De Koninklijke Marechaussee (KMar) waakt over de veiligheid van Nederland en het Caribisch gedeelte van het Koninkrijk der Nederlanden. Wereldwijd wordt de marechaussee ingezet op plaatsen van strategisch belang. Van de beveiliging van koninklijke paleizen tot aan de inzet op de buitengrenzen van Europa.
Van luchthavens in Nederland en het Caribisch gebied tot oorlogs- en crisisgebieden overal ter wereld. De marechaussee heeft drie hoofdtaken:
1. Grenspolitietaak;
2. Bewaken en beveiligen;
3. (Inter)nationale en militaire politie(zorg)taken.
De Minister is beheersverantwoordelijk voor de vaststelling van de omvang, samenstelling en de vereiste mate van gereedheid van de KMar. De uitvoering is opgedragen aan de KMar. Het gezag over de KMar ligt niet alleen bij het ministerie van Defensie. Afhankelijk van de betreffende taak is dat het ministerie van Justitie en Veiligheid (het Openbaar Ministerie en de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid), Asiel en Migratie, Buitenlandse Zaken, Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, Defensie of de burgemeester. In artikel 4 van de Politiewet wordt de KMar de onderstaande taken opgedragen:
– Het waken over de veiligheid van de leden van het Koninklijk Huis, in samenwerking met andere daartoe aangewezen organen;
– De uitvoering van de politietaak ten behoeve van Nederlandse en andere strijdkrachten en internationale militaire hoofdkwartieren en de personen behorende tot die strijdkrachten en hoofdkwartieren;
– De uitvoering van de politietaak op de luchthaven Schiphol en op de andere door de Minister van Justitie en Veiligheid (JenV), Minister van Asiel en Migratie en de Minister van Defensie aangewezen luchtvaartterreinen en de beveiliging van de burgerluchtvaart;
– De verlening van bijstand alsmede de samenwerking met de politie krachtens deze wet, daaronder begrepen de assistentieverlening aan de politie bij de bestrijding van grensoverschrijdende criminaliteit, het bewaken en beveiligen van objecten en diensten en het waken over de veiligheid van aangewezen personen als bedoeld in artikel 42, eerste lid, onder c;
– De uitvoering van de politietaak op plaatsen onder beheer van Onze Minister van Defensie, op verboden plaatsen die krachtens de Wet bescherming staatsgeheimen ten behoeve van de landsverdediging zijn aangewezen en op het terrein van de ambtswoning van Onze Minister-President;
– De uitvoering van de bij of krachtens de Vreemdelingenwet 2000 opgedragen taken, waaronder begrepen de bediening van de daartoe door de Minister van Asiel en Migratie aangewezen doorlaatposten en het, voor zover in dat verband noodzakelijk, uitvoeren van de politietaak op en nabij deze doorlaatposten, alsmede het verlenen van medewerking bij de aanhouding of voorgeleiding van een verdachte of veroordeelde; de bestrijding van mensensmokkel en van fraude met reis- en identiteitsdocumenten;
– Het in opdracht van de Minister van JenV en Onze Minister van Defensie ten behoeve van De Nederlandsche Bank N.V. verrichten van beveiligingswerkzaamheden.
De Militaire Politiezorgtaak (art 4 lid 1 b PW) wordt zowel nationaal als internationaal en tijdens missies, oefeningen en andere inzet uitgevoerd. Door de uitvoering van deze taken levert de KMar een continue bijdrage aan de veiligheid van de Staat, de bescherming van vitale militaire infrastructuur en processen en de integriteit van de Krijgsmacht.
De Koninklijke Marechaussee heeft in 2024 een bijdrage geleverd aan de hoofdtaken van Defensie en heeft uitvoering kunnen geven aan de aan haar door het gezag opgedragen taken. Vanwege de verslechterde veiligheidssituatie in de wereld, ook aan de grenzen van Europa, wordt de focus op hoofdtaak 1 van Defensie groter.
Grenspolitietaak
Het grensproces is volgens de Schengengrenscode uitgevoerd. Er zijn geen noemenswaardige knelpunten in de uitvoering geweest. Door informatiegestuurd op te treden en door een goede samenwerking en informatiedeling tussen Schiphol en de KMar, zijn zowel de drukke meivakantie als de zomerperiode goed verlopen. Sinds 9 december 2024 voert de KMar tijdelijk voor de duur van zes maanden, binnen de beschikbare capaciteit, verscherpt toezicht uit bij de grens met België en Duitsland.
Bewaken en beveiligen
Alle taken zijn uitgevoerd volgens de geldende begeleidings- en beveiligingsconcepten. De veiligheid van en rondom de democratische rechtsstaat staat al decennia in toenemende mate onder druk. Voor het stelsel Bewaken en Beveiligen (B&B) betekent dit een structureel hogere vraag naar zowel (hoog risico) objectbeveiliging maar ook naar persoonsgerichte maatregelen. De Hoog Risico Beveiliging (HRB) heeft haar maximale capaciteit ingezet voor het beveiligen van hoog risico objecten. De Persoonsbegeleiding (PBG) en Persoonsbeveiliging binnenland (PBB) zijn zelfstandig ingezet en gecoördineerd vanuit het Landelijk Coördinatiecentrum (LCC) om de beschikbare capaciteit zo efficiënt mogelijk te benutten. Mede door het LCC wordt de inzet van de PBB en PBG flexibeler en kunnen deze eenheden in samenwerking met de Nationale Politie (NP) meer Te Beveiligen Personen (TBP’s) bedienen.
(lnter)nationale en militaire politie(zorg)taken (IMPT)
Om bij te dragen aan de inzetbaarheidsdoelen van Defensie heeft de KMar de capaciteit (lnter)nationale en militaire politie(zorg)taken operationeel gereed. De KMar heeft in 2024 voldaan aan de operationele gereedheid (OG)-norm van 153 VTE ten behoeve van expeditionaire taken. De Russische inval in Oekraïne was de aanleiding voor het verhogen van de inzet van Defensie en de KMar aan de oostgrenzen van Europa. Dit is terug te zien in missies als Trident Justice (TJ), Air Policing en de Enhanced Forward Presence (EFP) in Litouwen.
Het Crowd Riot Control (CRC) peloton is niet ingezet voor specifieke opdrachten. De KMar is wel in staat om CRC-capaciteit te leveren wanneer daarom gevraagd wordt. De Close Protection Teams hebben in 2024 alle taken binnen de persoonsbeveiliging conform het geldende beveiligingsconcept uitgevoerd.
Voor Militaire Politiezorg (MPZ) geldt onverminderd dat de KMar een bijdrage levert aan de integriteit van de krijgsmacht. Wegens de intensivering van de KMar op verschillende nieuwe taakvelden en bijstandsverleningen, is er landelijk een verdringingseffect op het MPZ taakveld. Dit is merkbaar binnen de zichtbaarheid van de KMar op militaire locaties en aantal aangeleverde MPZ dossiers.
Versterking Defensie Organisatie
Met deze maatregel is voorzien in een kwalitatieve versterking van de Staf KMar door een uitbreiding van 18 VTE. Hiermee wordt expliciet gestuurd op resultaten en effecten die bijdragen aan de realisatie van de Defensienota 2022, een toename van de operationele gereedheid en sturing op de departementale taken. Het merendeel van de functies is gevuld.
Internationale Ondermijning
Met de herbesteding van beschikbare budgetten heeft het project Buddynetwerk luchthavens een extra impuls gekregen om de geplande samenwerkingen met Brazilië, Kenia en de Carib verder te ontwikkelen. Buddynetwerk richt zich op het versterken van de weerbaarheid van internationale luchthavens. Vanwege vertraging in het reorganisatietraject heeft de noodzakelijke versterking van de afdeling Intelligence nog niet plaatsgevonden.
Migratiepartnerschappen
Onder leiding van het ministerie Asiel en Migratie (AenM) en het ministerie van Buitenlandse Zaken (BZ) is Nederland met acht geprioriteerde bron- en transitlanden van migratie een samenwerking gestart onder de naam migratiepartnerschappen (MPS). Primaire belangen voor AenM zijn de terugkeer van uitgeprocedeerde asielzoekers en de beperking van irreguliere instroom. In ruil daarvoor wordt onder andere samenwerking en expertise aangeboden op het gebied van grensmanagement, het tegengaan van mensensmokkel, politiesamenwerking en informatie-uitwisseling. Daarnaast heeft de KMar in 2024 geïnvesteerd in liaison officieren in bijvoorbeeld Marokko en Turkije om de samenwerking met deze landen te versterken. De KMar verzorgde bovendien in 2024 via het expertise centrum identiteitsfraude en documenten awareness bij diverse grensautoriteiten en organisaties.
Wetboek van Strafvordering
Het ministerie van JenV heeft 1 april 2029 vastgesteld als datum voor de inwerkingtreding van het nieuwe Wetboek van Strafvordering (WvSv). In 2024 zijn de laatste boeken (7 en 8) ingediend bij de Tweede Kamer, waarmee het volledige WvSv gereed is voor de mondelinge parlementaire behandeling in Q1 2025. De KMar is verantwoordelijk voor de implementatie binnen de organisatie. De governance is ingericht op drie gebieden: het wetstraject op departementaal niveau, de implementatie en afstemming binnen de strafrechtketen, en de IV-opgave binnen het Duurzaam Digitaal Stelsel. De KMar stemt hierin nauw af met ketenpartners. De focus in 2024 lag op input voor het wetstraject, een ketenbrede impactanalyse en de voorbereiding van de interne organisatie.
Persoonsbeveiliging binnenland
Het stelsel Bewaken en Beveiligen (B&B) heeft de versterking van het persoonsbeveiligingsdomein in 2024 voortgezet. Voortschrijdend inzicht heeft ertoe geleid dat de statische teams zoals beschreven in de originele opdracht zijn vervangen door flexibel in te zetten persoonsbeveiligingscapaciteit. Deze capaciteit wordt in samenwerking met de NP flexibel ingezet en aangestuurd vanuit het nieuwe Landelijk Coordinatie Centrum (LCC). Door deze nieuwe wijze van optreden heeft de KMar in 2024 kunnen voldoen aan de vraag naar persoonsbeveiliging en begeleiding.
Inrichten decentrale CIO
Middels het oprichten van een decentrale Chief Information Office per 1 oktober 2024 heeft de KMar geïnvesteerd om de kennis, competenties en ontwikkeling van I&T beter te waarborgen binnen de KMar en om beter gereed te zijn voor de uitdagingen in het heden en die van de toekomst.
Vergroten Cyberreadiness
De KMar geeft als onderdeel van het versterken van de defensiebrede cybercapaciteiten uitvoering aan het programma Cyber Transitie middels de drie hoofdprojecten van het programma: Cyber in de Operatie, Digital Fit en Cyber in de Bedrijfsvoering.
General aviation
In de afgelopen jaren is de lijst met aangewezen grensdoorlaatposten uitgebreid met drie secundaire vliegvelden in Zuid-Nederland. De KMar gaat ook hier systematisch grenscontroles uitvoeren, conform de Schengengrenscode. Hiervoor zijn in 2024 de benodigde structurele middelen ter uitbreiding van de benodigde capaciteit toegevoegd aan de KMar begroting en zijn de voorbereidingen voor deze reorganisatie gestart.
Realisatie | Vastgestelde begroting | Verschil | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
2020 | 2021 | 2022 | 2023 | 2024 | 2024 | 2024 | ||
Art. | Verplichtingen | 481.437 | 501.168 | 576.983 | 632.220 | 732.631 | 685.126 | 47.505 |
Uitgaven | 482.825 | 501.802 | 569.037 | 626.304 | 724.415 | 687.223 | 37.192 | |
Apparaatsuitgaven | 476.448 | 497.328 | 563.687 | 619.806 | 716.497 | 680.710 | 35.787 | |
5.2 | Apparaatsuitgaven | 476.448 | 497.328 | 563.687 | 619.806 | 716.497 | 680.710 | 35.787 |
Personele uitgaven | 462.232 | 484.265 | 544.365 | 605.211 | 699.326 | 651.035 | 48.291 | |
Eigen personeel | 435.912 | 451.984 | 509.945 | 562.938 | 639.188 | 622.502 | 16.686 | |
Externe inhuur | 6.484 | 7.518 | 6.969 | 10.101 | 16.467 | 295 | 16.172 | |
Overige personele exploitatie | 19.836 | 24.763 | 27.451 | 32.172 | 43.671 | 28.238 | 15.433 | |
Materiële uitgaven | 14.216 | 13.063 | 19.322 | 14.595 | 17.171 | 29.675 | ‒ 12.504 | |
Overige materiële exploitatie | 13.480 | 13.063 | 19.322 | 14.595 | 17.171 | 29.675 | ‒ 12.504 | |
Programmauitgaven | 6.377 | 4.474 | 5.350 | 6.498 | 7.918 | 6.513 | 1.405 | |
5.1 | Programmauitgaven | 6.377 | 4.474 | 5.350 | 6.498 | 7.918 | 6.513 | 1.405 |
Opdrachten | 6.377 | 4.474 | 5.123 | 6.414 | 7.875 | 6.513 | 1.362 | |
Gereedstelling | 5.167 | 4.474 | 5.123 | 6.414 | 7.875 | 6.513 | 1.362 | |
(Schade)vergoeding | 0 | 0 | 227 | 84 | 43 | 0 | 43 | |
Schadevergoeding overig | 0 | 0 | 227 | 84 | 43 | 0 | 43 | |
Ontvangsten | 8.463 | 8.199 | 6.205 | 8.923 | 3.365 | 4.459 | ‒ 1.094 | |
Verplichtingen
De gerealiseerde verplichtingen zijn € 47,5 miljoen hoger dan de vastgestelde begroting. Dit wordt enerzijds veroorzaakt door hogere verplichtingen op Eigen personeel, Overige personele exploitatie en Externe inhuur (nieuwe meerjarige inhuurcontracten aangegaan). Anderzijds is er minder verplicht op de Materiële exploitatie.
Uitgaven
Personele uitgaven
De gerealiseerde personele uitgaven zijn € 48,3 miljoen hoger dan de vastgestelde begroting. Dit komt met name door de hogere uitgaven op Eigen personeel en Externe inhuur (samen € 32,9 miljoen). Deze hogere uitgaven worden veroorzaakt door de hogere personeelslasten die volgen uit het arbeidsvoorwaardenakkoord 2024 (€ 60,5 miljoen). Ook is in december de factuur voor pensioenafdrachten betaald (€ 4,8 miljoen), terwijl deze normaliter pas in januari 2025 zou worden betaald. Daarnaast hebben er in 2024 diverse budgettoevoegingen plaatsgevonden vanuit het ministerie van Buitenlandse zaken inzake het BuZa-KMar convenant (€ 12,1 miljoen) en het ministerie van Binnenlandse Zaken & Koninkrijkrelaties (BZK) inzake het grenstoezicht Caribische landen (€ 10,9 miljoen). Door de ondervulling van het personeelsbestand zijn ook delen van het personele budget vrijgegeven. Een deel van de door ondervulling ontstane onderrealisatie op het budget voor Eigen personeel is ingezet voor Externe inhuur (€ 16,2 miljoen). Naast de hogere uitgaven op het Eigen personeel en Externe inhuur is er ook € 15,4 miljoen meer uitgegeven op de Overige personele exploitatie. Dit is onder meer het gevolg van hogere uitgaven die volgen uit de afspraken uit het arbeidsvoorwaardenakkoord 2024 (€ 8,6 miljoen waarvan € 5,3 miljoen duurzaamheidsbudget).
Materiële uitgaven
De gerealiseerde uitgaven voor Materiële uitgaven zijn € 12,5 miljoen lager dan begroot. Door de vertraging van personele uitbreidingen zijn de materiele investeringen voor dit personeel ook vertraagd. Vandaar dat de uitgaven lager zijn uitgevallen dan begroot. Voorbeelden van deze materiele investeringen voor personeel zijn uitrusting zoals beschermende vesten en portofoons.