De kwaliteit van het onderwijs wordt gewaarborgd door de beschikbaarheid van voldoende personeel van voldoende kwaliteit voor alle onderwijsdeelnemers.
De minister is verantwoordelijk voor een onderwijsstelsel dat zodanig functioneert dat het onderwijs aansluit bij de talenten en ambities van individuele leerlingen/studenten en bij de behoefte van de maatschappij. De leraar, de schoolleider en ondersteunend personeel zijn daarbij cruciaal.
Financieren
De minister draagt bij aan het personeelsbeleid op scholen door het (mee)financieren van (mogelijkheden tot) werven, matchen, opleiden, begeleiden en professionaliseren. Dit gebeurt via aanvullende bekostiging en subsidies.
Stimuleren
De minister is verantwoordelijk voor het borgen van de kwaliteit, toegankelijkheid en doelmatigheid van het stelsel. Door de krapte op de arbeidsmarkt en de demografische ontwikkelingen staat deze verantwoordelijkheid onder druk. Het vraagt dan ook continue aandacht en een breed pakket aan maatregelen om te zorgen voor voldoende en (blijvend) goed opgeleid personeel. Meer dan in de afgelopen periode is het daarnaast van belang om te leren omgaan met de schaarste. In sommige regio’s gaat het vooral om schaarste aan leraren en/of schoolleiders, in andere regio's is de uitdaging hoe de toegankelijkheid van lerarenopleidingen geborgd blijft. Over de aanpak en de ontwikkelingen wordt de Kamer twee keer per jaar geïnfomeerd, in juni en december, via de brieven over de lerarenstrategie (Kamerstukken II, 2025/25, 27923, nr. 497) en Kamerstukken II 2024/2025, 27923, nr. 514).
Indicatoren/kengetallen
De indicatoren/kengetallen voor het arbeidsmarkt- en personeelsbeleid worden beschreven in het beleidsverslag en op OCW in Cijfers.
In het onderdeel beleidsprioriteiten (paragraaf 2.1) staan de belangrijkste wijzigingen op het gebied van leraren beschreven.
Realisatie | Begroting | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
2024 | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 | 2029 | 2030 | |
Verplichtingen | 220.802 | 398.995 | 1.288.651 | 161.352 | 159.500 | 159.645 | 445.497 |
Uitgaven | 225.787 | 409.495 | 437.097 | 447.366 | 445.613 | 445.835 | 445.478 |
Bekostiging | 76.455 | 228.805 | 272.408 | 286.416 | 291.517 | 291.440 | 291.459 |
Tekorten regio's | 76.455 | 228.805 | 272.408 | 286.416 | 291.517 | 291.440 | 291.459 |
Subsidies (regelingen) | 143.013 | 169.919 | 154.470 | 149.482 | 144.805 | 145.134 | 144.719 |
Lerarenbeurs | 61.579 | 68.678 | 64.427 | 62.928 | 62.928 | 62.928 | 62.928 |
Zij-instroom | 78.418 | 94.371 | 81.547 | 76.258 | 74.581 | 73.410 | 72.995 |
Overige subsidies | 3.016 | 6.870 | 8.496 | 10.296 | 7.296 | 8.796 | 8.796 |
Opdrachten | 2.382 | 6.370 | 5.390 | 6.657 | 4.547 | 4.547 | 4.547 |
Opdrachten | 2.382 | 6.370 | 5.390 | 6.657 | 4.547 | 4.547 | 4.547 |
Bijdrage aan agentschappen | 3.937 | 4.401 | 4.829 | 4.811 | 4.744 | 4.714 | 4.753 |
Dienst Uitvoering Onderwijs | 3.937 | 4.401 | 4.829 | 4.811 | 4.744 | 4.714 | 4.753 |
Ontvangsten | 8.285 | 7.000 | 7.000 | 7.000 | 7.000 | 7.000 | 7.000 |
Budgetflexibiliteit
2026 | |
|---|---|
Juridisch verplicht | 80,20% |
Bestuurlijk gebonden | 15,00% |
Beleidsmatig gereserveerd | 4,70% |
Nog niet ingevuld/vrij te besteden | 0,00% |
Van het totale budget voor artikel 9 is in 2026 80,2 procent juridisch verplicht.
Bekostiging
Van het beschikbare budget voor 2026 is 100 procent juridisch verplicht. Dit betreft de bekostiging voor de onderwijsregio’s op grond van de gepubliceerde regeling (Subsidieregeling Onderwijsregio's).
Subsidies
Van het beschikbare budget voor 2026 is 45,3 procent juridisch verplicht. Dit betreft subsidies die worden verstrekt op grond van gepubliceerde subsidieregelingen. Van het beschikbare budget voor 2026 is 42,3 procent bestuurlijk gebonden. Dit betreft de middelen voor de regeling lerarenbeurs en de kosten voor handhaving van het wetsvoorstel Strategisch Personeelsbeleid en Arbeidsmartkmaatregelen door de Inspectie van het Onderwijs, die onderdeel zijn van het instrument overige subsidies.
Opdrachten
Van het beschikbare budget voor 2026 is 64,9 procent juridisch verplicht op grond van in 2025 of eerder gesloten overeenkomsten voor onderzoek, uitvoering van regelingen en communicatie. Dit betreft divers onderzoek in het kader van de arbeidsmarkt. Het resterende deel is niet-juridisch verplicht budget bestemd om beleidsprioriteiten van het kabinet op het terrein van leraren (professionalisering onderwijspersoneel en aansluiting onderwijs op behoefte arbeidsmarkt) verder te ondersteunen.
Bijdrage aan agentschappen
Het budget voor 2026 is 100 procent juridisch verplicht. Op basis van managementafspraken tussen het bestuursdepartement en de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) zijn afspraken vastgelegd voor het komende jaar.
Bekostiging
Het beschikbare bedrag in 2026 voor financiering van de onderwijsregio's en het stimuleren en ondersteunen van hun verdere ontwikkeling is € 272,4 miljoen.
Subsidies
Lerarenbeurs
Voor 2026 is er € 64,4 miljoen beschikbaar voor de subsidieregeling lerarenbeurs. De subsidie – voor zowel studiekosten als studieverlof – kan worden aangevraagd door leraren in het primair onderwijs (po), voortgezet onderwijs (vo), mbo en hbo voor het volgen van een geaccrediteerde bachelor- of masteropleiding.
Zij-instroom
Onder dit budget vallen twee verschillende subsidieregelingen:
1. de regeling zij-instroom: voor 2026 is € 60,2 miljoen beschikbaar voor een subsidie voor de opleiding en begeleiding van zijinstromers in het po, vo en mbo via het traject zij-instroom in het beroep;
2. de regeling onderwijspersoneel opleiding tot leraar. Er is € 15,9 miljoen beschikbaar voor de subsidieregeling die als doel heeft om het lerarentekort te verminderen door te bevorderen dat meer onderwijsassistenten en onderwijsondersteunend personeel de opleiding tot leraar gaan doen.
Overige subsidies
Er is in totaal € 8,5 miljoen beschikbaar, waarvan circa € 1,3 miljoen voor de handhaving van het wetsvoorstel strategisch personeelsbeleid (SHRM) en de ondersteuning van scholen. Daarnaast zijn er subsidies voor specifieke projecten zoals de vorming van een beroepsgroeporganisatie.
Opdrachten
Ter ondersteuning, monitoring en evaluatie van het beleid worden opdrachten uitgezet voor expertise op het terrein van communicatie, onderzoek en het maken van ramingen. Hiervoor is € 5,4 miljoen beschikbaar.
Bijdrage aan agentschappen
DUO
DUO is een uitvoeringsorganisatie van het Ministerie van OCW en levert producten en diensten op het terrein van de bekostiging van instellingen, financiering van studenten en informatievoorziening. Het betreft hier het aandeel in de uitvoeringskosten van DUO voor artikel 9.