De Dienst Justitiële Inrichtingen levert een bijdrage aan de veiligheid van de samenleving door de tenuitvoerlegging van vrijheidsstraffen en vrijheidsbenemende maatregelen en door de aan onze zorg toevertrouwde personen de kans te bieden een maatschappelijk aanvaardbaar bestaan op te bouwen.

Het negatieve exploitatieresultaat ad € 85,5 mln. wordt met name veroorzaakt door coronakosten (via E.V. vergoed en niet in bijdrage), vakmanschap, onderproductie GW, extra lasten vanwege huisvesting en nog een aantal andere posten.

Jaarlijks wordt door DJI beoordeeld of bepaalde activiteiten onder de Vpb-plicht vallen. Er vindt momenteel een inventarisatie plaats naar mogelijk Vpb-belaste activiteiten in 2020 binnen DJI.

Baten

Omzet moederdepartement

De stand van de departementale verantwoording bedraagt in 2020 € 2.385,7 mln. Op deze stand is een aantal mutaties verantwoord om tot de omzet moederdepartement te komen zoals deze in de Staat van baten en lasten is verantwoord. De voornaamste mutaties betreffen het niet in de omzet moederdepartement mogen opnemen van de bijdrage in de coronakosten (€ 32,4 mln.) de vooruitontvangen bijdrage Teylingereind (€ 23 mln.) en de vooruitontvangen bijdrage wet SenB (€ 4,6 mln.)

Omzet overige departementen

De overige ontvangsten/bijdragen zijn in de bovenstaande tabel naar aard en omvang gespecificeerd.

Omzet derden

Opbrengsten arbeidHet betreft hier de bruto externe opbrengst van de arbeid en de winkels ten behoeve van de gedetineerden € 21,5 mln. (2019: € 20,4 mln). De kosten van de arbeid zijn verdisconteerd in de programmakosten (inzet, grond- en hulpstoffen, kosten machines, onderhoudskosten etc.) en apparaatskosten voor wat betreft de personele inzet.

Overige opbrengstenDe overige opbrengsten zijn ongeveer gelijk gebleven in vergelijking met 2019. De hogere opbrengsten dienstverlening aan tribunalen VN en ICC en verhuur celcapaciteit en bewakings- en beveiligingsdiensten compenseren de lagere overige omzet derden.

Vrijval uit voorzieningenDe vrijval uit voorzieningen komt voort uit het actualiseren van voorzieningen, betrekking hebbend op personele regelingen, en waaruit blijkt dat eerder in de voorziening opgenomen bedragen in 2020 e.v. niet meer tot uitbetaling leiden (€ 6,1 mln) en de vrijval als gevolg van lager te betalen bedrag afwikkeling belastingcontrole 2013-2017 (0,6 mln.)

Bijzondere batenDe bijzondere baten bestaan voornamelijk uit een extra opbrengsten van € 13,6 mln. uit verkoop/verhuur van voormalige DJI-panden. Daarnaast uit de ontvangst van de egalisatiereserve van het Keerpunt ad € 0,7 mln. in verband met de afwikkeling van de subsidierelatie.

Lasten

Apparaatskosten

a. Personele kosten

De personeelskosten zijn in 2020 verantwoord voor een bedrag van € 1.008,7 mln. (2019: € 931,6 mln.) en zijn ten opzichte van 2019 gestegen met € 77,1 mln. hetgeen 8,3 % is. De CAO-verhogingen zijn daar debet aan, nl. 2% per 1 januari en 0.7 % per 1 juli 2020 en doorwerking op o.a. kosten IKB, sociale lasten en diverse premies bracht een stijging op de gemiddelde loonsom met zich mee. Daarnaast is de DJI bezig met een forse wervingscampagne. Hierdoor is er sprake van een stijging van het aantal personeelsleden met 1207 FTE. Aan de andere kant waren er ook veel vacatures met name op moeilijk in te vullen functies zoals psychiaters, ICT-ers en beveiligingspersoneel. De kosten van externe inhuur zijn ten opzichte van 2019 gestegen met € 20,2 mln. De stijging van de kosten externe inhuur wordt vooral veroorzaakt door de inhuur van automatiseringspersoneel in verband met enkele omvangrijke ICT-projecten. Verder wordt personeel tijdelijk ingehuurd op de momenten dat er in de inrichtingen onvoldoende eigen personeel beschikbaar is, bijvoorbeeld in het kader van zorgpersoneel.

b. Materiële apparaatskosten

c. Materiële programmakosten

De daling van de kosten bij de particuliere JJI inrichtingen wordt veroorzaakt door de sluiting van het Keerpunt per 1 januari 2020 en afbouw van activiteiten bij Juvaid. De stijging van kosten bij de Forensische Zorg wordt deels veroorzaakt door de meerkosten COVID ad € 6,3 mln. en de compensatie van de instellingen vanwege de lagere productie in verband met COVID ad € 28,9 mln. Daarnaast doet zich bij zelfstandig wonen en TBS een productiestijging voor. De stijging van overige huisvestingskosten wordt veroorzaakt door de verrekening van kleine gebouwelijke aanpassingen ad € 13 mln. De overige kosten zijn grotendeels in lijn met 2019.

Dotaties aan voorzieningen

De dotaties aan de voorzieningen zijn hebben vooral betrekking op nieuwe instroom van medewerkers in de SBF-regeling (€ 27 mln.). Daarnaast is er als gevolg van actualisering van de overige voorzieningen die betrekking hebben op personele regelingen gedoteerd (€ 7,1 mln.).Daarnaast is er nieuwe voorziening gevormd inzake afwikkeling zorgkosten in detentie (€ 5,8 mln.)

Saldo van baten en lastenOver 2020 is een negatief exploitatieresultaat ad € 85,5 mln. gerealiseerd. Dit komt overeen met circa 3,5 % van de totale omzet in 2020.

Toelichting op de debetzijde van de balans

De afname van de post afrekeningen forensische zorg wordt veroorzaakt doordat in 2020 een groot aantal posten uit oude jaren is vastgesteld en teruggevorderd. De stijging in vooruitbetaalde kosten is te verklaren door grote ICT onderhoudscontracten die voor toekomstige jaren in 2020 zijn betaald.

Toelichting op de creditzijde van de balans

Het eigen vermogen bestaat uit de exploitatiereserve en het onverdeelde resultaat uit het verslagjaar.Op grond van de gemiddelde omzet over de jaren 2018, 2019 en 2020 bedraagt de maximaal toegestane stand van het eigen vermogen € 116,6 mln. De berekening van het maximale eigen vermogen is gebonden aan een maximumomvang van 5% van de gemiddelde jaaromzet berekend over de laatste drie jaar (artikel 27 lid 4 c van de Regeling agentschappen).

Het negatieve exploitatieresultaat 2020 bedraagt € 85,5 mln. en is verantwoord als onverdeeld resultaat 2020 en zal in 2021 ten laste van de exploitatiereserve worden gebracht. De exploitatiereserve wordt hiermee negatief en zal in de loop van het jaar 2021 door het departement aangevuld worden tot nihil.

Voorzieningen

De voorzieningen zijn in 2020 met een bedrag van circa € 12 mln. gedaald. Belangrijkste oorzaak is de verlaagde instroom van medewerkers die gebruik maken van de VWNW regeling uit de CAO. En ook de uitstroom van medewerkers die opgenomen waren in de voorziening doorlopende salariskosten in verband met reorganisaties inzake het Masterplan in 2013 t/m 2015. De belangrijkste posten binnen de voorzieningen betreffen de (substantieel bezwarende functies) SBF regeling vanuit de CAO Rijk. Omdat deze regeling bij volledige beëindiging van het dienstverband fiscaal als «pre-pensioen» is aangemerkt, geldt hier de fiscale eindheffing RVU (regeling voor vervroegde uittreding) van 52% naast de reguliere loonheffing. Voor deeltijd SBF geldt deze heffing niet. Deze regeling wordt sinds 1-10-2014 met de invoering van een nieuwe SBF-regeling uitgevoerd door APG/Loyalis. Onder de reorganisatievoorzieningen vallen met name medewerkers die uit dienst zijn gegaan met een vaststellingsovereenkomst alsmede is hieronder een voorziening verantwoord inzake te betalen suppletie voor medewerkers waarvoor een garantie geldt op het behoud van het salarisniveau vòòr de reorganisatie.De voorziening zorgkosten betreft de claim van zorgverzekeraars voor ten onrechte betaalde zorg voor gedetineerden. Tenslotte is de voorziening inzake de belastingclaim in 2020 afgewikkeld.

Crediteuren

Overige schulden en overlopende passiva

Het aantal openstaande verlofuren binnen DJI is vanwege niet opgenomen uren door Covid en IKB sparen met ruim € 16,1 mln. toegenomen. Daarnaast is de stijging in RVB kosten veroorzaakt door de afrekening van opgeleverde kleine bouwkundige werken voor ruim 13 mln. De stijging in de kosten forensische zorg heeft als oorzaak de meerkosten inzake Covid en de productietoename bij vooral zelfstandig wonen.

Toelichting

In algemene zin stijgen de kosten als gevolg van loon- en prijsindexatie ten opzichte van de begroting 2020.

Als gevolg van COVID-19 kon er in zijn algemeenheid een minder efficiënte uitvoering plaatsvinden. Dit heeft een prijsverhogend effect op de gerealiseerde kostprijzen.

Daarnaast stijgen over het algemeen de kostprijzen als gevolg van met name gestegen ICT- en huisvestingskosten ten opzichte van de bedragen waar in de begroting rekening mee werd gehouden.

Samenhangend met de veranderende doelgroep zijn er daarnaast in de onderliggende productmix naar verhouding meer zwaardere regimes, wat ook leidt tot een gemiddeld hogere prijs.