Base description which applies to whole site

16: ONDERZOEK EN WETENSCHAPSBELEID

Artikel

Algemene doelstelling

De algemene doelstelling is het scheppen van een internationaal concurrerende onderzoeksomgeving die onderzoekers uitdaagt tot optimale wetenschappelijke prestaties en die goed aansluit op maatschappelijke behoeften.

Rol en verantwoordelijkheid

De Minister is verantwoordelijk voor het stelsel van onderzoek en wetenschap.

Financiering: De Minister bekostigt onderzoeks- en wetenschapsinstellingen.

Stimuleren: De Minister stimuleert meer zwaartepuntvorming en profilering in het wetenschappelijk onderzoek. De afspraken die hierover gemaakt zijn met de universiteiten staan vermeld in het hoofdlijnenakkoord. Tevens wordt gestreefd de samenwerking in de Gouden driehoek van bedrijven, kennisinstellingen en overheid te verbeteren, in het topsectorenbeleid zijn hiervoor innovatiecontracten ontwikkeld.

Regisseren: De Minister schept voorwaarden voor:

  • het doelmatig functioneren van een aantal wetenschappelijke instellingen die zowel zelfstandig als in relatie tot de universiteiten en bedrijven een belangrijke plaats innemen, waaronder onderzoeksorganisaties en wetenschappelijke bibliotheekinstellingen;

  • borging van het vernieuwend vermogen en de kwaliteit van het Nederlandse onderzoek en de Nederlandse onderzoeksfaciliteiten;

  • de coördinatie van het wetenschapsbeleid op nationaal en internationaal niveau.

De Minister is verantwoordelijk voor het toezicht op een efficiënte besteding van publieke middelen en op voldoende verspreiding van kennis naar de maatschappij.

Indicatoren en kengetallen

Indicatoren voor het terrein van onderzoek en wetenschapsbeleid zijn te vinden in Trends in Beeld.

Tabel 16.1 Kengetallen R&D: R&D-uitgaven in miljoenen euro
 

2007

2008

2009

2010

2011

2012

Bedrijven

5.498

5.263

4.900

5.218

6.826

7.317

Onderzoeksinstituten

1.259

1.259

1.327

1.279

1.321

1.387

Hoger onderwijs

3.256

3.489

3.711

3.691

3.994

4.222

Totaal

10.010

10.011

9.938

10.188

12.141

12.926

Beleidsconclusies

Het voorgenomen beleid is uitgevoerd, zo zijn met de negen topsectoren afspraken gemaakt over wetenschap, onderzoek en valorisatie in innovatiecontracten. Daar bovenop zijn er nog andere belanghebbende ontwikkelingen geweest.

In de brief «Uitwerking regeerakkoord voor versterking kenniseconomie» van 11 februari 2013 aan de Tweede Kamer is aangegeven dat het kabinet investeert in fundamenteel en praktijkgericht onderzoek. Deze intensivering start met € 25 miljoen in 2014, en loopt via € 75 miljoen in 2015, 2016 en 2017 op tot € 100 miljoen vanaf 2018.

Er zijn in 2013 twee onderzoeken gedaan naar het vertrouwen in de wetenschap, één door de KNAW en één door de WRR samen met het Rathenau Instituut. Uit beide onderzoeken blijkt dat het vertrouwen in de wetenschap groot is en dat wetenschap «een sterk merk is». Uit het onderzoek van de WRR/Rathenau instituut blijkt dat het vertrouwen onder druk staat daar waar wetenschappers onderzoek doen in opdracht van bedrijven of overheden. Hier zal op worden ingegaan in de toekomstvisie wetenschap.

Daarnaast is in 2013 ook het interdepartementaal beleidsonderzoek (IBO) wetenschappelijk onderzoek gestart. Deze is er op gericht om de huidige inzet van middelen voor wetenschappelijk onderzoek optimaal te benutten voor een maximale maatschappelijke output. De rapportage hierover wordt voor de zomer van 2014 verwacht.

Op het terrein van Grootschalige onderzoeksfaciliteiten is op 6 maart 2013 de conferentie Route 2020: «The future for large-scale research infrastructures» georganiseerd. De financieringsronde bij NWO voor onderzoeksfaciliteiten op deze nationale roadmap is in oktober 2013 van start gegaan.

In 2013 hebben Nederlandse onderzoekers nog beter weten te scoren in KP7 (zevende kaderprogramma) dan in de voorafgaande succesvolle jaren. De laatste cijfers geven aan dat sinds de start van KP7 in 2007 7,4% (ruim € 3,2 miljard) van alle KP7-subsidies naar Nederland is gegaan. Voor de European Research Council is dit zelfs 9%. De Staatssecretaris van OCW heeft internationaal onderhandeld over de instrumentatie van Horizon 2020 (start begin 2014) om ook een zo succesvol mogelijke deelname voor Nederlandse onderzoekers in dit programma te creëren.

Budgettaire gevolgen van beleid

Tabel 16.2 Budgettaire gevolgen van beleid artikel 16 (bedragen x € 1.000)
             

Realisatie

Oorspronkelijk vastgestelde begroting

Verschil

     

2009

2010

2011

2012

2013

2013

2013

Verplichtingen

1.152.585

927.239

830.254

904.499

859.762

811.107

48.655

Uitgaven

1.163.883

1.231.688

906.831

934.143

891.076

885.520

5.556

                   

Bekostiging

874.684

879.696

655.234

715.313

701.889

699.007

2.882

Hoofdbekostiging

670.811

652.323

465.774

474.882

460.876

457.994

2.882

 

NWO-wet en WHW

             
 

NWO

327.711

319.563

325.458

326.975

320.900

318.158

2.742

 

KNAW

96.898

93.517

93.779

94.316

93.379

93.268

111

 

KB

46.429

46.429

46.537

53.591

46.597

46.568

29

 

TNO

199.773

192.814

0

0

0

0

0

Aanvullende bekostiging

203.873

227.373

189.460

240.431

241.013

241.013

0

 

NWO Talentenontwikkeling

187.873

208.373

169.460

168.481

169.063

169.063

0

 

NWO STW

0

0

0

10.000

10.000

10.000

0

 

NWO Grootschalige researchinfrastructuur

16.000

19.000

20.000

61.950

61.950

61.950

0

                   

Subsidies

173.156

166.996

165.566

126.771

104.148

105.249

– 1.101

 

Kaderregeling exploitatiesubsudies onderzoek en wetenschap

43.680

44.448

40.103

42.708

42.210

42.340

– 129

 

LF TUD bibliotheek

7.626

7.626

7.654

7.734

7.742

7.734

8

 

Stichting SURF

7.517

7.517

7.545

7.622

7.630

7.622

8

 

CPG

515

515

518

520

521

520

1

 

Montesquieu Instituut

1.067

1.067

1.071

1.082

1.083

1.082

1

 

Max Planck Instituut

0

0

0

1.622

1.624

1.622

2

 

NCB

5.270

5.270

5.289

5.343

5.349

5.343

6

 

Nationaal Herbarium

1.125

1.125

1.129

1.141

1.141

1.141

0

 

BPRC

8.593

8.593

8.645

9.395

8.919

8.895

24

 

NEMO

3.368

3.368

3.488

3.626

3.636

3.626

10

 

STT

233

233

234

236

237

236

1

 

NTU/INL

3.077

3.132

3.228

3.071

3.011

3.203

– 192

 

EIB

1.297

1.297

1.302

1.316

1.317

1.316

1

 

NLR

893

893

0

0

0

0

0

 

Deltaris

2.208

2.855

0

0

0

0

0

 

MARIN

891

957

0

0

0

0

0

                   
 

Subsidieregeling St. AAP

1.004

1.004

1.008

1.015

1.016

1.015

1

                   
 

Kaderregeling subsidiëring projecten t.b.v. onderzoek en wetenschap

128.472

121.544

124.455

83.048

60.922

61.894

– 972

 

Kust en zeeonderzoek

2.000

2.035

2.534

2.500

2.500

2.500

0

 

Gezondheidsonderzoek

1.500

1.500

1.500

1.500

0

0

0

 

Poolonderzoek

0

2.000

2.992

2.992

2.942

2.942

0

 

Genomics

36.000

40.000

44.000

44.000

40.500

40.500

0

 

Nationale coördinatie

9.193

7.816

8.435

6.285

4.759

6.312

– 1.553

 

Bilaterale samenwerking

3.611

2.474

4.070

4.505

3.711

3.750

– 39

 

Weerstandsverhoging onderzoeksinstellingen (CBRN)

2.000

2.785

1.968

1.433

410

1.000

– 590

 

BSIK

39.348

19.561

33.405

0

0

0

0

 

GATE

2.000

2.000

1.000

0

0

0

0

 

Grootschalige researchfaciliteiten

10.162

3.902

1.830

1.830

0

0

0

 

SURFnet

6.800

11.700

6.300

7.200

0

0

0

 

NCB biodiversiteit

4.700

10.000

8.400

6.900

0

0

0

 

ITER-2

0

4.000

4.000

0

0

0

0

 

Hersenen en Cognitie

2.000

4.000

4.000

3.900

6.100

3.900

2.200

 

Parelsnoer

7.750

7.750

0

0

0

0

0

 

EET

990

0

0

0

0

0

0

 

Talentkracht

400

0

0

0

0

0

0

 

Overig

18

21

21

3

0

990

– 990

                   

Bijdrage aan agentschappen

540

288

294

297

297

297

0

 

Dienst Uitvoering Onderwijs

540

288

294

297

297

297

0

                   

Bijdrage aan internationale organisaties

81.510

82.484

84.366

91.328

84.262

80.487

3.775

 

EMBC

707

724

740

751

758

760

– 2

 

EMBL

3.988

4.135

4.377

4.476

4.593

4.500

93

 

ESA

34.672

36.516

35.027

29.393

29.792

29.562

230

 

CERN

35.322

34.527

38.017

41.303

40.721

37.065

3.656

 

ESO

6.821

6.582

6.205

15.405

8.398

8.600

– 202

                   

Bijdrage aan medeoverheden

33.993

102.224

1.371

434

480

480

0

 

Nationaal contactpunt Kaderprogramma

383

413

440

434

480

480

0

 

Kenniswerkers

33.610

101.811

931

0

0

0

0

Ontvangsten

186.900

176.117

1.520

0

4.334

101

4.233

Bekostiging.

Toelichting op de instrumenten

Het Ministerie van OCW bekostigt de nationale onderzoeksinstellingen NWO, KNAW en KB. Hiermee stelt de Minister deze organisaties in staat om binnen de wettelijke kaders en in lijn met de vierjaarlijkse strategische agenda en strategische plannen van de instellingen hun missies en doelstellingen te realiseren. Die zijn gericht op het bevorderen van de kwaliteit van het wetenschappelijk onderzoek in Nederland en het initiëren en stimuleren van nieuwe ontwikkelingen daarin.

Bijdragen met een structureel karakter aan:

  • NWO voor grote infrastructurele onderzoeksvoorzieningen voor de uitvoering van projecten die geselecteerd worden op grond van de resultaten van de nationale roadmap commissie. Met de inzet van deze middelen worden onze onderzoekers in de gelegenheid gesteld om te kunnen werken met onderzoeksfaciliteiten van wereldniveau;

  • NWO voor het uitvoeren van een integraal persoonsgebonden talentprogramma waarin naast de Vernieuwingsimpuls ook de voormalige middelen voor de specifieke doelgroepen zijn opgegaan. Doelen zijn via competitie op basis van wetenschappelijke kwaliteit voldoende ruimte te geven aan (jonge) veelbelovende onderzoekers, excellentie in het onderzoek te bevorderen, en te zorgen voor een adequate in- en doorstroom van onderzoekers zodat er verbetering optreedt in hun loopbaanperspectieven.

Het budget is per saldo met € 2,9 miljoen verhoogd. Voor een toelichting wordt verwezen naar de 2de suppletoire wet 2013.

Subsidies

Diverse subsidies voor stichtingen en centra met een specifieke rol in de kennisinfrastructuur, het gaat hier om bijdragen aan:

  • de wetenschappelijke bibliotheek van de TUD, dit vanwege de instellingsoverstijgende functie;

  • Stichting SURF voor grensverleggende ict-innovaties. Hierdoor kunnen onderzoek en het hoger onderwijs optimaal gebruik maken van de mogelijkheden van ICT om hun kwaliteit te verbeteren. Deze middelen zullen conform de kabinetsreactie op het advies van ICTRegie over de ICT-onderzoeksinfrastructuur in Nederland (kamerstuk 26 643, nr. 140) worden ingezet voor de versterking van de ICT-onderzoeksinfrastructuur zoals computernetwerken (SURFnet, Gigaport), E-science en High Performance Computing;

  • het Max Planck Instituut voor psycholinguïstiek onderzoek;

  • Naturalis voor de totstandkoming van het Nederlands Centrum voor Biodiversiteit (NCB). Met ingang van 2014 zal het Nationaal Herbarium hierin opgaan;

  • het Biomedical Primate Research Centre (BPRC) voor het primatenonderzoek en de huisvesting van primaten en subsidie aan de Stichting AAP voor het verzorgen van de opvang van de BPRC chimpansees;

  • het Nederlands Centrum voor Wetenschaps- en techniekcommunicatie (NCWT) voor het science center NEMO en andere regionale science centra en voor de Oktober Kennismaand.

Tijdens hun bezoek aan de Cariben in november, hebben Koning Willem-Alexander en Koningin Máxima bij de Science Fair op St Eustatius de start gemarkeerd van het Caribbean Netherlands Science Institute at St Eustatius (CNSI). Het centrum faciliteert onderzoek en onderzoekers op gebieden die meerwaarde hebben voor het eiland (zoals de archeologie en mariene biologie) en die daarbij oplossingen genereren voor specifieke problemen waar kleine eilanden mee te kampen hebben (zoals energievoorziening en afvalverwijdering). Het kenniscentrum heeft daarbij een speciale opdracht voor outreach en educatie. Ook hebben de vorst en de vorstin het kennisinstituut Carmabi op Curaçao bezocht. Bij die gelegenheid heeft de Koning de openingshandeling verricht van de nieuwbouw van dit gerenommeerde instituut dat onder meer gespecialiseerd is in koraalonderzoek.

In januari 2013 is het Dirck Gerritsz laboratorium op Rothera, Antarctica, officieel in gebruik gesteld. Een aantal zeecontainers is door het Koninklijke Nederlandse Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ) op Texel omgebouwd tot mobiele laboratoria voor Nederlandse onderzoeksgroepen die in het extreme klimaat van de Zuidpool kunnen functioneren.

Projectsubsidies aan o.a. diverse voormalige Fes-projecten. Het gaat hier om innovatieve onderzoeksprojecten en investeringsimpulsen in onderzoeksfaciliteiten waarbij sprake is van co-financiering door kennisinstellingen, andere departementen en bedrijven. De meeste projecten sluiten aan op de doelstellingen van het nieuwe bedrijfslevenbeleid.

Bijdrage aan agentschappen

De Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) is de uitvoeringsorganisatie van het Ministerie van OCW en levert producten en diensten op het terrein van bekostiging van instellingen, financiering van studenten en informatievoorziening. Het betreft het aandeel in de uitvoeringskosten van DUO voor dit begrotingsartikel.

Bijdrage aan internationale organisaties

Contributies aan de grote internationale onderzoeksorganisaties ESA, ESO, CERN, EMBL en EMBC. Door deelname van Nederland aan deze intergouvernementele organisaties krijgen onze wetenschappelijke onderzoekers toegang tot unieke en dure onderzoeksfaciliteiten en internationale netwerken van toponderzoekers. Deze deelname is mede van groot belang voor het functioneren van ons nationale onderzoeksbestel.

Het budget voor internationale organisaties is per saldo met € 3,7 miljoen toegenomen. Voor een toelichting wordt verwezen naar de 1ste en 2de suppletoire wet 2013.

In 2013 heeft Nederland een actieve rol gehad in de tot standkoming van drie European Research Infrastructure Consortiums (ERIC’s). Door de bijdrage van internationale organisaties en door de samenwerking in internationale netwerken en (Europese) programma’s, krijgen onderzoekers in ons land prioritair toegang tot de meest geavanceerde Internationale onderzoeksfaciliteiten. In maart 2013 is ALMA (Atacama Large Millimeter Array), waarin Europa, Noord Amerika en Japan gezamenlijk in Chili op 5.000 meter hoogte een stelsel van 66 radiotelescopen bouwen, geopend.

Via de contributie aan ESA is bijgedragen aan de bouw van de op 19 december 2013 gelanceerde ruimtetelescoop Gaia. Hierdoor wordt bijgedragen aan de sterke internationale positie van het Nederlands astronomisch onderzoek.

Bijdrage aan medeoverheden

Opdracht aan EG-Liaison voor het ondersteunen en stimuleren van een zo groot mogelijke Nederlandse participatie in het EU-Kaderprogramma voor onderzoek en ontwikkeling.

Ontvangsten

De ontvangsten zijn met € 4,2 miljoen toegenomen in verband met een ontvangst van het Ministerie van Economische Zaken met betrekking tot de eindafrekening van de kenniswerkersregeling.

Artikel

Licence