Inleiding

Nadat Organisatie en Personeel Rijk (O&P Rijk) per 1 januari 2023 als een samenvoeging van de shared service organisatie P-Direkt en de onderdelen UBR-Personeel en UBR-Binnenwerk van de shared service organisatie UBR is gestart, is in 2024 vooral gewerkt aan de verdere eenwording en samenwerking tussen de onderdelen. De vorming van de nieuwe organisatieonderdelen Informatievoorziening, Informatietechnologie en accountmanagement en business control, is daar een onderdeel van geweest. Op het vlak van strategievorming, beleid, bedrijfsvoering en informatievoorziening is de organisatie dan ook een eenheid geworden in 2024.

In 2024 heeft Binnenwerk verdere stappen gezet met het creëren van duurzame, van structurele banen in teamverband voor mensen met een doelgroepindicatie binnen het Rijk. Als gemandateerd werkgever leverde Binnenwerk een grote bijdrage aan de realisatie van de Banenafspraak, samen met partnerorganisaties. Op 13 december memoreerde de minister van BZK aan de Tweede Kamer dat Binnenwerk dit jaar zijn duizendste baan gerealiseerd heeft. Ze bestempelde dit als een resultaat waar het Rijk trots op is. Binnenwerk heeft afgelopen jaar maar liefst 215 extra banen gecreëerd, een groei van 25%.

P-Direkt Dienstverlening levert gestandaardiseerde en geüniformeerde ondersteunende HR- en organisatie-dienstverlening, zoals een goede en tijdige salaris- en HR-administratie, duidelijke HR-informatievoorziening en een helder ingericht personeelsdossier voor ongeveer 175.000 rijksmedewerkers. In 2024 is P-Direkt met het project klantreizen gestart om hulp- en informatievragen van collega rijksambtenaren efficiënter en vooral klantgerichter te begeleiden totdat de vraag afdoende is beantwoord. Bij de totstandkoming van de CAO is P-Direkt betrokken bij het toetsen van de uitvoerbaarheid ervan.

Organisatieadvies levert advies, onderzoek, implementatie en begeleiding bij alle aspecten voor de inrichting van een moderne Rijksdienst. Zowel bij organisatie inrichting, organisatieonderzoek, instrumentontwikkeling, flexibele organisaties, evaluatie als kennisdeling. Het Hoofdlijnenakkoord heeft in 2024 niet gezorgd voor de verwachte sterke toename van opdrachten die hiermee direct verband houden. De herindeling van drie departementen is ingevuld zonder grote structuurwijzigingen. Ook de verwerking van de taakstelling zit nog in een voorfase met weinig gevolgen voor het werk van Organisatieadvies.

Advocaten en Adviseurs Arbeidsrecht (AAA) geeft management en P&O-professionals juridisch advies en bijstand en adviseert over beleidsvorming. Vanuit AAA zijn diverse initiatieven ontplooid om tot samenwerking en uniforme uitvoering te komen. Voorbeelden hiervan zijn de nauwere samenwerking met de bedrijfsartsen en re-integratie adviseurs van Bedrijfszorg, het inrichten van het startpunt organisatieverandering waarin alle verantwoordelijke businessunits in participeren.

Diversiteit & Inclusie ondersteunt het Rijk bij het bevorderen van divers en inclusief denken en handelen op de werkvloer. Diversiteit & Inclusie geeft advies, trainingen en colleges, werft, bemiddelt en begeleidt.

Arbeidsmarkt zorgt voor de juiste kandidaat, op de juiste plek, op het juiste moment: zowel vast als tijdelijk. De Rijksbrede aanpak voor Jobmarketing, waarmee O&P Rijk de regie op lastig te vervullen vacatures neemt, is hier een voorbeeld van.

Loopbaan- en Talentontwikkeling versterkt management en medewerkers bij talentontwikkeling en het vormgeven van de loopbaan.

Bedrijfszorg adviseert over gezonde organisaties en gezond werken binnen het Rijk en zet zich in om de duurzame inzetbaarheid en het werkplezier van medewerkers binnen het Rijk te vergroten. Zij is de interne ARBO-organisatie voor een groot deel van de rijksoverheid. De implementatie van het nieuwe arboverzuimsysteem is in 2024 op gang gekomen. De eerste live-gang voor een aantal departementen (VWS/EZ/LVVN/KGG/OCW) heeft op 18 november 2024 plaatsgevonden.

Staat van baten en lasten

Toelichting

Baten

Omzet

De omzet is lager dan de begroting. Dit komt doordat er minder banen zijn gerealiseerd bij Binnenwerk dan begroot. De afnemers krijgen de kostprijs van de banen doorberekend in de nacalculatie. De werkelijk gerealiseerde kosten zijn daarmee gelijk aan de omzet.

Rentebaten

Als gevolg van de positieve ontwikkeling van de rekening courant verhouding van O&P Rijk met Ministerie van Financiën heeft O&P Rijk een rentebate van € 2,0 mln.

Vrijval voorzieningen

De toelichting op de vrijval en dotatie voorziening is weergegeven bij de toelichting op de balanspost voorzieningen.

Lasten

Apparaat

Personele kosten

Eigen personeel

De personele kosten zijn lager dan de begroting, voornamelijk door een tragere banengroei bij Binnenwerk waardoor het geplande quotum arbeidsparticipanten binnen het Rijk niet is gerealiseerd. Bij Binnenwerk gaat dit om € 16 mln. Daarnaast is het, door krapte op de arbeidsmarkt van ICT- en Arbospecialisten, nog niet gelukt formatieplaatsen volledig te vullen met ambtelijk personeel. Bij de Arbodiensten gaat dit om € 3 mln.

Inhuur externen

De kosten van inhuur waren hoger dan begroot, voornamelijk door extra inhuur om de openstaande formatieplaatsen op te vullen, de implementatie van de nieuwe dienstverlening Rijks Rooster Applicatie, de hogere vraag naar Arbo- en Arbeidsmarktspecialisten als gevolg van hogere aantallen verzorgden bij de departementen en de voorbereidingen op de vervanging van het O&P Rijk Systeemplatform in het kader van lifecycle management.

Materiële kosten

Apparaat ICT

Het betreft vooral de kosten van systeemlicenties voor de O&P Rijk dienstverleningen en uitbesteed systeembeheer- en ontwikkeling voor de Rijkspas dienstverlening.

De hogere dan begrote kosten voor de implementatie en het beheer van de dienstverlening Rijks Rooster Applicatie bij de eerste afnemende departementen zijn de oorzaak voor de hogere lasten op apparaat ICT. Deze extra kosten zijn gedekt door de centraal opdrachtgever.

Bijdrage aan SSO's

Het betreft voornamelijk de kosten van kantoorautomatisering en housing en hosting van de O&P Rijk systemen door SSC-ICT BZK en het Overheidsdatacenter Noord, de huisvestingskosten bij Facilitair Management Haaglanden en het Rijksvastgoedbedrijf en de financiële dienstverlening door de Organisatie voor Bedrijfsvoering en Financiën van DGVBR.

De kosten van SSO's waren lager dan de begroting, door vrijvallende reservering op nog te ontvangen kosten voorgaande jaren.

Overige materiele kosten

Dit betreft bureaukosten.

Kosten uitbesteed werk en andere externe kosten

Het betreft voornamelijk de uitbesteding van Arbo-dienstverlening en uitbestede werkzaamheden in het kader van arbeidsmarktcommunicatie. De kosten waren hoger dan de begroting, door de hogere vraag naar Arbo-specialisten als gevolg van hogere verzorgden aantallen bij de departementen.

Afschrijvingskosten

Apparaat ICT

Dit betreft voornamelijk specifieke apparatuur die niet door de ICT dienstverlener geleverd kunnen worden.

Immaterieel

De geplande investeringen in het verbeteren van de bestaande dienstverleningssystemen zijn in de praktijk voornamelijk gerealiseerd middels korte scrum projecten binnen de huidige formatie en niet middels grootschalige (vervangende) bouw. Dit resulteert in een lagere realisatie dan begroot.

Dotaties voorzieningen

De toelichting op de dotatie voorziening is weergegeven bij de toelichting op de balanspost voorzieningen.

Saldo van baten en lasten

Het negatieve saldo van baten en lasten 2024 van € 1,0 mln. is ten laste van de balanspost ‘onverdeeld resultaat’ gebracht.

Balans

Toelichting

Activa

Vaste activa

Immateriële vaste activa

De immateriële vaste activa betreffen de aanschaf van systeemlicenties en de bouw van de O&P Rijksystemen zoals het HR portaal, de Payrolapplicatie en de Werving- en Selectieapplicatie.

Materiële vaste activa

De hardware en software van de kantoorautomatisering worden via het standaardpakket van SSC-ICT afgenomen. Specifieke zaken die niet in het standaardpakket zitten schaft P-Direkt zelf aan.

Overige materiële vaste activa

Vlottende activa

Debiteuren

De post debiteuren bestaat uit het: moederdepartement van BZK € 1,2 mln., overige departementen € 13,8 mln. en overige debiteuren € 0,3 mln.

De toename van het debiteurensaldo wordt voornamelijk verklaard door facturatie in december 2024 aan Shared Service Center DJI ad € 5,9 mln. Dit betreft de facturatie inzake WW plus uitkeringen over november en december. WW plus is een nieuwe dienstverlening van OP Rijk. Voor drie verkoopfacturen is een voorziening gevormd in verband met het risico van oninbaarheid.

Overige vorderingen

Er zijn geen overige vorderingen op de balans.

Overlopende activa

De vorderingen bestaan voornamelijk uit € 11,6 mln. nog te factureren termijnen en vooruitbetaalde kosten van € 4,5mln.

Het aandeel van het moederdepartement ministerie van BZK bedraagt € 3,1 mln., het aandeel overige departementen € 8,6 mln. en het aandeel derden € 5,4 mln.

Liquide middelen

Alle tegoeden van O&P Rijk worden aangehouden bij de Rijkshoofdboekhouding.

Passiva

Eigen vermogen

Exploitatiereserve en Onverdeeld resultaat

Na verwerking van het resultaat 2024 resteert een positief eigen vermogen van € 12,0 mln. Het eigen vermogen van O&P Rijk blijft daarmee onder de norm van het in de regeling agentschappen voorgeschreven maximum eigen vermogen van 5% van de tweejaars (O&P Rijk bestaat pas 2 jaar) gemiddelde omzet.

Voorzieningen

In het kader van de sanering van een afdeling van voorheen UBR Personeel hebben de betreffende medewerkers de van werk naar werk (VWNW)-status gekregen. Er zijn nadere afspraken gemaakt over de beëindiging van het dienstverband begeleid met coaching en opleiding. Daarvoor is een voorziening getroffen die in de jaren 2023 ‒ 2028 geleidelijk aan vrijvalt ter dekking van de kosten.

O&P Rijk neemt voor debiteuren ouder dan 1 jaar een voorziening op in verband met klaarblijkelijke invorderingsproblematiek: in 2024 is daarvoor een dotatie aan de voorziening gedaan ten bedrage van € 16.000. Debiteuren ouder dan 2 jaar worden afgeboekt ten laste van de voorziening. In 2024 is alsnog € 102.000 binnengekomen en derhalve kan dat deel van de betreffende voorziening vrijvallen ten gunste van het resultaat 2024.

Aangezien de kosten, in verband met het uitkeren van jubileumuitkeringen, een jaarlijks gelijkmatig verloop hebben, heeft P-Direkt om doelmatigheidsredenen geen voorziening voor jubileumuitkeringen getroffen.

Kortlopende schulden

Crediteuren

Het aandeel van het moederdepartement ministerie van BZK bedraagt € 0,1 mln. en het aandeel derden € 0,2 mln.

Belastingen en premies sociale lasten

De post af te dragen sociale lasten betreft de sociale lasten die berekend zijn over de verlofreservering (€ 4,1 mln.)

De post af te dragen BTW betreft de afdracht van het vierde kwartaal 2024 (€ 0,1 mln.).

Overige schulden

Het aandeel van het moederdepartement ministerie van BZK bedraagt € 0,3 mln.

Overlopende passiva

De toename wordt voornamelijk verklaard door stijging in nog te betalen PIOFACH kosten en de personeelsgerelateerde verplichtingen.

De overlopende passiva bestaan uit nog te betalen kosten € 23,6 mln., nog te betalen bedragen € 13,0 mln., voor personeelsgerelateerde verplichtingen € 16,4 mln., nog te besteden gelden 2,7 mln. en vooruitgefactureerd € 2,1 mln.

Het aandeel van het moederdepartement ministerie van BZK bedraagt € 32,7 mln., het aandeel overige departementen € 16,4 mln. en het aandeel derden € 8,9 mln.

Kasstroomoverzicht

Toelichting

Operationele Kasstroom

De lagere operationele kasstromen worden voornamelijk veroorzaakt doordat Binnenwerk een lagere omzet realiseert.

Investeringskasstroom

De investeringen betreffen ICT-middelen voor het apparaat. De in 2024 geplande investeringen in het verbeteren van de bestaande dienstverleningssystemen zijn voornamelijk in eigen beheer gerealiseerd, middels kortdurende scrumtrajecten door eigen en extern personeel die niet worden geactiveerd.

Financieringskasstroom

De investeringen in de verbetering van de bestaande dienstverleningssystemen konden in 2024 worden gerealiseerd vanuit de exploitatiegelden. Een beroep op de leenfaciliteit was daarom in 2024 niet noodzakelijk.

In 2024 is de laatste aflossing gedaan zodat per ultimo 2024 O&P Rijk geen leningen meer heeft.

Daarnaast heeft O&P Rijk een bedrag van circa € 9,0 mln. betaald aan het moederdepartement in verband met overschrijding van de toegestane reserve in 2023.

Doelmatigheidsindicatoren

O&P Rijk | Dienstverlening P-Direkt werkt met een Producten- en dienstencatalogus (PDC) inclusief servicelevels. In de PDC zijn de verschillende diensten en activiteiten, leveringsvoorwaarden en de kwaliteitsborging vastgelegd die de ministeries van O&P Rijk | Dienstverlening P-Direkt kunnen verwachten.

Toelichting

Generiek deel

Omzet

De omzet is lager dan de begroting. Dit komt doordat er minder banen zijn gerealiseerd bij Binnenwerk dan begroot. De afnemers krijgen de kostprijs van de banen doorberekend in de nacalculatie. De werkelijk gerealiseerde kosten zijn daarmee gelijk aan de omzet.

Fte-totaal

Het gerapporteerde Fte-aantal t/m 2023 betreft de P-Direkt dienstverlening. Heel O&P Rijk waren er in 2024 ongeveer 1.920 Fte. De formatie van O&P is opgebouwd uit de formaties van de onderdelen P-Direkt, UBR-Personeel en UBR-Binnenwerk; respectievelijk 793, 459 en 1.167 fte samen de begrote 2419 fte.

Medewerkerstevredenheid

De medewerkerstevredenheid wordt in januari 2025 gemeten.

Specifiek deel

Merken

O&P verantwoordt zich naar de centraal opdrachtgever, respectievelijk de achterliggende departementen, door een aantal servicelevels op de dienstverlening en beschikbaarheid/ bereikbaarheid. Deze verantwoording is voor 2024 nog een samenvoeging van verschillende afspraken vanuit de onderdelen: momenteel wordt onderzocht hoe meer gelijkvormig gerapporteerd kan worden.

Merk Organisatieadvies, Arbeidsrecht, Diversiteit en Inclusie, Loopbaan en Talentontwikkeling en Bedrijfszorg - Omzet en Declarabiliteit

De omzet is het beoogde minimum om de omzetbegroting te halen. Daaraan ten grondslag liggen minimale declarabiliteitsnormen voor de interne en externe medewerkers in het primaire proces.

Merk Binnenwerk - Aantal banen en Kostprijs

Binnenwerk realiseert in 2024 1.500 banen in 7 categorieën (o.a. Bosbeheer, archiefbewerking logistiek) met een gemiddelde kostprijs van € 57.430.

Merk P-Direkt - Kostprijs per productgroep

P-Direkt heeft in opdracht van de eigenaar de afgelopen jaren jaarlijks goedkopere basisdienstverlening gerealiseerd. Voor het jaar 2024 is dat geen reële optie in verband met toenemende complexiteit in de dienstverlening. Daarnaast is er veel meer werk in de bedrijfsvoering (ook in het primaire proces) in het kader van informatiehuishouding, interne controle, privacy en security. Dat verklaart naast het verwerken van de prijsindex de stijging van het tarief.

Merk P-Direkt - ICT diensten

P-Direkt verantwoordt zich naar de centraal opdrachtgever, respectievelijk de achterliggende departementen, door een aantal servicelevels op de dienstverlening, beschikbaarheid en bereikbaarheid. De servicelevels gelden voor het hele jaar en zijn voor alle klanten hetzelfde. De servicelevels zijn geen doel op zich, maar minimale normen. De behaalde servicelevels worden drie keer per jaar in de bestuurlijke overleggen (BO) besproken. De BO’s kennen naast de directeur O&P (de opdrachtnemer) de volgende deelnemers: de gedelegeerd eigenaar, de centraal opdrachtgever (CO) of een vertegenwoordiging van de opdrachtgevers, de financieel deskundige en een vertegenwoordiging van de afnemers.

Kostprijzen per product

O&P Rijk maakt jaarlijks met de eigenaar afspraken over te behalen efficiency. De gerealiseerde kostprijs is lager doordat in 2024 9.739 meer departementale medewerkers dan geprognosticeerd zijn bediend. 

Tijdige afhandeling vragen, klachten, wijzigingen en documenten

O&P Rijk | Dienstverlening P-Direkt realiseert in 2024 zes van de acht service levels op voldoende niveau. Het archiveren van de documenten binnen 10 werkdagen wordt nog niet volledig gehaald. In 2024 is meer focus gelegd op de tijdige afhandeling van wijzigingen zodat het service level wel is verbeterd maar nog niet op afgesproken niveau. Door toename van het aantal documenten, slechte aanlevering en oplopend verzuim werd ook bij het archiveren in de personeelsdossiers het afgesproken service level niet gehaald. P-Direkt gaat in gesprek met de verschillende zorgdragers afspraken maken over de voorspelbaarheid en kwaliteit van aanlevering. In 2024 is daarin wel een sterke verbetering opgetreden ten opzichte van 2023.