Realisatie begrotingsuitgaven Veiligheid en Justitie € 11 438,5 miljoenart. 13 Rechtshandhaving en criminaliteitsbestrijding 27,5%

Het bestrijden van criminaliteit en terrorisme door een doelmatige en effectieve preventie, rechtshandhaving en sanctietoepassing.

De trend dat de criminaliteit in Nederland daalt, heeft zich ook in 2011 doorgezet (bron: Integrale Veiligheidsmonitor 2010, politiestatistiek 2010). De aanpak van georganiseerde criminaliteit is verder verstevigd. Dat geldt evenzeer voor de bestrijding van cybercrime en financieel-economische criminaliteit. Voor elk van deze onderwerpen is een versterkingsprogramma uitgevoerd door het Openbaar Ministerie (OM) en de politie. Ook het openbaar bestuur speelt een steeds belangrijkere rol bij het tegengaan van dit soort criminaliteit.

Het goed functioneren van de strafrechtketen wordt mede bepaald door externe factoren. Opvallend is dat, anders dan menigeen verwachtte, de economische crisis en stijging van de werkloosheid geen, althans nog geen, aantoonbaar effect hebben gehad op de criminaliteit. De uitbouw van de ketensamenwerking gaat gestaag voort en uiteraard hebben ook op het internationale vlak in 2011 ontwikkelingen plaatsgevonden. De val van het kabinet Balkenende IV heeft wel op een aantal beleidsterreinen tot een zekere vertraging geleid, omdat bepaalde beleidsdossiers, zoals het drugsbeleid, «controversieel» zijn verklaard tot het moment van aantreden van het nieuwe kabinet.

Beleidsmonitor bestrijding witwassenverzameling statistische gegevens tbv FATF-evaluatie

Handhavingsstelsels

Aan de hand van wetten (Wetboek van Strafrecht; wetten met een bestuurlijke boete), het beleid (Polaris-richtlijnen, rechterlijke oriëntatiepunten straftoemeting, beleidsregels) en toelichtende documenten heeft in het onderzoek een reconstructie plaatsgevonden van de factoren die de hoogte van boetes en de vormgeving van het boetestelsel bepalen. Daarbij is tevens een vergelijking tussen straf- en bestuursrecht gemaakt.

Monitor experiment inschakeling particuliere forensische instituten

Effectiviteit van opsporingsmiddelen

Binnen het Ministerie van Veiligheid en Justitie wordt momenteel een visie ontwikkeld op het thema technologie en opsporing. De bedoeling is om technologie (waaronder cameratoezicht, biometrie, netwerkanalyses en DNA-onderzoek) meer en beter in te zetten in de opsporing. Om na te gaan welke technologieën kansrijk zijn in de opsporing is effectiviteitsonderzoek wenselijk.

Een onderdeel hiervan is het ontwikkelen van methodologie om vast te stellen hoe relatief nieuwe technieken doorwerken in de keten. Door dit steeds op dezelfde manier vast te stellen kunnen technologieën met elkaar worden vergeleken en kunnen gefundeerde (investerings)keuzes worden gemaakt.

Automatic NumberPlate Recognition (ANPR) is een technologie waarbij «intelligente» camera’s worden gebruikt om kentekens van voertuigen vast te leggen. Op dit moment is er weinig zicht op wat ANPR oplevert. Hoewel er tal van aanwijzingen zijn dat ANPR een substantiële bijdrage kan leveren aan de voorkoming, opsporing, vervolging en berechting van strafbare feiten, is onduidelijk om welke aantallen het gaat, of hierin nog andere factoren dan ANPR een rol spelen en of de mogelijkheden bij de uitvoering en implementatie optimaal benut worden. Uit dit onderzoek moet blijken welke resultaten er met ANPR behaald kunnen worden. Ook moet duidelijk worden hoe de bijdrage van ANPR aan het ophelderingspercentage verder vergroot kan worden.

Verplichtingen

Het verschil tussen de vastgestelde begroting en de realisatie op de verplichtingen wordt voornamelijk verklaard door reallocatie van budgetten vanuit andere begrotingsartikelen naar artikel 13. Zie voor een verdere toelichting onderstaande toelichting bij Uitgaven.

Uitgaven

Operationele doelstelling 13.1 «Preventieve maatregelen»

Op dit artikelonderdeel is meer uitgegeven dan oorspronkelijk begroot. Dit wordt met name veroorzaakt door een hogere bijdrage aan Justis, extra ontvangen middelen voor de Taskforce overvallen en de bijdrage aan het Centrum Criminaliteitspreventie Veiligheid (CCV).

Operationele doelstelling 13.3 «Handhaving en vervolging»

Op dit artikelonderdeel is meer uitgegeven dan oorspronkelijk begroot. Dit is voor een deel te wijten aan de extra middelen voor het aanpakken van meer misdaadgroepen. Dit moet leiden tot een verdubbeling van gepakte criminele organisaties. De uitbreiding vraagt om extra personele inzet en investeringen en technische voorzieningen zoals het Vastgoed Intelligence Centre (VIC). Ook zijn er aanvullend middelen ter beschikking gesteld voor het bestrijden en vervolgen van misdaden met een groot maatschappelijk effect (High Impact Crime). Dit betreft het aanpakken van kinderporno en roofovervallen maar ook het oplossen van zogenaamde «Cold Cases». Ook zijn extra kosten gemaakt om te zorgen dat slachtoffers beschikken over goede en actuele informatie over de voortgang van dossiers. Daarnaast zijn er middelen beschikbaar gesteld voor de versterking van de positie van de slachtoffers.

Operationele doelstelling 13.4 «Tenuitvoerlegging strafrechtelijke sancties»

Op dit artikelonderdeel is meer uitgegeven dan oorspronkelijk begroot. Dit is met name veroorzaakt door hogere kosten bij de Dienst Justitiële Inrichtingen voor Functioneel Leeftijdsontslag en Tweede Carrière. Daarnaast is aan het CJIB een vordering afbetaald. In het verleden is niet alle productie van het CJIB gefinancierd waardoor een vordering op het moederdepartement is ontstaan van circa € 1,7 miljoen. Deze vordering is in 2011 afgelost zodat het CJIB over voldoende kasmiddelen kan beschikken. Vanwege minder instroom van (verkeers)boetes valt ook de doorbelasting van de administratiekosten lager uit. Hierdoor is een tekort ontstaan op de financiering van het CJIB, waardoor aanvullende bijdrage vanuit het moederdepartement noodzakelijk was.

Ontvangsten

• • Het verschil tussen de vastgestelde begroting en gerealiseerde ontvangsten wordt met name verklaard door lagere ontvangsten op Boeten en Transacties. Daar is een tekort ontstaan van circa € 127 miljoen. Het aantal opgelegde (verkeers)boetes is teruggelopen. Verder heeft een aantal technische mutaties plaatsgevonden waardoor meer ontvangsten zijn ontvangen. Zo heeft de DJI de definitieve productiecijfers over het jaar 2010 afgerekend, zodat wordt bekostigd op de geleverde output. Ook zijn er bij de eindafrekening van de subsidies van de drie reclasseringsorganisaties over de jaren 2008 tot en met 2010 middelen teruggevloeid naar het departement.

Het voorkomen en verder terugdringen van criminaliteit en het effectief bestrijden van huiselijk geweld.

Een effectieve en efficiënte rechtshandhaving is gebaat bij een combinatie van preventie en repressie. Bij preventie van criminaliteit heeft niet alleen de rijksoverheid verantwoordelijkheden, maar ook de samenleving als geheel. Elke burger, elke ondernemer, maar ook elke organisatie en overheid kan bijdragen aan de preventie van criminaliteit.

De aanpak van geweld

In 2011 is het programma «Expressief geweld in het (semi-)publieke domein» afgerond. In het programma is gewerkt aan de aanpak van geweld in buurten en op scholen door:

• – het ontwikkelen van een dadergerichte aanpak voor geweldplegers.

• – het stimuleren van buurtbemiddeling, leerlingbemiddeling, gedragscodes, de ontwikkeling van preventieprojecten op scholen en het opzetten van preventienetwerken tegen geweld.

• – het treffen van maatregelen tegen risicofactoren voor geweldpleging: alcohol, wapenbezit en schadelijk beeldmateriaal. Zo zijn de consequenties van de invoering van alcoholregistratie door de politie bij geweld inzichtelijk gemaakt, is het NFI gevraagd te onderzoeken wat de drempelwaarden voor alcohol en drugs als strafverzwaringsgrond bij geweld kunnen zijn, is het wettelijk verbod op vlindermessen, valmessen en stiletto's geregeld, zijn checklisten voor preventieve controle op wapens in de horeca en op scholen verspreid en is de naleving van de leeftijdsgrenzen van Kijkwijzer voor films en PEGI voor games aanzienlijk verbeterd.

• – de inzet van Agressie Regulatie Training op scholen en het in kaart brengen van effectieve interventies bij de aanpak van risicogroepen voor geweld.

Tegengaan van huiselijk geweld

Om de steunpunten huiselijk geweld en de advies- en meldpunten kindermishandeling beter op elkaar aan te sluiten is -als eerste stap- de samenwerking tussen beide instanties verplicht gesteld in het wetsvoorstel verplichte meldcode voor huiselijk geweld en kindermishandeling. Het wetsvoorstel voor een verplichte meldcode voor huiselijk geweld en kindermishandeling is op 27 oktober 2011 naar de Tweede Kamer gestuurd (TK 33 062, nr. 2).

Aanpak van criminaliteit tegen het bedrijfsleven

Bij de aanpak van criminaliteit tegen het bedrijfsleven lag de nadruk sterk op het terugdringen van winkelcriminaliteit. De eerder opgestarte proeftuinen onder meer gericht op de aanpak van rondtrekkende dadergroepen en interne criminaliteit zijn in 2011 voortgezet. Naast de proeftuinen is er een landelijke vertrouwenslijn voor slachtoffers van afpersing ingericht. Bij de aanpak van transportcriminaliteit is het daarop gerichte convenant in uitvoering. Voor de aanpak van koperdiefstal is een convenant gesloten om het anoniem aanbieden van koper te verminderen en gestolen koper beter op te sporen.

Herziening Toezicht Rechtspersonen

Om de controle op rechtspersonen te verbeteren, is onder het vorige kabinet gestart met het project Herziening Toezicht Rechtspersonen. Dit project heeft onder andere geleid tot de inwerkingtreding van de Wet controle op rechtspersonen op 1 juli 2011. De verklaring van geen bezwaar, die vereist was bij de oprichting en bij een statutenwijziging van een besloten vennootschap of naamloze vennootschap, is komen te vervallen. In plaats daarvan vindt op basis van de nieuwe wet doorlopende screening van rechtspersonen plaats. Deze doorlopende screening maakt het mogelijk om rechtspersonen vaker te controleren op mogelijk misbruik. De controle op rechtspersonen is in 2011 beperkt en beheerst gestart en zal zich de komende jaren verder ontwikkelen en verfijnen.

Verklaring Omtrent het Gedrag

Vrijwilligers

Vrijwilligersorganisaties die met kinderen werken, kunnen bij het voorkomen en signaleren van integriteitsschendingen gebruikmaken van het stappenplan en de toolkit «In Veilige Handen». Om te voorkomen dat een begeleider met ongepast gedrag opnieuw bij een (andere) organisatie aan de slag gaat, heeft de vrijwilligerssector zich uitgesproken voor een registratielijst. Op deze lijst worden alleen mensen opgenomen die volgens een vastgestelde tuchtprocedure zijn veroordeeld. In 2011 heeft het College Bescherming Persoonsgegevens toestemming verleend voor het beheren van een dergelijke registratielijst. Aan de Vereniging Nederlandse Organisaties Vrijwilligerswerk (NOV) is een driejarige projectsubsidie verleend voor het opstarten van een registratielijst en het inrichten van een tuchtcommissie. Met ingang van januari 2012 is gestart met het verstrekken van de gratis VOG aan de vrijwilligers die met kinderen werken bij de scouting, sportclubs en werken als begeleiders van jeugdkampen.

Kansspelbeleid

Het kansspelbeleid voorziet in een gereguleerd aanbod van kansspelen en is gericht op het bestrijden van excessen, zoals verslaving, witwassen en andere vormen van criminaliteit. In 2011 is de Tweede Kamer geïnformeerd over de visie van Veiligheid en Justitie op modernisering van het kansspelbeleid (TK 24 557, nr. 124). Het parlement heeft ingestemd met de hiertoe benodigde wijziging van de Wet op de kansspelen. In april 2012 is de Kansspelautoriteit ingesteld.

Indicator

1. Wapengerelateerd geweld

2. Naleving van de leeftijdsgrenzen Kijkwijzer en PEGI

De naleving verschilt per branche, maar is gestegen van gemiddeld 14% in 2008 naar gemiddeld 46,4% bij de laatste meting in september 2011. De doelstelling van gemiddeld 70% is niet gerealiseerd door het achterblijven van onder andere de videotheek- en de warenhuisbranche.

3. Daling criminaliteit tegen ondernemingen.

Sinds 2010 wordt de monitor Criminaliteit en Bedrijfsleven om het jaar uitgevoerd. Over het jaar 2011 zijn er geen actuele cijfers beschikbaar.

Kengetallen

4. Integriteit

Het Bureau Bibob heeft het afgelopen jaar 240 adviezen afgegeven. Dit betekent dat sprake is van een stijging ten opzichte van de afgegeven adviezen in 2010. Tegelijkertijd zijn er minder adviezen aangevraagd dan was begroot voor 2011 mede doordat de voorziene wetswijziging Bibob vertraging heeft opgelopen.

Het bestrijden van criminaliteit door een effectief en doelmatig instrumentarium van opsporing en vervolging

In 2011 is een krachtige en noodzakelijke impuls gegeven aan de aanpak van gewelddadige vermogenscriminaliteit (met name overvallen) en criminele jeugdgroepen. Hetzelfde geldt voor de geïntegreerde aanpak van minder zichtbare, maar voor de samenleving en voor de rechtsstaat zeer ondermijnende vormen van criminaliteit zoals georganiseerde misdaad en financieel-economische criminaliteit. Belangrijk thema daarbinnen was de geïntensiveerde aanpak van georganiseerde hennepteelt, die in 2011 en forse impuls heeft gekregen. De geïntegreerde aanpak van georganiseerde en financieel-economische criminaliteit is in 2011 verder uitgebouwd, goede voorbeelden daarvan zijn het succesvol afgeronde project Emergo (aanpak verwevenheid onderwereld en bovenwereld in de binnenstand van Amsterdam) en de eerste resultaten van het in 2011 gestarte aanpak van georganiseerde misdaad in Brabant (B5) waarover de Tweede Kamer is geïnformeerd (TK 29 911, nr. 49). Ook de aanpak van vastgoedfraude en daaraan gerelateerde witwaspraktijken heeft in 2011 veel aandacht gekregen. In de omvangrijke vastgoedfraudezaak «Klimop» heeft de rechter in eerste aanleg inmiddels uitspraak gedaan: op 27 januari 2012 heeft de rechtbank Haarlem tot vier jaar celstraffen opgelegd in de strafzaken tegen 11 verdachten en 4 aan hen gelieerde BV's. De uitvoering van het beleidsprogramma «aanpak misbruik en criminaliteit in de vastgoedsector 2008–2011» ligt op koers. Internationale samenwerking is een steeds vanzelfsprekender onderdeel van de criminaliteitsbestrijding, al is het alleen al omdat veel vormen van criminaliteit grensoverschrijdend van aard zijn. Er is sprake van goede operationele samenwerking met buurlanden maar ook met herkomst- en transitlanden van grensoverschrijdende criminaliteit, daarbij maken Openbaar Ministerie en politie waar nodig goed gebruik van EU-organisaties als Europol en Eurojust en de inzet van gemeenschappelijke onderzoeksteams.

Versterkingsprogramma’s voor aanpak georganiseerde misdaad, financieel-economische criminaliteit en cybercrime;

Georganiseerde misdaad en financieel economische criminaliteit zijn sluipende bedreigingen voor de integriteit van ons financieel-economische stelsel en ondermijnen het functioneren van de rechtsstaat. Fraude en corruptie tasten het vertrouwen in onze samenleving aan. Witwassen van criminele opbrengsten vormt een bedreiging voor de integriteit van de financiële markten. Veel lokale, zichtbare overlast en criminaliteit zijn een rechtstreeks gevolg van niet zichtbare, criminele organisaties.

• – Bij de aanpak van georganiseerde misdaad is het accent gelegd op mensenhandel en -smokkel, drugscriminaliteit, (ernstige) milieucriminaliteit, witwassen en cybercrime. Deze prioriteiten zijn opgenomen in de «landelijke prioriteiten» van de politie en het OM voor de periode 2011–2014. Ook in de beleidsbrief voor de bijzondere opsporingsdiensten (2011–2014) zijn doelstellingen geformuleerd voor de aanpak van fraude en ondermijnende criminaliteit.

  Concrete doelstelling is verdubbeling van het aantal aangepakte criminele organisaties, waardoor het percentage aangepakte groepen moet stijgen van 20% (= nulsituatie in 2009) naar 40% (= eindsituatie in 2014), met als tussendoelen: 21,4 % (2010), 24% (2011), 27% (2012), 33% (2013). Deze kwantitatieve doelstellingen zijn opgenomen in de landelijke prioriteiten voor de politie.

• – Misdaad mag niet lonen! Om dit motto kracht bij te zetten zijn de afgelopen periode verschillende maatregelen genomen om het afnemen van crimineel vermogen verder te intensiveren. In 2011 is het programma «afpakken» van het OM, de politie en de bijzondere opsporingsdiensten gestart. Er zijn door de Fiscale Inlichtingen en Opsporingsdienst (FIOD) en de Nationale Recherche (NR) gezamenlijk twee landelijke specialistische teams ingesteld die zich specifiek bezig houden met de aanpak van criminele financiële dienstverleners die faciliteren bij het buiten het zicht van Veiligheid en Justitie brengen van criminele vermogens. In overleg met onder meer de Belastingdienst is de integrale aanpak van afnemen van crimineel vermogen verder ontwikkeld.

• – Op 1 juli 2011 is de wetgeving ter verruiming van de mogelijkheden om wederrechtelijk verkregen voordeel af te nemen in werking getreden. Deze wetgeving biedt meer mogelijkheden om in een vroeg stadium beslag te leggen op crimineel vermogen en geeft in executiefase meer opsporingsbevoegdheden om criminele vermogens op te sporen.

• – De laatste jaren is veel ervaring opgedaan met de geïntegreerde aanpak van ondermijnende criminaliteit waarbij het gaat om de samenwerking tussen overheidspartijen gericht op de meest effectieve inzet van preventieve, strafrechtelijke, bestuursrechtelijke, civielrechtelijke en/of fiscale instrumenten. De ervaringen met deze aanpak zijn omgezet in structurele voorzieningen. De geïntegreerde aanpak is landelijk geborgd en bestendig gemaakt. Deze samenwerking vindt op vergelijkbare wijze in alle regio’s plaats door middel van de infrastructuur van de RIEC’s (zie ook bij operationele doelstelling 25.1).

• – Belangrijk onderdeel van de aanpak van georganiseerde misdaad is het tegengaan van witwassen (het witwassen van misdaadgeld via vastgoedtransacties en de focus op de rol van juridische en financiële dienstverleners). In 2011 is voortvarend uitvoering gegeven aan de maatregelen uit het beleidsprogramma «aanpak misbruik en criminaliteit in de vastgoedsector». Onder andere door het opwerpen van drempels door middel van wet- en regelgeving (de behandeling van het wetsvoorstel informatieplicht derdengeldenrekening notarissen, TK 32 700, nr. 2) en in diverse gezamenlijke projecten van operationele diensten. Ook de eerdergenoemde landelijke opsporings- en vervolgingsteams die zich exclusief richten op de belangrijkste «financiële dienstverleners» dragen bij aan de aanpak van witwasconstructies.

• – In februari 2011 is de Nationale Cyber Security Strategie aan de Tweede Kamer gezonden (TK 26 643, nr. 174). Deze strategie richt zich op een integrale aanpak voor cyber security, waarbij ieder z`n eigen verantwoordelijkheid neemt. Dit vormt de uitwerking van de maatregelen uit het Regeerakkoord: het kabinet komt met een integrale aanpak van cybercrime. In het kader hiervan is op 30 juni jl. de Cyber Security Raad geïnstalleerd, waarin wetenschap, publieke en private partijen zitting hebben. Deze Raad zorgt voor samenhang en afstemming in de activiteiten op het terrein van Cyber Security op strategisch niveau. Per augustus 2011 maakt Govcert deel uit van het Nationale Cyber Security Centrum dat per 1 januari 2012 operationeel is.

• – Zowel bij de inrichting van het Nationale Cyber Security Centrum als bij het Cyber Security Beeld Nederland en de visie op het brede juridische kader worden de recente ontwikkelingen met betrekking tot cybercrime in het algemeen en de recente digitale inbraak bij DigiNotar specifiek, meegenomen. Waar het gaat om de aanpak van cybercrime is een aantal resultaten geboekt: het organisatie en inrichtingsplan is gereed aan de hand waarvan het team high tech crime bij het Korps landelijke politiediensten (KLPD) uitgebreid wordt. Er is een bedrijvenmeldpunt skimming geopend door de minister, het programma aanpak cybercrime voor de politie wordt gecontinueerd tot 2015 zodat ook tijdens de reorganisatie van de politie een blijvende impuls wordt gegeven aan de versterking van de aanpak van cybercrime en het Openbaar Ministerie sluit in haar planvorming met betrekking tot de aanpak van cybercrime aan bij de ontwikkelingen bij de politie.

• – Ten slotte werd eind december, in navolging van het Dreigingsbeeld Terrorisme Nederland, het Dreigingsbeeld Cybersecurity naar de Tweede Kamer gezonden (TK 26 643, nr. 220).

Programma versterking strafrechtelijke milieuhandhaving (in ontwikkeling)

Binnen het programma «Versterking strafrechtelijke milieuhandhaving» is verder gewerkt aan de uitvoering van acties ter verbetering van de aanpak van zware milieucriminaliteit: verbetering van de sturing op (zware) milieuzaken (instelling Strategische milieukamer en verbetering van het selectieproces binnen politie en Bijzondere Opsporingsdiensten), oplevering van onderdelen van de kwaliteitsmonitor voor de strafrechtelijke milieuhandhaving en een criminaliteitsbeeld, uitvoering van een samenwerkingsproject (proeftuin) in Rotterdam voor de aanpak van zware criminaliteit (thema: EVOA). Verder is gewerkt aan een adequate inrichting van de politiemilieutaak binnen de nationale politie en zijn binnen de politieonderwijsorganisatie de opleidingen t.a.v. milieuhandhaving en -opsporing verbeterd. De Algemene Maatregel van Bestuur Bestuurlijke strafbeschikking milieu  is in werking getreden. In de nieuwe Gerechtelijke kaart is de gespecialiseerde milieurechter opgenomen, omdat versterking van de strafrechtelijke milieuhandhaving alleen zin heeft als ook aan de kant van de bestuurlijke milieuhandhaving de noodzakelijke verbeteringen worden uitgevoerd. Daarom heeft het Ministerie van VenJ samen met het Ministerie van I&M en bestuurlijke partners gewerkt aan de totstandbrenging van Regionale uitvoeringsdiensten, waarin gemeenten, provincies en Rijk een deel van hun milieuhandhavingstaken onderbrengen, en waar sprake is van verbetering van de noodzakelijke afstemming en informatieuitwisseling tussen de bestuurlijke en strafrechtelijk handhaving.

Ontraceerbare veroordeelden

Openbaar Ministerie

Wat betreft de bijdrage van het OM aan de versterking van de aanpak van georganiseerde misdaad, van financieel-economische criminaliteit en van cybercrime wordt verwezen naar de tekst hierover over de versterkingsprogramma’s op genoemde thema’s.

Kengetallen

Toelichting kengetallen

De productie van het aantal rechtbank- en kantonzaken is lager dan volgens de prognoses werd verwacht. Positieve ontwikkeling is dat de in- en uitstroom van rechtbankzaken in 2011 weer is gestegen, met respectievelijk 8% en 7% ten opzichte van 2010. Hierbij is de toepassing van de strafbeschikking meer dan verdubbeld naar 26 000 zaken.

De dalende trend in de instroom van kantonzaken is voornamelijk het gevolg van de implementatie van de OM-afdoening en het onder vigeur brengen van de WAHV (Wet Mulder) van art. 30 WAM (onverzekerd rijden). Daardoor daalt het aantal zaken dat aan de rechter wordt voorgelegd fors. Het OM zet de strafbeschikking ook in om de voorraden te verminderen. In 2011 zijn onder andere ongeveer 32 000 zittingsgerede zaken omgezet naar een strafbeschikking.

De doorlooptijd van afgeronde rechtbankzaken is per saldo nagenoeg onveranderd. 51% is binnen 180 dagen na het eerste verhoor afgedaan. Achter dit cijfer zitten twee grote bewegingen. Oude voorraden worden weggewerkt. Dit trekt de gemiddelde doorlooptijd van deze zaken omhoog. De invoering van ZSM leidt tot een versnelling van doorlooptijden.

Toelichting kengetallen

De autonome realisatie van de bevragingsmodule van het CIOT is afhankelijk van de behoefte van de (bijzondere) opsporings-, inlichtingen- en veiligheidsdiensten ((B)OID-en).

Volume en prestatiegegevens

Toelichting kengetallen

Ten opzichte van 2010 is het aantal telefoontaps met 12,3% gestegen. Het aantal telefoontaps in 2011 ligt iets onder het aantal van 2009. Het onderscheid tussen vaste telefoonaansluitingen en mobiele telefoons is sinds 2010 komen te vervallen. Door ontwikkelingen in de markt zijn deze gegevens onbetrouwbaar geworden, omdat vaste aansluitingen steeds vaker zijn gekoppeld aan mobiele nummers.

Bij IP-taps gaat het zowel om internettaps als e-mailtaps. In vergelijking met 2010 is het het aantal IP-taps in 2011 bijna verdubbeld. Deze toename is toe te schrijven aan de enorme vlucht van het gebruik van smartphones. Een deel van de IP-taps op smartphones wordt dubbel geteld. De techniek laat het nu nog niet toe om deze cijfers afzonderlijk te meten.

Het WODC heeft het gebruik van de telefoon- en internettap onderzocht. De uitkomsten van dit onderzoek worden aangeboden aan de Tweede Kamer.

FIU-NL is medio 2011 overgegaan op een nieuw ICT-systeem. Voor 2011 zijn de realisatiecijfers conform het nieuwe syssteem opgenomen. Dit zorgt voor een trendbreuk in de cijfers.

Doorontwikkeling Veiligheidshuizen

Om de samenwerking in Veiligheidshuizen daadkrachtig voort te zetten en verder te optimaliseren, geeft het kabinet een impuls aan de doorontwikkeling van Veiligheidshuizen. Via de samenwerking in Veiligheidshuizen wordt ernstige overlast en criminaliteit effectief en slagvaardig aangepakt. Het programma richt zich erop de Veiligheidshuizen en deelnemende organisaties te stimuleren en ondersteunen in het vormgeven en optimaliseren van de integrale probleemgerichte aanpak rond risicogroepen met complexe problematiek. Knelpunten in beleid en regelgeving die belemmerend werken voor de samenwerking, worden opgelost.

Doelstellingen programma Doorontwikkeling Veiligheidshuizen

Resultaten in 2011

• – Als onderdeel van de bekostiging van de Veiligheidshuizen is de nieuwe verdeelwijze van de structurele VenJ-bijdrage in de laatste fase van ontwikkeling. Deze verdeelwijze, via de 25 regiogemeenten van de veiligheidsregio’s, stimuleert regionalisering en benadrukt de regierol van gemeenten in het Veiligheidshuis.

• – Bij 25% van de Veiligheidshuizen is GCOS (Generiek Casusoverleg Ondersteunend Systeem), een informatiesysteem ter ondersteuning van casusoverleggen, inmiddels geïmplementeerd. Bij 35% van de veiligheidshuizen wordt de implementatie voorbereid.

• – Er zijn referentieprocessen ontwikkeld voor de vier meest voorkomende casusoverleggen in Veiligheidshuizen. Deze overleggen geven inzicht in de werkzame bestanddelen en betrokkenheid van individuele ketenpartners.

Het bestrijden van criminaliteit met een effectieve en doelmatige tenuitvoerlegging van strafrechtelijke sancties en maatregelen.

Een groot deel van de maatschappelijke overlast als gevolg van criminaliteit wordt veroorzaakt door recidivisten. De aanpak om recidive terug te dringen is persoonsgericht: zowel bij de strafoplegging, de straftoepassing, als bij de nazorg wordt gekeken naar de specifieke problematiek van het individu en wordt bij voorkeur gekozen voor een traject waarbij repressie en preventie hand in hand gaan. Daarbij is het essentieel dat detentie wordt gevolgd door een goed nazorgtraject. Goede nazorg draagt bij aan het verminderen van de lokale overlast en het vergroten van de veiligheid.

Om de recidive te verminderen is verder een nauwe samenwerking tussen verschillende justitiepartners nodig, maar ook met niet-justitiële partners, zoals gemeenten, zorginstellingen en woningcorporaties. Zo worden justitiële en maatschappelijke interventies goed op elkaar afgestemd.

Ruimere toepassing justitiële voorwaarden

In 2011 is verder ingezet op het beleid ten aanzien van meer voorwaardelijke sancties met bijzondere voorwaarden. De ketensamenwerking is in ieder arrondissement verbeterd, doordat de nadruk meer is komen te liggen op het nakomen van landelijk vastgestelde ketenafspraken en termijnen. De ketenpartners geven zelf aan dat een van de grote winsten van Justitiële Voorwaarden is dat de ketenpartners elkaar beter hebben gevonden. Daarnaast is het meer vanzelfsprekend dat er feedback wordt gegeven. Ook ervaren de ketenpartners dat de kwaliteit in de keten is verbeterd en dat structurele contactrollen zijn ingevuld.

Tenuitvoerlegging van vrijheidsstraffen

Een eerste vereiste is de beschikbaarheid van voldoende sanctiecapaciteit. In dat kader is in 2009 het Masterplan Gevangeniswezen 2009–2014 opgesteld. Belangrijk elementen van dit masterplan zijn enerzijds de doelmatige benutting van de totale celcapaciteit en anderzijds de regionale plaatsing van gedetineerden, zodat strafproces en reïntegratie beter op elkaar aansluiten. Over 2011 verbleef 63% van de gedetineerden volgens het regionaliteitsbeginsel in een penitentiaire inrichting.

Modernisering Gevangeniswezen (MGW)

Daarnaast is een nieuw beleidskader detentiefasering opgesteld (TK 27 270, nr. 61). In de nieuwe opzet worden keuzes voor detentiefasering integraal onderdeel van het detentie- en re-integratieplan en wordt verlof alleen toegekend als daarmee een re-integratiedoel wordt gediend. Maatschappelijke aspecten, zoals de belangen van slachtoffers en nabestaanden, inschatting van het recidiverisico, vluchtgevaar, en (de ernst van) het gepleegde delict dienen expliciet bij deze afweging te worden betrokken.

ISD-Maatregel

Het beleid ten aanzien van (zeer actieve) veelplegers is voortgezet, met name in het kader van de ISD-maatregel (plaatsing in een inrichting voor stelselmatige daders).

Nazorg

Tbs/forensische zorg

Het kabinet zet in op verhoging van kwaliteit en effectiviteit van de Tbs-maatregel (TK 29 452, nr. 138). Gedurende 2011 is dan ook verder gewerkt aan verbetering en veilige tenuitvoerlegging van de Tbs-maatregel. De ministeriële regeling «verlof terbeschikkinggestelden» is gewijzigd vanwege de maatregel «Eén jaar geen verlof». Op grond van deze maatregel is in 2011 18 maal het verlof voor de duur van een jaar ingetrokken, omdat de Tbs-gestelden in kwestie ongeoorloofd afwezig zijn geweest of als verdachte van een strafbaar feit zijn aangemerkt. Verder is samen met vertegenwoordigers van de FPC's een aantal prestatie-indicatoren vastgesteld. De prestaties van de afzonderlijke FPC's worden in 2012 aan ieder van de FPC's teruggekoppeld. Het aantal concludente rapportages van het Pieter Baan Centrum (PBC) nam toe in 2011, ook bij die verdachten die niet meewerkten aan het onderzoek of anderszins moeilijk observeerbaar waren. Met het PBC zijn afspraken gemaakt om de resultaten in 2012 verder te verbeteren.

Vernieuwing Forensische Zorg

Indicatoren

Ontwikkeling recidive

In de periode van 2002–2010 dient de 7-jaarsrecidive onder ex-gedetineerden te dalen met 10%-punt en de 2-jaars recidive met 7,7%-punt. De WODC-Recidivemonitor is de belangrijkste informatiebron voor de uiteindelijke toets of deze doelstelling is behaald. In de brief aan de Tweede Kamer over sanctietoepassing en recidivebestrijding van 26 oktober 2011 (TK 29 270, nr. 60) is aangegeven dat we op de goede weg zijn. In 2002 bedroeg het 2-jarig recidivepercentage 55,1% en in 2007 49,4%. Er is inmiddels dus al sprake van een daling van 5,7%-punt. In 2013 wordt bekend of de recidivedoelstelling daadwerkelijk is gerealiseerd.

Vernieuwing forensische zorg

Het Programma Vernieuwing Forensische Zorg (VFZ) draagt bij aan vermindering van recidive. Een kwantitatieve indicator om te bepalen of de goede stappen worden gezet, is het aantal beschikbare zorgplaatsen in en ten behoeve van het gevangeniswezen. Evenals in 2010 bedroeg in 2011 het aantal plaatsen 700 in het gevangeniswezen en 320 in de geestelijke gezondheidszorg. De daadwerkelijke bezetting bedroeg in 2011 700, respectievelijk 197.

Toelichting Kengetal

Het begrotingscijfer voor het jaar 2011 is nog gebaseerd op initiële ramingen van extra in te kopen trajecten JVZ. In 2010 zijn deze ramingen bijgesteld, omdat bleek dat met het aanbod van circa 4 000 extra trajecten in voldoende mate aan de vraag kon worden beantwoord.

Kengetallen

Toelichting kengetallen

In 90% van de gevallen is tijdig informatie overgedragen aan gemeenten via DPAN. In geval van zeer kortgestraften is screening op de leefgebieden niet haalbaar. In die gevallen wordt alleen melding van detentie gemaakt. Eind 2011 was in 98% van de gemeenten (406) een gemeentelijke nazorgcoördinator werkzaam.

Het bijdragen aan de beperking van schade van slachtoffers door een effectieve slachtofferzorg.

Op 1 januari 2011 is de Wet Versterking positie slachtoffers in het strafproces (Wet VPS) in werking getreden. Hiermee zijn de rechten van slachtoffers uitgebreid en is de positie van slachtoffers in het strafproces wettelijk verankerd. De dienstverlening aan slachtoffers is verder verbeterd door de komst van het Informatiepunt Detentieverloop (IDV) bij het openbaar ministerie, de uitbreiding van de dienstverlening van Slachtofferhulp Nederland met de voorziening casemanagement voor nabestaanden, die vanaf 2011 als reguliere voorziening beschikbaar is en de landelijke dekking van slachtofferloketten.

Versterking positie slachtoffers

Met de inwerkingtreding van de Wet VPS is de positie van slachtoffers aanzienlijk versterkt. Volgens de Wet VPS hebben slachtoffers onder andere recht op informatie en correcte bejegening en is het voegingscriterium verruimd. Ook het onderdeel dat ziet op de verplichte verschijning van ouders ter terechtzitting is op 1 januari 2011 in werking getreden.

Meer doelmatigheid in de keten

Ketensamenwerking is essentieel voor een goede dienstverlening aan slachtoffers. Sinds 1 januari 2011 is het IDV operationeel, dat informatie verstrekt over het detentieverloop van veroordeelden aan slachtoffers en nabestaanden van spreekrechtwaardige delicten. Om de juiste informatie te verkrijgen wordt nauw samengewerkt met betrokken organisaties in de strafrechtsketen. Een kwalitatieve monitor (interviews met slachtoffers over de ervaren kwaliteit van de dienstverlening) is ontwikkeld om de uitvoering van de Wet VPS door de strafrechtsketen in kaart te brengen. De eerste resultaten worden in 2012 bekend.

Betere dienstverlening aan slachtoffers

In 2011 is de landelijke dekking van slachtofferloketten gerealiseerd. Hier werken Openbaar Ministerie, Slachtofferhulp Nederland en politie samen en kunnen slachtoffers terecht voor ondersteuning en informatie. Het protocol Maatwerk is van kracht geworden, waarmee een uniforme werkwijze is vastgesteld voor de omgang van Openbaar Ministerie, Slachtofferhulp Nederland en politie met nabestaanden van slachtoffers van levensdelicten.

Kengetallen

Toelichting kengetallen

Ten opzichte van 2010 is het aantal positieve beslissingen met circa 15% afgenomen. Het grote verschil ten opzichte van het voor 2011 geraamde aantal laat zich verklaren uit enerzijds de te hoog gebleken raming (gebaseerd op de periode januari tot en met mei 2010) en anderzijds uit méér afwijzingen (in verband met termijnoverschrijding, medeschuld en niet-voldoen aan het criterium «ernstig letsel»).

Toelichting kengetallen

De omvang van de dienstverlening door Slachtoffer in Beeld nam in 2011, zoals was voorzien in de ontwerpbegroting, substantieel toe.

In toenemende mate verschuift de dienstverlening van SHN van vormen van emotionele ondersteuning naar de meer juridische vormen van dienstverlening, als «verhalen schade», «begeleiding in strafproces», «schriftelijke slachtofferverklaring», «spreekrecht» en «voegingscontroles». Ook in 2011 zette deze ontwikkeling zich door.

De verschuiving in vormen van dienstverlening heeft zich in 2011 ten aanzien van vormen van emotionele ondersteuning, meer dan was voorzien, voorgedaan.

Toelichting kengetallen

De op basis van de realisatiecijfers over de eerste maanden van 2010 verwachte daling van de omvang van de praktische dienstverlening in 2011 heeft zich in veel geringere mate voorgedaan.

Vreemdelingenbewaring: het in detentie houden van personen die niet of niet meer rechtmatig in Nederland verblijven met het oog op het al dan niet gedwongen verlaten van Nederland.

De capaciteit voor vreemdelingenbewaring was voldoende om vreemdelingen in bewaring te stellen en te houden indien dit aangewezen was.

Voor een volledig overzicht van de gebleken capaciteitsbehoefte en beschikbaar gestelde capaciteit voor vreemdelingenbewaring wordt verwezen naar de baten-lastenparagraaf van DJI.