A. Algemene Doelstelling

Culturele diplomatie versterkt de positie van Nederland, zowel in cultureel, buitenlandpolitiek als economisch opzicht.

De regering stimuleert een internationaal niveau van Nederlandse topinstellingen en benadrukt verbanden tussen cultuur, economie en diplomatie. Cultuur, inclusief erfgoed, vertelt een verhaal waar anderen zich aan kunnen relateren. In de Nederlandse buitenlandpolitiek wordt deze kracht van cultuur actief benut, bijvoorbeeld tijdens vieringen, staatsbezoeken en handelsmissies. Culturele diplomatie is ook moderne diplomatie: voor het werk van onze vertegenwoordigingen in het buitenland is het van belang in contact te zijn met buitenlandse cultuurdragers. Bloggers, filmmakers, schrijvers en andere cultuurmakers behoren vaak tot de voorhoede van maatschappelijke trends. Een impuls aan cultuur en sport kan behalve artistieke en sportieve ontwikkelingen ook sociale en economische ontwikkelingen stimuleren, ook in conflictsituaties.

B. Rol en verantwoordelijkheid

De uitvoering van het Internationaal Cultuurbeleid (ICB) is een gedeelde verantwoordelijkheid van de Minister van Buitenlandse Zaken, de Minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking en de Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen.

De Minister van Buitenlandse Zaken heeft regieverantwoordelijkheid voor:

• – Beleidsvorming en uitvoering ten aanzien van het Internationaal Cultuurbeleid;

• – Afstemming met culturele fondsen en ondersteunende instellingen over internationale activiteiten. De algemene aansturing van deze fondsen en instellingen is de verantwoordelijkheid van de Staatssecretaris OCW;

• – Beleidsvorming en uitvoering op het gebied van Gemeenschappelijk Cultureel Erfgoed;

• – Synergie tussen cultuur en het buitenlandpolitieke- en economische beleid.

Daarnaast heeft de Minister een uitvoerende rol op de volgende onderdelen:

• – Aansturing van de posten en van de culturele instituten in Parijs en Jakarta;

• – Verdeling van cultuurmiddelen over de posten;

• – Aansturing van de Stichting Internationale Culturele Activiteiten voor culturele programmering van vieringen met Turkije en Rusland;

• – Buitenlandse Bezoekersprogramma’s;

• – Promotie van Nederlandse kunst in het buitenland (in het bijzonder Nederlands topsegment en opkomend talent) en identificatie van internationale kansen en ontwikkelingen voor de Nederlandse culturele sector;

• – Aansturing van het Nederlands-Vlaams Huis «de Buren».

Daarnaast heeft de Minister een financierende rol door middel van de bijdragen in ondersteunende gastlandsfeer aan organisaties in Den Haag. Nederland neemt een bijzondere positie in als gastland van vele internationale organisaties en internationale hoven en tribunalen. Als gastland heeft Nederland de verantwoordelijkheid de in Nederland gevestigde instellingen te ondersteunen opdat deze onafhankelijk, veilig en efficiënt kunnen functioneren. Als coördinerend ministerie houdt Buitenlandse Zaken onder meer toezicht op de uitvoering van verdragen en afspraken met de organisaties, onderhoudt de contacten met de andere overheidsorganen inzake beveiliging en veiligheid en heeft het samen met het Ministerie van Veiligheid & Justitie een structuur opgezet om de hoven en tribunalen te faciliteren met bijvoorbeeld visa-verlening en transport van getuigen en verdachten. Ook wordt samengewerkt met het oog op huisvesting van de organisaties.

C. Beleidsconclusies

De viering van het bilaterale jaar met Rusland in 2013 kende een prominente culturele pijler, een platform om de contacten en samenwerking tussen Nederlandse en Russische culturele organisaties te intensiveren, te bestendigen en te verbreden. De Nederlandse zichtbaarheid was groot met het multidisciplinaire culturele festival Orange Days op scheepswerf Novaja Gollandia (Nieuw Holland) in Sint-Petersburg (1-14 juli) en de Dutch Days in Moskou (11-15 september) met tegelijkertijd een Mondriaantentoonstelling in de Nieuwe Tretjakovgalerij.

Ruim 60 Nederlandse ontwerpers, architecten en stedenbouwkundigen waren vertegenwoordigd op de Beijing Design Week 2013 (BJDW). Amsterdam was voor deze editie gekozen als gaststad. Onder de naam «Design goes Dutch» sloegen verschillende Nederlandse partijen de handen ineen (onder andere gemeente Amsterdam, Stimuleringsfonds Creatieve Industrie, Agentschap NL en Het Nieuwe Instituut) om een uitgebreid programma te verzorgen waarin de samenwerking tussen de Nederlandse creatieve industrie en Chinese ontwerpers centraal stond.

In 2013 werd een nieuwe vierjarige opdracht gegeven aan het stimuleringsfonds voor de creatieve industrie. Dit programma is een vervolgprogramma op «Dutch Design Fashion Architecture» (DDFA) ter ondersteuning van de internationale reputatie en marktverruiming voor Nederlandse creatieve industrie.

In 2013 werd de sluiting van het Institut Néerlandais afgewikkeld. Bij de uitvoering van andere voorgenomen activiteiten op het gebied van het vergroten van de internationale bekendheid van de Nederlandse cultuur deden zich in 2013 geen bijzonderheden voor.

Ter verkrijging van een aantrekkelijk vestigingsklimaat voor internationale organisaties heeft de ministerraad de «Notitie Gastlandbeleid» aanvaard. In deze notitie werd nog eens vastgelegd wat de focus is van het gastlandbeleid, en welke prioriteit het kabinet daar aan verleent. De notitie had als oogmerk het stroomlijnen van de samenwerking tussen de verschillende betrokken partijen en het vastleggen van het gebruikte instrumentarium.

Met de Carnegie Foundation werd in 2013 een nieuwe overeenkomst getekend, volgens welke de jaarlijkse subsidie voor 4 jaar is vastgelegd op EUR 4.4 miljoen. Deze subsidie stelt de stichting in staat het Vredespaleis te beheren, ten behoeve van gebruikers PCA (Permanente Hof van Arbitrage) en IGH (Internationaal Gerechtshof).

In 2013 werd de International Development Law Organization (IDLO) binnengehaald als geheel nieuwe internationale organisatie. Met het reeds aanwezige NATO Communications and Information (NCI) Agency werd een overeenkomst getekend waardoor de vestiging in Den Haag in de komende jaren zal groeien tot ruim 700 expats, werkzaam op het gebied van IT en (beveiligde) communicatie.

Bij het meten van communicatie- en beleidseffecten deden zich geen bijzonderheden voor. Qua uitvoering en beoogde resultaten op het vlak van onderzoek deden zich ook geen bijzonderheden voor. Daarentegen werd op het gebied van strategische beleidscommunicatie naar buitenlandse doelgroepen boven verwachting gepresteerd. Dit is onder andere af te leiden uit de succesvolle inzet van online-kanalen waarbij een groei in het aantal Facebookpagina’s van posten naar 120 (met meer dan 200.000 fans) en het aantal formele Twitteraccounts van BZ naar 102 (met meer dan 60.000 volgers) is gerealiseerd. Op het vlak van voorlichting voor ontwikkelingssamenwerking en met betrekking tot publieksdiplomatie deden zich geen bijzonderheden voor.

D. Budgettaire gevolgen van beleid

E. Toelichting

Uitgaven

Artikel 8.2

Zoals aangegeven in de Tweede Suppletoire Begroting 2013, zijn de uitgaven voor een aantrekkelijk vestigingsklimaat voor internationale organisaties in Nederland gestegen als gevolg van een éénmalige betaling aan het Internationaal Strafhof voor de opleverkosten van de Haagse Arc (de huidige locatie). Daarnaast zijn de uitgaven gestegen omdat de Nederlandse bijdrage aan de nieuwbouw van het ICC-gebouw in één keer is voldaan.