In deze bijlage worden achtereenvolgens DTO en Paresto weergegeven.

DTO maakt als agentschap deel uit van de Defensie Materieel Organisatie (DMO) onder de noemer Operations (OPS). In 2016 is besloten om het Joint Informatievoorzieningscommando (JIVC) en Operations (OPS) samen te voegen tot één slagvaardig IT-bedrijf. Deze keuze leidt tot een vereenvoudiging in de besturing en bedrijfsvoering, omdat het gefuseerde IT-bedrijf overgaat op de defensiebrede basisadministratie en daarmee aansluit op de defensiebreed gestandaardiseerde bedrijfsprocessen.

Het nieuwe IT-bedrijf is per 1 januari 2019 volledig overgegaan op het kasverplichtingen-stelsel. Volgens artikel 8. «Opheffing van een agentschap» van de Regeling Agentschappen moeten binnen een termijn van zes maanden na de laatste balansdatum (in casu 31 december 2018) alle schulden, bezittingen en aangegane verplichtingen van het agentschap met de rechthebbenden worden verrekend voordat een agentschap kan worden opgeheven. De opheffing van het agentschap zal uiterlijk op 30 juni 2019 plaatsvinden. Alle financiële effecten van de opheffing worden in de staat van baten en lasten van het agentschap over 2018 verwerkt, waardoor in de eerste helft van 2019 alleen nog balansmutaties met de bijbehorende kasstroom voor de verrekening (bijvoorbeeld betalen crediteuren) zullen plaatsvinden. De budgettaire aanpassingen als gevolg van de opheffing zijn in de begroting 2019 verwerkt.

Toelichting op de staat van baten en lasten

De omzet van DTO bestaat voor het merendeel uit ontvangsten voor geleverde producten en diensten die zijn opgenomen in de Service Catalogus. De nadere toelichting is opgenomen bij de tabel doelmatigheidsindicatoren.

Omzet moederdepartement

De omzet van het moederdepartement is € 10,4 miljoen lager dan begroot. De lagere omzet is het gevolg van het overnemen van de activa tegen de boekwaarde ultimo 2017 in 2018. Hierdoor vervielen de afschrijvingskosten (€ 26 miljoen). Deze kosten zijn vervolgens uit de tarieven van de Service Catalogus gehaald waardoor ook de omzet is gedaald. De lagere omzet als gevolg van de activaovername is deel gecompenseerd door enerzijds toekenning van aanvullend budget nadat de ontwerpbegroting is opgesteld (compensatie cao-verhoging) en anderzijds door extra omzet uit eenmalige opbrengsten zoals het leveren van handelsgoederen (computerapparatuur en licenties).

Omzet overige departementen

Dienstverlening aan overige departementen vindt pas plaats na goedkeuring door de Secretaris Generaal van het ministerie. De extra omzet voor de overige departementen komt door verlenging van de dienstverlening aan het Ministerie van Justitie en Veiligheid (C2000 en IND).

Omzet derden

De omzet heeft betrekking op dienstverlening voor de NAVO.

Vrijval voorzieningen

De voorzieningen voor reservering vakantiedagen en dubieuze debiteuren zijn volledig vrijgevallen als gevolg van het opheffen van het agentschap.

Personele kosten

De personele kosten van eigen personeel zijn lager dan begroot (€ 1,8 miljoen). In de ontwerpbegroting was echter de cao-verhoging niet opgenomen, terwijl deze wel opgenomen is in de realisatie. De hogere kosten als gevolg van de cao-verhoging zijn gecompenseerd door het vanaf mei niet meer hoeven reserveren van de kosten voor de vakantiegelduitkering in mei 2019 (opheffing agentschap) waardoor de kosten per saldo lager zijn dan begroot. De inhuurkosten zijn hoger dan begroot (€ 13,7 miljoen). Deze overschrijding wordt veroorzaakt door enerzijds benodigde capaciteit op beveiligings- en netwerkgebied door het niet aanwezig zijn van interne capaciteit en anderzijds door inhuur voor de voorbereiding van de transitie van het agentschap DTO naar het kas-verplichtingenstelsel, backfill GrIT en continuïteitsmaatregelen. Bij de laatste categorieën staat er ook omzet tegenover op basis van gemaakte uren x inhuurtarief.

Materiële kosten

De hogere materiële kosten (€ 3,1 miljoen) worden hoofdzakelijk veroorzaakt door hogere directe kosten (€ 13,9 miljoen). Tegenover deze hogere kosten staat 1 op 1 hogere omzet. Het betreft dus verkoopkosten (handelsgoederen, levering licenties, klantopdrachten, etc.). Daarnaast zijn de materiële kosten op de Service Catalogus dienstverlening € 10,8 miljoen lager dan begroot. Contracten die in de loop van 2018 afliepen, zijn verlengd in de KV-administratie waardoor de kosten zijn vervallen in het agentschap.

Rentelasten

De rentelasten zijn lager dan begroot (€ 0,5 miljoen). De lagere rentelasten komen voort uit de overname van de activa door het moederdepartement waardoor de lening bij het Ministerie van Financiën volledig afgelost kon worden.

Afschrijvingskosten

Balans per 31 december 2018

Toelichting op de balans

Immateriële en materiële vaste activa

In het kader van de opheffing van het agentschap zijn in 2018 de vaste activa overgenomen door het moederdepartement tegen de boekwaarde ultimo 2017. Hierdoor is de boekwaarde per 31 december 2018 nul.

Voorraden

Ook zijn de voorraden overgenomen door het moederdepartement.

Debiteuren

De debiteurenstand is ten opzichte van 2017 afgenomen doordat in het kader van de opheffing getracht is zo vroeg mogelijk te factureren. Een deel (37%) van de openstaande facturen ultimo 2018 is in de eerste helft van januari 2019 betaald.

Overige vorderingen en Overlopende activa / nog te ontvangen

Onder de overlopende activa worden normaliter de vooruitbetaalde onderhoudscontracten gepresenteerd. Echter door de opheffing zijn deze vooruitbetaalde contracten in het vierde kwartaal van 2018 door gefactureerd naar het moederdepartement. De resterende € 0,01 miljoen betreft goederen waarvoor wel al een factuur is ontvangen, maar de goederen zelf nog niet.

Liquide middelen

De ruime liquide middelenstand hangt samen met de overname van de activa. Nadat alle verplichtingen en vorderingen in 2019 zijn afgehandeld, is de verwachting dat de liquide middelenstand € 25,6 miljoen (incl. surplus) zal bedragen (conform eigen vermogen ultimo 2018).

Eigen vermogen

DTO heeft in 2018 een positief resultaat behaald van € 9 miljoen. Dit resultaat wordt toegevoegd aan het eigen vermogen. Op basis van 5% van de gemiddelde jaaromzet van de afgelopen 3 jaar (€ 289,2 miljoen in 2016, € 291,3 miljoen in 2017 en € 261,7 miljoen in 2018) bedraagt het maximaal toelaatbaar eigen vermogen € 14,0 miljoen. Het eigen vermogen ultimo 2018 past niet binnen het plafond. Het nieuw ontstane surplus van € 11,6 miljoen zal in 2019 uiterlijk bij de eerste suppletoire begroting met het moederdepartement worden afgerekend en de resterende € 14,0 miljoen zal uiterlijk 30 juni 2019 worden uitgekeerd aan het moederdepartement.

Leningen bij het Ministerie van Financiën (langlopend)

Nadat het bedrag voor de overname van de activa is ontvangen, is meteen de lening bij het Ministerie van Financiën afgelost. Alle investeringen in 2018 zijn via de KV-administratie verlopen van het moederdepartement.

Crediteuren

De crediteurenstand is ten opzichte van 2017 sterk afgenomen doordat aan het eind van het jaar door de ruime liquide middelen geen afweging noodzakelijk was om facturen al dan niet te betalen om te voorkomen dat er een negatieve stand ultimo het jaar zou zijn.

Overlopende passiva / nog te betalen

De overlopende passiva zijn als volgt opgebouwd:

De overige overlopende passiva aangaande moeder- en andere departementen kunnen als volgt worden gespecificeerd:

De overige overlopende passiva betreft volledig de post «nog te ontvangen facturen». Door de opheffing is er geen sprake meer van vooruit gefactureerde omzet.

Toelichting op het kasstroomoverzicht

Operationele kasstroom

De belangrijkste factoren in de operationele kasstroom zijn aan de ontvangstenkant het resultaat (€ 8,9 miljoen), de daling van het debiteurensaldo (€ 4,2 miljoen) en de daling van de overlopende activa met € 33,7 miljoen (overdracht vooruitbetaalde onderhoudscontracten). De daling van het crediteursaldo met € 17,8 miljoen is een belangrijke factor waardoor de uitgavenkant is gedaald ten opzichte van 2017.

Investeringskasstroom

De desinvestering betreft de overname van de activa door het moederdepartement.

Financieringskasstroom

In 2018 is geen beroep gedaan op de leenfaciliteit van Ministerie van Financiën. De nieuwe investeringen in 2018 zijn via de KV-administratie verlopen van het moederdepartement. Het gebruik van de leenfaciliteit is door de aflossing volledig afgebouwd.

Overzicht doelmatigheidsindicatoren per 31 december 2018

Het overzicht doelmatigheidsindicatoren bestaat uit een generiek deel en een specifiek deel.

De doelmatigheidsindicatoren zijn opgesteld in overeenstemming met model 3.33 van de Rijksbegrotingsvoorschriften.

Omzet

De omzet is € 3,0 miljoen (1,2%) hoger dan oorspronkelijk begroot:

• • De handelsgoederen zijn niet opgenomen in de begroting.

• • De omzet is over de gehele productgroep generiek lager door het wegvallen van de afschrijvingskosten. Binnen deze groep wordt echter de omzet wel weer gecompenseerd door een hogere omzet op de externe markt.

• • De IV-services zijn hoger dan begroot door een addendum (evaluatie SLA) binnen het beheer van ERP M&F.

Totaal aantal vte per ultimo 2018

Ultimo 2018 heeft DTO een bezetting van 1.524 eigen medewerkers (1.490 vte), gesplitst in 1.475 burgers en 49 militairen. In dit aantal zitten geen herplaatsers meer. In de begroting was rekening gehouden met een gemiddeld vte-niveau van 1.450 vte gedurende 2018. Echter in januari was de startsituatie 1.429 vte en ultimo 2018 was dit 1.490 vte.

Inhuur

In 2018 waren 332 inhuurmedewerkers (vte) werkzaam, waarvan 88 ten behoeve van applicatiebeheer, 98 ten behoeve van technisch infrastructuurbeheer en 145 waren werkzaam op klantopdrachten. Dit is hoger dan begroot door het niet aanwezig zijn van voldoende interne capaciteit op beveiligings- en netwerkgebied en anderzijds door inhuur voor de voorbereiding van de transitie van het agentschap DTO naar kas-verplichtingenstelsel, backfill GrIT en continuïteitsmaatregelen.

Prijs per werkplek

Als indicator voor de ontwikkeling van de doelmatigheid wordt de prijs per werkplek gebruikt. De prijs per werkplek in het jaar 2007 is gesteld op 100%. De daling van de kostprijs per werkplek is het gevolg van efficiencymaatregelen. Het tarief is in 2018 gebaseerd op de afgenomen accounts, printers, beeldschermen, etc.

Toelichting op de staat van baten en lasten

De totale omzet vanuit het moederdepartement, overige departementen en derden bestaat uit twee delen: de omzet bedrijfsvoering (verkopen) € 34,7 miljoen en de omzet werkgeversbijdrage € 28,6 miljoen.

Omzet bedrijfsvoering (verkopen)

Dit betreft in het boekjaar de door Paresto in rekening gebrachte opbrengst verkopen (€ 34,7 miljoen) voor verrichte leveranties en diensten.

De omzet bedrijfsvoering is onder te verdelen in de volgende productgroepen:

• – De omzet regulier betreft onder andere de verkopen in de bedrijfsrestaurants en kantines op locaties;

• – De omzet niet-regulier is omzet van onder andere evenementen, vergaderingen, diners en recepties die op locaties worden gehouden.

De omzetsplitsing in de categorieën moederdepartement, overige departementen en derden is als volgt:

Het verschil in omzet moederdepartement en derden ten opzichte van de begroting is het gevolg van een andere wijze van presenteren.

Omzet werkgeversbijdrage

De omzet werkgeversbijdrage (€ 28,6 miljoen) betreft de vergoeding die Paresto ontvangt voor de personele en materiële inzet op de locaties. Deze is hoger dan begroot, vanwege de uitgekeerde loon- en prijsbijstelling.

Rentebaten

In 2018 is er vanwege een lage rentestand geen deposito uitgezet en tevens geen rente ontvangen op de lopende rekening courant met het Ministerie van Financiën.

Bijzondere baten

Dit betreft met name betalingskorting en producentenbonussen conform de contractuele afspraken.

Personele kosten

De realisatie van de bezetting ultimo 2018 ten opzichte van de begroting is als volgt:

Het aantal vaste medewerkers is conform begroot. Daarentegen heeft er meer inhuur plaatsgevonden door arbeidsschaarste en een hoger ziekteverzuim. De gemiddelde loonsom is hoger dan begroot vanwege de CAO afspraken eind 2017 en de eenmalige uitkering. Daarnaast is in 2018 het nieuwe contract inhuur cateringpersoneel van start gegaan. Door de marktwerking is de prijs hoger uitgevallen dan begroot.

Materiële kosten

De post materiële kosten bestaat voornamelijk uit ingrediëntkosten (€ 22,3 miljoen) en is hoger dan begroot door problemen rondom de keukeninfra. Als gevolg van landelijke uitval van kassa’s en PIN is de post schade toegenomen.

Afschrijvingskosten

In 2018 is er voor € 0,3 miljoen geïnvesteerd in bedrijfskleding. Vanwege de doorontwikkeling van Paresto zijn de geplande grote investeringen doorgeschoven naar 2019 en verder. De afschrijvingskosten op het totaal van activa bedragen 23 duizend euro.

Overige lasten

De overige lasten bestaan voornamelijk uit lasten voorgaand boekjaar.

Resultaatbestemming

Het resultaat over 2018 bedraagt –/– € 1,4 miljoen. Het resultaat wordt conform de vigerende regelgeving verrekend met het eigen vermogen.

Toelichting op de balans

Ter wille van de vergelijkbaarheid zijn de vergelijkende cijfers, belastingen en premies, sociale lasten en overige verplichtingen en overlopende passiva aangepast naar de presentatiewijze conform de RBV 2019. Als gevolg hiervan zijn de overige verplichtingen en overlopende passiva gedaald met een bedrag van 0,2 miljoen euro en de belastingen en premies sociale lasten toegenomen met een bedrag van 0,2 miljoen euro.

Activa

Materiële vaste activa

In 2018 is er voor € 0,3 miljoen geïnvesteerd in bedrijfskleding.

Voorraden

De op de balans opgenomen voorraden betreffen de voorraden op de locaties van Paresto.

Debiteuren

De debiteuren bestaan voornamelijk uit vorderingen op het moederdepartement (€ 0,7 miljoen) en derden (€ 0,1 miljoen).

Overige vorderingen en overlopende activa

Deze post is nader te specificeren in nog te ontvangen van het moederdepartement (€ 2,6 miljoen) en derden (€ 1,7 miljoen).

Liquide middelen

De post liquide middelen omvat vooral de gelden in rekening courant bij het Ministerie van Financiën (€ 10,3 miljoen).

Passiva

Eigen Vermogen

In 2018 heeft er geen uitkering aan het moederdepartement plaats gevonden. De grens voor het eigen vermogen 2018 is € 3,2 miljoen (maximaal 5% van de gemiddelde omzet over de afgelopen 3 jaar). Met een eigen vermogen van € 1,6 miljoen blijft Paresto onder deze grens. In 2019 vindt er derhalve geen afdracht plaats aan het moederdepartement.

Leningen

Alle door Paresto opgenomen gelden bij het Ministerie van Financiën (leningen) zijn volledig afgelost.

Crediteuren

Het crediteurensaldo bestaat uit schulden op het moederdepartement (€ 4,8 miljoen) en derden (€ 2,1 miljoen). Deze stand is lager dan 2017 vanwege een aanpassing in de definitie van de crediteuren, waardoor de salarissen van december verschoven zijn naar overige schulden. Daarnaast is er een hoger openstaand saldo bij de Sligro, door problemen rondom de facturatie.

Belastingen en premies sociale lasten

De belastingen en premies sociale lasten hebben betrekking op de BTW aangifte van december.

Overige verplichtingen en overlopende passiva

Het saldo overige verplichtingen en overlopende passiva bestaat voornamelijk uit moederdepartement (€ 5,4 miljoen) en derden (€ 2,5 miljoen).

De vakantieverplichtingen aan het personeel bestaan uit € 1,3 miljoen te betalen aan vakantiedagen en € 1,0 miljoen te betalen aan vakantiegelden. De overige schulden bestaan met name uit een ontvangen bijdrage voor zowel het project gratis gezonde voeding als de aanschaf van het kassasysteem. Beiden worden in 2019 geëffectueerd.

Toelichting op het kasstroomoverzicht

Het kasstroomoverzicht wordt opgesteld volgens de indirecte methode.

Eind 2018 is de definitie van crediteuren en overlopende passiva gewijzigd ten opzichte van voorgaande jaren. Dit heeft als gevolg, dat zowel de operationele ontvangsten als uitgaven buiten proportioneel hoog zijn.

Kasstroom uit operationele activiteiten

De kasstroom uit operationele activiteiten bestaat uit de kasstroom bedrijfsactiviteiten, de mutatie in het werkkapitaal en de ontvangen dan wel betaalde interest. De operationele kasstroom is lager dan begroot vanwege een hogere stand van de vorderingen.

Kasstroom uit investeringsactiviteiten

In 2018 is er voor € 0,3 miljoen geïnvesteerd in bedrijfskleding en staat er € 0,1 miljoen op de balans als nog te activeren, in verband met de vervanging van het IV-landschap. Vanwege de doorontwikkeling van Paresto zijn de geplande grote investeringen doorgeschoven naar 2019 en verder.

Kasstroom uit financieringsactiviteiten

In 2018 heeft er geen uitkering aan het moederdepartement plaats gevonden. Met het doorschuiven van de investeringen wordt er vanaf 2019 een beroep gedaan op de leenfaciliteit.

Overzicht doelmatigheidsindicatoren per 31 december 2018

De omzet bij Paresto bestaat uit verkopen van ingekochte producten. Er is geen sprake van productie en hierdoor dus geen kostprijs per product. De gekozen indeling in een specifiek deel en een generiek deel vloeit voort uit de aard van de dienstverlening door Paresto. Gestuurd wordt op de brutomarge van de locaties. Hiermee samenhangende indicatoren zijn daarom specifiek benoemd.

Het overgrote deel van de kosten van Paresto (ruim 90 procent) bestaat uit personeels- en ingrediëntkosten. De doelmatigheid komt met name tot uitdrukking in twee belangrijke graadmeters, de productiviteit per medewerker en het percentage bruto marge (inkoop ten opzichte van de omzet).

De productiviteit per medewerker is licht gedaald ten opzichte van 2017, dit vindt zijn oorzaak in een hoger ziekteverzuim en meer kosten aan inhuur. Door een stijging van het langdurig verzuim, is het ziekteverzuim ten opzichte van 2017 gestegen met 0,7 procentpunt tot gemiddeld 8,5%. De inhuur is gegroeid in zowel prijs (CAO) en nieuw contract (marktwerking) als hoeveelheid (arbeidsschaarste en langdurig verzuim).

De daling van de brutomarge met 2,9 procentpunt wordt voor een groot deel veroorzaakt door problemen rondom verouderde keukeninfra en ICT. Als gevolg van landelijke uitval van kassa’s en PIN is de post schade toegenomen. Daarnaast zorgde het preventief sluiten en/of omleggen van enkele keukens voor flinke verhoging van de post calamiteiten.

Beide graadmeters dragen bij aan een netto resultaat van –/– € 1,4 miljoen. Het langdurig verzuim stabiliseerde zich ultimo 2018, de overige oorzaken hebben de komende jaren echter een meer structureel effect. Om het negatieve resultaat in de toekomst te beperken, zal Paresto inzetten op het aannemen van vast personeel en het daarmee terugbrengen van inhuur.