4.7.1 Algemene doelstelling

Het Rijk verwerft, bezit en beheert (on)roerende zaken die nodig zijn voor de realisatie van rijksdoelstellingen. Als ze niet meer nodig zijn voor de realisatie van rijksdoelstellingen worden ze vervreemd. Ook levert het Rijk een bijdrage aan gebiedsontwikkeling, al dan niet met inzet van rijksvastgoed, wanneer dit bijdraagt aan de realisatie van rijksdoelstellingen. Bij het verwerven, beheren en vervreemden en het leveren van een bijdrage aan gebiedsontontwikkeling wordt doelmatigheid nagestreefd.

Doelbereiking en maatschappelijke effecten

Na het doorlopen van de voorhangprocedure van artikel 10 CW 2001 in verband met het samengaan met het Gemeenschappelijk Ontwikkelingsbedrijf in 2009, heeft het RVOB sinds 1 januari 2012 weer een definitieve baten-lastenstatus (Kamerstukken II 2010/11, 32 275, nr. 2).

Externe factoren

Er zijn geen externe factoren die de doelmatigheid van de verwerving, het beheer en de vervreemding en het leveren van een bijdrage aan gebiedsontwikkeling door het Rijk hebben beïnvloed.

De economische situatie heeft wel een negatieve invloed gehad op de snelheid waarmee vastgoedtransacties tot stand kwamen (zie ook de toelichting op de ontvangsten bij onderstaande tabel budgettaire gevolgen van beleid).

Tabel budgettaire gevolgen van beleid

Toelichting bij tabel budgettaire gevolgen van beleid

Verplichtingen

Voor de risico’s die gerelateerd zijn aan ontwikkelingsprojecten waaraan het RVOB deelneemt, heeft het moederdepartement een generale garantie in de vorm van het vorderingenplafond (€ 207,0 mln.). Het vorderingenplafond is in 2010 onterecht als garantieverplichting in de begroting verwerkt, aangezien het een garantie betreft binnen het Rijk en niet aan een derde.

Uitgaven

Anticiperende aankopen (– € 10 mln.).

In 2011 is geen gebruik gemaakt van de leenfaciliteit voor anticiperend- en ontwikkelingsgericht handelen in vastgoed (Kamerstukken II 2006/07, 27 581, nr. 29).

Zakelijke lasten (+ € 9,7 mln.)

De stijging in de uitgaven is als volgt opgebouwd:

• • Toename in de uitgaven OZB (+ € 5,0 mln.) door het gereed komen van nieuwe rijksgebouwen en door betaling van aanslagen die gemeenten in 2011 hebben opgelegd, maar die betrekking hebben op voorgaande jaren.

• • Toename in de uitgaven overige gemeentelasten (+ € 2,0 mln.). Dit bedrag zal worden doorbelast aan de gebruiker van het rijksvastgoed.

• • Toename van de uitgaven watersysteemheffing doordat de waterschappen alsnog aanslagen hebben opgelegd met betrekking tot voorgaande jaren (+ € 1,3 mln.).

• • Toename van de uitgaven watersysteemheffing doordat de waterschappen kosten die zij in het verleden aan de huurder/pachter van vastgoed in rekening brachten, nu aan de eigenaar opleggen (+ € 1,4 mln.). Het RVOB belast de heffing vervolgens door aan de gebruiker. Zie ook «overige ontvangsten».

Ontvangsten

Verkoop onroerende zaken (– € 16,5 mln.)

Overige programma-ontvangsten (+ € 11,3 mln.)

De overschrijding in de ontvangsten bestaat uit een aantal componenten:

• • In 2011 heeft Financiën voorgefinancierde plankosten terug ontvangen van het RVOB (+ € 4,4 mln.).

• • Er is een grote nalatenschap binnengekomen waarbij de Staat als enig erfgenaam benoemd is («voorschot» + € 1,2 mln.).

• • Door bezwaarschriften op aanslagen zakelijke lasten is € 3,2 mln. terug ontvangen.

• • De opbrengst uit benzineveilingen is in 2011 hoger uitgevallen dan geraamd (+ € 1,0 mln.).

• • Door een andere factureringsystematiek zijn watersysteemheffingen terug ontvangen (+ € 1,4 mln.). Zie ook «Zakelijke lasten».

4.7.2 Operationele doelstellingen

4.7.2.1 Operationele doelstelling 1: De samenwerkende departementen handelen goed georganiseerd en doelmatig op de vastgoedmarkt

Doelbereiking

De in de Raad voor Vastgoed Rijksoverheid samenwerkende vastgoeddiensten hebben een bijdrage geleverd aan het onderzoek genoemd in paragraaf 4.7.1. Zolang dit onderzoek liep, was het niet zinvol om een RVR werkprogramma 2011–2014 op te stellen. De diensten zijn in het verslagjaar al wel gestart met het leveren van een bijdrage aan de uitwerking van de aanbevelingen van het onderzoek.

Realisatie meetbare gegevens bij de operationele doelstelling

Omdat een werkprogramma 2011–2014 – zoals boven beschreven – niet is opgesteld, kan ook de stand van de uitvoering daarvan niet worden gemeten.

4.7.2.2 Operationele doelstelling 2: Het doelmatig inzetten, dat wil zeggen verwerven, beheren, ontwikkelen en vervreemden, van rijksvastgoed en het leveren van een bijdrage aan complexe gebiedsontwikkelingensprojecten voor de realisatie van (meervoudige) rijksdoelen en een optimaal financieel resultaat

Doelbereiking

In 2011 zijn de eerste stappen gezet op weg naar een slagvaardiger organisatie voor het RVOB. Deze organisatieaanpassing wordt meegenomen bij de uitwerking van de vorming van een rijksvastgoedbedrijf zoals beschreven onder paragraaf 4.7.1.

Bij de afsluiting van 2011 werkte het RVOB aan de volgende gebiedsontwikkelingsprojecten met meervoudige rijksdoelstellingen: Valkenburg, Almere, Hembrugterrein, Eindhoven NO, Parkstad Limburg, Aviolanda Woensdrecht en de Zeeuws-Vlaamse Kanaalzone. Bij het project Valkenburg werkt het RVOB voor eigen rekening en risico en in het project Zeeuws-Vlaamse Kanaalzone wordt gebruik gemaakt van het financieel instrumentarium ten behoeve van transacties met rijksgronden, die zowel de gebiedsontwikkeling als de voorgenomen uitbreiding van het sluizencomplex accommoderen.

Realisatie meetbare gegevens bij de operationele doelstelling

4.7.2.3 Operationele doelstelling 3: Op een financieel en maatschappelijk verantwoorde manier vervoeren, bewaren, vernietigen en vervreemden van roerende zaken van het Rijk

Doelbereiking

Domeinen Roerende Zaken (DRZ) heeft de reorganisatie naar een procesgestuurde organisatie in 2011 afgerond. Het doel hiervan is te komen tot een regievoerende organisatie die binnen de Rijksoverheid optreedt bij het vervoeren, bewaren, vernietigen en vervreemden van roerende zaken van het Rijk.

Binnen het samenwerkingsverband tussen het Openbaar Ministerie, de «Nederlandse Politie» en DRZ (de Beslagketen) is in 2011 een aantal projecten voorbereid ter implementatie in 2012. De landelijke coördinatie van strafvorderlijk beslag van hennepkwekerijen zal vanaf 1 januari 2012 uitgevoerd gaan worden door DRZ. Daarnaast is de ontwikkeling van een Landelijk Centraal Loket en een Landelijk Beslagportaal uitgewerkt. Deze projecten starten begin 2012. Tenslotte is DRZ voor het Openbaar Ministerie vanaf 2012 de centrale vervoersorganisatie en coördineert zij al het transport i.v.m. strafvorderlijk in beslaggenomen goederen.

In het afgelopen jaar heeft de door DRZ gecoördineerde Rijksmarktplaats, waarbij meubilair opnieuw werd ingezet, bijgedragen tot landelijke besparingen op huisvesting. Daarnaast is een pilot uitgevoerd met als doel de verkoopkanalen te herzien. De resultaten van de pilot geven aanleiding om in 2012 een Europese aanbesteding te organiseren.

Realisatie meetbare gegevens bij de operationele doelstelling

Omdat operationele doelstelling 3 geen effecten op outcomeniveau heeft, worden hier geen prestatie-indicatoren opgenomen. Indicatoren met betrekking tot de doelmatigheid van de uitvoering komen aan de orde in de paragraaf betreffende de baten- en lastendiensten.

4.7.3 Overzicht afgeronde onderzoeken

Toelichting tabel

De beleidsdoorlichting met betrekking tot het gehele rijksvastgoedstelsel en in het bijzonder de vraag of het Rijk een sterke speler op de vastgoedmarkt is en zijn vastgoedactiviteiten goed georganiseerd heeft, heeft plaatsgevonden in het kader van het onder paragraaf 4.7.1 genoemde onderzoek. In het licht van de uitkomsten van dit onderzoek is afgezien van het laten uitvoeren van een externe beleidsdoorlichting.

In 2011 is een beleidsdoorlichting met betrekking tot «Het doelmatig inzetten, dat wil zeggen verwerven, beheren, ontwikkelen en vervreemden, van rijksvastgoed en het leveren van een bijdrage aan complexe gebiedsontwikkelingsprojecten voor de realisatie van (meervoudige) rijksdoelen en een optimaal financieel resultaat» gestart. In lijn met hetgeen daaromtrent in de Ontwerpbegroting voor 2012 is bepaald, zullen de resultaten ervan in 2012 bekend worden.

In 2012 zullen de resultaten van de voor 2010 geplande beleidsdoorlichting beschikbaar komen. De uitvoering is opgenomen in een plan van aanpak dat ter beoordeling voorlicht. De vertraagde oplevering van deze beleidsdoorlichting houdt verband met de in 2010/2011 doorgevoerde reorganisatie binnen Domeinen Roerende Zaken.