Stelselwijziging

Vooruitlopende op de aangescherpte instructie van de Regeling agentschappen in de loop van 2020, heeft de NVWA het jaarverslag 2019 al conform de aanscherping opgesteld. Hierdoor hoeven er t.b.v. het jaarverslag 2020 geen correcties over het verleden meer te worden doorgevoerd. De bijdragen voor tariefdemping zijn geboekt als bijzondere baten. De bijdragen in bedrijfsvoeringskosten die in 2020 niet in de kostprijs waren opgenomen (€ 40,1 mln.), mogen niet in de omzet worden verwerkt hetgeen leidt tot een verlies voor de NVWA. Van de bijdragen in de bedrijfsvoeringskosten is in 2020 reeds 32,2 mln. als rechtstreekse vermogensdotatie van eigenaar LNV ontvangen. Vanaf 2021 maken de bedrijfsvoeringskosten wel onderdeel uit van de vastgestelde kostprijzen.

Toelichting op de baten

Omzet moederdepartement

De omzet is gestegen ten opzichte van 2019 en ten opzicht van de oorspronkelijke begroting 2020, doordat de NVWA een significante hoeveelheid extra werk toegewezen heeft gekregen, waarvan een deel niet gerealiseerd is door ziekteverzuim, onderbezetting en COVID-19.

Voor product Handhaven betreft het extra werk verschillende aanvullende opdrachten vanuit LNV. Voor product Keuren is de omzet hoger door de Brexit. De omzet voor Overig is lager dan begroot, vooral doordat bijdragen van het moederdepartement in de bedrijfsvoeringskosten niet als omzet zijn verantwoord, maar zijn toegevoegd aan het eigen vermogen.

Omzet overige departementen

De omzet van de overige departementen is toegenomen ten opzicht van 2019 als gevolg van extra toegewezen werkzaamheden door VWS. Daarnaast was de inzet voor het Diergezondheidfonds fors hoger dan de € 0,6 mln. die was begroot, vanwege het ruimen van nertsen (COVID-19) en vogels (vogelpest).

Omzet Derden

De omzet uit retributies is lager dan in 2019 en lager dan begroot, doordat er door ziekteverzuim en de COVID-19 pandemie minder werkzaamheden dan verwacht zijn uitgevoerd voor het bedrijfsleven.

Bijzondere baten

In totaal is € 16,8 mln. ontvangen in verband met tariefdemping gerelateerd aan niet kostendekkende tarieven en heeft € 0,9 mln. betrekking op de omzet voor aanlandplekken verse vis en garnalen 2020 en nationaal plan eieren en zuivel 2019-2020. Daarnaast wordt vanaf 2020 de ontvangen BTW compensatie (€ 7,5 mln.) voor facturen van KDS (keuringsassistenten) en de practitioners (zelfstandige dierenartsen) verantwoord onder bijzondere baten en de geboekte BTW onder bijzondere lasten.

Toelichting op de lasten

De personele kosten zijn gestegen t.o.v. 2019 door een toename in de ambtelijke bezetting en door herwaardering van salarissen voor medewerkers van directie Handhaven (€ 2,0 mln.). De overige personeelskosten (o.a. reiskostenvergoedingen) zijn significant lager door de COVID-19 pandemie.

De materiële kosten zijn substantieel gestegen (€ 9,5 mln.) ten opzicht van 2019. Dit heeft te maken met de subsidieverstrekking aan WFSR, die in de loop van 2019 is opgestart (in 2020 € 16,6 mln.; in 2019 € 9,6 mln.). Daarnaast zijn de kosten voor uitbesteed werk aan Practitioners gestegen door (voorbereidingen voor) de Brexit en namen de kosten voor huisvesting en de ICT kosten voor werkplekken toe door een toename van het aantal werkplekken op de Graadt van Roggenweg.

Gerelateerd aan de COVID-19 pandemie zijn de kosten voor o.a. persoonlijke beschermingsmiddelen en telefonie gestegen. Daartegenover zijn de kosten voor o.a. vergaderlocaties en catering significant gedaald.

Tot slot omvatten de bijzondere lasten de BTW kosten voor facturen van KDS en Practitioners (€ 7,4 mln.), de bijzondere waardevermindering van uitgefaseerde componenten van INSPECT (€ 1,3 mln.) en de bijzondere waardevermindering voor Basisvoorziening Monstername en Basisvoorziening Bezwaar & Beroep (totaal € 0,9 mln.).

Saldo van baten en lasten

Het saldo van baten en lasten is € 48,3 mln. verlies, dat voornamelijk wordt veroorzaakt door de aanpassing van de grondslagen voor financiële verantwoording (€ 40,1 mln., waarvan € 32,2 mln. in al 2020 door eigenaar LNV is toegevoegd aan het eigen vermogen). Dit betreft de bedrijfsvoeringskosten die sinds 2019 niet meer in de omzet van het Moederdepartement worden verantwoord. Het operationele resultaat van de NVWA, exclusief grondslagwijziging, bedraagt € 8,2 mln. negatief. Dit wordt veroorzaakt door een combinatie van achterblijvende omzet en door hogere kosten voor personeel en ICT. Het resultaat wordt ten laste van het Eigen Vermogen gebracht. Om structurele verliezen te voorkomen streeft de NVWA jaarlijks naar een evenwicht in baten en lasten, waarbij het beheersen van de kosten, vooral van personeel en ICT, een belangrijke opgave is.

Kijkende naar het effect van de COVID-19 pandemie dan is er voor circa € 5,0 mln. aan leegloopuren geregistreerd, zijn de materiële kosten voor o.a. persoonlijke beschermingsmiddelen en telefonie significant gestegen, zijn materiële kosten voor o.a. vergaderlocaties en catering significant gedaald en zijn overige personele kosten voor o.a. reiskostenvergoedingen ook significant gedaald.

Extra toelichting ten aanzien de compartimentering van INSPECT

Per 1 juli 2019 is de verdere ontwikkeling en implementatie van INSPECT stopgezet. In de daarop volgende periode van herbezinning is, mede op basis van adviezen door Deloitte consulting, het IV-ICT Actieplan opgesteld als raamwerk voor het nieuwe ICT landschap van de NVWA. Op basis van het IV-ICT Actieplan is INSPECT per 1 januari 2020 ontmanteld (€ 25,3 mln., bestaande uit de oorspronkelijke boekwaarde € 26,3 mln. -/- inhaalafschrijving uit 2018 € 0,9 mln.) en opgedeeld in componenten.

INSPECT was geactiveerd als één systeem op basis van vervaardigingswaarde (c.q. de geboekte uitgaven). Hierdoor was er geen waardering voor de afzonderlijke componenten voor handen. De boekwaarde van INSPECT (€ 25,3 mln.) is daarom met behulp van functiepunten toegedeeld aan de verschillende componenten die op basis van het IV-ICT Actieplan zijn onderscheiden. De functiepunten zijn gebaseerd op een onderzoeksrapport van QSM en vertegenwoordigen de hoeveelheid werk die aan het bouwen van iedere component is besteed.

Een deel van de componenten (vraag tot antwoord, verlenen, klantportaal en vier overige componenten) is op basis van de adviezen van Deloitte consulting buiten gebruik gesteld (€ 1,3 mln.). Acht componenten worden als losse ICT systemen (genaamd de «Basisvoorzieningen») ingezet in het nieuwe ICT landschap van de NVWA. Dit zijn: Basisvoorziening Afdoening, Basisvoorziening Bezwaar & Beroep, Basisvoorziening Keuren, Basisvoorziening Meldingen, Basisvoorziening Monstername, Basisvoorziening Toezicht, Business Intelligence en Voorziening Roosteren. Deze Basisvoorzieningen zijn opnieuw geactiveerd (€ 24,0 mln.) met een (resterende) looptijd van 30 maanden (van 1 januari 2020 t/m 30 juni 2022). De looptijd van 30 maanden is gebaseerd op de veronderstelling dat de economische levensduur van de Basisvoorzieningen die ontstaan zijn door de compartimentering van INSPECT, in lijn ligt met de oorspronkelijke economische levensduur van de tot en met 2019 geactiveerde onderdelen van INSPECT.

Tot slot is voor alle Basisvoorzieningen een inschatting gemaakt van het toekomstige gebruik. De best mogelijke schatting van de waarde van de Basisvoorzieningen die hieruit voortvloeit is tenminste gelijk aan de bedrijfswaarde. Voor twee Basisvoorzieningen (Monstername en Bezwaar & Beroep) is ingeschat dat deze eind 2021 buiten gebruik gesteld zullen gaan worden. Voor deze twee Basisvoorzieningen is een bijzondere waardevermindering (€ 0,9 mln., zijnde zes maanden afschrijvingskosten over 2022) toegepast.

De boekwaarde van de Basisvoorzieningen bedraagt € 13,5 mln. per 31 december 2020.

Vooruitlopend op de vaststelling van het jaarverslag door de eigenaar is het onverdeeld resultaat in zijn geheel toegevoegd aan de exploitatiereserve, waardoor het eigen vermogen per einde boekjaar € 0,2 mln. negatief bedraagt. Uiterlijk bij de eerstvolgende suppletoire wet zal het tekort aan eigen vermogen worden aangevuld door eigenaar LNV.

De werkelijke dotatie van de voorziening (€ 0,9 mln.) en de werkelijke vrijval van de voorziening (€ 0,7 mln.) omvatten twee claims waarvoor de dotatie en vrijval beide in 2020 hebben plaatsgevonden (€ 0,7 mln.). In bovenstaande tabel zijn de dotatie en vrijval voor deze twee claims gesaldeerd, om beter inzicht te verschaffen in welk bedrag per saldo in 2020 is gedoteerd en vrijgevallen.

De voorziening is gebaseerd op een schatting van de uitstroom van middelen per ingediende claim door afdeling Juridische Zaken en mede gebaseerd op ervaringen van voorgaande jaren. Dit heeft geresulteerd in een dotatie van de voorziening met afgerond € 0,2 mln. voor vier claims (waarvan twee claims uit 2020 en twee claims van vóór 2020) en een beperkte vrijval voor drie claims. Het saldo van de voorziening van € 0,6 mln. (negen claims) wordt op dit moment voldoende geacht om aan de eventuele betaalverplichting van de lopende claims te voldoen. Het totale ingediende bedrag van de negen claims die onderdeel uitmaken van de voorziening is € 11,6 mln. (inclusief één claim van € 10,5 mln., waarbij een gedegen bewijslast ontbreekt).

Voor LNV betreft deze post de doorschuif en/of te verrekenen bedragen van Extern Geoormerkte Budgetten (€ 9,3 mln.), nog te verrekenen BTW compensatie (€ 0,3 mln.) en nog te verrekenen inzet schepen 2020 voor Sanitaire bemonstering schelpdieren. Bij VWS gaat het om de doorschuif en/of te verrekenen bedragen van Extern Geoormerkte Budgetten (€ 2,2 mln.). Het bedrag voor DICTU bestaat uit nog te betalen bedragen voor de dienstverlening van DICTU. De post voor RVB bestaat hoofdzakelijk uit nog te betalen meerkosten huur i.v.m. de verbouwing van locatie Zwijndrecht. In het bedrag voor derden zit voor circa € 17 mln. aan nog te betalen bedragen aan medewerkers (saldo verlofuren).

e-CertNL

De post «Derden» omvat een reservering van € 5,6 mln. voor e-CertNL (voorheen Client). E-CertNL is ruim 10 jaar geleden opgezet en vormt een set van applicaties ten behoeve van de uitgifte van import- en exportcertificaten. E-CertNL wordt beheerd door de NVWA en gecoördineerd door een samenwerkingsverband van de NVWA en het bedrijfsleven. Dit samenwerkingsverband is georganiseerd in de Gebruikersraad e-CertNL, onder voorzitterschap van de directeur Keuren van de NVWA. Het bedrijfsleven wordt in de Gebruikersraad vertegenwoordigd door vijf partijen (NZO, COV, Plantum, KCB, Groente- en Fruithuis).

Het tarief dat doorbelast wordt voor het uitgeven van certificaten door e-CertNL (in 2020 € 7,13 per certificaat) bestaat uit een dekking voor het beheer en onderhoud (personeelskosten NVWA, kosten DICTU, overige kosten; in 2020 € 6,33 per certificaat) en een reservering voor specifiek wijzigingsverzoeken voor de verschillende sectoren (in 2020 € 0,80 per certificaat). Het totaalsaldo van de reservering die de afgelopen jaren is opgebouwd bedraagt € 5,6 mln. (onderdeel van post «Derden») per 31-12-2020. De Gebruikersraad kan tot maximaal dit bedrag aan wijzigingsverzoeken accorderen, die vervolgens vanuit de balanspositie door de NVWA moeten worden betaald. De Gebruikersraad heeft besloten om in het tarief per certificaat voor 2021 de reserveringscomponent (in 2020 € 0,80 per certificaat) niet meer op te nemen, vanwege het beperkte aantal wijzigingsverzoeken de afgelopen jaren. Daarnaast wordt er in 2021 een plan opgesteld door e-CertNL in samenspraak met de Gebruikersraad voor de besteding van de € 5,6 mln. aan verschillende wijzigingen en verbeteringen in de e-CertNL applicaties in de komende jaren.

Toelichting kasstroomoverzicht

Algemene grondslagen

De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit de rekening-courantverhouding met het ministerie van Financiën (Rijkshoofdboekhouding) en uit het kasgeld van de NVWA. Ontvangsten en uitgaven uit hoofde van interest zijn opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten.

Toelichting op kasstromen

Rekening-courant RHB

Het saldo op de rekening-courant RHB per 1 januari 2020 is € 27,1 mln. lager dan begroot. Oorzaak hiervan is het verlies dat de NVWA heeft geleden over 2019.

Operationele kasstroom

De operationele kasstroom is per saldo € 40,5 mln. lager dan begroot.

De ontvangsten in de operationele kasstroom betreffen de door de NVWA gerealiseerde omzet (moederdepartement, overige departementen en derden, totaal € 344,3 mln.), de bijzondere baten (€ 25,2 mln.) en mutaties in de balans (€ 1,2 mln.).

De uitgaven in de operationele kasstroom betreffen de reguliere lasten (apparaatskosten, rentelasten en overige lasten, totaal € 404,6 mln.) en mutaties in de balans (- € 7,8 mln.).

Investeringskasstroom

De investeringskasstroom is € 4,2 mln. hoger dan begroot. De investeringen zijn opgebouwd uit de volgende componenten: € 24 mln. voor de basisvoorzieningen ontstaan na de compartimentering van INSPECT, € 2,7 mln. voor overige ICT-investeringen en € 1,7 mln. aan investeringen in materiële vaste activa.

De desinvesteringen zijn opgebouwd uit de volgende componenten: € 25,3 mln. in verband met de compartimentering van INSPECT, € 0,9 mln. bijzondere waardevermindering voor de basisvoorzieningen «Monstername» en «Bezwaar en Beroep" per eind december 2021 en € 2,8 mln. voor het buiten gebruikstellen van 271 dienstauto’s plus toebehoren.

Financieringskasstroom

De financieringskasstroom valt € 12,3 mln. hoger uit dan begroot. Dit wordt enerzijds veroorzaakt door de bijdrage in de bedrijfsvoeringkosten die als directe toevoeging aan het eigen vermogen is geboekt (€ 32,2 mln.) en anderzijds door het afromen van het teveel aan eigen vermogen (€ 17,7 mln.).

Daarnaast is er in verband met lagere investeringen € 3,2 mln. minder aan leningen bij het Ministerie van Financiën afgeroepen dan oorspronkelijk begroot. De aflossingen op de lopende leningen waar € 1 mln. lager dan begroot.

Liquiditeitspositie

De liquiditeitspositie van de NVWA bedraagt € 26,7 mln. per 31 december 2020.