Base description which applies to whole site

8.1 JAARVERSLAG

Inleiding – decentralisatie van het Waddenfonds

In het Regeerakkoord is aangegeven dat het Kabinet het Waddenfonds naar de Waddenprovincies (Friesland, Groningen en Noord-Holland) decentraliseert per 2012. Door de decentralisatie komt de besluitvorming dichterbij de burger te liggen. Door middel van de brieven aan de Tweede Kamer van 8 februari 2011 (Kamerstukken II 2010/11, 32 500, nr. 64) en 21 maart 2011 (Kamerstukken II 2010/11, 29 684, nr. 91) heeft de minister van IenM aangegeven dat het Waddenfonds per 1 januari 2012 gedecentraliseerd wordt. Hiermee is de besteding van de middelen een autonome taak van de Waddenprovincies geworden. De Tweede Kamer heeft hier op 27 april 2011 mee ingestemd. De decentralisatie van het Waddenfonds is uitgewerkt in een Bestuursakkoord dat op 14 september 2011 door de Minister van IenM en vertegenwoordigers van de Waddenprovincies is ondertekend (Kamerstukken II 2011/12, 29 684, nr. 100). De Wet op het Waddenfonds zal worden ingetrokken. Het Kabinet heeft daartoe een intrekkingwet in procedure gebracht. Het wetsvoorstel ligt momenteel ter advisering bij de Raad van State.

Een aantal uitgangspunten uit de Wet op het Waddenfonds blijft ook na de intrekking van de wet en de decentralisatie van het Waddenfonds van kracht, het betreft onder andere:

  • de doelen van het Waddenfonds;

  • het oorspronkelijk werkingsgebied van het Waddenfonds;

  • de gelijke verdeling van de middelen tussen duurzame economie en ecologie;

  • het principe van financiering door meerdere partijen;

  • de middelen worden op een programmatische aanpak besteed.

Gedurende de periode 2007–2011 zijn drie tenders van het Waddenfonds opengesteld. Het aantal ingediende projectvoorstellen overschreed de totale beschikbare budgetten ruimschoots. In totaal zijn 285 projectvoorstellen ingediend waarvan er 54 voor een totaal bedrag van € 104,9 mln zijn gehonoreerd. De selectie van investeringsvoorstellen voor subsidie uit het Waddenfonds verliep via een zogenaamd tendersysteem: gedurende een bepaalde periode in het jaar konden projectvoorstellen worden ingediend, die door een onafhankelijke commissie werden beoordeeld.

Tabel: Aantallen projecten per tender

Tender

ingediend

aantal projecten gehonoreerd

Totaalbedrag in mln €

2007–2008

106

19

40,5

2008–2009

77

17

27,7

2010

102

18

36,7

Totaal

285

54

104,9

Met de ondertekening van het bestuursakkoord is de decentralisatie van het Waddenfonds per 1 januari 2012 gerealiseerd en is het begrotingshoofdstuk 63 Het Waddenfonds opgeheven.

Algemene beleidsdoelstelling

Financieel wordt bijgedragen aan projecten die gericht zijn op:

  • 1. het vergroten en versterken van de natuur- en landschapswaarden van het Waddengebied;

  • 2. het verminderen of wegnemen van externe bedreigingen van de natuurlijke rijkdom van de Waddenzee;

  • 3. een duurzame economische ontwikkeling in het waddengebied en een substantiële transitie naar een duurzame energiehuishouding in het waddengebied en de direct aangrenzende gebieden;

  • 4. het ontwikkelen van duurzame kennishuishouding ten aanzien van het waddengebied.

Doelbereiking en maatschappelijke effecten

De belangrijkste prestaties in 2011 zijn:

  • Besloten is om in 2011 geen nieuwe tender op te starten. Wel zijn de hiervoor gereserveerde middelen op de begroting van IenM (€ 33 mln) via het Provinciefonds aan de Waddenprovincies ter beschikking gesteld;

  • Op 14 september 2011 is in Harlingen het Bestuursakkoord Decentralisatie Waddenfonds door de minister van IenM en vertegenwoordigers van de provincies Friesland, Groningen en Noord-Holland ondertekend (Stct. 26 september 2011, nr. 17102) en is de intrekkingwet Wet op de Waddenfonds ter advisering aan de Raad van State aangeboden;

  • Inhoudelijke en financiële monitoring van de lopende projecten;

  • 6 projecten zijn afgewikkeld en 1 project is ingetrokken;

  • In samenwerking met de Dienst Landelijk Gebied (DLG) van het ministerie EL&I, die het Waddenfonds uitvoert, zijn de ultimo 2011 nog lopende projecten aan de provincie Friesland, die als penvoerder namens de Waddenprovincies optreedt, overgedragen.

Externe factoren

Omdat in 2011 geen tender is uitgeschreven en geen nieuwe projecten zijn gehonoreerd is verantwoording van de externe factoren niet aan de orde.

  • PKB Waddenzee; de planologische kernbeslissing (PKB) Waddenzee bevat de hoofdlijnen van het rijksbeleid voor de Waddenzee;

  • (Investerings)subsidies: om de doelen van het Waddenfonds te realiseren worden door middel van een subsidieregeling door het rijk investeringen in het Waddengebied gestimuleerd;

  • AMvB Ruimte; hierin zijn de concrete beleidsbeslissingen uit de PKB Waddenzee beleidsneutraal opgenomen.

Instrumenten

Budgettaire gevolgen van beleid
         

Realisatie

Vastgestelde begroting,

Verschil

 

Slotwetmutaties 2011

 

2007

2008

2009

2010

2011

2011

2011

 

2011

Verplichtingen

2 275

41 079

29 245

36 993

542

36 515

– 35 973

1

– 9 144

Uitgaven

1.46

4 453

14 267

6 256

15 395

80 478

– 65 083

 

– 66 492

Programma:

0

2 760

13 220

5 216

14 717

79 600

– 64 883

2

– 64 883

Vergroten/versterken van natuur- en landschapswaarden van het Wad

0

0

685

3 733

11 545

35 820

– 24 275

 

– 24 275

                   

Verminderen externe bedreigingen van de rijkdom van de Waddenzee

0

0

0

0

0

4 776

– 4 776

 

– 4 776

                   

Duurzame economische ontwikkeling en energiehuishouding

0

2 400

11 195

483

2 172

35 820

– 33 648

 

– 33 648

             

0

   

Ontwikkelen duurzame kennishuishouding waddengebied

0

360

1 340

1 000

1 000

3 184

– 2 184

 

– 2 184

Apparaat:

                 

– Beheers- en uitvoeringskosten

146

1 693

1 047

1 040

678

878

– 200

 

– 200

Ontvangsten

33 878

33 878

33 878

4 497

878

33 878

– 33 000

3

 

Toelichting

Het Waddenfonds werd gevoed vanuit begrotingshoofdstuk XII – ministerie van Infrastructuur en Milieu, artikel 52 Realisatie Nationaal Ruimtelijk Beleid. Gedurende de periode 2006–2011 werden vanuit dit artikel de benodigde middelen voor de programma’s en de beheers- en uitvoeringskosten naar het Waddenfonds overgedragen. In totaal is in de periode 2006–2011 € 107,0 miljoen gestort in het Waddenfonds en daar als ontvangsten verantwoord. Dit betekende dat van het totale beschikbare budget van het Waddenfonds (inclusief de efficiencykorting) nog € 602,6 miljoen minus € 107,0 = € 495,6 miljoen resteerde op het begrotingshoofdstuk XII. Dit budget is bij 2e suppletoire begroting 2011 en Miljoenennota 2012 overgeheveld naar het Provinciefonds.

Verplichtingen

  • 1. In 2011 is geen nieuwe tender uitgeschreven, waardoor er, anders dan ten tijde van de indiening van de Rijksbegroting was verondersteld, geen nieuwe subsidies zijn toegekend.

Uitgaven

  • 2. In opdracht van het ministerie van IenM voert de Dienst Landelijk Gebied (DLG) van het ministerie van EL&I het Waddenfonds uit. In 2011 heeft de DLG voor een totaalbedrag van € 14,7 miljoen aan betalingsverzoeken op projecten gehonoreerd. Het nog te betalen deel zal vanaf 2012 door de Waddenprovincies met de subsidieontvangers worden verrekend.

Ontvangsten

  • 3. In verband met de besluitvorming over de decentralisatie en het niet uitschrijven van een nieuwe tender is in 2011 vanuit het begrotingshoofdstuk Infrastructuur en Milieu (XII) artikel 52 «Realisatie Nationaal Ruimtelijk Beleid» alleen het geraamde budget voor de apparaatskosten van € 0,878 miljoen aan het Waddenfonds overgedragen.

Vermogen van het Waddenfonds (begrotingshoofdstuk 63)

De opbouw van het fondsvermogen per 31 december 2011 kan als volgt worden weergegeven:

Bedragen x € 1 000

Cumulatieve ontvangsten Waddenfonds (2006–2011)

107 009

àf: cumulatieve uitgaven Waddenfonds (2006–2011)

40 517

Saldo ontvangsten en uitgaven

66 492

   

Saldo ontvangsten en uitgaven

66 492

àf openstaande verplichtingen

68 946

Fondsvermogen per 31 december 2011

– 2 454

Het saldo ontvangsten en uitgaven ten bedrage van € 66,5 miljoen wordt conform het Bestuursakkoord Decentralisatie Waddenfonds in 2012 overgedragen aan het Provinciefonds. Het negatieve fondsvermogen levert voor de Waddenprovincies geen problemen op. Vanuit de IenM begroting zijn bij 2e suppletoire 2011 en bij Miljoenennota 2012 hiervoor al voldoende middelen naar het Provinciefonds overgeheveld.

Operationele doelstellingen

Met betrekking tot de operationele doestellingen van het Waddenfonds wordt per doelstelling aangegeven welke projecten in 2011 zijn afgerond.

Vergroten/versterken van natuur- en landschapswaarden van het Waddengebied

Operationele doelstelling

Doelbereiking

Het Nollenlandschap van Den Helder

De Stichting Landschap Noord-Holland heeft twee tentoonstellingsruimten, twee gastenverblijven en een beheerderswoning gerealiseerd. Tevens is het overgangsgebied van stedelijke omgeving naar open gebied ingericht. Er ontstaat een circa 32 hectare groot natuurgebied waarin cultuur in het noordelijke deel een voorname rol speelt en cultuurhistorie en ecologie in het zuidelijke deel.

Natuurontwikkeling Utopia

De Vereniging Natuurmonumenten heeft het gebied Utopia (28 hectare) gelegen langs de Waddendijk op Texel ingericht als natuurgebied. Brak water en de unieke ligging maken dat het gebied veel kansen biedt voor nieuwe hoogwaardige natuur. Het gebied is mede ingericht als hoogwatervluchtplaats en als broed- en foerageergebied voor Wadvogels.

De gouden driehoek Texel, herstel steunforten Redoute en Lunette

Het betreft herstel van twee bijforten op Texel, genaamd Redoute en Lunette. Deze forten liggen aan weerszijde van het reeds herstelde fort De Schans.

Verminderen externe bedreigingen van de rijkdom van de Waddenzee

Doelbereiking

Geen project afgerond.

Duurzame economische ontwikkeling en energiehuishouding

Doelbereiking

Vlieland bespaart energie

Door energiebesparende maatregelen heeft de gemeente Vlieland in een recreatiepark en in een haven duurzame energieopwekking, een besparing van water en energieverbruik, een reductie van CO2 uitstoot en een beperking van lichtuitstoot gerealiseerd. Hiertoe zijn een dienstwoning en toiletgebouwen vervangen, zijn de steigers verlicht d.m.v. LED-lampen, zijn zonneboilers geplaatst in 27 bestaande woningen en zijn energiebesparende maatregelen in een zwembad gerealiseerd.

5 MW getijdenenergiecentrale Texel fase 1

In dit project heeft de gemeente Texel plannen ontwikkeld voor de aanleg van een getijdenenergiecentrale. De planning en realisatie van de uiteindelijke getijdencentrale maakt geen onderdeel uit van dit project.

Waddenstrandje Texel

De gemeente Texel heeft ten noorden van de haven van Oudeschild een buitendijkse steenstort vervangen door een zandstandje (0,8 hectare) met een ecologisch karakter. Het standje is gratis toegankelijk voor vaarrecreanten en inwoners van Texel.

25 DONQI Urban Windmills Texel – fase 1

Dit project kan niet worden gerealiseerd en is ingetrokken. De bedoeling was een proef te doen met kleine windmolens in de bebouwde omgeving.

Nieuwland, jeugdherberg wordt gastenverblijf

Een particulier heeft de monumentale jeugdherberg Nieuwland gerenoveerd en tot gastenverblijf omgebouwd.

Ontwikkelen duurzame kennishuishouding waddengebied

Doelbereiking

Geen project afgerond.

Overzicht afgeronde onderzoeken

De Waddenprovincies dragen, zoals opgenomen in het Bestuursakkoord Decentralisatie Waddenfonds, zorg voor het ontwikkelen van een monitoring- en evaluatiesysteem ten behoeve van de middelen van het Waddenfonds.

Licence