De financiële onderbouwing van de nota In het belang van Nederland (Kamerstuk 33 763, nr. 1) was mede gebaseerd op de wapensysteemsjablonen. Deze bevatten de investeringen, de relevante exploitatie en de ontvangsten van de wapensystemen. Met de brief Inzicht in kosten en uitgaven van wapensystemen en plan van aanpak daarvoor (Kamerstuk 33 763, nr. 27) is gemeld hoe Defensie zijn financiële duurzaamheid op langere termijn structureel zal verankeren in de bedrijfsvoering. Daarbij is toegezegd dat bij de ontwerpbegroting 2015 het geactualiseerde inzicht in wapensystemen wordt geboden met daarbij ook een aansluiting op de bestaande begrotingsindeling. Met deze bijlage wordt deze toezegging nagekomen.

Totstandkoming financiële gegevens

De sjablonen worden gebruikt om vast te stellen of de financiële onderbouwing bij de nota In het belang van Nederland nog steeds een consistent beeld blijft geven. Evenals vorig jaar zijn zij nog grotendeels handmatig en via een tijdrovend en complex proces tot stand gekomen en vergen zij bewerkingen van brondata, waarbij er schattingen en toerekeningsregels zijn gebruikt. De begroting van Defensie is ingedeeld naar de defensieonderdelen. De uitgaven per defensieonderdeel zijn daardoor gemakkelijk uit de begroting te halen, maar de totale uitgaven en ontvangsten van wapensystemen (investeringen, exploitatie en afstoting) zijn juist lastig in de begroting te vinden. De financiële systemen en ramingsmethodieken van Defensie zijn hier nog niet op ingericht. De aanpassing van de financiële systemen en ramingsmethodieken is een ingrijpend proces dat een niet-aflatende inspanning vergt en naar verwachting pas in 2017 zal kunnen worden voltooid. Deze sjablonen zijn dan ook een tussenstap.

Geactualiseerd financieel overzicht wapensystemen (sjablonen)

Deze mutaties zijn verwerkt in de beleidsartikelen en vinden hun weg naar de sjablonen via het hierboven beschreven complexe, handmatige proces. Zoals gebruikelijk ontvangt u op Prinsjesdag tevens het Materieelprojectenoverzicht (MPO). Hierin wordt per project meer gedetailleerde informatie gegeven dan in de begroting.

Door de onzekerheid in de planning op de lange termijn is de betekenis van kasritmeverschillen in verder weg liggende jaren gering. Zeker bij de laatste tien jaren dient er dan ook rekening te worden gehouden met een grotere planonzekerheid. In de sjablonen zoals gebruikt voor de nota In het belang van Nederland was nog sprake van correctieregels om de ramingen voor de Materiële exploitatie binnen budget te brengen (de zogenaamde ambitiedelta). Deze ambitiedelta was het gevolg van het feit dat destijds nog geen exploitatieramingen beschikbaar waren die rekening hielden met de verlaagde ambitie van de nota. Inmiddels zijn – zoals destijds ook aangekondigd – nieuwe exploitatieramingen beschikbaar, waarin de verlaagde ambitie uit de nota IHBVN wel is verwerkt. Daardoor is het in de huidige versie van de sjablonen niet langer noodzakelijk om correctieregels bij de Materiële exploitatie toe te passen. De ambitiedelta is daarmee opgelost.

Aansluitingstabel sjablonen met begroting

Tabel 2 geeft de aansluiting weer van de sjablonen met de beleidsartikelen in de begroting. Dit is een doorontwikkeling van de tabel die in de nota In het belang van Nederland was opgenomen om de financiële inpasbaarheid van de maatregelen inzichtelijk maken. Vergelijking van beide tabellen met de financiële onderbouwing bij de nota In het belang van Nederland laat zien dat er ook na verwerking van de mutaties in de Ontwerpbegroting 2015, nog steeds sprake is van inpasbaarheid van de wapensystemen in de begroting. Van belang is tevens dat de verhoudingen tussen de opgenomen uitgavencategorieën Defensiebreed, Organieke eenheden en Wapensystemen ten opzichte van de nota In het belang van Nederland een consistent beeld geven. Er is dus geen sprake van verdringingseffecten tussen de verschillende uitgavencategorieën. Evenwicht tussen ambitie, capaciteiten en middelen blijft gehandhaafd. Dit is van groot belang voor de gereedheid en inzet van de krijgsmacht. «Evenwicht» is in het kader van financiële duurzaamheid een belangrijk begrip geworden. Dit kan het beeld oproepen van een stabiele, statische situatie, die zich niet goed verdraagt met de (dagelijks) veranderende, dynamische werkelijkheid waarin Defensie opereert. Bij een gelijkblijvend budget zal er dan echter sprake zijn van het zoeken naar een nieuw evenwicht. Het is daarom noodzakelijk om voortdurend nieuwe situaties en de daarbij behorende problematiek te analyseren en op te lossen. Het plan van aanpak voor financiële duurzaamheid helpt daarbij.