9.1 Algemene doelstelling: de kwaliteit van het onderwijs wordt gewaarborgd door de beschikbaarheid van voldoende personeel van voldoende kwaliteit voor alle onderwijsdeelnemers.
Omschrijving
De leraar en de schoolleider zijn cruciaal voor de versterking van de kwaliteit van het onderwijs en bevordering van betere onderwijsprestaties. De kwalitatieve en dreigende kwantitatieve lerarentekorten zetten dit onder druk. Het in 2007 uitgebrachte actieplan «LeerKracht van Nederland» (Kamerstuk 27 923, nr. 45) wordt daarom onverkort voortgezet. Dit plan richt zich met name op de verbetering van de arbeidsmarktpositie voor het onderwijspersoneel en het versterken van het beroep van leraar.
Aanvullend hierop heeft het kabinet in mei 2011 het actieplan «Leraar 2020 – een krachtig beroep!» (Kamerstuk 32 500 VIII, nr. 176) uitgebracht, waarin de versterking van de kwaliteit van het onderwijspersoneel centraal staat.
Verantwoordelijkheid van de minister
De minister is verantwoordelijk voor een onderwijsstelsel dat zodanig functioneert dat het onderwijs aansluit bij de talenten en ambities van individuele leerlingen/studenten en bij de behoeftes van de maatschappij. In het bijzonder is zij verantwoordelijk voor de toegankelijkheid van het onderwijs, de rechtmatige en doelmatige besteding van middelen voor het onderwijs en het borgen van de onderwijskwaliteit. De instrumenten die zij tot haar beschikking heeft, zijn het uitvaardigen van wet- en regelgeving, het verstrekken van bekostiging, subsidies en opdrachten, het houden van toezicht en het voeren van een dialoog met belanghebbenden, en zonodig actief voeren van regie.
Meetbare gegevens bij de algemene doelstelling
Voor indicatoren over arbeidsmarkt- en personeelsbeleid wordt verwezen naar Trends in Beeld 2011 (www.trendsinbeeld.minocw.nl) en de nota Werken in het Onderwijs (WIO), die op Prinsjesdag worden aangeboden aan de Tweede Kamer.
Beleidswijzigingen
Op basis van het Regeerakkoord is ter versterking van de kwaliteit van het onderwijspersoneel het actieplan «Leraar 2020 – een krachtig beroep!» (Kamerstuk 32 500 VIII, nr. 176) opgesteld. Er wordt extra geïnvesteerd (€ 100 miljoen in 2012 en € 150 miljoen vanaf 2013) in de verdere verbetering van de professionele kwaliteit van leraren en schoolleiders. Daarnaast worden geobjectiveerde goede prestaties van docenten sterker beloond door middel van het starten van experimenten. Deze experimenten introduceren opbrengstgerichte financiële beloningen voor (teams) van leraren (€ 10 miljoen in 2012 oplopend tot € 80 miljoen in 2015).
9.2 Budgettaire gevolgen van beleid
| 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Verplichtingen | 252 435 | 291 536 | 426 396 | 498 235 | 527 795 | 575 977 | 725 608 | |
| Waarvan garantieverplichtingen | ||||||||
| Totale uitgaven | 265 898 | 292 111 | 426 396 | 498 235 | 527 795 | 575 977 | 725 608 | |
| Programma-uitgaven | 263 586 | 289 871 | 426 396 | 498 235 | 527 795 | 575 977 | 725 608 | |
| • | De kwaliteit van de leraar en schoolleider wordt duurzaam geborgd | 80 880 | 96 401 | 185 435 | 238 740 | 239 020 | 239 440 | 243 465 |
| • | Naar professionele scholen, met ruimte voor goed onderwijspersoneel | 114 412 | 116 951 | 162 412 | 184 638 | 219 217 | 268 389 | 414 056 |
| • | Er komen voldoende en goed opgeleide leraren | 37 555 | 46 101 | 50 500 | 47 000 | 41 700 | 40 200 | 40 200 |
| • | Overig | 27 662 | 27 365 | 21 773 | 21 616 | 21 681 | 21 812 | 21 812 |
| • | Uitvoeringsorganisatie DUO | 3 077 | 3 053 | 6 276 | 6 241 | 6 177 | 6 136 | 6 075 |
| Apparaatsuitgaven1 | 2 312 | 2 240 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| Ontvangsten | 4 688 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Toelichting:
Het overgrote deel van de middelen is meerjarig juridisch of bestuurlijk verplicht. Alternatieve aanwending vereist wijziging van de regelgeving en/of aanpassing van bestuurlijke afspraken of openbreken van met sociale partners afgesloten convenanten.
De kwaliteit van de leraar en schoolleider wordt duurzaam geborgd
Instrumenten
Vanuit het Regeerakkoord wordt via deze actielijn uit het actieplan «Leraar 2020 – een krachtig beroep!» in 2012 een volgende stap gezet om te zorgen voor een duurzame borging van de kwaliteit van het onderwijspersoneel en de lerarenopleidingen.
Met ingang van 2012 wordt de lerarenbeurs exclusief ingezet voor geaccrediteerde bachelor- en masteropleidingen ter verkrijging van hogere kwalificaties voor leraren in het po, vo, mbo en hbo. In 2012 is het budget voor de lerarenbeurs, inclusief de zij-instroomregeling, circa € 77 miljoen.
Voor de professionalisering van het onderwijspersoneel in het po, vo en mbo en de kwaliteitsverbetering van de lerarenopleidingen wordt in 2012 € 100 miljoen en vanaf 2013 € 150 miljoen aan extra middelen beschikbaar gesteld. Ook wordt hieruit het op Nederlands niveau brengen van de bekwaamheden in Caribisch Nederland bekostigd.
Ter versterking van het beroep en kwaliteit van de leraar en om leraren te kunnen ondersteunen in hun professionele ontwikkeling worden in 2012 subsidies verstrekt aan de Onderwijscoöperatie (tot 1 oktober 2011 de Stichting Beroepskwaliteit Leraren en ander onderwijspersoneel € 2,9 miljoen) en aan de Open Universiteit Nederland Ruud de Moorcentrum (€ 5,8 miljoen).
Naar professionele scholen, met ruimte voor goed onderwijspersoneel
Deze actielijn uit het actieplan «Leraar 2020 – een krachtig beroep!» zet een volgende stap naar een sterk kwaliteits- en HRM-beleid op schoolniveau.
De investeringen in beloning voor het onderwijspersoneel, ter verbetering van de arbeidsmarktpositie, voortvloeiend uit de convenanten LeerKracht van Nederland (Stcrt, 3 maart 2009, nr. 42) worden doorgezet. In totaal is in 2012 € 595 miljoen beschikbaar, dat aan de lumpsum of als aanvulling op de lumpsum van de instellingen voor po, vo, mbo en ho wordt toegevoegd. Van dit bedrag is € 443 miljoen naar de onderwijssectoren overgeboekt (respectievelijk artikel 1 voor po, artikel 3 voor vo, artikel 4 voor mbo en artikel 6 voor ho).
Nieuw vanuit het Regeerakkoord is dat er meer ruimte komt voor prestatiebeloning in het onderwijs, zowel voor personen als teams. In het schooljaar 2011–2012 starten de eerste experimenten. Deze worden daarna uitgebreid. Op basis van de resultaten wordt de balans opgemaakt en wordt de structurele invoering vormgegeven. In 2012 is € 10 miljoen beschikbaar.
Er komen voldoende en goed opgeleide leraren
Met deze actielijn uit het actieplan «Leraar 2020 – een krachtig beroep!» is verdere kwaliteitsverbetering van de lerarenopleiding aan de orde.
Op verschillende fronten zijn via de Kwaliteitsagenda «Krachtig meesterschap» (Kamerstuk 27 923, nr. 68) al acties in gang gezet om de kwaliteit van lerarenopleidingen te verbeteren en het leraaraanbod te vergroten. Zoals het project «Eerst de Klas», de invoering van de educatieve minor, het ontwikkelen van excellentie, de uitbreiding van de hbo-kopopleiding, de ontwikkeling/implementatie van de kennisbases, de introductie van de promotiebeurs e.d. In totaal is hiervoor in 2012 € 28 miljoen beschikbaar.
Om de samenwerking tussen lerarenopleidingen en het afnemend veld te verbeteren, zijn er vanuit diezelfde kwaliteitsagenda 56 opleidingsscholen (samenwerkingsverbanden van één of meer lerarenopleidingen met één of meer scholen voor po, vo en mbo) erkend. Zij ontvangen in 2012 € 17 miljoen subsidie om gezamenlijk leraren op de werkplek op te leiden.
De «Innovatie Impuls Onderwijs» loopt door tot eind 2014 (uitgaven 2012 € 5,5 miljoen). Het doel van het project is tweeledig: het implementeren van innovatieve maatregelen in schoolorganisatie po en vo, gericht op verhoging van de arbeidsproductiviteit met behoud van onderwijskwaliteit en zonder verhoging van werkdruk, en het meten van de effecten van deze maatregelen op de arbeidsproductiviteit.
Overig
Via een subsidie aan het Vervangingsfonds (€ 7,9 miljoen) investeert OCW in het arbeidsomstandighedenbeleid, (ziekte)verzuimbeleid en re-integratiebeleid (AVR-taken) in de sector po. Voor de overige sectoren loopt dit via de lumpsumbekostiging.