Op het gebied van zoetwatervoorziening is het beleid er op gericht om – onder normale omstandigheden – zoveel mogelijk aan de behoeften van gebruikers te voldoen. In periodes van watertekort (in droge zomers) wordt water verdeeld op basis van een verdringingsreeks. 2

Op dit artikel worden de producten op het gebied van zoetwatervoorziening verantwoord. Het advies dat het Deltaprogramma Zoetwater opstelt op basis van kansrijke strategieën, gaat in op de rol en verantwoordelijkheden van het Rijk. Dit wordt nader uitgewerkt in een uitvoeringsagenda inclusief investeringsagenda. Deze agenda gaat in op de inzet van het Rijk voor de korte en lange termijn. De waterkwaliteitmaatregelen die niet verbonden zijn aan waterveiligheid en zoetwatervoorziening zijn hier niet opgenomen maar worden op Hoofdstuk XII (artikel 12 Waterkwaliteit) verantwoord.

Dit artikel is gerelateerd aan beleidsartikel 11 Waterkwantiteit van het jaarverslag 2013 van Hoofdstuk XII.

Toelichting

Ad 1) In de zomer van 2013 is besloten het integrale project Haringvliet de Kier volledig te verantwoorden op het Deltafonds (Kamerstukken II, 2012/13, 27 625, nr. 292). De middelen uit Hoofdstuk XII (waterkwaliteit, inclusief KRW) zijn om deze reden overgeboekt naar het Deltafonds, zodat uitvoering van dit integrale project, waarvan het zwaartepunt bij zoetwater ligt, uit één bron kan plaatsvinden. Dit is de belangrijkste reden van de hogere verplichtingen- en kasrealisatie.

Ad 2) De projecten Natte Natuurprojecten IJsselmeergebied en Integrale inrichting Veluwe Randmeer zijn respectievelijk in 2013 en 2012 opgeleverd. Beide projecten zijn een samenstel van een aantal deelprojecten. De vrijval van de meevallers is dan ook een samenstel van aanbestedings- en uitvoeringsmeevallers (in combinatie met vrijval van de post onvoorzien). De meevaller op het project Natte Natuurprojecten IJsselmeergebied is ingezet voor financiering van de IenM-bijdrage aan de eerste fase Marker Wadden.

Ad 3) Vanwege vertraging in de procedures zijn in het verslagjaar minder ontvangsten van de provincie Zeeland gerealiseerd voor het project natuurcompensatie Perkpolder. Naar verwachting zullen de ontvangsten nu worden gerealiseerd in de jaren 2014 tot en met 2016.

2.01 Aanleg waterkwantiteit

Dit zijn maatregelen en voorzieningen van nationaal belang ter voorkoming en waar nodig beperking van wateroverlast en waterschaarste. Ook ter bescherming of verbetering van de chemische of ecologische kwaliteit van watersystemen, alleen voor zover deze onderdeel uitmaken van opgaven op het gebied van waterveiligheid, waterkwantiteit en zoetwatervoorziening.

Er zijn in 2013 geen aanlegprojecten voor waterkwantiteit begroot dan wel uitgevoerd.

2.02 Overige waterinvesteringen Zoetwatervoorziening

Het betreft projecten die de zoetwatervoorziening bevorderen en de kwaliteit waarborgen.

Verkenningen- en Planuitwerkingsprogramma

Het verkenningen- en planuitwerkingsprogramma dient om een probleem of een initiatief met een maatschappelijke meerwaarde op het gebied van waterbeheer te verkennen en om daarna, indien nodig, uit alternatieven de beste oplossing voor het probleem te zoeken en voor te bereiden voor de uitvoering. Op dit artikelonderdeel worden diverse projecten en programma’s verantwoord die zich in de MIRT-verkenningen- en planuitwerkingsfase bevinden.

Besluit Beheer Haringvlietsluizen

Op 27 juni 2013 is de Tweede Kamer akkoord gegaan met de door de minister in de brief van 20 juni 2013 geschetste aanpak voor het effectueren van het Besluit Beheer Haringvlietsluizen. Waterschap Hollandse Delta en Evides Waterbedrijf zijn in beginsel bereid om respectievelijk € 2,78 miljoen en € 1,5 miljoen bij te dragen aan benodigde compenserende zoetwatermaatregelen (Kamerstukken II, 2012/13, 27 625, nr. 292). De Rijksbijdrage (totaal € 71,2 miljoen) wordt deels gedekt uit Hoofdstuk XII (waterkwaliteit, inclusief KRW) en deels (resterende tekort van € 29 miljoen met betrekking tot zoetwater) uit het Deltafonds. De middelen uit Hoofdstuk XII (waterkwaliteit, inclusief KRW) worden overgeboekt naar het Deltafonds, zodat uitvoering van dit integrale project, waarvan het zwaartepunt bij zoetwater ligt, uit één bron kan plaatsvinden. Verder zijn in 2013 door Rijkswaterstaat, Evides Waterbedrijf en Waterschap Hollandse Delta probabilistische ramingen met een betrouwbaarheid van 85% opgesteld, welke in februari 2014 getoetst zullen worden.

Tidal Test Centre Grevelingen

In het Bestuurlijk Overleg MIRT Zuidwestelijke Delta van 31 oktober 2013 zijn finale afspraken gemaakt over het Tidal Test Centre (TTC). Regio en private partijen financieren de bouw van het TTC en het Rijk stelt de Flakkeese Spuisluis in de Grevelingendam in werking. In het bestuurlijk overleg van 5 juni 2013 was al afgesproken dat regio en Rijk samen een zogenaamde Call for Expression of Interest financieren, waarmee marktinitiatieven worden gestimuleerd voor de bouw van een getijcentrale in de Brouwersdam.

TBES Markermeer/Verkenning Luwtemaatregelen Hoornse Hop

Onderdeel van de Rijksstructuurvisie RRAAM is het verbeteren van de ecologische kwaliteit van het Markermeer- IJmeer (Toekomst Bestendig Ecologisch Systeem Markermeer – TBES). Eén van de projecten is een verkenning naar luwtemaatregelen in de Hoornse Hop om zones van helder water te herstellen (vermindering van de hoeveelheid zwevend slib) met als gewenst resultaat een meer robuuste (water-) flora en fauna. In het afgelopen jaar is in goed overleg met de regio aanzienlijke voortgang geboekt om te komen tot een voorkeursalternatief.

Marker Wadden

Het project eerste fase Marker Wadden vormt samen met het project Luwtemaatregelen Hoornse Hop de eerste stap in de ambitie om te komen tot een Toekomstbestendig Ecologisch Systeem (TBES) in het Markermeer IJmeer. IenM en EZ dragen ieder € 15 miljoen bij (totaal € 30 miljoen) aan de eerste fase van de Marker Wadden. Na de toekenning van deze rijksbijdrage in het eerste kwartaal van 2013 hebben Natuurmonumenten en het Rijk een samenwerking opgezet. In september is een publicatie geplaatst om andere partijen uit te nodigen om partner te worden in het samenwerkingsverband. RWS en Natuurmonumenten gaan het project gezamenlijk realiseren. Afspraken over samenwerking, zeggenschap over het gebied, de kaderovereenkomst met het Groenfonds en de uitvoering zijn in 2013 voorbereid. In de Najaarsnota is de EZ-bijdrage overgeboekt naar artikel 4 (experimenteren) van het Deltafonds. Om administratieve redenen is de IenM-bijdrage van artikel 2 ook naar artikel 4 overgeboekt, zodat het integrale rijksbudget Marker Wadden op artikel 4 staat.

De Roode Vaart

Op 21 november 2013 hebben de gemeente Moerdijk, het waterschap Brabantse Delta en de provincies Noord-Brabant en Zeeland de «Samenwerkingovereenkomst realisatie tracé Roode Vaart Zevenbergen» ondertekend. Dit project voorziet onder meer in de aanvoer van zoetwater uit het Hollandsch Diep naar West Brabant.

Realisatieprogramma Zoetwatervoorziening

Onderstaande projecten bevinden zich aan het eind van de realisatie. Gezien de fase waarin deze projecten zich bevinden, is ervoor gekozen om ook de afronding van de realisatie te verantwoorden binnen het Deltafonds. De andere waterkwaliteitsprojecten worden verantwoord in het jaarverslag Hoofdstuk XII (artikel 12 Waterkwaliteit).

Innovatieprogramma Kaderrichtlijn Water

Er is € 75 miljoen beschikbaar gesteld voor de bevordering van innovaties bij de uitvoering van de Kaderrichtlijn Water. Dit geld is verdeeld over twee tenderregelingen. Van de ruim 160 ingediende innovatievoorstellen krijgen 64 een financiële bijdrage. De resultaten zijn in 2012 opgeleverd. In 2013 volgden nog enkele nabetalingen.

Toelichting

Ad 1) De projecten Natte Natuurprojecten IJsselmeergebied en Integrale inrichting Veluwe Randmeer zijn opgeleverd. Beide projecten zijn een samenstel van een aantal deelprojecten. De vrijval van de meevallers is dan ook een samenstel van aanbestedings- en uitvoeringsmeevallers (in combinatie met vrijval van de post onvoorzien).

2.03 Studiekosten

Dit betreft studie- en onderzoekskosten voor het Deltaprogramma (MIRT Onderzoeken) en daarnaast de overige studiekosten op het gebied van zoetwatervoorziening.

Studie- en onderzoekskosten Deltaprogramma

Hieronder vallen studie- en onderzoekskosten ten behoeve van het Deltaprogramma (MIRT Onderzoeken). Het Deltaprogramma is een programma van maatregelen, voorzieningen, onderzoeken en ambities gericht op de lange termijn veiligheid en zoetwatervoorziening van Nederland. Binnen het Deltaprogramma wordt gewerkt met 9 deelprogramma’s (drie generieke en zes gebiedsgerichte deelprogramma’s), waarvan de onderstaande vooral betrekking hebben op zoetwatervoorziening.

• – Zoetwatervoorziening: In 2013 zijn de kansrijke strategieën voor de zoetwatervoorziening en nationale doelen voor zoetwater ontwikkeld. Er zijn «no-regret» korte termijn maatregelen geïnventariseerd. En het concept voorzieningenniveau is geïntroduceerd. Daarin zal staan tot waar de verantwoordelijkheid van de overheid gaat en welke inspanningen daarbij horen, onder gewone en onder droge omstandigheden. In 2014 wordt het advies voor de Deltabeslissing Zoetwater opgesteld.

• – Rijnmond-Drechtsteden: In 2013 zijn de kansrijke strategieën voor toekomstbestendige zoetwatervoorziening en waterveiligheid in het gebied van Rijnmond-Drechtsteden gepresenteerd. Daarnaast zijn de contouren van de voorkeursstrategie voor deze onderwerpen tot stand gekomen, waarbij nadrukkelijk de aansluiting is gezocht op de ruimtelijke kenmerken van verschillende deelgebieden.

• – IJsselmeergebied: In 2013 zijn binnen het Deelprogramma IJsselmeergebied kansrijke strategieën uitgewerkt. Voor het afvoeren van water van het IJsselmeer naar de Waddenzee is een combinatie van spuien en pompen het meest kansrijk. Daarbij moeten de dijken in het IJsselmeergebied op orde zijn. Er wordt toegewerkt naar een flexibeler peilbeheer, ook voor betere benutting van de meren als zoetwaterbuffer.