750 |
Fonds | ‒ 296.260 | 289.074 | 632.235 | 669.924 | 551.900 | 402.481 | 350.448 | 614.606 | 472.716 | 479.750 | |
Fonds | ‒ 296.260 | 289.074 | 632.235 | 669.924 | 551.900 | 402.481 | 350.448 | 614.606 | 472.716 | 479.750 | |
Ontvangsten | ‒ 9.684 | ‒ 9.684 | ‒ 9.684 | ‒ 9.684 | ‒ 9.684 | ‒ 9.684 | ‒ 9.684 | ‒ 9.684 | ‒ 9.684 | ‒ 9.684 |
juridisch verplicht | 87,5% |
bestuurlijk gebonden | 0% |
beleidsmatig gereserveerd | 12,5% |
nog niet ingevuld/vrij te besteden | 0% |
Verplichtingen
De geraamde verplichtingen op artikel 2 betreffen verplichtingen voor alle instrumenten met uitzondering van de ontvangsten. De raming van de verplichtingen is gebaseerd op het verwachte moment dat in het kader van een DMF-gerelateerde activiteit een overeenkomst wordt getekend. Het moment waarop een contract daadwerkelijk wordt getekend of als een juridisch bindende overeenkomst wordt aangegaan, is afhankelijk van diverse factoren. Definitieve politieke besluitvorming over de reikwijdte en fasering van een project, samenwerking met derden en onderhandelingen met leveranciers, kunnen leiden tot een ander moment van het aangaan van de verplichting dan bij de begroting is voorzien.
Uitgaven
Het aandeel juridisch verplicht heeft betrekking op de levering van goederen en/of diensten waarvoor Defensie een financiële verplichting is aangegaan die leidt tot toekomstige kasuitgaven. Voor 2025 gaat het naar verwachting om 46,6% van het uitgavenbudget. Het resterende deel, 53,4% van dit artikel is beleidsmatig gereserveerd voor verwerving en instandhouding, waarvan het aangaan van de juridische verplichting wordt voorbereid.
Verwerving maritiem materieel
Dit instrument heeft betrekking op de geraamde uitgaven voor de verwerving van maritiem materieel. Projecten boven de mandateringsgrens van € 250 miljoen volgen het DMP. Voor projecten in voorbereidingsfase wordt de behoeftestelling uitgewerkt waarna een A-brief volgt. Hierna wordt gerelateerd projectbudget overgeheveld naar de (vervolg)onderzoeksfase of realisatiefase.
Onderstaande tabel geeft een overzicht van de maritieme projecten boven de € 50 miljoen die zich in de realisatiefase bevinden. Dit betekent dat de opdracht voor verwerving aan de uitvoeringsorganisaties is gegeven. In onderstaande tabel wordt ook weergegeven wat het projectbudget van deze projecten is en hoe dit projectbudget over de jaren verdeeld is, tenzij dit (commercieel) vertrouwelijke informatie is.
Figuur 3 Maritiem materieel

De toelichtingen over de reeds bestaande projecten zijn te lezen in het DPO dat op Verantwoordingsdag met uw Kamer is gedeeld (Kamerstuk 27 830, nr. 465). Het contract voor het Future Littoral All-Terrain Mobility Patrouillevoertuig (FLATM PV) is getekend in juni 2025. De reeks is openbaar gemaakt.
Instandhouding maritiem materieel
De instandhouding van het materieel omvat de ramingen voor de uitgaven die het operationeel houden van de (wapen-)systemen met zich meebrengen. Voor dit artikel worden deze vooral door de Directie Materiële Instandhouding van de Koninklijke Marine gedaan. Het betreft zowel de uitbesteding van instandhoudingswerk als de aanschaf van materieel als (reserve-) onderdelen. Het betreft onder andere de instandhoudingsuitgaven voor de Luchtverdedigings- en Commandofregatten, de M-fregatten en de patrouilleschepen.
Over-/onderprogrammering maritiem materieel
In het DMF wordt gewerkt met het instrument overprogrammering. Op de begroting kan zich dit uiten in negatieve standen op het artikelonderdeelniveau. Er vindt geen realisatie plaats op dit instrument. Gedurende het jaar zullen onstane vertragingen/versnellingen op individuele projecten worden verwerkt op dit instrument.
In de materieelagenda wordt inhoudelijk ingegaan op de over-/onderprogrammering in het DMF.
Ontvangsten maritiem materieel
Dit betreft onder andere ontvangsten voortkomend uit werk voor derden door de Directie Materiële Instandhouding van de Koninklijke Marine. Ook de ontvangsten voortkomend uit retour ontvangen BTW op maritieme instandhoudingsuitgaven worden op dit artikel verantwoord.