A Algemene doelstelling

Het verbeteren van de informatiepositie van de burger in zijn relatie met de overheid, het bevorderen van maatschappelijk initiatief (actief burgerschap) en het bijdragen aan een adequate dienstverlening voor burgers door het zorgen voor:

• • veilige en betrouwbare digitale voorzieningen voor efficiënt gebruik van overheidsinformatie en -gegevens;

• • de bescherming van de rechten van burgers tegen ongewenste aspecten van digitalisering;

• • het waarborgen van toegankelijke en veilige dienstverlening.

B Rol en verantwoordelijkheid

Vanuit de verantwoordelijkheid voor goed openbaar bestuur maakt de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) werk van openbaarheid van bestuur en toegang tot overheidsinformatie. De Minister van BZK heeft een stimulerende rol bij het bevorderen van de participatieve en directe vormen van democratie als aanvulling op het representatieve stelsel en een agenderende rol op het terrein van de relatie tussen de informatiesamenleving en openbaar bestuur. De Minister van BZK pakt, samen met de Minister van Economische Zaken en Klimaat (EZK), de rol om voortdurend de beleidsagenda op het terrein van de informatiesamenleving en overheid te herijken aan de eisen van de tijd.

De Minister van BZK is verantwoordelijk voor een doelmatig, doeltreffend en democratisch openbaar bestuur en een goede organisatie daarvan, met het oog op een adequate dienstverlening. BZK is stelselverantwoordelijk voor de inrichting en governance van de generieke onderdelen van de digitale overheid en organiseert een aantal voorzieningen. Samen met de Minister van EZK zorgt de Minister van BZK er als coördinator voor dat er samenhang is tussen digitale dienstverlening voor burgers en bedrijven. Daarbij coördineert hij door overheidsbreed afspraken te maken over de generieke digitale infrastructuur. In het verlengde van de verantwoordelijkheid een adequate digitale dienstverlening te bevorderen, ligt de verantwoordelijkheid te zorgen voor maatregelen die burgers rechten geven en beschermen tegen ongewenste aspecten van digitalisering.

De Minister van BZK heeft een kaderstellende rol op het gebied van de e-overheid. Kaderstellen gebeurt in de vorm van wetgeving, standaarden, architectuurkaders en richtlijnen. Onder deze verantwoordelijkheid valt de inrichting, beschikbaarstelling, instandhouding, werking, beveiliging en betrouwbaarheid van generieke voorzieningen voor elektronisch berichtenverkeer en informatieverschaffing, alsmede van voorzieningen voor elektronische authenticatie en registratie van machtigingen in het burgerservicenummer (BSN)-domein.

De Minister van BZK is verantwoordelijk voor het beleid rondom het vaststellen van de identiteit alsmede de verstrekking van reisdocumenten op basis daarvan. Ook is de Minister van BZK verantwoordelijk voor de vastlegging van persoons- en adresgegevens volgens de Wet basisregistratie personen (BRP). In dat kader houdt de Minister van BZK toezicht op de uitvoering van de Paspoortwet, monitort de uitvoering van de wet BRP en ondersteunt de gemeenten die primair verantwoordelijk zijn voor de uitvoering van deze wetten. De Minister van BZK faciliteert hiermee het juiste gebruik van persoons- en adresgegevens door andere overheidsinstanties. Het tegengaan van fraude met persoons- en adresgegevens en reisdocumenten vormt hiervan een integraal onderdeel.

C Beleidsconclusies

Programma eID

Het programma eID (elektronische Identiteit) omvat de Wet digitale overheid, de ontwikkeling van het stelsel van eID, de ontwikkeling van inlogmiddelen met een hogere betrouwbaarheid (DigiD substantieel en DigiD hoog) en het verwerven van één of meerdere private authenticatiediensten. Het wetsvoorstel voor de Wet Digitale Overheid is op 19 juni aan de Tweede Kamer aangeboden (Kamerstukken II 2018, 34 972). Op 1 oktober werd de wijziging van de Paspoortwet bij de Tweede Kamer ingediend. Deze wetswijziging is vereist in verband met de invoering van elektronische identificatie op het hoogste betrouwbaarheidsniveau (DigiD Hoog) op de Nederlandse Identiteitskaart (NIK) (Kamerstukken II 2018, 35 047-(R2108).

Met ingang van juni 2018 worden rijbewijzen uitgegeven met een nieuwe chip die geschikt is om via de DigiD-app in te loggen op websites van overheidsdienstverleners met het hoogste betrouwbaarheidsniveau (DigiD-Hoog). In 2018 is een pilot gehouden met een beperkte groep deelnemers om in te loggen met DigiD met eRijbewijs. De pilot is succesvol verlopen. Na inwerkingtreding van Wet digitale overheid kan gestart worden met het beschikbaar stellen van deze oplossing aan burgers.

Open Data

Het Kabinet hecht aan een open en transparante overheid. Overheidsgegevens die zich daarvoor lenen worden daarom gepubliceerd als open data. In 2018 is naast het openstellen van meer data werk gemaakt van het verbeteren van de vindbaarheid en herbruikbaarheid van de data van de overheid door derden. Bijvoorbeeld de gegevens van het KNMI, het kadaster en het Centraal Bureau van Statistiek. Derden kunnen met deze data aan de slag gaan om hiermee bijvoorbeeld apps en informatiediensten te ontwikkelen. Daarbij lag de focus op data die de meeste maatschappelijke meerwaarde op kan leveren. Er is een nieuwe versie van het centrale dataportaal data.overheid.nl opgeleverd, die datasets overzichtelijker presenteert. Met de lancering van het nieuwe portaal is ook een hogere standaard voor metadata (DCAT-AP 1.1) de norm geworden; een belangrijke kwaliteitsslag. Om het aanbod nog beter af te stemmen op de behoefte van de hergebruikers van de data, is gestart met een onderzoek naar de groepen hergebruikers van open data en hun wensen. Dit onderzoek van de TU Delft wordt begin 2019 afgerond.

Verder is dit jaar de pilot open datastelsel afgerond en gestart met de doorontwikkeling van het open datastelsel. Hierin werken CBS, Kadaster, UBR/KOOP (beheerder data.overheid.nl) en VNG samen aan diensten en producten om hergebruik te stimuleren.

Informatieveiligheid overheid

Burgers moeten erop kunnen vertrouwen dat de overheid zorgvuldig omgaat met hun persoonsgegevens. Verder neemt het belang van informatieveiligheid aanzienlijk toe in de digitale communicatie van overheden met burgers en ondernemers. Voor het vergroten van de digitale veiligheid is het essentieel dat overheidsorganisaties moderne veiligheidsstandaarden in hun ICT hanteren. Overheden stellen hun informatieveiligheidsbeleid vast aan de hand van een basisnormenkader. Dit kader is toegespitst op iedere afzonderlijke overheidslaag (te weten het Rijk, provincies, waterschappen en gemeenten). Eind 2018 is de Baseline Informatiebeveiliging Overheid (BIO) vastgesteld als het basisnormenkader voor informatiebeveiliging bij de overheid. De BIO bundelt de afzonderlijke normenkaders en biedt een uniforme basis voor de verdere doorontwikkeling.

Eveneens is de Tweede Kamer geïnformeerd over de interbestuurlijke actie-agenda informatieveiligheid, dit is gedaan als onderdeel van de Agenda Digitale Overheid «NL DIGIbeter», geïnformeerd over de interbestuurlijke actie-agenda informatieveiligheid (Kamerstukken II 2018/19, 26 643, nr. 574). De plannen voor de komende periode zijn hierin uitgewerkt.

Duurzame financieringsafspraken GDI

Met ingang van 2018 worden de kosten voor beheer en exploitatie van de voorzieningen DigiD, MijnOverheid en Digipoort doorbelast. In 2018 zijn voor nagenoeg alle voorzieningen uit de Generieke Digitale Infrastructuur (GDI) duurzame financieringsmethoden ontwikkeld.

Met afnemers zijn afspraken gemaakt die het tempo van de laatste nog door te belasten voorzieningen mede-bepalen. Daarbij wordt rekening gehouden met het feit dat nieuwe voorzieningen in de eerste jaren van gebruik relatief duur zijn doordat het gebruik nog beperkt is. Doorbelasting zou remmend werken op de verdere groei. In de eerste jaren is medefinanciering uit de Investeringspost Digitale Overheid daarom een mogelijkheid. Hiermee wordt op verantwoorde wijze invulling gegeven aan een structurele en duurzame financiering van de vitale voorzieningen voor de digitale overheid. Een financiering die passend is bij de nieuwe governance van de digitale overheid waarover de kamer begin 2018 is geïnformeerd (Kamerstukken II 2017/18, 26 643, nr. 525).

Stoppen operatie BRP en Toekomstvastheid BRP

In 2017 werd operatie BRP gestopt, het programma dat nieuwe ICT-voorzieningen zou opleveren voor de modernisering van de Basisregistratie personen (BRP). In 2018 werden afrondende activiteiten uitgevoerd. Belangrijke doelen daarbij waren het bieden van openheid over het verloop van de operatie BRP en het formuleren van lessen voor de toekomst. De Commissie BRP onderzocht de gebeurtenissen rond operatie BRP. Het rapport van de commissie is op 18 mei 2018 aan de Kamer aangeboden (Kamerstukken II 2018/19, 27 859, nr. 124). In 2018 zijn meer dan duizend documenten van en over Operatie BRP openbaar gemaakt en daarnaast verschillende versies van de broncode van het systeem waar Operatie BRP aan bouwde (Kamerstukken II 2017/18, 27 859, nr. 122; Kamerstukken II 2017/18, 27 859, nr. 125 en Kamerstukken II 2017/18, 27 859, nr. 128).

Door het stopzetten van de operatie BRP moet langer gebruik worden gemaakt van de huidige centrale voorzieningen voor BRP dan verwacht. Daarom is een healthcheck uitgevoerd naar de toekomstvastheid ervan. Conclusie was dat de bedrijfszekerheid voor de komende vijf tot zeven jaren gegarandeerd kan worden (Kamerstukken II 2017/18, 27 859, nr. 121, Kamerstukken II 2017/18, 27 859, nr. 122, en Kamerstukken II 2017/18, 27 859, nr. 124). In 2018 is gestart met een toekomsttraject voor de BRP. Daarbij wordt gekeken naar het BRP-stelsel in zijn geheel en zijn plek in het identiteitsstelsel. Een veilig en betrouwbaar identiteitsstelsel waarbij efficiënt gebruik wordt gemaakt van (persoons)gegevens is essentieel en vormt ook de basis voor een betrouwbaar reisdocumentenstelsel.

De Tweede Kamer is in juli 2018 geïnformeerd over de aanpak om samen met gemeenten en gebruikers (Kamerstukken II 2017/18, 27 859, nr. 125) te komen tot een visie voor de langere termijn.

Weerbaar bestuur

Waar de inzet op burgerschap in eerste aanleg vooral werd gericht op participatie, is duidelijk geworden dat er ook een grens is aan beïnvloeding van het democratisch proces door burgers. Waar participatie overgaat in ondemocratische beïnvloeding (b.v. intimidatie en bedreiging, belangenverstrengeling en ondermijning) zal het openbaar bestuur weerbaar moeten zijn om de kwaliteit en integriteit van het openbaar bestuur te waarborgen. In 2018 heeft het Ministerie van BZK daarom intensiever ingezet op weerbaar bestuur, onder andere door de ontwikkeling van een veiligheidspakket voor (bedreigde) burgemeesters, leergangen weerbaar bestuur, basisscan integriteit en instrumentarium ter versterking van de bestuurlijke weerbaarheid en het tegengaan van ongewenste (buitenlandse) inmenging.

Regie op gegevens

In 2018 is het meerjarenprogramma «Burgers en bedrijven in regie op hun gegevens» gestart. Dit programma is vooral gericht op het delen van persoonlijke gegevens. De aanpak omvat zowel stimuleren, kennisuitwisseling en bewustwording als het ontwikkelen van een set van basisafspraken over onder andere privacy en veiligheid.

Standard Business Reporting

De ICT-voorzieningen om aan de Europese verordening eIDAS te kunnen voldoen zijn sinds mei 2018 gereed. Met Standard Business Reporting (SBR) wordt rapporteren beter, sneller en eenvoudiger voor zowel de ondernemer als de overheid. Vanaf 2018 deponeren middelgrote ondernemingen hun jaarstukken via SBR bij de Kamer van Koophandel en kunnen woningcorporaties via SBR hun prognosecijfers aan onder andere Aedes en het Ministerie van BZK aanleveren.

D Tabel Budgettaire gevolgen van beleid

E Toelichting op de financiële instrumenten

6.2 Informatiebeleid en ontwikkeling e-overheidsvoorzieningen

Subsidies

(Door)ontwikkeling e-overheidsvoorzieningen

Bij de 1^e en 2^e suppletoire begroting heeft beide keren een reallocatie plaatsgevonden van € 0,2 mln. om inzet op het juiste instrument te kunnen verantwoorden.

In aansluiting op de doelen in de agenda NL DIGIbeter hebben verschillende organisaties een subsidie ontvangen. Er is een subsidie verstrekt aan De Vereniging van Overheidsmanagement om via een online open cursus het gedachtegoed van NL DIGIbeter zoveel mogelijk te verspreiden en een subsidie voor de organisatie van de Big Improvement Day. De stichting ECP-Platform voor Informatiesamenleving ontving een subsidie voor een verkenning naar een publiek-private aanpak van digitale inclusie. TNO ontving subsidies voor experimenten met data gedreven beleidsontwikkeling en de stimulering van inclusieve design voor overheidswebsites. De proeftuin digitale identiteit heeft gestalte gekregen door deelname aan de Dutch Blockchain Hackathon. Deze subsidies stimuleren het zoeken naar innovatieve oplossingen voor maatschappelijke opgaven.

Ook is een subsidie verstrekt aan de Stichting Missing Chapter voor de ondersteuning van de Raad van Kinderen en aan de VNG voor het Kenniscentrum Dienstverlening.

Communicatie, kennisdeling en onderzoek

In 2018 is in het kader van burgerschap een subsidie verstrekt aan het adolescentenpanel (€ 0,5 mln.) voor een onderzoek naar de ontwikkeling van democratische waarden en burgerschapsvaardigheden onder jongeren door de Universiteit van Amsterdam. Dit levert een bijdrage aan het beleid op het terrein van burgerschapsvorming en de activiteiten van bijvoorbeeld ProDemos op dat terrein. Verder zijn er 2 subsidies verstrekt aan de Universiteit van Twente en Tilburg (€ 0,2 mln.) voor een basismonitor politieke partijen en een wetenschappelijk onderzoek naar lokale partijen Open State Foundation, die werkt aan digitale transparantie door publieke informatie als open data beschikbaar te krijgen en deze toegankelijk te maken voor her-gebruikers, ontving een subsidie van € 0,1 mln. voor Open Stateninformatie app-challenge, voor Open Wob (Wet openbaarheid van bestuur), ter versterking van de regionale democratie en bevordering van transparantie.

Binnen het kader van versterking van het democratisch besef zijn hiervoor middelen herschikt tussen instrumenten vanuit artikel 1.2 Centrale stemopneming en Raadgevend referendum.

eIDAS-verordening

Conform de toezegging aan de Tweede Kamer (Kamerstukken II 2016/17, 34 413, nr. 9) heeft het InterProvinciaal Overleg een bijdrage ontvangen ter tegemoetkoming voor de implementatie van eIDAS-verordening.

Tevens conform de toezegging aan de Tweede Kamer (Kamerstukken II 2016/17, 34 413, nr. 9) heeft de Unie van Waterschappen een bijdrage ontvangen ter tegemoetkoming voor de implementatie van eIDAS-verordening.

Opdrachten

(Door)ontwikkeling e-overheidsvoorzieningen

In 2018 heeft bij de 1^e en 2^e suppletoire begroting een aantal reallocaties plaatsgevonden. Bij 1^e suppletoire begroting gaat het om een technische mutatie (€ 10 mln.) om de middelen op het juiste instrument te zetten. Het betreft voornamelijk de middelen voor Logius ten behoeve van de ontwikkeling eID. Bij 2^e suppletoire begroting gaat het om de bijdrage van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) aan de stelselkosten eID (€ 2 mln.), de reallocatie van budget om opdrachten te kunnen geven aan Logius (EIDAS) en ICTU (€ 2,5 mln.) en de reallocatie van € 4,2 mln. naar artikel 6.4 «Burgerschap», in aanloop naar de wijziging van de begrotingsstructuur. Verder betreft het een herschikking van middelen voor een bijdrage ten behoeve van het beheren van de identiteitsinfrastructuur in Caribisch Nederland (€ 0,6 mln.) en een onderzoeksbudget voor kennisontwikkeling en onderzoek met een strategisch karakter (€ 0,4 mln.). Dit verklaart de onderbesteding.

In het kader van de modernisering van digitaal identificeren is een opdracht verstrekt voor de versterking van DigiD en de herijking van de business case ten behoeve van inloggen in het BSN domein. De Kamer is hierover in maart 2018 geïnformeerd. (Kamerstukken II 2017/18, 26 643, nr. 528).

Ook is een opdracht verstrekt voor de strategische doorontwikkeling van Mijn Overheid voor Ondernemers waarmee bedrijven met de overheid kunnen communiceren. De uitkomsten daarvan worden meegenomen in de vernieuwing van Mijn Overheid.

Het Leer- en Expertisepunt Open Overheid (LEOO) kreeg voor € 0,6 mln. opdracht om uitvoering te geven aan het 2e Actieplan Open Overheid (2016–2018) en het 3e Actieplan Open Overheid (2018–2020). In het 3e Actieplan wordt in het bijzonder ingezet op acties ter versterking van de lokale democratie, onder meer door het aanjagen van openheid en open besluitvorming bij gemeenten en het organiseren van kennisbijeenkomsten.

Nederland is in het kader van Open Overheid sinds 2012 lid van het Open Government Partnership (OGP). Het Ministerie van BZK betaalt aan OGP een jaarlijkse contributie (€ 0,09 mln.).

Aan het Centraal Bureau voor Statistiek (€ 0,15 mln.) is opdracht verstrekt voor de ontwikkeling van dashboard waarmee de resultaten van Citydeal Zicht op ondermijning worden ontsloten. Verder is opdracht verstrekt aan de Universiteit van Twente om een kiezersonderzoek uit te voeren om meer inzicht in het referendumproces te krijgen.

Single Digital Gateway

Daarnaast is een bijdrage verstrekt voor een nadere impactanalyse naar de gevolgen van de Europese verordening Single Digital Gateway voor de gemeenten, door de VNG. Dit in aansluiting op de impactanalyse die door ICTU is uitgevoerd.

Aanpak fraudebestrijding

Er is een opdracht verstrekt aan ICTU om het project Landelijke Aanpak Adreskwaliteit (LAA) uit te voeren. Om de aanpak te borgen worden de activiteiten van LAA overgebracht van het tijdelijke programma naar de Rijksdienst voor Identiteitsgegevens. (Kamerstukken II 2017/18, 27 859, nr. 127). In 2018 is gestart met de inbeheername bij RvIG. Een deel van de kosten is daarom gemaakt bij RvIG.

Digitale dienstverlening

In 2018 heeft bij de 1^e suppletoire begroting een reallocatie plaatsgevonden (€ 0,5 mln.) naar ICTU om de inzet op het juiste instrument te kunnen verantwoorden. Bij 2^e suppletoire begroting is de LPO tranche toebedeeld en is een bijdrage aan de Belastingdienst voor de ontwikkeling van een app naar het juiste instrument geboekt. Per saldo een budgetstijging van € 0,3 mln.

Dit betreft opdrachten om de toegankelijkheid en de kwaliteit van de digitale dienstverlening aan de burger te verbeteren. Hieronder vallen opdrachten ten behoeve van de ontwikkeling van de agenda NL DIGIbeter zijnde de website Digitaleoverheid.nl, het platform Gebruiker Centraal en de Monitor GDI. De monitor geeft inzicht in het gebruik van en de aansluiting op de infrastructuur in 2017 en laat de ontwikkeling ten opzichte van de voorgaande jaren zien (Kamerstukken II 2017/18, 26 643, nr. 552). Ook uitgaven voor communicatie rondom de digitale dienstverlening, zoals fotografie, video’s en drukwerk, zijn via dit instrument verantwoord. Hiermee wordt aandacht gegenereerd bij een breder publiek voor de effecten van digitalisering voor de overheidsbrede dienstverlening.

Informatiebeleid

Dit betreft onder meer uitgaven voor het samenwerkingsverband ENSIA (Eenduidige Normatiek Single Information Audit), het project Gegevenslandschap Overheid, onderzoek informatiebeveiliging en informatieveiligheid in het openbaar bestuur en het ontwikkelen van een beleidslab digitale identiteit. In het samenwerkingsverband ENSIA zijn de normenkaders in het auditproces geïntegreerd om daarmee de administratieve lasten voor gemeenten te verlichten. In 2018 is voor het eerst de verantwoordingscyclus doorlopen. Het programma gegevenslandschap heeft een monitor en een werkwijze ontwikkeld om kwaliteit van gegevens te verbeteren, een architectuur ontwikkeld voor een nieuw toekomstgericht gegevenslandschap en heeft een vertaalslag gemaakt van de AVG naar beheer van registraties. Deze vertaalslag is overheidsbreed beschikbaar gesteld. De uitkomsten van het programma zijn als input gebruikt voor onder meer de dossiers Open Data en Regie op gegevens.

ICTU

Geonovum

Geonovum heeft een bijdrage ontvangen voor hun deelname aan de verkenning van de API-strategie. Dit betreft de opzet van een brede overheidsstrategie voor het werken met API-technologie in de overheidsdienstverlening. Een API (Application Programming Interface) is een digitale oplossing die externe diensten of ontwikkelaars gecontroleerd toegang kan geven tot interne diensten of informatiebronnen. Deze verkenning maakt onderdeel uit van het innovatiedoel voor NL DIGIbeter en loopt door in 2019.

Bijdragen aan agentschappen

Aanpak fraudebestrijding (Agentschap RvIG)

Logius

In 2018 heeft bij 1^e suppletoire begroting een aantal reallocaties plaats gevonden. Het gaat om een overboeking van de Aanvullende Post voor de GDI (€ 8,2 mln.) voor de investeringsambities 2018 en een tweetal technisch mutaties van € 10 mln. en € 0,7 mln. om de middelen voor eID en de voormalige middelen van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) die per nota van wijziging naar de begroting van BZK zijn overgekomen op het juiste instrument te zetten. Bij 2^e suppletoire begroting is de bijdrage van de investeringspost aan het programma Machtigen en Federatief stelsel (€ 2,2 mln.) op het juiste instrument gezet. Datzelfde geldt voor middelen (€ 1 mln.) die bestemd zijn voor opdracht voor eIDAS.

Tot slot was € 0,9 mln. van het budget dat was overgeboekt van de Aanvullende Post, bestemd voor de ontwikkeling van eProcurement poort. Hiermee kunnen ondernemers e-facturen conform de nieuwe EU-norm ontvangen en verwerken. Dit project is in 2018 later gestart dan voorzien en zal in 2019 worden afgerond.

Rijksdienst voor Identiteitsgegevens (RvIG)

Het agentschap RvIG heeft in het kader van de eIDAS verordening een BRP koppelpunt ontwikkeld en in 2018 een bijdrage ontvangen voor zowel de ontwikkeling als de beheer en exploitatie van deze voorziening. Het BRP koppelpunt koppelt de gegevens van elektronische inlogmiddelen van andere Lidstaten met de gegevens in de Basisregistratie Personen. Bij de 1^e suppletoire begroting zijn hiervoor middelen overgeboekt.

Uitvoeringsorganisatie Bedrijfsvoering Rijk (UBR)

Aan het agentschap UBR is een bijdrage verstrekt uit de Investeringspost voor de doorontwikkeling en innovatie van de digitale overheid. De bijdrage was bestemd voor de ontwikkeling van een Platform Openbare Overheidsinformatie. Deze ontwikkeling loopt in 2019 door. Het doel is om het ontsluiten van documenten op websites zoals op Rijksoverheid.nl en overheid.nl sterk te vereenvoudigen. Daarnaast is een bijdrage verstrekt voor de invoering van de nieuwe Bekendmakingswet. Deze opdracht zou oorspronkelijk deels bij Logius en deels bij UBR worden belegd maar uiteindelijk is ervoor gekozen om de opdracht geheel door UBR uit te laten voeren. Hierdoor vallen de kosten hoger uit en is bij Logius sprake van een onderbesteding.

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO)

Bij de 1^e suppletoire begroting zijn middelen overgeboekt voor de inzet eIDAS. De RVO heeft een bijdrage ontvangen voor de realisatie en beheer en exploitatie van een koppelpunt om de Europese verordening eIDAS mogelijk te maken. Het koppelpunt is 2018 gerealiseerd. Verder is een bijdrage verstrekt in het kader van e-facturatie en heeft PIANOo, het Expertisecentrum Aanbesteden van de RVO een bijdrage ontvangen voor de ondersteuning van inkopers bij vraagstukken op het gebied van inkoop van open source software.

Bijdrage aan agentschappen algemeen

De Dienst Publiek en Communicatie heeft een bijdrage ontvangen voor de doorontwikkeling van Life Events en het programma Mens Centraal. Op Rijksoverheid.nl worden checklists aangeboden met een overzicht van wat door een burger moet worden geregeld bij belangrijke levensgebeurtenissen. De bijdrage is bedoeld ter verbetering van deze dienstverlening.

Bijdragen aan ZBO’s / RWT’s

Kamer van Koophandel (KvK)

Bij 1^e suppletoire begroting heeft een reallocatie plaatsgevonden van middelen die bij Nota van wijzigingen van EZK waren overgekomen, om deze op het juiste instrument te verantwoorden (€ 2,7 mln.).

De Kamer van Koophandel heeft een bijdrage ontvangen voor de ontwikkeling van MijnOverheid voor Ondernemers. Dit is een online omgeving waarmee ondernemers gemakkelijker hun gegevens kunnen uitwisselen met de overheid. Deze ontwikkeling is in volle gang.

Rijksdienst voor Wegverkeer (RDW)

De RDW heeft een bijdrage ontvangen voor de meerkosten voor het realiseren van rijbewijzen met een eID-applicatie. Deze worden sinds juni 2018 uitgegeven. Bij 2^e suppletoire begroting heeft hiervoor een reallocatie van € 1,6 mln. plaatsgevonden om de inzet op het juiste instrument te kunnen verantwoorden.

Centraal Bureau voor Statistiek (CBS)

Het CBS heeft een bijdrage ontvangen voor de doorontwikkeling van een Open Datastelsel, waarmee open data van de overheid eenvoudiger vindbaar moeten worden voor (her)gebruik. De werkzaamheden worden begin 2019 afgerond. Daarnaast is een bijdrage verstrekt voor een experiment met digivaardigheid en een bijdrage voor onderzoek naar Algoritmen. De resultaten van het onderzoek zijn in december met de kamer gedeeld (Kamerstukken II 2017/18, 26 643, nr. 588).

Kadaster

Het kadaster heeft een bijdrage ontvangen voor het realiseren van een koppeling tussen Digimelding en het terugmeldsysteem van het Kadaster. De realisatie hiervoor loopt door in 2019.

Bijdragen aan ZBO/RWT’s algemeen

Het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen heeft een bijdrage ontvangen in het kader van de ontwikkeling van de Baseline Informatievoorziening Overheid die eind 2018 is opgeleverd.

Bijdragen aan medeoverheden

Gemeenten

Nederlanders, woonachtig in het buitenland, die beschikken over een geldig Nederlands reisdocument en een Burgerservicenummer (BSN), kunnen op een aantal logische plekken in Nederland (grensgemeenten en Schiphol) een DigiD aanvragen. Hiertoe heeft BZK met een aantal gemeenten hiertoe een convenant afgesloten. Op basis hiervan worden per geactiveerde DigiD een vergoeding betaalt. De desbetreffende gemeente stuurt hiervoor eenmaal per kwartaal een factuur op basis waarna de vergoeding wordt betaald. Tot slot is in 2018 gestart met de Proeftuin Behoorlijk Datagebruik (in de openbare ruimte). In Eindhoven en Groningen hebben eind 2018 de eerste dialoogtafels plaatsgevonden. Na afloop van de dialoogtafels begin 2019 zal een aantal essays worden geschreven waarin specifieke dilemma’s verder worden uitgediept. Hiervoor werken de desbetreffende gemeenten samen met het Ministerie van BZK. In het kader van deze samenwerking heeft de desbetreffende gemeente om een bijdrage in de kosten gevraagd. Hiervoor is een bijdragebeschikking opgesteld en de bijdrage is overgemaakt naar de bankrekening van desbetreffende gemeente.

Bijdragen aan andere begrotingshoofdstukken

Ministerie van Buitenlandse Zaken

Het Ministerie van Buitenlandse Zaken heeft een bijdrage ontvangen voor de uitgifte van DigiD’s in het buitenland. Verder is een bijdrage verstrekt in het kader van de ontwikkeling van een app voor de ondersteuning bij commissievergaderingen en een bijdrage in verband met de invoering van de Europese eIDAS verordening.

6.3 Betrouwbare levering van e-overheidsvoorzieningen

Opdrachten

Beheer e-overheidsvoorzieningen

Bij 1^e suppletoire begroting heeft een herschikking plaats gevonden om middelen die van het Ministerie van EZK zijn overgekomen op het juiste instrument te zetten (3,8 mln.).

De inzet betrof de opdracht aan ICTU voor het beheer van de Nederlandse Overheid Referentie Architectuur (NORA). NORA maakt deel uit van de GDI en bevat de vigerende, breed geldende afspraken van de digitale overheid.

Officiële publicaties en wettenbank

Dit betrof de opdrachten aan Sdu voor elektronische publicaties zoals de Staatscourant en de Wettenbank op overheid.nl.

ICTU

ICTU heeft een bijdrage ontvangen voor de begeleiding van de stuurgroep Implementatiestrategie van de eDelivery. De voorziening eDelivery richt zich op een optimale en veilige, grensoverschrijdende digitale dienstverlening tussen Nederland en andere EU-lidstaten, zonder dat een burger of bedrijf daarvoor fysiek informatie moet ophalen of brengen. Dit project loopt door tot 2020.

Bijdragen aan agentschappen

Logius

In 2018 heeft hier bij de 1^e suppletoire begroting een overboeking plaatsgevonden van de Aanvullende Post voor de GDI voor investeringsambities 2018 (€ 3,9 mln.) en voor compensatie doorbelasting GDI voorzieningen (€ 2,7 mln.). Daarnaast heeft een reallocatie plaatsgevonden voor de bijdrage aan UBR voor de Staatscourant en de Wettenbank. Bij 2^e suppletoire begroting is € 1,8 mln. overgeboekt van de Aanvullende Post GDI voor de Berichtenbox voor bedrijven.

Logius heeft een bijdrage ontvangen voor het beheer en de exploitatie van e-overheidsvoorzieningen die onderdeel uitmaken van de GDI. Dit betreft onder andere DigiD en DigiD Machtigen, MijnOverheid en de Stelselvoorzieningen Digikoppeling, Digimelding, Digilevering en Stelselcatalogus.

Rijksdienst voor Identiteitsgegevens (RvIG)

Agentschap RvIG heeft een bijdrage ontvangen voor de beheervoorziening Burgerservicenummer.

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO)

De RvO heeft een bijdrage ontvangen voor beheer en de exploitatie van e-overheidsvoorzieningen, die onderdeel uitmaken van de GDI, specifiek gericht op bedrijven. Dit betreft onder andere het Ondernemersplein, het Ondernemersforum Higherlevel, de Berichtenbox voor Bedrijven en regelhulpen. Een nadere toelichting op het Ondernemersplein, wordt gegeven bij de Kamer van Koophandel onder het instrument «Bijdrage aan ZBOs en RWT’s».

Agentschap Telecom (AT)

Bij 1e suppletoire begroting is de bijdrage voor AT verhoogd ivm toegenomen kosten voor het toetsen van wijzigingen in het Afsprakenstelsel Elektronische toegangsdiensten (ETD-stelsel). Het AT heeft een bijdrage ontvangen voor toezicht op het ETD-stelsel dat onderdeel is van de GDI. Dit is van belang voor het vertrouwen in het netwerk voor Elektronische Toegangsdiensten. Daarnaast is een extra bijdrage verstrekt voor een kwaliteitsimpuls voor de systemen en informatieveiligheid in de werkomgeving

Uitvoeringsorganisatie Bedrijfsvoering Rijk (UBR)

Het Kennis- en exploitatiecentrum Officiële Overheidspublicaties (KOOP), onderdeel van Uitvoeringsorganisatie Bedrijfsvoering Rijk (UBR) heeft een bijdrage ontvangen voor het beheer van de Wettenbank, het open data portal en overheid.nl. Via deze portalen worden diverse elektronische publicaties en overheidsinformatie openbaar gemaakt. In verband met de toegenomen kosten voor het beheer en productie van de Staatscourant en de Wettenbank, is bij 1^e suppletoire begroting het budget opgehoogd.

Bijdragen aan ZBO’s / RWT’s

Kamer van Koophandel (KvK)

De KvK heeft een bijdrage ontvangen voor beheer en exploitatie van het Ondernemersplein. Het Ondernemersplein is een samenwerkingsverband van verschillende overheden, zoals de KvK, de RvO, de Belastingdienst, de VNG, het CBS en diverse andere overheden. Gezamenlijk ontsluiten zij informatie vanuit het perspectief van de ondernemer. Het Ondernemersplein wordt beheerd door de KvK.

Centraal Bureau voor Statistiek (CBS)

Het CBS heeft een bijdrage ontvangen voor het beheer en de exploitatie van Standard Business Reporting waarmee rechtstreekse communicatie tussen systemen tussen aanleverende partijen enerzijds en Belastingdienst KvK, DUO en CBS mogelijk wordt. Vanaf 2018 deponeren middelgrote ondernemingen hun jaarstukken via SBR bij de Kamer van Koophandel en kunnen woningcorporaties via SBR hun prognosecijfers aan onder andere Aedes en het Ministerie van BZK aanleveren.

6.4 Burgerschap

Subsidies

Nationaal Comité 4/5 mei

Het Nationaal Comité 4 en 5 mei ontvangt jaarlijks een subsidie van € 106.000 voor het creëren van (meer) kennis en bewustzijn over democratie, grondrechten en actief burgerschap en de samenhang met het thema vrijheid bij burgers. Dit wordt jaarlijks op de 14 Bevrijdingsfestivals gerealiseerd via een deel van het inhoudelijke programma. De Bevrijdingsfestivals weten een groot en jong publiek in aanraking te laten komen met deze waarden en thema’s. Het Comité heeft zich met 2 incidentele subsidies meer specfiek gericht op leerlingen van het MBO en op het kiesrecht en verkiezingen.

ProDemos

ProDemos ontvangt jaarlijks een subsidie voor het overdragen van kennis over de democratische rechtsstaat, de werking van de instituties daarvan, de Grondwet en het constitutioneel bestel, het vergroten van vaardigheden om deel te nemen aan democratische processen en het bevorderen van actief democratisch burgerschap. Concreet doet ProDemos dit onder andere door middel van rondleidingen in het Haagsche politieke centrum, educatieve programma’s, bijeenkomsten, lezingen, debatten en trainingen. Deze activiteiten vinden niet alleen plaats in Den Haag, maar ook elders in het land. Jongeren zijn een belangrijke doelgroep van ProDemos.

Democratie

Ter versterking van de weerbaarheid van het bestuur zijn diverse incidentele subsidies verstrekt aan Nederlands Genootschap van Burgemeesters, Wethoudersvereniging, Stichting Dr. Hilda Verweij-Jonker en Universiteit van Amsterdam. Hiervoor zijn middelen gerealloceerd bij Augustusbrief tussen instrumenten van Democratie en bij Najaarsnota uit art. 7.2

Programma Burgerschap

In het kader van burgerschap van jongeren zijn incidentele subsidies verleend aan ProDemos ter bevordering van scholierenbezoek aan het parlement (€ 0,2 mln.) de Nationale Jeugdraad en aan Stichting Nederlands debat ter bevordering van debatvaardigheden van jongeren.

Vanuit het samenwerkingsprogramma Democratie in Actie zijn subsidies verstrekt aan de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG), de beroepsverenigingen (van raadsleden, griffiers, burgemeesters, wethouders en gemeentesecretarissen) en andere partners om instrumenten te ontwikkelen en goede voorbeelden onder gemeenten te verspreiden ten behoeve van de versterking en vernieuwing van de lokale democratie en het lokaal bestuur. Hiervoor zijn middelen herschikt vanuit het instrument opdrachten van Programma Burgerschap

Opdrachten

Democratie

Ter versterking van het weerbaar bestuur hebben bij de Najaarsnota 23 gemeenten via het Gemeentefonds en Bonaire via het BES-fonds en een financiële impuls van elk € 120.000 ontvangen. Het betreft innoverende, domeinoverstijgende initiatieven die bijdragen aan één of meer van de drie sporen uit «Weerbaar bestuur», namelijk: (1) het versterken van de integriteit en veiligheid van politieke ambtsdragers, (2) het versterken van de preventieve bestuurlijke aanpak en maatschappelijke weerbaarheid en (3) het tegengaan van ondemocratische beïnvloeding. Hiervoor zijn extra middelen ter beschikking gesteld.

Vanuit het samenwerkingsprogramma Democratie in Actie zijn verschillende opdrachten uitgevoerd voor methode- en instrumentontwikkeling en het delen van best practices met gemeenten ten behoeve van de versterking en vernieuwing van de lokale democratie. Zo is de Quick Scan Lokale Democratie ontwikkeld, waarmee gemeenten in kaart kunnen brengen hoe het staat met de lokale democratie in hun gemeente. De Quick Scan levert onder andere verbetertips op.

De veiligheid en integriteit van politieke ambtsdragers is onder andere bevorderd door een operationeel Netwerk Weerbaar Bestuur, zelfscan persoonlijke veiligheid, woningscan, trainingen, ondermijningsapp, medewerking aan de citydeal zicht op ondermijning en de ontwikkeling van een basisscan integriteit kandidaat-bestuurders. Om deze versterking van het weerbaar bestuur te kunnen uitvoeren zijn bij de 2e suppletoire begroting middelen gerealloceerd uit art. 6.4, 7.1 en 7.2.

Voor het tegengaan van antidemocratische tendensen is in 2018 samen met SZW, JenV, NCTV en de AIVD een afwegingskader problematisch gedrag ontwikkeld.11

Om de responsiviteit van de overheid te vergroten is in 2018 geïnvesteerd in de ontwikkeling van het handelingrepertoire van ambtenaren en bestuurders. Het gaat daarbij o.a. om handvatten voor het betrekken van burgers, het vormgeven van zeggenschap, het bieden van inspraak, het op een responsievere manier vormgeven van besluitvormingsprocessen en het voorkomen of oplossen van conflicten. In aansluiting op de doelstelling uit het Regeerakkoord om de regeldruk onder burgers merkbaar te verminderen is een programma in 2018 opgestart, met o.a. bijeenkomsten met maatschappelijke organisaties, een campagne om de begrijpelijkheid van de overheid te vergroten, en een aantal experimenten, onderzoeken en pilots om de toegankelijkheid van de overheid te verbeteren en de regeldruk onder jongeren te verminderen. Hiervoor is bij de 2^e suppletoire begroting € 0,8 mln. herschikt uit Programma Burgerschap binnen het instrument opdrachten.

Programma Burgerschap

11 Provincies hebben via een decentralisatie-uitkering Provinciefonds een financiële impuls van in totaal € 1,1 mln. ontvangen (€ 100.000 per provincie), voor de uitvoering van de Actie-agenda vakantieparken.

Aan verschillende partijen zijn bijdragen verstrekt voor het uitvoeren van advies- en onderzoekopdrachten en het organiseren van bijeenkomsten ter versterking van de lokale democratie.

6.5 Reisdocumenten en basisadministratie personen

Opdrachten

Beleid Basisregistratie personen (BRP) en reisdocumenten

Bij 2^e suppletoire begroting is € 6,9 mln. naar RvIG overgeheveld voor onder andere de uitvoering van de noodzakelijjke maatregelen die voortvloeien uit de Health Check BRP (Kamerstukken II 2017/18, 27 859, nr. 122).

Bijdragen aan agentschappen

Rijksdienst voor Identiteitsgegevens (RvIG)

De bijdrage aan RvIG is bij 1^e suppletoire begroting verhoogd in (€ 4,8 mln.) verband met een stijging van de kosten voor het regulier beheer en de exploitatie van de Basisregistratie Personen (BRP). Hier staan meer ontvangsten tegenover. Bij 2^e suppletoire begroting is het budget verhoogd in verband met een afrekening voor het meerverbruik van de BRP in 2017 en hogere kosten in 2018 (€ 6,5 mln.). Daarnaast is het budget verhoogd voor de uitvoering van noodzakelijke maatregelen die voortvloeien uit de healthcheck BRP (€ 5,2 mln.).

RvIG heeft bijdragen ontvangen voor het beheer van de Basisregistratie Personen (de bevolkingsadministratie en registratie van niet-ingezetenen (RNI)), het meerverbruik van de BRP over 2017 en voor maatregelen die voortvloeien uit de health check BRP. Ook heeft de RvIG een bijdrage ontvangen voor het beheer van het stelsel van de Persoonsinformatievoorziening Nederlandse Antillen en Aruba (PIVA-V) en de Sédula (officiële BES identiteitskaart). Verder verstrekt het agentschap RvIG namens het Ministerie van BZK een vergoeding aan de RNI-loketgemeenten voor inschrijving van niet-ingezetenen.

De overschrijding wordt veroorzaakt doordat het RvIG namens het Ministerie van BZK een vergoeding heeft betaald aan gemeenten voor de aanpassingen die zij moesten doen aan decentrale voorzieningen voor de BRP in het kader van het mogelijk maken van de registratie van levenloos geboren kinderen in de BRP. Ook heeft de RvIG een bijdrage ontvangen in verband met een aantal onderzoeken gericht op digitale identiteit en de inzet van innovatieve technieken. De beleidsinzet is technologische ontwikkelingen te gebruiken om de dienstverlening aan de burger verder te optimaliseren en de mogelijkheden voor fraude te minimaliseren.

Bijdragen aan medeoverheden

Gemeente Den Haag heeft een bijdrage ontvangen ten behoeve van de digitalisering van de gegevens uit het vestigingsregister. Den Haag is landelijke beheerder van dit register. Daarnaast heeft Saba een ondersteuningsbijdrage ontvangen voor het burgerzakenloket.

Ontvangsten

Dit betreft voornamelijk ontvangsten naar aanleiding van het afrekenen van uitbetaalde voorschotten aan ICTU, Logius, RvIG, UBR en de VNG en de extra ontvangsten in verband met de afrekening 2017 van het beheer van de BRP.