Totaalkader

Op diverse begrotingen is sprake van forse uitvoeringsproblematiek. Deze is volledig opgelost. Tabel 2 laat zien dat het totaalkader sluit.

Kader RBG-eng

Binnen het kader RBG-eng hebben zich ten opzichte van stand Startnota diverse mutaties voorgedaan, hetgeen resulteert in onderstaande kadertoetsing.

Macromutaties

Binnen het kader RBG-eng is dit jaar sprake van ruilvoetverlies als gevolg van de nominale ontwikkeling uit het CEP. De prijsontwikkeling nationale bestedingen waarmee het kader wordt geïnfleerd is licht afgenomen terwijl de loon- en prijsbijstelling van de overheidsuitgaven opwaarts is bijgesteld. Het saldo van deze effecten, de ruilvoet, geeft daarmee een verlies.

De winstraming voor DNB wordt voor 2011 opwaarts bijgesteld in het licht van de gerealiseerde winst in 2010. De onzekerheid rondom de winstraming blijft echter hoog, mede vanwege het renteverloop op de financiële markten.

De accressen voor het gemeente- en provinciefonds laten voor dit jaar geen mutaties zien, omdat de nominale afspraak uit het aanvullend beleidsakkoord uit 2009 hiervoor nog geldt. De ontwikkeling van de accressen na 2011 is onder voorbehoud van de totstandkoming van het bestuursakkoord.

Beleidsmatige mutaties

Om het ministerie van Economische Zaken, Landbouw & Innovatie in de gelegenheid te stellen een aantal (toekomstige) financiële correcties vanuit de EU op te kunnen vangen is 140 miljoen euro vrij gemaakt binnen de eigen begroting. Het betreft correcties op Nederlandse declaraties bij Europese fondsen voor die gevallen, waarbij de uitvoering naar de mening van de Commissie niet conform Europese regelgeving heeft plaatsgevonden. Dit staat bekend als «apurement».

De Tweede Kamer is op 13 april jl. per brief geïnformeerd over de fasering van de maatregelen uit het regeerakkoord betreffende passend onderwijs en langstudeerders (verhoging collegegeld en efficiencykorting op instellingen)5. In deze brief is een tabel opgenomen met de budgettaire gevolgen van deze fasering en de bijbehorende dekking. Onderdeel van deze dekking is een gedeelte van de prijsbijstelling tranche 2011.

De kosten van eerstejaarsopvang van asielzoekers uit ontwikkelingslanden worden volgens internationale afspraken toegerekend aan ODA (Official Development Assistence). De toerekening wordt voor 2011 op basis van de relevante variabelen voor 2011 en de realisatiegegevens 2010 verhoogd. De hogere asieltoerekening leidt tot herprioritering binnen het ontwikkelingssamenwerkingbudget. Het bedrag dit jaar bestaat voor een deel (41,2 miljoen euro) uit een hogere toerekening voor 2011 en voor een deel (42,3 miljoen euro) uit de realisatie uit 2010.

De overschrijding op de Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten (Wtcg) wordt gedekt onder het kader Rijksbegroting in enge zin.

Overige mutaties

De post intertemporele compensatie diverse begrotingen bestaat uit meerdere componenten. Zoals in de Najaarsnota 2010 gemeld is, hebben in 2010 vooruitbetalingen plaatsgevonden inzake de OV-studentenkaart en het basispakket Beheer en Onderhoud Hoofdwegennet. Daarnaast vindt in 2011 (de in de Najaarsnota gemelde) terugontvangst van teveel bevoorschotte inburgeringsmiddelen plaats. Verder worden verschillende intertemporele compensaties geaccommodeerd binnen onder andere het Infrastructuurfonds, de HGIS en de begroting van OCW. Het totaal aan mutaties leidt tot een kaderonderschrijding van 1 miljard euro in 2011.

Bij Slotwet 2010 heeft de laatste verrekening van het Fonds Economische Structuurversterking (FES) plaatsgevonden. Sommige projecten lieten in 2010 onderuitputting zien en sommige projecten kenden een overschrijding. Deze zijn toegelicht in het jaarverslag 2010 van het FES. De onderuitputting of overschrijding in 2010 is gesaldeerd met de geraamde uitgaven in 2011. Het saldo hiervan bedraagt 103 miljoen euro negatief.

De ramingsbijstelling studiefinanciering is het effect van een aantal ontwikkelingen. Bij de omzetting van de prestatiebeurs in een gift wordt op grond van actuele inzichten een meevaller verwacht. Daarnaast wordt minder gebruik gemaakt van de aanvullende beurs dan eerder werd geraamd. Dit leidt tot een meevaller.

De rente-uitgaven laten een meevaller zien van 0,5 miljard euro ten opzichte van de raming bij Startnota. Dit wordt met name veroorzaakt door de lagere rentevoet en de verbetering van het financieringssaldo. Zoals is vastgelegd in de begrotingsregels leiden meevallende rentelasten niet tot ruimte onder het kader, maar tot een verbetering van EMU-saldo en –schuld.

Kader Sociale Zekerheid en Arbeidsmarkt

Het kader Sociale Zekerheid en Arbeidsmarkt laat een overschrijding van 0,2 miljard euro zien. Hier gaan zowel mee- als tegenvallers achter schuil.

Binnen het kader Sociale Zekerheid en Arbeidsmarkt doet zich met name door een neerwaartse bijstelling van de werkloosheidsraming een meevaller voor.

Hiertegenover staan uitvoeringstegenvallers. De uitgaven aan de kinderopvangtoeslag zijn naar boven bijgesteld (220 miljoen euro), met name als gevolg van een ramingsbijstelling ten aanzien van een hogere deelnameontwikkeling, het aantal afgenomen uren en gedragseffecten. Een tegenvaller bij de arbeidsongeschiktheidsregelingen (155 miljoen euro) wordt in belangrijke mate veroorzaakt door een hogere instroom in de WIA (80 miljoen euro). Het instroomniveau ligt zo’n vierduizend personen hoger dan waar eerder rekening mee werd gehouden waardoor de omvang van de tegenvaller jaar op jaar toeneemt. Een mindere mate van herstel uit de WAO zorgt dit jaar eveneens voor een tegenvaller (70 miljoen euro). Verder doen zich nog hogere uitgaven voor bij onder meer de Ziektewet (94 miljoen euro), de AOW (52 miljoen euro) en de AKW (kinderbijslag, 35 miljoen euro).

Budgettair Kader Zorg

Het Budgettair Kader Zorg overschrijdt dit jaar met 1,1 miljard euro.

De uitgaven aan de gezondheidszorg zijn sterker gegroeid dan geraamd (op basis van gegevens van de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) en het College voor Zorgverzekeringen (CVZ) over 2009 en 2010). De hogere uitgaven in 2009 en 2010 doen zich op meerdere onderdelen van de zorg voor. Dit leidt tot hogere uitgaven in zowel 2011 als in latere jaren.

In de curatieve zorg zijn er extra uitgaven aan onder andere de medisch specialisten (52 miljoen euro), huisartsen (45 miljoen euro), paramedische zorg (49 miljoen euro), grensoverschrijdende zorg (59 miljoen euro), multidisciplinaire zorgverlening (70 miljoen euro), ziekenvervoer (26 miljoen euro) en de geestelijke gezondheidszorg (255 miljoen euro). Op het terrein van de care zijn met name overschrijdingen bij AWBZ-instellingen. Het gaat hierbij om zorg in natura (90 miljoen euro), nieuwe capaciteit (200 miljoen euro) en kapitaallasten (62 miljoen euro).

Voor het lopende jaar zijn het verzekerd pakket voor de Zorgverzekeringswet (Zvw), de aanspraken op de AWBZ en de eigen betalingen wettelijk vastgelegd. Hierdoor is het niet mogelijk maatregelen te treffen die nog dit jaar effect sorteren. Maatregelen om de uitgavenverhoging te redresseren, worden in de Miljoenennota 2012 gepubliceerd. Een deel van de maatregelen zal conform afspraak nog voor het zomerreces worden voorgehangen.