Base description which applies to whole site

3.2 Artikel 12 Hoofdwegennet

Op dit artikel worden de producten op het gebied van het hoofdwegennet verantwoord. Dit betreft de onderdelen exploitatie, onderhoud en vernieuwing, ontwikkeling, geïntegreerde contractvormen/PPS, en netwerkgebonden kosten. Deze producten zijn gerelateerd aan de beleidsdoelen en -instrumenten zoals beschreven in beleidsartikel 14 Wegen en Verkeersveiligheid op de beleidsbegroting Hoofdstuk XII.

Tabel 16 Budgettaire gevolgen van uitvoering artikel 12 Hoofdwegennet (bedragen x € 1.000)
 

2024

2025

2026

2027

2028

2029

2030

Verplichtingen

3.170.492

6.395.182

5.746.624

3.519.412

3.613.570

3.464.435

3.367.413

Uitgaven

3.718.174

4.023.132

4.439.364

4.662.062

4.638.150

4.360.678

3.944.351

12.01 Exploitatie

8.474

8.022

12.750

13.284

13.488

9.143

8.603

- Waarvan bijdrage aan agentschap RWS

8.474

8.022

12.750

13.284

13.488

9.143

8.603

12.02 Onderhoud en vernieuwing

1.147.514

1.417.815

1.583.103

1.736.800

1.731.870

1.872.607

1.721.264

12.02.01 Onderhoud

929.291

1.126.977

1.156.035

1.189.546

1.161.697

1.155.440

1.099.391

- Waarvan bijdrage aan agentschap RWS

929.291

1.126.977

1.156.035

1.189.546

1.161.697

1.155.440

1.099.391

12.02.04 Vernieuwing

218.223

290.838

427.068

547.254

570.173

717.167

621.873

12.03 Ontwikkeling

648.265

745.431

1.073.314

1.075.569

1.128.542

926.151

671.885

12.03.01 Aanleg

460.860

353.087

673.632

678.726

879.133

600.199

569.372

- Waarvan bijdrage aan agentschap RWS

1.872

3.200

3.800

1.500

300

300

9

12.03.02 Planning en studies

158.071

320.472

79.016

106.081

107.530

257.688

39.393

- Waarvan bijdrage aan agentschap RWS

21.564

12.051

8.515

7.830

7.830

10.882

8.640

12.03.03 Optimalisering gebruik

29.334

71.872

320.666

290.762

141.879

68.264

63.120

12.04 Geïntegreerde contractvormen/PPS

1.141.593

1.009.128

1.013.544

1.092.044

1.022.173

822.246

813.417

12.06 Netwerkgebonden kosten HWN

772.328

842.736

756.653

744.365

742.077

730.531

729.182

12.06.01 Apparaatskosten RWS

660.438

705.648

697.899

688.069

685.781

678.715

677.366

- Waarvan bijdrage aan agentschap RWS

660.438

705.648

697.899

688.069

685.781

678.715

677.366

12.06.02 Overige netwerkgebonden kosten

111.890

137.088

58.754

56.296

56.296

51.816

51.816

- Waarvan bijdrage aan agentschap RWS

111.890

137.088

58.754

56.296

56.296

51.816

51.816

Ontvangsten

41.402

118.175

93.024

84.334

72.758

77.102

67.995

12.09 Ontvangsten

41.402

118.175

93.024

84.334

72.758

77.102

67.995

12.09.01 Ontvangsten

0

43.457

5.910

9.150

10.983

14.278

0

12.09.02 Tolopgave

0

74.718

87.114

75.184

61.775

62.824

67.995

Budgetflexibiliteit

Tabel 17 Geschatte budgetflexibiliteit artikel 12
 

2026

Juridisch verplicht

98%

Bestuurlijk gebonden

2%

Beleidsmatig gereserveerd

 

Niet-juridisch verplicht / vrij te besteden

 

Toelichting

Met uitzondering van planning en studies, zijn de budgetten in 2026 juridisch verplicht op de peildatum 1 januari 2026. De budgetten voor planning en studies zijn bestuurlijk gebonden.

12.01 Exploitatie

Motivering

Met exploitatie streeft IenW naar een veilig en optimaal gebruik van de beschikbare weginfrastructuur en het bereiken van een voorspelbare en betrouwbare reistijd van deur tot deur op de meest duurzame manier en met oog voor de leefomgeving. Daarmee worden de verkeersveiligheid, bereikbaarheid en leefbaarheid in Nederland bevorderd.

Producten

De uitgaven voor de exploitatie hebben betrekking op het verzamelen en verspreiden van verkeersdata en op besturingssoftware voor informatiepanelen en andere apparatuur. Samen met de weginspecteurs van Rijkswa­terstaat (RWS) resulteert dit in:

  • Verkeersbegeleiding bij grote drukte, inclusief grootschalige evenementen en crisissituaties zoals bij een weeralarm;

  • Hulpverlening, bevorderen doorstroming en informatievoorziening bij pech en ongevallen (incidentmanagement);

  • Maatregelen ter bevordering van gedisciplineerd en sociaal weggedrag, bijvoorbeeld ter voorkoming van het negeren van rode kruizen en vlucht- strookparkeren;

  • Voorlichting over rijkswegen, zoals voorlichting over de gevolgen van wegwerkzaamheden.

De meeste van deze maatregelen worden ingezet vanuit zes regionale verkeerscentrales en een landelijke verkeerscentrale. Hierbij wordt het rijkswegennet in samenhang met het regionale wegennet beschouwd door toepassing van gebiedsgericht verkeersmanagement waarbij wordt ingezet op regionale samenwerking.

De activiteiten die door RWS centraal worden uitgevoerd, worden bekostigd uit het budget voor netwerkgebonden kosten.

Meetbare gegevens

Tabel 18 Specificatie bedieningsareaal

Areaalomschrijving

Eenheid

Realisatie 2024

Prognose 2025

Prognose 2026

Verkeerssignalering

km op rijbaan

3.003

3.031

3.042

Verkeerscentrales

aantal

6

6

6

Spitsstroken

km

281

246

241

Bron: Rijkswaterstaat 2025

Toelichting

De lengte verkeerssignalering (de matrixborden boven de weg) zal in 2026 toenemen door de ingebruikname van de wisselbaan A9 Gaasperdammerweg - knooppunt Holendrecht.

De lengte spitsstroken zal in 2026 afnemen door het opheffen van de spitsstrook links tussen Houten - knooppunt Everdingen, om op dat traject ruimte te maken voor een volwaardige rijstrook (project A27 Houten - Hooipolder).

Tabel 19 Indicator exploitatie
 

Realisatie 2023

Realisatie 2024

Streefwaarde 2025

Streefwaarde 2026

Levering verkeersgegevens: op alle bemeten wegvakken wordt betrouw­bare reis en routeinformatie ingewonnen en tijdig geleverd aan de serviceproviders

    

1. beschikbaarheid data voor derden: % van de RWS-meet­locaties dat goed functioneert

91%

91%

90%

90%

Bron: Rijkswaterstaat 2025

Toelichting

Deze indicator geeft aan in welke mate RWS intensiteits- en snelheidsgegevens van de meetlocaties beschikbaar heeft (aantal x tijd). Het percentage wordt berekend ten opzichte van het totaal.

12.02 Onderhoud en vernieuwing

Motivering

Door middel van onderhoud en vernieuwing worden het hoofdwegennet en de directe omgeving op orde gehouden, zodat het vervullen van de primaire functie gewaarborgd is: het faciliteren van veilig, vlot en comfortabel vervoer van personen en goederen met aandacht voor de kwaliteit van het milieu. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen regulier onderhoud enerzijds en vernieuwingen anderzijds.

Producten

Het regulier onderhoud van hoofdwegen omvat maatregelen aan verhar­ dingen, kunstwerken (zoals bruggen, tunnels en viaducten), verkeersvoor- zieningen, landschap en milieu en voorzieningen voor verkeersmanagement (zoals signalering en verkeerscentrales).

In bijlage 3 'Instandhouding' van deze begroting wordt uitgebreid ingegaan op de werking van de instandhouding van de netwerken die onder verant­woordelijkheid van IenW vallen.

Maatregelen

In de Voorjaarsbesluitvorming van 2025 is besloten om het budgettair niveau van 2032 structureel door te trekken, zodat RWS de ruimte en continuïteit krijgt om de instandhoudingsopgave langjarig samen met de markt en regionale overheden te organiseren. Zo kan RWS werk slimmer en efficiënter vormgeven waarmee de productie kan worden verhoogd. Een voorbeeld hiervan is een portfolio-aanpak waarbij RWS langjarige raamovereenkomsten met de markt aangaat. Met deze aanpak probeert RWS gehoor te geven aan de aanbevelingen uit het rapport «Instandhouding voorop!» (Kamerstukken II 2023-2024, 29 385, nr. 139), dat in juni 2024 aan de Kamer is aangeboden.

Daarnaast verhoogt IenW in de begroting 2026 vanaf 2039 de budgetten voor Vernieuwing met € 200 miljoen per jaar zodat RWS meer vernieuwingsprojecten kan uitvoeren. De verdeling is € 130 miljoen voor het Hoofdwegennet en € 70 miljoen voor het Hoofdvaarwegennet. De vernieuwingsopgave is namelijk groter dan oorspronkelijk gebudgetteerd. Niet alleen nadert veel infrastructuur het einde van de technische levensduur, ook de acute problematiek met de tand-nokconstructies van bruggen en viaducten, evenals waterstofverbrossing, vergroot de vernieuwingsbehoefte. Een verdere productievergroting blijft dus noodzakelijk om de vernieuwingsopgave de komende jaren beheersbaar te houden. Daarom blijft de focus liggen op het vergroten van de maakbaarheid en productie, zodat het beschikbare budget optimaal kan worden ingezet ten behoeve van de instandhoudingsopgave.

Tot slot is er in de Voorjaarsbesluitvorming 2025 structureel extra budget vrijgemaakt voor de inzet van extra weginspecteurs (38 fte). De weginspecteur treft veiligheidsmaatregelen bij incidenten en coördineert een veilige en vlotte afhandeling ervan. Het toenemend aantal incidenten heeft als effect dat het langer duurt voordat de weginspecteur ter plaatse is of, bij drukte, niet meer ter plaatse kan komen. Hierdoor neemt het risico op aanrijdingen toe, net als de filedruk. Door inzet van extra weginspecteurs kan dit risico worden beheerst.

12.02.01 Onderhoud

IenW zet in op veiligheid, beschikbaarheid en betrouw­baarheid van het hoofdwegennet over de hele levenscyclus van de infrastructuur. Die omhelst wegen, bruggen, viaducten, tunnels, aquaducten, matrixborden, verkeerscentrales en verkeersvoorzieningen. Onderhoud betreft zowel het preventief als het correctief onderhoud.

Zoals in de Kamerbrief Basiskwaliteitsniveau RWS-netwerken van 11 november 2022 (Kamerstuk 29 385, nr. 116) is toegelicht, worden drie uitgangspunten gehanteerd bij de nadere uitwerking van keuzes, namelijk een efficiënte en duurzame inzet, haalbaar en maakbaar, en een eerlijke verdeling van kosten. Het doel is om op alle netwerken de veiligheid te blijven bieden en toe te werken naar een hoger niveau van voorspelbaarheid en beschikbaarheid. Hiermee zorgen we ervoor dat nu en in de toekomst onze wegen, vaarwegen en waterwerken goed te gebruiken zijn. Dit is de basis. Deze basis geeft ook voorspelbaarheid in de uitvoering, zowel voor marktpartijen als voor RWS.

De uitgaven voor het onderhoud bestaan hoofdzakelijk uit:

  • Uitgaven voor onderhoud van verhardingen waaronder het herstel van vorstschade en het zoveel mogelijk voorkomen daarvan;

  • Uitgaven voor onderhoud van kunstwerken;

  • Uitgaven voor onderhoud aan (Dynamisch Verkeersmanagement) DVM- systemen zoals matrixborden, informatiepanelen en verkeerscentrales;

  • Klein variabel en vast onderhoud aan verkeersvoorzieningen, zoals onderhoud aan bermen, geleiderail, bewegwijzering, geluidsschermen en verlichting;

  • Uitgaven voor geluidsmaatregelen (landschap en milieu) als gevolg van naleving van geluidsproductieplafonds voor zover geen onderdeel van een aanlegproject.

Meetbare gegevens

In onderstaande figuur is een verdeling gegeven van de onderhoudskosten. De percentages zijn gebaseerd op een meerjarig gemiddelde over de periode 2021-2025.

Figuur 5 Onderverdeling van de onderhoudskosten hoofdwegennet (HWN)

Bron: Rijkswaterstaat 2025

Tabel 20 Areaal Rijkswegen1
  

Eenheid

Realisatie 2024

Prognose 2025

Prognose 2026

Rijbaanlengte

Hoofdrijbaan

km

5.862

5.885

5.885

Rijbaanlengte

Verbindingswegen en op- en afritten

km

1.623

1.630

1.643

Areaal asfalt

Hoofdrijbaan

km2

77,9

78,0

78,0

Areaal asfalt

Verbindingswegen en op- en afritten

km2

14,6

14,7

14,7

Groen areaal

 

km2

188

188

188

1

Bron: Rijkswaterstaat 2025

Toelichting

In 2026 wordt geen wijziging in de rijbaanlengte hoofdrijbaan voorzien. De prognose voor 2025 is naar beneden bijgesteld ten opzichte van de begroting 2025. Dit heeft te maken met de overdracht van de laatste delen van de oude N18 (Varsseveld – Enschede) van RWS naar de provincies Gelderland en Overijssel. Eerder was de overdracht naar Gelderland en de overdracht naar Overijssel respectievelijk in 2024 en 2026 gepland. De huidige planning is dat beide overdrachten in 2025 zullen plaatsvinden, waardoor de prognose voor 2025 lager uitkomt.

De rijbaanlengte van de verbindingswegen zal naar verwachting toenemen door de ingebruikname van de wisselbaan op de A9 Gaasperdammerweg - knooppunt Holendrecht en de nieuwe verbindingsboog bij knooppunt Hooipolder, van de A59 uit de richting van knooppunt Zonzeel naar de A27 richting Utrecht.

Het areaal asfalt van de hoofdrijbaan zal iets toenemen door deelopenstellingen van verbredingen op de A9 ter hoogte van de knooppunten Badhoevedorp en Holendrecht. Dit blijft echter binnen de afronding. Ook de toename van het areaal asfalt van de verbindingswegen, door de bovengenoemde wisselbaan en de verbindingsboog, blijft binnen de afronding.

Tabel 21 Omvang areaal1
 

Areaal

Eenheid

Omvang 2026

Budget (x € 1.000) 2026

Wegen

Oppervlakte wegdek(Exclusiefverzorgingsbanen)

km2

92,7

1.126

1

Bron: Rijkswaterstaat 2025

Toelichting

In deze tabel wordt het totale areaal exclusief verzorgingsbanen weergegeven.

In 2026 betreft dit in totaal 92,7 km2 als gevolg van de ingebruikname van de wisselbaan A9 Gaasperdammerweg - knooppunt Holendrecht, de uitbreiding van knooppunt Hooipolder met een extra verbindingsboog, en de verbredingen op A9 ter hoogte van de knooppunten Badhoevedorp en Holendrecht.

Voor de netwerken in beheer van RWS moeten de afspraken over het basiskwaliteitsniveau worden vertaald naar nieuwe indicatoren en streefwaarden. De overige prestatieafspraken worden nog in lijn gebracht met het basiskwaliteitsniveau. Daarom wordt in afwachting daarvan in onderstaande tabel nog uitgegaan van de prestatieafspraken vanuit de Beheer en Onderhoud (BenO) overeenkomst 2022-2023.

Tabel 22 Indicatoren onderhoud
 

Realisatie 2023

Realisatie 2024

Streefwaarde 2025

Streefwaarde 2026

Files door Werk in Uitvoering, als gevolg van aanleg en gepland onder­houd (1):

4,4%

7,2%

10,0%

10,0%

Technische Beschikbaarheid: deel van lengte en tijd (%) dat de weg veilig beschikbaar is, zonder dat rij- of vluchtstroken zijn afgesloten als gevolg van aanleg of geplande onderhoudswerkzaamheden

98,5%

98,6%

90,0%

90,0%

Veiligheid (2):

    

a.    voldoen aan norm voor verhardingen (stroefheid en spoorvorming)

99,6%

99,4%

99,7%

99,7%

b.    voldoen aan norm gladheidbestrijding (binnen 2 uur preventief strooien).

99%

99%

95%

95%

Bron: Rijkswaterstaat 2025

Toelichting

  • 1. Files door Werk in Uitvoering, als gevolg van aanleg en gepland onderhoud (1): Deze indicator betreft de verhouding 'Files door aanleg,  beheer en onderhoud’ ten opzichte van ‘Alle files’. Hierbij worden alleen files meegeteld die een snelheid hebben lager dan 50 km/uur en een lengte van minstens 2 km. De overige vertragingen, namelijk die met een snelheid tussen 50 en 100 km/uur en/of over korte lengte, worden niet benoemd als files, maar als congestie.

  • 2. Veiligheid (2): de indicator kent twee aspecten, namelijk:

    a) Het voldoen aan de veiligheidsnormen: dit wordt gemonitord aan de hand van de schadekenmerken stroefheid en spoorvorming.b) Het tijdig bestrijden van wintergladheid: dit wordt gemonitord aan de hand van de situaties waarin tijdig preventief dient te worden gestrooid.

12.02.04 Vernieuwing

Op dit artikelonderdeel staan de beschikbare budgetten voor vernieuwing (voorheen: vervanging en renovatie) van het hoofdwegennet. Sinds medio vorige eeuw is in hoog tempo een groot deel van de infrastructuur aangelegd. Het is van belang dat de veiligheid en de beschikbaarheid van het hoofdwegennet in stand worden gehouden tegen de achtergrond van een beperkte technische levensduur van kunstwerken. Het einde van de levensduur kan ontstaan door de ouderdom van het kunstwerk of door intensiever gebruik dan bij het ontwerp is voorzien. Op basis van onderzoek wordt jaarlijks een analyse gemaakt voor welke kunstwerken vervanging of renovatie aan de orde is. RWS bekijkt via inspecties waar maatregelen nodig zijn. Voor een zichtperiode van ongeveer 7 jaar is dit vooruit te plannen in concrete projecten. Voor de periode daarna zijn budgetten beschikbaar t/m 2039, maar wordt de invulling van het programma op een later moment concreet. De werkwijze staat verder toegelicht in bijlage 3 'Instandhouding'. In het MIRT-projectenoverzicht worden onderliggende projecten inzichtelijk gemaakt.

Tabel 23 Projectoverzicht behorende bij 12.02.04: Vernieuwing Hoofdwegennet (bedragen x € 1 miljoen)
 

Projectbudget

Kasbudget

Openstelling

Toelichting

Projectomschrijving

huidig

vorig

t/m 2024

2025

2026

2027

2028

2029

2030

later

huidig

vorig

 

Programma Vernieuwing

8.376

8.502

1.692

329

477

646

680

815

753

2.985

Diverse

Diverse

 

Totaal programma Vernieuwing

8.376

8.502

1.692

329

477

646

680

815

753

2.985

   

Budget Vernieuwing (MF 12.02.04)

   

284

420

536

558

703

607

3.576

   

Overprogrammering (-)

   

‒ 45

‒ 57

‒ 110

‒ 122

‒ 112

‒ 145

591

   

Toelichting

Bij deze ontwerpbegroting 2026 is voor Vernieuwing Hoofdwegennet ook overprogrammering opgenomen. Daarom is er een nieuw Projectoverzicht behorende bij 12.02.04 opgesteld.

12.03 Ontwikkeling

Motivering

Om een betrouwbaar netwerk te realiseren en de verwachte verkeersgroei te faciliteren, worden infrastructuurprojecten voorbereid en uitgevoerd. Zo wordt bereikt dat de noodzakelijke wegcapaciteit beschikbaar is en komt. Daarbij wordt rekening gehouden met de kaders van veiligheid en leefbaarheid.

Maatregelen

Herprioritering MIRT

De combinatie van de stikstofproblematiek, financiële tekorten en de personele krapte heeft geleid tot een herprioritering van projecten in 2023 en 2025. In 2023 zijn zeventien weg- en vaarwegprojecten gepauzeerd (Kamerstuk 36 200 A, nr. 78). In 2025 zijn aanvullend vijf wegprojecten gepauzeerd (Kamerstuk 36725 A, nr. 4). De middelen worden ingezet voor het dekken van tekorten op het Mobiliteitsfonds en worden besteed aan projecten die maakbaar en uitvoerbaar zijn. De ambitie van IenW is om ieder jaar één gepauzeerd project op te starten, mits voldaan kan worden aan de randvoorwaarden op het gebied van stikstof, financiën en capaciteit.

Verkeersveiligheid hoofdwegennet

Er wordt op verschillende manieren geïnvesteerd in verder verbeteren van de verkeersveiligheid op het hoofdwegennet. Vanuit het Coalitieakkoord van het kabinet-Rutte IV is in totaal € 200 miljoen beschikbaar gesteld voor het verbeteren van de verkeersvei­ligheid op Rijks-N-wegen. In het voorjaar 2025 heeft het kabinet-Schoof besloten om de gereserveerde middelen voor de Lelylijn op de Aanvullende Post van het ministerie van Financiën over te hevelen voor o.a. de N36 Almelo/Wierden-Ommen (€ 115 miljoen). Het aanvullende budget voor de N36 is toegevoegd aan het programma verkeersveiligheid Rijks-N-wegen. Daarnaast worden verschillende verkeersveiligheidsmaatregelen genomen vanuit het programma Meer Veilig.

12.03.01 Aanleg

Motivering

Op dit artikel staan de beschikbare budgetten die noodzakelijk zijn voor de (realisatie)activiteiten bij het hoofdwegennet. Voorbeelden zijn uitgaven die worden gedaan voor de uitvoering (bouwfase) van MIRT-projecten.

Mijpalen Aanlegprojecten

In 2026 zijn er geen mijlpalen voor aanlegprojecten voorzien. Tijdens de jaarlijkse MIRT-brieven wordt de Tweede Kamer geïnformeerd over de voortgang van lopende projecten. Daarbij geeft het MIRT-projectenoverzicht 2026 een toelichting bij deze begroting over de projecten en programma’s.

Tabel 24 Mijlpalen Aanlegprojecten

Mijlpaal

 

Project

Openstelling

n.v.t.

Bron: Rijkswaterstaat 2025

Producten

Tabel 25 Projectoverzicht behorende bij 12.03.01: Aanleg Hoofdwegennet (bedragen x € 1 miljoen)
 

Projectbudget

Kasbudget

Openstelling

Toelichting

Projectomschrijving

huidig

vorig

t/m 2024

2025

2026

2027

2028

2029

2030

later

huidig

vorig

 

Kleine projecten / Afronding projecten

84

6.095

6.013

19

10

14

5

5

18

14

   

Programma snelheidsaanpassing

56

56

52

3

         

Programma aansluitingen

133

133

127

6

         

Quick Wins Wegen

12

12

12

0

         

Verkeersveiligheid Rijks-N-wegen

23

0

 

3

9

3

4

4

     

ZSM 1+2 (spoedwet wegverbreding)

1.478

1.478

1.475

2

  

0

   

2016

2016

 

Projecten Noordwest-Nederland

             

A10 Amsterdam praktijk-proef FES

41

41

38

 

3

     

2018

2018

 

A10 Knooppunten De Nieuwe Meer en Amstel (Zuidas)

867

853

148

96

86

47

54

4

94

337

2032-2036

2032-2036

 

A1/A6/A9 Schiphol-Amsterdam-Almere

1.222

1.218

1.002

35

38

116

31

   

2027

2027

 

A9 Badhoevedorp

289

292

288

1

0

     

2017

2017

 

Projecten Zuidwest-Nederland

             

A15 Papendrecht-Sliedrecht

23

22

19

3

      

2021

2021

 

A4-A44 Rijnlandroute

543

542

513

 

30

    

regio

regio

 

A4 Vlietland / N14

32

31

16

11

5

     

2020

2020

 

N57/59 EuroRAP (verkeersveiligheid)

22

22

8

2

12

     

ntb

ntb

 

Projecten Zuid-Nederland

             

A2 Passage Maastricht

686

686

679

1

    

6

 

2016

2016

 

A4 Dinteloord-Bergen op Zoom

260

260

259

0

    

1

 

2014

2014

 

A27 Houten Hooipolder

110

110

110

      

ntb

ntb

 

A2 Het Vonderen-Kerensheide

424

417

73

64

132

132

23

   

2025-2027

2025-2027

 

KTM I Randweg Eindhoven

34

 

2

7

15

10

   

2027

ntb

 

Projecten Oost-Nederland

             

A12-A15 Ressen - Oudenbroeken (ViA15)

1.308

1.263

178

22

350

331

299

126

2

 

2029-2031

ntb

1

A1 Apeldoorn - Azelo: fase 1 en fase 2a

479

478

444

32

3

     

2024

2023-2025

 

N35 Combiplan Nijverdal

320

319

317

1

0

 

1

   

2015

2015

 

N35 Wijthmen - Nijverdal

25

24

4

10

8

2

0

   

2018

2018

 

Projecten Noord-Nederland

             

A7 Zuidelijke Ringweg Groningen fase 2

967

965

828

122

11

6

    

2024

2024

 

N31 Leeuwarden (De Haak)

222

222

221

1

      

2014

2014

 

Overige maatregelen

             

Fileaanpak

70

61

61

3

4

2

0

0

     

Afrondingen

             

Totaal aanlegprogramma

9.727

15.601

12.885

439

680

698

428

138

121

351

   

Totaal uitvoeringsprogramma

9.727

15.601

12.885

439

680

698

428

138

121

351

   

Aanleg uitgaven op MF 12.03.01 mbt Planning en studies

1.247

1.186

656

106

96

65

104

99

48

73

   

Programma Aanleg

10.974

16.787

13.541

545

776

763

532

237

169

424

   

Budget Aanleg (MF 12.03.01)

  

13.339

327

510

965

750

503

305

687

   

Overprogrammering (-)

  

‒ 202

‒ 218

‒ 266

202

218

266

136

263

   

Belangrijkste (budgettaire) aanpassingen

  • 1. A12-A15 Ressen - Oudenbroeken (ViA15): de overheveling naar het DBFM project heeft geleid tot een negatieve stand. Met deze correctie wordt wat er teveel was overgeheveld weer teruggeboekt bij het aanlegproject (€ 25 miljoen). Daarbij is de openstelling aangepast van ntb naar 2029-2031 vanwege de nieuwe planning na het definitieve tracébesluit door Raad van State.

De overige budgettaire aanpassingen zijn mutaties ten aanzien van loon- en prijsbijstelling 2025.

12.03.02 Planning en studies

Motivering

Op dit artikel staan de beschikbare budgetten die noodzakelijk zijn voor de (studie)activiteiten bij het hoofdwegennet. Voorbeelden zijn de gereserveerde realisatiebudgetten voor de projecten in de planning- en studiefase (planuitwerking).

Producten

Tabel 26 Projectoverzicht behorende bij 12.03.02: Planning en Studies Hoofdwegennet (bedragen x € 1 miljoen)
 

Projectbudget

Planning

Toelichting

Projectomschrijving

huidig

vorig

Tracébesluit

Openstelling

 

Aanleguitgaven op MF 12.03.01 mbt planning en studies

‒ 1.247

‒ 1.186

nvt

nvt

 

Projecten Nationaal

     

Beter Benutten

85

85

nvt

nvt

 

Geluidsaneringprogramma – weg

569

562

nvt

nvt

 

Kosten voorbereiding tol

117

114

nvt

nvt

 

Exploitatie tol

553

497

nvt

nvt

1

Reservering voor LCC

387

343

nvt

nvt

2

Digitaal Stelsel Mobiliteitsdata

120

117

nvt

nvt

 

Snelfietsroutes

46

28

nvt

nvt

3

Voorbereiding vrachtheffing

358

370

nvt

nvt

4

Exploitatie vrachtheffing

0

460

nvt

nvt

5

Investeringsimpuls Verkeersveiligheid

443

438

nvt

nvt

6

Maatregelen Fietsveiligheid

47

48

nvt

ntv

 

Verkeersveiligheid Rijks-N-wegen

287

178

nvt

nvt

7

Reservering inzet restbudgetten

200

218

ntv

ntv

8

Bijdrage aan agentschap t.b.v. externe kosten planuitwerkingen

161

165

nvt

nvt

 

Projecten Noordwest-Nederland

     

A1/A28 Knooppunt Hoevelaken

175

138

ntb

ntb

9

A12/A27 Ring Utrecht

1.802

1.773

ntb

ntb

 

A7/A8 Amsterdam-Hoorn

23

22

ntb

ntb

 

A6 Almere Oostvaarders - Lelystad

23

23

ntb

ntb

 

Noordelijke Randweg Utrecht

 

0

Regio

Regio

 

Projecten Zuidwest-Nederland

     

A20 Nieuwerkerk a/d IJssel – Knooppunt Gouwe

216

216

2028

ntb

 

A4 Haaglanden - N14

36

36

ntb

ntb

 

A4 Burgerveen - N14

3

3

ntb

ntb

 

Westerscheldetunnel

151

151

nvt

nvt

 

Capaciteitsverruiming A16 Van Brienenoordcorridor Rotterdam

0

 

ntb

  

Projecten Zuid-Nederland

     

A67/A73 Knooppunt Zaarderheiken

6

6

ntb

ntb

 

N65 Vught - Haaren

89

89

Regio

Regio

 

Programma SmartwayZ.NL: A67 Leenderheide-Geldrop

58

58

ntb

ntb

 

Programma SmartwayZ.NL: InnovA58

581

581

ntb

ntb

 

Programma SmartwayZ.NL: ITS en Smart Mobility

9

9

nvt

nvt

 

Projecten Oost-Nederland

     

A1/A30 Barneveld

24

24

ntb

ntb

 

N35 Nijverdal - Wierden

129

129

ntb

ntb

 

N35 Knooppunt Raalte

26

26

Regio

Regio

 

N50 Kampen – Kampen Zuid

17

17

ntb

ntb

 

A28 Amersfoort-Hoogeveen

34

34

2028

2028

 

A1/A35 Knooppunt Azelo - Buren

 

0

ntb

ntb

 

Projecten Noord-Nederland

     

Toegangsweg Groningen Airport Eelde

14

14

Regio

Regio

 

N33 Zuidbroek-Appingedam

204

200

ntb

ntb

 

N33 Appingedam-Eemshaven

4

4

ntb

ntb

 

Overige projecten en reserveringen

179

145

   

Projecten in voorbereiding

     

Projecten Nationaal

     

Studiebudget Verkenningen / MIRT onderzoeken

     

Programma DUMO

     

Programma Fiets

     

Strategisch plan Verkeersveiligheid

     

Afrondingen

     

Totaal programma planning en studies

5.928

6.135

   

Begroting (MF 12.03.02)

5.928

6.135

   

Belangrijkste (budgettaire) aanpassingen

  • 1. Exploitatie Tol: Aan het budget is het extrapolatiejaar 2039 toegevoegd.

  • 2. Reservering voor LCC: Aan het budget is het extrapolatiejaar 2039 toegevoegd.

  • 3. Snelfietsroutes: Voor het programma Meerjarige Adaptieve Uitvoeringsagenda Fiets (MAUF) wordt een Specifieke Uitkering (SPUK) voorbereid. Dit betreft een overboeking ten hoogte van € 18 miljoen vanuit MAUF aangezien de SPUK binnen doorfietsroutes wordt aangegaan.

  • 4. Voorbereiding Vrachtwagenheffing: Dit betreft de overboeking naar artikel 15 op HXII.

  • 5. Dit betreft een overboeking van € 460 miljoen van de exploitatie kosten voor de invoering van vrachtwagenheffing naar de minregel waar het uit voorgefinancierd was. Dit budget is op het Mobiliteitsfonds niet meer nodig, omdat het vanaf 2026 via Hoofdstuk HXII artikel 15 verplicht en betaald gaat worden en direct wordt verrekend met de binnengekomen ontvangsten.

  • 6. Strategisch Plan Verkeersveiligheid: Het budget wordt opgehoogd door een herschikking van de middelen binnen verkeersveiligheid, die tot doel hadden kosteneffectieve infrastructurele maatregelen aan bermen van N-wegen (die niet in beheer zijn bij het Rijk). Deze middelen worden toegevoegd aan de regeling stimulering verkeersveiligheidsmaatregelen 2025–2030, waarmee ook subsidie voor veilige, obstakelvrije bermen van N-wegen kunnen worden aangelegd.

  • 7. Verkeersveiligheid Rijks-N-wegen: Aan het budget wordt € 115 miljoen toegevoegd, volgend uit de Voorjaarsbesluitvorming 2025, als aanvulling van N36 Almelo/Wierden-Ommen. Daarnaast is de opdracht aan Rijkswaterstaat verstrekt voor de realisatie van de maatregelen aan de N18.

  • 8. Reservering inzet restbudgetten: Bij de vorming van deze reservering is te veel afgeroomd van het budget van A1/A28 Knooppunt Hoevelaken en dat wordt bij deze gecorrigeerd. Hierdoor blijft € 200 miljoen beschikbaar voor de herstart van een gepauzeerd project (Kamerstuk 36 600 A, nr. 16).

  • 9. A1/A28 Knooppunt Hoevelaken: Dit betreft de correctie van de afroming van de restbudgetten (Kamerstuk 36 600 A, nr. 16).

De overige budgettaire aanpassingen zijn mutaties ten aanzien van loon- en prijsbijstelling 2025.

12.03.03 Optimalisering gebruik

Motivering

Op dit artikelonderdeel worden uitgaven gedaan die de optimalisering van het gebruik van infrastructuur op de weg bevorderen. Voorbeelden zijn intelligent verkeersmanagement, informatie over werk in uitvoering en beperkte infrastructurele aanpassing van weginfrastructuur.

Producten

Tabel 27 Projectoverzicht behorende bij 12.03.03 Optimalisering gebruik hoofdwegennet (bedragen x € 1 miljoen)

Optimalisering gebruik (12.03.03)

Projectbudget

Openstelling

Toelichting

Projectomschrijving

huidig

vorig

huidig

vorig

 

Digitale Infrastructuur voor Toekomstbestendige Mobiliteit

32

32

nvt

nvt

 

Schoon Emissieloos Bouwen

183

203

nvt

nvt

1

Slim, Veilig, Doelmatig en Duurzaam Gebruik van Mobiliteitsinfrastructuur

155

130

nvt

nvt

 

Ringen draaiende houden WoMo

133

212

nvt

nvt

2

Reservering kleine maatregelen

280

280

nvt

nvt

 

Meerjarig Adaptie Fiets

0

18

  

3

Noordwest-Nederland

     

Maatregelenpakket regio Amersfoort

50

50

Regio

nvt

 

Zuidwest-Nederland

     

A4/N211 Harnaschknoop

35

35

Regio

nvt

 

Maatregelenpaket A15 Papendrecht-Gorinchem

16

16

Regio

nvt

 

Maatregelenpakket A4 Haaglanden-N14

16

16

Regio

nvt

 

Zuid-Nederland

     

Reservering VDL

5

5

nvt

nvt

 

Ringen draaiende houden WoMo

21

55

nvt

nvt

 

Quickwins A2 Deil-Vught

14

14

nvt

nvt

 

Maatregelenpakket A2 Deil-Vught

54

54

Regio

nvt

 

Maatregelenpakket A58 Stedelijke regio Breda-Tilburg

23

23

Regio

nvt

 

Totaal Optimalisering gebruik

1.017

1.143

   

Begroting (MF 12.03.03)

1.017

1.143

   

Belangrijkste (budgettaire) aanpassingen

  • 1. Schoon Emissieloos Bouwen: Dit betreft een overboeking naar HXII waar een deel van de regeling via RVO wordt uitgekeerd.

  • 2. Ringen draaiende houden WoMo: De eerste tranche van de werkzaamheden (€ 79 miljoen) is in opdracht gegeven aan Rijkswaterstaat. Het is daartoe overgeboekt naar de betreffende realisatiebudgetten binnen artikel 12.

  • 3. Meerjarig Adaptatie Fiets: Voor het programma Meerjarige Adaptieve Uitvoeringsagenda Fiets (MAUF) wordt een Specifieke Uitkering (SPUK) voorbereid. Dit betreft de overboeking ter hoogte van € 18 miljoen vanuit MAUF aangezien de SPUK binnen doorfietsroutes wordt aangegaan.

12.04 Geïntegreerde contractvormen/PPS

Motivering

Bij infrastructuurprojecten boven het drempelbedrag van € 60 miljoen wordt middels een Publiek Private Comparator (PPC) getoetst of een DBFM-contract meerwaarde op kan leveren. Infrastructuurprojecten die via een DBFM (Design, Build, Finance en Maintain) contract worden aanbesteed, hebben als kenmerk dat sprake is van de overdracht van de integrale onderdelen van een bouwproject (ontwerp, bouw, onderhoud en finan­ciering) aan een private opdrachtnemer. In plaats van een product wordt een dienst uitgevraagd, te weten de beschikbaarheid van de infrastructuur. De betaling voor deze dienst vindt plaats aan de hand van de overeenge­komen prestatie die wordt afgezet tegen de daadwerkelijk geleverde prestatie, de beschikbaarheid. De beschikbaarheidsvergoeding wordt pas uitgekeerd na openstelling van het project; tijdens de bouw dient de DBFM- opdrachtnemer daarom zelf de financiering te regelen. Omdat het project gefinancierd is door banken en/of institutionele beleggers, is sprake van een sterke druk vanuit de financierders op de opdrachtnemer om de afgesproken prestatie ook te leveren: op tijd en binnen de geraamde kosten. Een lager prestatieniveau leidt tot lagere betalingen, die op hun beurt de terugbetaling van de financiering moeten zeker stellen. In de bouwfase is doorgaans wel sprake van een gedeeltelijke betaling (de partiële beschik­baarheidsvergoeding) als sprake is van de uitbreiding van een bestaande weg die ook tijdens de verbouwing beschikbaar moet blijven voor het wegverkeer. Bij openstelling van de weg wordt overgegaan naar een volledige beschikbaarheidsvergoeding. Het afronden van een aanbesteding resulteert in een meerjarige verplichting, van zowel aanleg als ook beheer en onderhoud op het desbetreffende project. Op dit begrotingsartikel bestaat daarmee geen enkele budgetflexibiliteit. Slechts bij onderpresteren van de opdrachtnemer kunnen boetes en kortingen worden aangebracht.

De verplichting aan de DBFM-opdrachtnemer vervalt aan het einde van de looptijd van het contract waarna het beheer en onderhoud van deze wegvakken terugkomen bij RWS en de bijbehorende budgetten geraamd worden op het reguliere onderhoudsartikel (artikelonderdeel 12.02 Onderhoud en Vernieuwing).

Producten

De projecten A16 Rotterdam, A9 Badhoevedorp-Holendrecht en A12/A15 Ressen-Oudbroeken (ViA15) verkeren in de bouwfase. De voorgenoemde projecten kennen een partiële beschikbaarheidsvergoeding. In oktober 2024 is er een uitspraak van de Raad van State omtrent het Tracébesluit van A12/A15 Ressen-Oudbroeken (ViA15) geweest, waarmee het Tracébesluit onherroepelijk is geworden.

Tabel 28 Projectoverzicht behorende bij 12.04: Geïntegreerde contractvormen/PPS Hoofdwegennet (bedragen x € 1 miljoen)
 

Projectbudget

Kasbudget

Openstelling

Eind contract

Toelichting

Projectomschrijving

huidig

vorig

t/m 2024

2025

2026

2027

2028

2029

2030

later

huidig

vorig

  

Projecten Noordwest-Nederland

              

A10 Tweede Coentunnel

2.279

2.265

1.514

60

61

59

59

58

58

410

2013

2013

2037

 

A12 Lunetten - Veenendaal

733

729

498

42

26

26

25

25

24

67

2012

2012

2033

 

A1/A6/A9 SA Badhoevedorp-Holendrecht

1.510

1.484

188

74

69

119

162

81

80

737

2027

2027

2040

 

A1/A6/A9 Schiphol - Amsterdam - Almere (deeltraject A1/A6)

1.950

1.932

932

66

63

62

60

59

67

640

2019

2019

2042

 

A1/A6/A9 Schiphol - Amsterdam - Almere (deeltraject A6 Almere)

409

405

151

20

18

18

17

17

21

148

2019

2019

2040

 

A1/A6/A9 Schiphol - Amsterdam - Almere (deeltraject A9 Gaasperdammerweg)

1.229

1.218

598

51

49

48

47

47

46

343

2020

2020

2038

 

A27/A1 Utrecht-Eemnes-Bunschoten

383

378

117

18

15

15

15

15

15

174

2019

2019

2043

 

Aflossing tunnels

966

965

880

39

34

0

14

0

0

0

    

Projecten Zuidwest-Nederland

              

A15 Maasvlakte - Vaanplein

2.466

2.454

1.781

125

70

70

62

62

62

234

2015

2015

2035

 

A16 Rotterdam

2.004

1.980

694

120

89

133

66

62

62

778

2025

2025

2043

 

A24 Blankenburgverbinding

2.138

2.111

619

153

145

78

86

78

74

905

2024

2024

2043

 

Projecten Zuid-Nederland

              

A59 Rosmalen - Geffen

277

271

271

1

1

1

1

1

1

2

2005

2005

2020

 

A27 Houten-Hooipolder

2.888

2.517

253

166

266

325

271

255

263

1.091

2029-2031

2029-2031

2046

1

Projecten Oost-Nederland

              

A12-A15 Ressen - Oudenbroeken (ViA15)

607

625

217

34

74

102

101

24

2

53

2029-2031

ntb

2051

2

A12 Ede - Grijsoord

173

172

96

11

10

10

9

9

9

18

2016

2016

2032

 

N18 Varsseveld – Enschede

335

332

157

15

11

11

11

11

11

108

2018

2018

2043

 

Projecten Noord-Nederland

              

N33 Assen - Zuidbroek

371

368

203

16

16

17

17

17

17

68

2014

2014

2034

 

Tolgefinancierde uitgaven (NCW)

              

Tolgefinancierde uitgaven A12/A15 Ressen - Oudbroeken (ViA15)

599

580

     

2

2

595

    

Afrondingen

              

Totaal

21.318

20.787

9.170

950

954

1.034

964

765

756

     

Budget (MF 12.04)

21.318

20.787

9169,949

949,578

953,819

1033,743

964,276

764,544

755,881

     

Belangrijkste (budgettaire) aanpassingen

  • 1. A27 Houten-Hooipolder: het projectbudget is gestegen met € 329 miljoen door de overheveling t.b.v. van de excessieve prijsstijgingen.

  • 2. A12-A15 Ressen - Oudenbroeken (ViA15): bij de voorjaarsnota 2025 heeft de overheveling naar het DBFM project geleid tot een negatieve stand. Met deze correctie wordt wat er teveel was overgeheveld weer teruggeboekt bij het aanlegproject (€ 25 miljoen).

De overige budgettaire aanpassingen zijn mutaties ten aanzien van loon- en prijsbijstelling 2025.

12.06 Netwerkgebonden kosten Hoofdwegennet

Motivering

Op dit artikelonderdeel worden de aan het netwerk te relateren apparaatskosten (inclusief afschrijving en rente) van RWS en de overige netwerkgebonden kosten geraamd. De overige netwerkgebonden kosten komen ten goede aan exploitatie, onderhoud en vernieuwing, ontwikkeling en DBFM, en betreffen taken die gecentraliseerd binnen RWS worden opgepakt. Het gaat bij deze zogeheten landelijke taken onder meer om het verzamelen van basisinformatie, onderhouden van ICT-systemen, het inspecteren van het areaal en de ontwikkeling van kennis en innovatie. Er is gekozen voor centrale uitvoering met het oog op enerzijds uniformiteit in werkwijze en anderzijds kostenbesparing.

12.09 Ontvangsten

Motivering

Op dit artikelonderdeel worden de bijdragen van derden aan de producten op het gebied van Rijkswegen, die rechtstreeks aan IenW worden betaald, verantwoord.

Het project Tijdelijke Tolheffing betreft de invoering en exploitatie van tolheffing op de A24 Blankenburgverbinding (BBV) en de ViA15. De A24 BBV is op 7 december 2024 in gebruik genomen. Op dat moment is ook de tolheffing gestart. De startdatum van de tolheffing op de ViA15 is onzeker. Naar huidig inzicht wordt de verbinding niet vóór 2030 in gebruik genomen.

Het doel van de tolheffing is om een financieringsbehoefte voor de aanleg van de A24 BBV en de ViA15 te dekken. Zonder de tolheffing zou er onvoldoende financiële dekking voor de aanleg van deze verbindingen zijn in het Mobiliteitsfonds en hadden deze verbindingen niet gerealiseerd kunnen worden.

Deze financieringsbehoefte komt tot uiting in een tolopgave van € 405 miljoen voor de A24 BBV en van € 366 miljoen voor de ViA15 (bedragen in prijzen 2025 en in contante waarde). De tolopbrengsten moeten deze tolopgave, maar ook de uitvoeringskosten voor tolheffing dekken. Dit zijn de invoeringskosten van tolheffing en de cumulatieve kosten voor exploitatie tijdens de periode waarin tol geheven wordt. De kosten voor het realiseren en heffen van tol worden dus gedekt vanuit de tolopbrengsten.

Als de tolopgave, inclusief de uitvoeringskosten van tolheffing, is voldaan, zal de tolheffing worden beëindigd. Naar verwachting wordt op beide verbindingen voor een periode van maximaal 25 jaar tol geheven.

Hierna volgen de verwachte uitgaven en ontvangsten van tolheffing. Voor een gedetailleerd overzicht van uitgaven en ontvangsten wordt verwezen naar bijlage 5 tol.

Producten

Tabel 29 Ontvangsten artikel 12 Hoofdwegennet (bedragen x € 1 miljoen)
 

2025

2026

2027

2028

2029

2030

Bijdragen van derden

43

6

9

11

14

 

Geraamde inkomsten tol

75

87

75

62

63

68

Totaal Ontvangsten (MF 12.09)

118

93

84

73

77

68

Bijdragen van derden

Dit betreffen de bijdragen van decentrale overheden en andere derden aan projecten in de investeringen van Rijkswegenprojecten.

Totaal geraamde inkomsten tol

De ontvangsten uit tolheffing bestaan uit de ontvangsten uit de tolgelden, plus de ontvangsten uit de administratiekosten bij een betaalherinnering en de ontvangsten uit bestuurlijke boetes. Voor de A24 BBV en de ViA15 worden de volgende ontvangsten geraamd:

Tabel 30 Tolontvangsten artikel 12 Hoofdwegennet A24 Blankenburgverbinding (bedragen x € 1 miljoen)
 

2025

2026

2027

2028

2029

2030

2031

2032

Ontvangsten tolgelden

37,5

37

39

39

39

41

41

41

Ontvangsten administratiekosten

 

23

16

10

10

10

10

10

Ontvangsten boetes

37,5

27

20

13

13

13

13

13

Totaal

75

87

75

62

62

64

64

64

Tabel 31 Tolontvangsten artikel 12 Hoofdwegennet ViA15 (bedragen x € 1 miljoen)
 

2025

2026

2027

2028

2029

2030

2031

2032

Ontvangsten tolgelden

     

4

24

27

Ontvangsten administratiekosten

      

2

13

Ontvangsten boetes

      

20

17

Totaal

     

4

46

57

Belangrijkste (budgettaire) aanpassingen

In 2026 wordt een bijdrage van € 93 miljoen verwacht. De bijdragen van derden (€ 6 miljoen) komt met name ten bate van het project A67/A73 Knooppunt Zaarderheiken en Vervanging en Renovatie (€ 2,7 miljoen) en het restant is een optelsom van bijdragen kleiner dan € 1 miljoen en komt ten bate van diverse andere projecten (€ 3,2 miljoen). Daarnaast wordt € 87 miljoen aan tolopbrengsten verwacht bij het project A24 Blankenburgverbinding.

Licence