3.1 Inleiding
Sinds 1 januari 2004 is het RIVM een baten-lastendienst van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Het RIVM bevordert door onderzoek, uitvoering en ondersteuning de publieke gezondheid en een schoon en veilig leefmilieu. De taken van het RIVM zijn erop gericht de publieke gezondheid, een gezond leefmilieu en de veiligheid van de leefomgeving te bevorderen. Kerntaak van het RIVM is het verrichten van onderzoek en het wereldwijd verzamelen van kennis. De uitkomsten daarvan dienen als beleidsondersteuning voor de overheid.
Het RIVM voert onderzoek uit voor de ministeries van VWS, VROM, LNV en SZW, voor diverse inspecties en voor internationale organisaties zoals de Europese Unie, de WHO en de Verenigde Naties. Informatie over de resultaten van het RIVM-onderzoek is te vinden via de thematische ingangen van de website www.rivm.nl. Het RIVM vervult ook regiefuncties en verzorgt de landelijke coördinatie van preventie- en interventieprogramma’s, zoals het Rijksvaccinatieprogramma (RVP).
In januari 2010 heeft de minister van VWS zijn besluit tot integratie van de publieke taken van het Nederlands Vaccin Instituut binnen het RIVM (te realiseren in de periode t/m 2012) bekend gemaakt. De effecten van deze operatie zijn nog onvoldoende duidelijk om al in deze begroting te kwantificeren.
3.2 Begroting van baten en lasten
2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
Baten | |||||||
Opbrengst moederdepartement | 164 764 | 117 440 | 122 252 | 122 252 | 122 252 | 126 271 | 126 271 |
– Eigenaar | 18 957 | 13 144 | 17 956 | 17 956 | 17 956 | 21 975 | 21 975 |
– Opdrachtgevers | 145 807 | 104 296 | 104 296 | 104 296 | 104 296 | 104 296 | 104 296 |
Opbrengst overige departementen | 58 539 | 51 836 | 52 036 | 52 036 | 52 036 | 52 036 | 52 036 |
– VROM | 53 684 | 48 686 | 48 686 | 48 686 | 48 686 | 48 686 | 48 686 |
– LNV | 519 | 650 | 1 350 | 1 350 | 1 350 | 1 350 | 1 350 |
– Overige departementen | 4 336 | 2 500 | 2 000 | 2 000 | 2 000 | 2 000 | 2 000 |
Opbrengst derden | 144 660 | 170 205 | 172 404 | 175 852 | 179 369 | 179 369 | 179 369 |
Rentebaten | 1 038 | 1 050 | 100 | 100 | 100 | 100 | 100 |
Vrijval voorzieningen | 2 152 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Bijzondere baten | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Totaal baten | 371 153 | 340 531 | 346 792 | 350 240 | 353 757 | 357 776 | 357 776 |
Lasten | |||||||
Apparaatskosten | 363 186 | 335 355 | 341 883 | 345 331 | 348 848 | 352 867 | 352 867 |
– Personele kosten | 116 129 | 110 913 | 110 710 | 110 710 | 110 710 | 110 710 | 110 710 |
– Materiële kosten | 247 057 | 224 442 | 231 173 | 234 621 | 238 138 | 242 157 | 242 157 |
Rentelasten | 440 | 393 | 393 | 393 | 393 | 393 | 393 |
Afschrijvingskosten | 5 226 | 4 783 | 4 516 | 4 516 | 4 516 | 4 516 | 4 516 |
– Materieel | 4 413 | 3 813 | 3 637 | 3 637 | 3 637 | 3 637 | 3 637 |
– Immaterieel | 813 | 970 | 879 | 879 | 879 | 879 | 879 |
Overige kosten | 2 830 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
– Dotaties voorzieningen | 2 830 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
– Bijzondere lasten | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Totaal lasten | 371 682 | 340 531 | 346 792 | 350 240 | 353 757 | 357 776 | 357 776 |
Saldo van baten en lasten | – 529 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
Toelichting op de begroting van baten en lasten
De bedragen 2009 betreffen de gerealiseerde baten en lasten volgens het jaarverslag 2009. De bedragen 2010 betreffen de vastgestelde begroting 2010.
Opbrengsten
De baten en lasten waren in 2009 hoger dan in 2010 en verder. Dit wordt veroorzaakt door de uitvoering van het landelijk vaccinatieprogramma tegen de Mexicaanse griep in het najaar van 2009 en door de inhaalcampagne van de vaccinatie tegen baarmoederhalskanker medio 2009.
De stijging van de opbrengst moederdepartement in 2014 wordt veroorzaakt door het derde deel van de zogenaamde huisvestingstranche.
De omzetbedragen voor 2011 voor de primaire opdrachtgevers (VWS-eigenaar, VWS-opdrachtgevers, VROM en LNV) zijn ramingen op grond van de verwachte opdrachtvolumes bij ongewijzigd beleid voor de komende jaren waarin thans bekende ontwikkelingen zijn meegenomen. De overige omzetbedragen zijn gebaseerd op lopende en naar verwachting nog aan te gane contracten met overige opdrachtgevers. De hoogte van de inkomsten is afhankelijk van overeenstemming tussen opdrachtgevers en RIVM over aard en omvang van de te verrichten activiteiten en – daarmee samenhangend – de in rekening te brengen kosten (uren x tarief plus directe projectgebonden kosten).
De geraamde baten van VWS-eigenaar zijn hoofdzakelijk bestemd voor het strategisch onderzoek van het RIVM en als aanvullend huisvestingsbudget. De geraamde baten van VWS-opdrachtgevers betreffen inkomsten die het RIVM op grond van lopende werkprogramma’s en thans bekende ontwikkelingen verwacht te verkrijgen door opdrachtverlening door de beleidsdirecties van VWS, de IGZ en de VWA.
De geraamde baten van VROM en LNV volgen uit werkzaamheden die op het taakveld milieu in relatie tot volksgezondheid worden uitgevoerd in opdracht van de beleidsdirecties van VROM, de VROM-Inspectie en LNV.
Opbrengsten derden
Baten van derden verkrijgt het RIVM door het uitvoeren van werkzaamheden voor derden in Nederland en in internationaal verband.
Uit de baten worden de lasten bestreden. De personele kosten bedragen circa € 111 miljoen, waarvan € 93 miljoen voor ambtelijk personeel en € 18 miljoen voor inhuur. De materiële kosten bedragen circa € 231 miljoen. De helft daarvan betreft uitvoeringskosten voor het Rijksvaccinatieprogramma (€ 116 miljoen).
De post voorzieningen in 2009 omvat verplichtingen jegens personeel, verplichtingen in verband met reorganisaties, een reservering voor voorziene tekorten op in uitvoering zijnde projecten en een enkele restpost. De vrijval van de voorzieningen omvat onttrekkingen vanwege in 2009 tot finale afrekening gekomen projecten waarvoor eerder een voorziening was getroffen.
In deze begroting zijn verwerkt de taakstellingen op grond van het Coalitieakkoord Balkenende IV, voor zover deze in euro’s gekwantificeerd zijn. De taakstellingen zijn t/m 2010 in de begroting verwerkt via efficiencymaatregelen waardoor de reële tarieven van het RIVM zijn verlaagd. De invulling van het laatste deel van de taakstelling zal naar verwachting plaatsvinden via uitbesteding van taken. De kosten van deze uitplaatsingstrajecten zijn nog niet bekend en derhalve niet in de begroting opgenomen.
3.3 Kasstroomoverzicht
Omschrijving | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
1. Rekening-courant RHB 1–1 | 129 126 | 59 880 | 53 738 | 54 237 | 53 950 | 53 657 | 53 992 |
2. Totaal operationele kasstroom | – 64 242 | – 1 359 | 5 015 | 4 229 | 4 223 | 4 851 | 4 516 |
3a. Totaal investeringen (-/-) | – 5 018 | – 4 783 | – 4 516 | – 4 516 | – 4 516 | – 4 516 | – 4 516 |
3b. Totaal boekwaarde desinvesteringen (+) | 14 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
3. Totaal investeringskasstroom | – 5 004 | – 4 783 | – 4 516 | – 4 516 | – 4 516 | – 4 516 | – 4 516 |
4a. Eenmalige uitkering aan moederdepartement (-/-) | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
4b. Eenmalige storting door het moederdepartement (+) | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
4c. Aflossingen op leningen (-/-) | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
4d. Beroep op leenfaciliteit (+) | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
4. Totaal financieringskasstroom | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
5. Rekening-courant RHB 31–12 (=1+2+3+4) | 59 880 | 53 738 | 54 237 | 53 950 | 53 657 | 53 992 | 53 992 |
Toelichting kasstroomoverzicht
De afname in 2009 van de positie Rekening-courant Rijkshoofdboekhouding wordt veroorzaakt door toename van voorraden vaccins en een jaaroverschrijdende vordering van € 35 miljoen op de VWS-opdrachtgever.
Het kasstroomoverzicht vertoont verder geen bijzonderheden.
Het RIVM heeft geïnvesteerd in software en licenties, gebouwinstallaties en infrastructuur, laboratoriumapparatuur, vervoermiddelen, IT en audiovisuele apparatuur, facilitaire apparatuur. De investeringen bedragen ruwweg € 4,5 miljoen per jaar.
3.4 Doelmatigheid
2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | |
|---|---|---|---|---|---|
Generiek | |||||
1. Tarieven/ uur | |||||
– Gewogen uurtarief in € | 108,96 | 108,96 | 108,96 | 108,96 | 108,96 |
– Ontwikkeling uurtarief (2003 = 100) | 100 | 100 | 100 | 100 | 100 |
2. Aantal fte totaal (exclusief externe inhuur) | 1 346 | 1 306 | 1 306 | 1 306 | 1 306 |
3. Saldo van baten en lasten (% van de baten) | 0% | 0% | 0% | 0% | 0% |
Specifiek | |||||
1. Liquiditeit (current ratio; norm: > 1,5) | 1,51 | 1,51 | 1,51 | 1,51 | 1,51 |
2. Solvabiliteit (debt ratio) | 0,91 | 0,91 | 0,91 | 0,91 | 0,91 |
3. Rentabiliteit eigen vermogen | 0% | 0% | 0% | 0% | 0% |
Toelichting doelmatigheidsindicatoren c.q. kengetallen
Uurtarief
Het RIVM hanteert als indicator voor de doelmatigheid het gewogen uurtarief. De uurtarieven worden jaarlijks door de eigenaar vastgesteld. De hoogte van de tarieven wordt onder meer bepaald door de ontwikkeling van de loonkosten, de materiële kosten (waaronder de huren die de Rijksgebouwendienst in rekening brengt) en het aantal te declareren uren per medewerker.
Ten opzichte van het ijkjaar 2003 (het RIVM is sinds 2004 een baten-lastendienst) ligt het gewogen uurtarief over 2009 (€ 106,60 ) 2,1 punt en over 2010 0,8 punt onder het niveau van 2003. In deze uurtarieven zijn taakstellingen verwerkt.
2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
Efficiencytaakstelling Balkenende I | – 2% | – 1% | – 1% | ||||
Aanvullende efficiencytaakstelling Balkenende II | – 1% | – 1% | – 1% | – 2% | |||
Efficiencytaakstelling Balkenende IV | – 2% | – 2% | – 2% |
Specifiek
Voor wat betreft de specifieke doelmatigheidsindicatoren steunt het RIVM op de gangbare bedrijfseconomische indicatoren zoals vermeld in bovenstaande tabel. Over de geleverde prestaties legt het RIVM systematisch verantwoording af richting de opdrachtgevers. Voor de primaire opdrachtgevers VWS en VROM gebeurt dat in periodieke voortgangsrapportages die door deze opdrachtgevers worden vastgesteld. Voor de overige opdrachtgevers gebeurt dat via de tijdige levering van de afgesproken producten en diensten en de daarop volgende tijdige betaling door de opdrachtgevers van de overeengekomen opdrachtsom.
Audits en benchmarkonderzoeken vinden periodiek plaats. Over de (wetenschappelijke) audits op onderdelen van de primaire processen wordt gerapporteerd aan de Commissie van Toezicht.