5.1. Ontwikkeling van de zorguitgaven en -ontvangsten 2009–2019
Realisatiecijfers in de zorg ijlen nog enige jaren na. Daardoor vinden er ook na het verschijnen van VWS-jaarverslagen aanpassingen in de cijfers voor het betreffende jaar plaats. In tabel 17 worden de actuele zorguitgaven en -ontvangsten voor de jaren 2009–2019 weergegeven. De cijfers voor de jaren 2009–2014 zijn definitief.
| 2009 | 20101 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 20152 | 2016 | 2017 | 2018 | 20193 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Zorguitgaven en -ontvangsten actuele VWS-stand | |||||||||||
| Zorgverzekeringswet (Zvw) | |||||||||||
| Bruto-uitgaven | 33.756 | 35.474 | 35.983 | 36.672 | 39.210 | 39.220 | 41.858 | 43.872 | 45.355 | 47.619 | 50.360 |
| Ontvangsten | 1.364 | 1.481 | 1.499 | 1.932 | 2.666 | 3.125 | 3.218 | 3.195 | 3.187 | 3.208 | 3.115 |
| Netto-uitgaven | 32.392 | 33.993 | 34.484 | 34.739 | 36.544 | 36.095 | 38.640 | 40.678 | 42.168 | 44.411 | 47.245 |
| Wet langdurige zorg (Wlz) | |||||||||||
| Bruto-uitgaven | 23.221 | 24.135 | 25.222 | 27.865 | 27.452 | 27.800 | 19.545 | 19.930 | 20.347 | 21.564 | 23.730 |
| Ontvangsten | 1.594 | 1.478 | 1.620 | 1.697 | 1.915 | 1.971 | 1.892 | 1.892 | 1.833 | 1.838 | 1.868 |
| Netto-uitgaven | 21.627 | 22.657 | 23.603 | 26.169 | 25.537 | 25.829 | 17.653 | 18.038 | 18.514 | 19.726 | 21.862 |
| Begrotingsgefinancierde zorguitgaven | |||||||||||
| Bruto-Wmo (gemeentefonds) | 1.533 | 1.541 | 1.456 | 1.511 | 1.561 | 1.714 | 4.943 | 4.945 | 4.899 | 5.111 | 1.714 |
| Bruto-Jeugdwet (gemeentefonds) | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 2.034 | 1.920 | 1.878 | 1.971 | 0 |
| Bruto-overig begrotingsgefinancierd (VWS-begroting) | 824 | 1.327 | 1.820 | 1.893 | 594 | 577 | 491 | 434 | 500 | 511 | 617 |
| Bruto-begrotingsgefinancierde zorguitgaven | 2.357 | 2.868 | 3.276 | 3.405 | 2.155 | 2.291 | 7.468 | 7.299 | 7.277 | 7.593 | 2.331 |
| Ontvangsten | 63 | 73 | 51 | 21 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Netto-begrotingsgefinancierde zorguitgaven | 2.294 | 2.794 | 3.226 | 3.384 | 2.155 | 2.291 | 7.468 | 7.299 | 7.277 | 7.593 | 2.331 |
| Bruto-zorguitgaven | 59.335 | 62.476 | 64.481 | 67.942 | 68.818 | 69.311 | 68.871 | 71.101 | 72.979 | 76.777 | 76.421 |
| Ontvangsten | 3.022 | 3.032 | 3.170 | 3.650 | 4.581 | 5.096 | 5.110 | 5.087 | 5.020 | 5.046 | 4.983 |
| Netto-zorguitgaven | 56.313 | 59.444 | 61.312 | 64.292 | 64.237 | 64.215 | 63.761 | 66.015 | 67.959 | 71.731 | 71.438 |
Bron: VWS.
Exclusief de eenmalige stimuleringsimpuls voor de bouw uit het aanvullend coalitieakkoord Balkenende IV (€ 320 miljoen) die niet aan het Uitgavenplafond is toegerekend.
Figuur 7 Bijstellingen van de netto-zorguitgaven Zvw en AWBZ/Wlz na het verschijnen van de VWS-jaarverslagen 2007–2017
In figuur 7 zijn de bijstellingen van de netto zorguitgaven van de Zvw en de AWBZ/Wlz na het verschijnen van de VWS-jaarverslagen grafisch weergegeven voor de jaren 2007–2017. Uit de grafiek blijkt dat de bijstellingen na publicatie van het jaarverslag een grillig patroon kennen. Er zijn zowel jaren waarin de zorguitgaven hoger zijn uitgekomen dan vermeld in het jaarverslag als jaren waarin de zorguitgaven neerwaarts zijn bijgesteld. De omvang van de bijstelling blijft in de meeste jaren binnen een bandbreedte van 1%, met een maximale uitschieter van -2,4% in 2015. De forse neerwaartse bijstellingen voor eerdere jaren hangen voor een belangrijk deel samen met de latere verwerking van de realisatiecijfers van de MSZ en ggz. Vanaf 2016 zijn de voorlopige realisatiecijfers van de MSZ en ggz in het jaarverslag van het betreffende jaar verwerkt. De komende bijstellingen voor 2016 en 2017 zullen hierdoor naar verwachting kleiner zijn. Voor 2017 is vooralsnog sprake van een zeer beperkte bijstelling. De bijstelling voor het jaar 2017 wordt in het verdiepingshoofdstuk nader toegelicht.
5.2. Horizontale ontwikkeling van de zorguitgaven 2017–2021
In deze paragraaf wordt de horizontale ontwikkeling van de zorguitgaven grafisch weergegeven en toegelicht voor de kabinetsperiode 2017–2021. De horizontale ontwikkeling geeft de jaar op jaar ontwikkeling van de netto zorguitgaven weer.
Hierbij wordt een tweetal ontwikkelingen onderscheiden:
-
• Nominale ontwikkeling: de groei van de zorguitgaven inclusief de loon- en prijsontwikkeling.
-
• Reële groeiontwikkeling: de ontwikkeling van de zorguitgaven gecorrigeerd voor de prijsontwikkeling van het bbp.
Totale netto-zorguitgaven
In onderstaande figuur is de horizontale ontwikkeling van de netto-zorguitgaven, gecorrigeerd voor overhevelingen van de Wmo en Jeugdwet naar de algemene uitkering van het gemeentefonds zoals opgenomen in de Startnota (zie nota van wijziging begroting 2018), grafisch weergegeven voor de jaren 2017–2021.
Figuur 8 Horizontale ontwikkeling van de totale zorguitgaven 2017–2021
Onderstaand wordt de gemiddelde reële groei van de totale netto-zorguitgaven over de periode 1996–2021 weergegeven, onderverdeeld in een aantal tijdvakken:
-
• 1996–2005: De gemiddelde reële groei in de negen jaar vóór de introductie van de Zvw was 3,6%.
-
• 2006–2012: De gemiddelde reële groei vanaf de introductie van de Zvw en vóór de kabinetsperiode Rutte II was 5,0%.
-
• 2012–2017: De geraamde reële groei gedurende de kabinetsperiode Rutte II is 0,5%.
-
• 2017–2021: De geraamde reële groei voor de huidige kabinetsperiode is 3,9%.
Netto-Zvw-uitgaven
In figuur 9 is de horizontale ontwikkeling van de netto-Zvw-uitgaven grafisch weergegeven voor de jaren 2017–2021.
Figuur 9 Horizontale ontwikkeling netto Zvw-uitgaven 2017–2021
Onderstaand wordt de gemiddelde reële groei van de netto Zvw-uitgaven over de periode 1996–2021 weergegeven, onderverdeeld in een aantal tijdvakken:
-
• 1996–2005: De gemiddelde reële groei in de negen jaar vóór de introductie van de Zvw was 3,2%.
-
• 2006–2012: De gemiddelde reële groei vanaf de introductie van de Zvw en vóór de kabinetsperiode Rutte II was 4,1%.
-
• 2012–2017: De geraamde reële groei gedurende de kabinetsperiode Rutte II is 0,8%.
-
• 2017–2021: De geraamde reële groei voor de huidige kabinetsperiode is 2,9%.
Netto Wlz-uitgaven
In figuur 10 is de horizontale groei van netto Wlz-uitgaven, gecorrigeerd voor overhevelingen Wmo en Jeugd, grafisch weergegeven voor de jaren 2017–2021.
Figuur 10 Horizontale groei netto Wlz-uitgaven 2017–2021
Onderstaand wordt de gemiddelde reële groei van de netto Wlz-uitgaven over de periode 2006–2021 weergegeven, onderverdeeld in een aantal tijdvakken:
-
• 1996–2005: De gemiddelde reële groei in de negen jaar vóór de introductie van de Zvw was 6,4%.
-
• 2006–2012: De gemiddelde reële groei vanaf de introductie van de Zvw en vóór de kabinetsperiode Rutte II was 5,2%.
-
• 2012–2017: De geraamde reële groei gedurende de kabinetsperiode Rutte II is 0,4%.
-
• 2017–2021: De geraamde reële groei voor de huidige kabinetsperiode is 5,8%.