Base description which applies to whole site

5. Financiering van de zorguitgaven

5.1. De financiering van de zorguitgaven in 2011

De zorguitgaven worden gefinancierd uit vijf bronnen. Tabel 8 laat zowel de verdeling tussen als de ontwikkeling bij deze vijf financieringsbronnen zien. De totale gefinancierde uitgaven en de totale mutaties komen overeen met de cijfers genoemd in tabel 2, 4, 5, 6 en 7.

Tabel 8 Zorguitgaven naar financieringsbronnen1 (bedragen x € 1 miljard)
 

Begroting 2011

Mutaties 2011

Jaarverslag 2011

 

a

b

c=a+b

AWBZ

23,0

0,6

23,6

Eigen betalingen AWBZ

1,6

0,0

1,6

AWBZ totaal

24,6

0,6

25,2

       

Zvw

33,6

1,4

35,0

Eigen betalingen Zvw

1,5

0,0

1,5

Zvw totaal

35,1

1,3

36,5

       

Begroting

2,8

0,4

3,2

Ontvangsten begroting

0,0

0,1

0,1

Begroting totaal

2,8

0,5

3,3

       

Totaal

62,6

2,4

65,0

w.v. netto BKZ

59,4

2,4

61,8

Bron: VWS, NZa productieafspraken en voorlopige realisatiegegevens, CVZ voorlopige financieringslasten Zvw en AWBZ.

Aansluiting VWS-cijfers aan CVZ-cijfers

De Algemene Rekenkamer heeft gevraagd of VWS de cijfers in het VWS-jaarverslag kan aansluiten aan de cijfers in het CVZ-jaarverslag. Bij een dergelijke aansluiting geldt een aantal aandachtspunten.

Allereerst geldt dat in het jaarverslag 2011 VWS ingaat op de (verwachte) ontwikkeling in 2011, terwijl het CVZ-jaarverslag 2011 pas in het najaar van 2012 verschijnt. Nu vallen dus alleen de cijfers voor 2010 uit het Jaarverslag fondsen 20101 te vergelijken met de cijfers voor 2010 waarmee VWS thans rekent (maar die niet in het VWS-jaarverslag 2011 staan).

Daarnaast geldt dat het CVZ sinds het moment dat het CVZ de berekeningen aan het jaarverslag 2010 heeft beëindigd zijn eigen cijfers voor het jaar 2010 heeft aangepast. VWS heeft deze actuelere cijfers in belangrijke mate overgenomen.

Een derde aandachtspunt is dat het CVZ in zijn jaarverslag in de cijfers voor het jaar 2010 bijstellingen over eerdere jaren heeft verwerkt, die zijn gebleken na de vaststelling van het jaarverslag 2009. VWS verwerkt deze correcties in de betreffende jaren.

Een vierde aandachtspunt is dat VWS uitgaven presenteert die aansluiten bij de BKZ-definitie. Lasten van de fondsen die niet meetellen in het BKZ, verwerkt VWS bij de overige inkomsten. Zo saldeert VWS rentelasten en rentebaten en neemt het saldo op bij de inkomsten.

Een vijfde aandachtspunt is dat VWS een saldo van het ZVF en het AFBZ wil presenteren in de definitie van het EMU-saldo. Ten aanzien van de premie-ontvangsten kennen het CVZ en het CBS een andere definitie. Beide rekenen in de kern met de premieontvangsten op verschoven kasbasis (van februari tot en met januari). Het CVZ verwerkt correcties over oude jaren in het eerste jaarverslag waarin dat kan, terwijl het CBS deze correcties boekt in het jaar waarin deze kasmatig worden verwerkt.

Gegeven het bovenstaande geldt de volgende aansluiting:

Aansluitingstabel baten – en lasten zorgverzekeringsfonds 2010 (bedragen x 1 miljard)
 

VWS-stand begroting 2012

VWS-actuele stand

CVZ Jaarverslag

Verschil CVZ en VWS-actuele stand

 

Jaar 2010

Jaar 2010

Jaar 2010

Jaar 2010

Lasten

21,2

21,4

22,0

0,6

Baten

19,1

19,3

19,7

0,4

Saldo

– 2,1

– 2,1

– 2,3

– 0,2

Het CVZ cijfer voor 2010 is € 0,6 miljard hoger dan het actuele VWS-cijfer, vanwege het verwerken van correctie voor oude jaren. Daarnaast rekent VWS met € 0,3 miljard hogere uitgaven, deels gebaseerd op actuelere CVZ-cijfers (ook het CVZ voorziet in zijn maartlevering 2012 € 0,3 miljard hogere uitgaven 2010 dan in het jaarverslag 2010). Tot slot geldt dat VWS een aantal posten die het CVZ als lasten boekt, saldeert met de inkomsten. Hierdoor liggen bij VWS de uitgaven en inkomsten € 0,3 miljard lager dan bij het CVZ (dit betreft onder andere de uitgaven voor wanbetalers en de rentelasten). Daarnaast is de inkomensafhankelijke bijdrage (IAB) in de CPB-EMU-definitie enkele tientallen miljoenen hoger dan bij het CVZ.

Aansluitingstabel baten- en lasten Algemeen Fonds 2010 (bedragen x 1 miljard)
 

VWS-stand begroting 2012

VWS-actuele stand

CVZ Jaarverslag

Verschil CVZ en VWS-actuele stand

 

Jaar 2010

Jaar 2010

Jaar 2010

Jaar 2010

Lasten

24,3

24,3

24,5

0,2

Baten

20,9

21,0

21,8

0,8

Saldo

– 3,4

– 3,3

– 2,7

0,6

Het CVZ kent in het jaarverslag fondsen AWBZ-lasten van € 24,5 miljard. Dat is € 0,2 miljard hoger dan bij VWS, omdat VWS ook bij de AWBZ bepaalde uitgaven saldeert (vooral rente en de Wtcg-korting op de eigen bijdrage) en omdat VWS (op basis van de CVZ-maartlevering) rekent met iets lagere uitgaven dan in het jaarverslag.

Het CVZ kent in zijn jaarverslag fondsen AWBZ-baten van € 21,8 miljard. Dat is € 0,8 miljard meer dan waarmee VWS rekent. Het verschil wordt vooral verklaard door de saldering van uitgaven, door het werken met de EMU-definitie van de premies en door het werken met de CAK-cijfers voor de eigen bijdragen.

5.2. Ontvangsten, uitgaven en vermogens van de zorgfondsen (AWBZ en Zvw)

Zorgverzekeringswet

De financiering van de Zorgverzekeringswet loopt deels via verzekeraars en deels via het Zorgverzekeringsfonds (Zvf). Onderstaande tabel toont de ontwikkeling van de uitgaven en inkomsten van de Zorgverzekeringswet.

Tabel 9 Uitgaven en inkomsten Zorgverzekeringswet (bedragen x € 1 miljard)1
 

Begroting 2011

Mutaties 2011

Jaarverslag 2011

 

a

b

c=a+b

Zorgverzekeringsfonds

     

Uitgaven

19,4

+1,4

20,8

– Uitkering aan verzekeraars

18,5

+1,3

19,8

– Rechtstreekse uitgaven Zvf

0,9

+0,0

0,9

       

Inkomsten

21,9

–0,4

21,5

– Inkomensafhankelijke bijdrage

19,8

–0,4

19,4

– Rijksbijdrage kinderen

2,3

0,0

2,3

– Overige baten

– 0,2

+0,1

–0,2

       

Saldo

2,5

– 1,7

0,8

       

Vermogenssaldo 2010

– 3,4

– 0,6

– 4,0

Vermogenssaldo 2011

– 0,9

– 2,4

– 3,3

       

Individuele verzekeraars

     

Uitgaven

36,1

+1,3

37,4

– Uitgaven zorg

34,3

+1,3

35,6

– Beheerskosten/saldo

1,8

0,0

1,8

       

Inkomsten

36,1

+1,3

37,4

– Uitkering van Zvf

18,5

+1,3

19,8

– Nominale premie/eigen risico

17,6

0,0

17,5

Bron: VWS, CPB, CVZ.

1

Door afrondingsverschillen kan de som van de delen afwijken van het totaal.

De uitkering uit het Zorgverzekeringsfonds aan verzekeraars zal naar verwachting € 1,3 miljard hoger uitkomen. Deze bijstelling is het saldo van compensatie voor € 1,3 miljard hogere uitgaven voor zorg (en onveranderde rekenpremies). De rechtstreekse betalingen van het Zorgverzekeringsfonds (de academische component en internationale verdragen) komen (afgerond) uit op de raming in de begroting 2011.

De inkomensafhankelijke bijdrage levert € 0,4 miljard minder op dan verwacht ten tijde van de begroting 2011. Dit hangt samen met lagere premiegrondslagen vanwege de economische crisis. De rijksbijdrage blijft onveranderd. De overige baten (rentebaten, baten wanbetalers en onverzekerden, verdragsgerechtigden en de compensatie eigen risico) komen per saldo bijna € 0,1 miljard hoger uit dan verwacht. Dit is het gevolg van hogere ontvangsten bij verdrachtsgerechtigden, lagere rentelasten, hogere opbrengsten wanbetalers en onverzekerden, maar ook een hogere vergoeding aan verzekeraars in verband met wanbetalers dan geraamd in de begroting.

Vanwege de € 1,4 miljard hogere uitgaven en de € 0,4 miljard lagere inkomsten is het saldo van het Zorgverzekeringsfonds € 1,7 miljard slechter uitgekomen (op € 0,8 miljard in plaats van de € 2,5 miljard uit begroting 2011). Dit saldo van € 0,8 miljard leidt, tezamen met het thans € 0,7 miljard slechter ingeschatte vermogenssaldo per ultimo 2010 van – € 4,0 miljard tot een vermogenssaldo van – € 3,3 miljard per ultimo 2011. Dit is een verslechtering van € 2,4 miljard ten opzichte van de verwachting in de begroting 2011.

De individuele verzekeraars hebben in 2011 naar huidige inschatting € 1,3 miljard meer uitgegeven aan zorg. Daarvoor worden ze gecompenseerd via een hogere uitkering uit het Zorgverzekeringsfonds. De opbrengst van de nominale premie en het eigen risico komen vrijwel uit op het in de begroting 2011 ingeschatte bedrag. Het resultaat van verzekeraars verandert hierdoor niet ten opzichte van de raming in de begroting 2011.

De meeste cijfers in de kolom jaarverslag 2011 zijn afkomstig van of afgeleid van CVZ-cijfers.

De raming van de zorguitgaven van verzekeraars is voor alle sectoren behalve ziekenhuizen en ggz overgenomen uit de maartlevering van het CVZ. Voor de ziekenhuizen en de ggz is de actuele raming deels gebaseerd op CVZ- en deels op NZa-cijfers (de afwijking van het CVZ betreft de raming van de overdekking, waarmee het CVZ geen rekening houdt). De uitkering van het Zvf aan verzekeraars is afgeleid van de raming van de zorguitgaven van verzekeraars.

Voor de inkomensafhankelijke bijdrage is een CPB-cijfer in de EMU-definitie gebruikt. De rijksbijdrage is overgenomen uit de maartlevering van het CVZ. Dit geldt ook deels voor de post overige baten (rentebaten). Een ander deel van deze post (wanbetalers, onverzekerden, verdragsgerechtigden) is overgenomen uit het financieel verslag uitvoeringstaken 2011 van het CVZ.

Het vermogen per ultimo 2010 is overgenomen uit het financieel jaarverslag fondsen 2010 van het CVZ. Dit cijfer is beperkt gecorrigeerd omdat VWS (op basis van actuelere CVZ- en NZa-cijfers) inschat dat de zorguitgaven van verzekeraars in 2010 hoger uitkomen dan verwerkt in het jaarverslag 2010 (wat leidt tot een hogere uitkering uit het fonds aan verzekeraars). Het vermogenssaldo van het fonds in 2010 en 2011 is hiervan afgeleid.

AWBZ

Onderstaande tabel toont de ontwikkeling van de uitgaven en inkomsten van het Algemeen Fonds Bijzondere Ziektekosten.

Tabel 10 Uitgaven en inkomsten Algemeen Fonds Bijzondere Ziektekosten (bedragen x € 1 miljard)1
 

Begroting 2011

Mutaties 2011

Jaarverslag 2011

 

a

b

c=a+b

Uitgaven

24,6

0,6

25,2

– Zorgaanspraken en subsidies

24,4

0,6

25,0

– Beheerskosten

0,2

0,0

0,2

       

Inkomsten

23,3

– 1,5

21,8

– Procentuele premie

16,8

– 1,7

15,1

– Eigen bijdragen

1,6

0,0

1,6

– BIKK

5,3

0,0

5,2

– Overig

– 0,3

0,2

– 0,1

       

Saldo

– 1,3

– 2,1

– 3,4

       

Vermogen Algemeen Fonds 2010

– 9,1

+ 2,5

– 6,5

Vermogen Algemeen Fonds 2011

– 10,3

– 0,1

– 10,4

Bron: VWS, CPB, CVZ.

1

Door afrondingsverschillen kan de som van de delen afwijken van het totaal.

De uitgaven gefinancierd via de AWBZ zijn € 0,6 miljard hoger uitgekomen dan verwerkt in de begroting 2011. De procentuele premie heeft € 1,7 miljard minder opgebracht dan opgenomen in de begroting 2011. Dit verschil wordt deels veroorzaakt door lagere premiegrondslagen (door de crisis is het inkomen waarover premie wordt betaald lager), maar hangt voor het grootste deel samen met lagere dan verwachte nabetalingen uit voorgaande jaren en overige kas-transactieverschillen. De overige inkomsten komen iets beter uit vanwege lagere rentelasten. Vanwege de € 0,6 miljard hogere uitgaven en de € 1,5 miljard lagere inkomsten is het saldo van het Algemeen Fonds Bijzondere Ziektekosten € 2,1 miljard slechter uitgekomen (op – € 3,4 miljard in plaats van de – € 1,3 miljard uit begroting 2011). Dit is het saldo waarbij de premie-ontvangsten in de definitie van het CBS zijn meegenomen. Het saldo van – € 3,4 miljard telt derhalve mee in het EMU-saldo. In de definitie van het CVZ komen de premies € 0,5 miljard lager uit.

Tegenover de lagere inkomsten in 2011 staan hogere inkomsten in 2010 dan ingeschat in de begroting 2011. Daarom is het vermogen van het fonds per ultimo 2010 uitgekomen op – € 6,5 miljard (€ 2,5 miljard beter dan gedacht in de begroting 2011).

Omdat het fonds in 2011 rekening houdend met de premies in de definitie van het CVZ een saldo heeft van – € 3,9 miljard, daalt het vermogen van – € 6,5 miljard per ultimo 2010 tot – € 10,4 per ultimo 2011. Dat is € 0,1 miljard slechter dan geraamd in de begroting 2011.

De meeste cijfers in de kolom jaarverslag 2011 zijn afkomstig of afgeleid van CVZ-cijfers. De cijfers zijn overgenomen uit de maartrapportage van het CVZ. Voor de premieopbrengsten is het CPB-cijfer in de EMU-definitie gebruikt en voor de eigen bijdragen het CAK-cijfer. Het vermogen van het Algemeen Fonds per ultimo 2010 is overgenomen uit het financieel jaarverslag fondsen 2010 van het CVZ. Het vermogen 2011 is bepaald door het saldo 2011 (rekening houdend met de CVZ-definitie van de premies) op te tellen bij het vermogen 2010.

5.3. Ontwikkeling premies voor AWBZ en Zvw

Tabel 11 geeft een overzicht van de premies AWBZ en Zvw conform de stand ontwerpbegroting 2011 en conform de (voorlopige) realisatie.

Tabel 11 Premieoverzicht
 

Begroting 2011

Mutaties 2011

Jaarverslag 2011

 

a

b

c=a+b

AWBZ

     

Procentuele premie (in %)

12,15

12,15

       

Zvw

     

Inkomensafhankelijke bijdrage regulier (in %)

7,75

7,75

Inkomensafhankelijke bijdrage laag (in %)

5,65

5,65

Nominale premie (jaarbedrag in €)

1 211

+13

1 224

Bron: VWS, CPB.

Zowel de AWBZ-premie als de inkomensafhankelijke bijdrage Zvw zijn vastgesteld conform het percentage uit de ontwerpbegroting 2011.

De nominale premie Zvw voor 2011 is door de verzekeraars iets hoger vastgesteld dan geraamd in de begroting 2011.

1

Het Jaarverslag fondsen 2010 is nog niet formeel is vastgesteld. Het is door het CVZ en zijn externe accountant afgerond. Het wordt vastgesteld als ook de Rijks Audit Dienst er zijn oordeel over heeft uitgesproken. [tekst nog aanpassen aan formele regelgeving]

Licence