A Algemene doelstelling

Een zo goed, eenvoudig en betrouwbaar mogelijke dienstverlening aan burgers door te zorgen voor veilige en betrouwbare voorzieningen voor efficiënt gebruik van overheidsinformatie en -gegevens, verbeteren van de informatiepositie van de burger, minder regeldruk en het bevorderen van maatschappelijk initiatief (actief burgerschap).

B Rol en verantwoordelijkheid

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft een belangrijke rol als het gaat om de relatie tussen samenleving en overheid. Deze rol komt op verschillende manieren tot uitdrukking.

Zo heeft de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties een regisserende rol voor het verminderen van administratieve lasten en regeldruk voor burgers en professionals. Voor het verankeren van het burgerperspectief (rechten en plichten) in het informatiebeleid heeft de Minister een coördinerende rol ten aanzien van de verschillende overheden en de relatie tussen overheden en burgers. Tevens heeft de Minister een stimulerende rol bij het bevorderen van de doe-democratie (programma burgerschap) en ten aanzien van open overheid en (her)gebruik van open overheidsdata.

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties stelt voor de Basisregistratie Personen (BRP) het beleid vast en is verantwoordelijk voor de uitvoering. De Minister is verantwoordelijk voor een goed functionerende Wet Basisregistratie Personen (BRP) en verantwoordelijk voor betrouwbare reis- en identiteitsdocumenten.

Net als voor de fysieke infrastructuur heeft de overheid de verantwoordelijkheid voor een beschikbare en veilige digitale infrastructuur waarvan burgers en bedrijven gebruik maken en die randvoorwaardelijk is voor het functioneren van de overheid zelf. In de Generieke Digitale Infrastructuur (GDI) moeten basisregistraties, digitaal berichtenverkeer, identificatie en authenticatie een plaats krijgen. De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is beleidsverantwoordelijk voor een groot deel van deze digitale voorzieningen.

C Beleidsconclusies

Nationaal Commissaris Digitale Overheid

eID

Beleidsdoorlichting

In 2015 is de beleidsdoorlichting van de artikelonderdelen 6.1 – 6.3 gemaakt en naar de Tweede Kamer gestuurd (Kamerstukken II 30 985, nr. 19). Deze beleidsdoorlichting geeft een aantal praktische adviezen om met name het beleid op e-overheidsterrein te verbeteren.

In algemene zin is geconcludeerd dat het beleid rond e-overheid overwegend doeltreffend is geweest. In de periode 2011 – 2014 zijn de beoogde e-overheidsvoorzieningen gerealiseerd en overheidsorganisaties zijn veelal daarop aangesloten. De kanttekening die hierbij te maken is, dat de doelen vooral in termen van resultaten zijn benoemd (aantal aansluitingen, gerealiseerde e-overheidsvoorzieningen etc.) en in mindere mate in termen van daadwerkelijk gebruik door overheidsorganisaties voor de verbetering van de dienstverlening en het gebruik door de burger.

Het kabinet neemt de adviezen in hoofdlijn over en zal ook meer vanuit het perspectief van de burger het beleid verder ontwikkelen. In dit kader zullen de doelen, de instrumenten en de wijze waarop inzicht gegeven kan worden aan de realisatie daarvan worden aangescherpt. In de begroting 2017 zullen de verbeterde doelstellingen worden opgenomen.

D Budgettaire gevolgen van beleid

E Toelichting op de financiële instrumenten

6.1 Verminderen regeldruk

Opdrachten

Vermindering regeldruk en administratieve lasten

In het regeerakkoord is de doelstelling opgenomen om vermindering van regeldruk en administratieve lasten voor bedrijfsleven, burgers en professionals te realiseren. Deze rijksbrede opgave is gericht om in de periode tot en met 2017 de regeldruk te verlagen met € 2,5 mld. Het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft een coördinerende rol richting andere departementen om deze doelstelling voor wat betreft burgers en professionals te realiseren. Met de Voorjaarsrapportage van 11 juni 2015 (Kamerstukken II 2014–2015 29 515, nr. 361) en de Najaarsrapportage Regeldruk van 18 december 2015 (Kamerstukken II 2015–2016 29 515, nr. 372) is de Tweede Kamer, in vervolg op de programmabrief «Goed Geregeld» (Kamerstukken II 2015–2016 29 362, nr. 212), over de voortgang van de doelstelling tot het verminderen van regeldruk en administratieve lasten geïnformeerd. Voor burgers en professionals is de inzet om de regeldruk over de gehele periode met € 900 mln. te verlagen. In de periode tot 1 oktober 2015 is hiervan € 592 mln. gerealiseerd.

Het kenniscentrum Prettig Contact met de Overheid (PCMO) heeft een bijdrage ontvangen ten behoeve van de vermindering van regeldruk en administratieve lasten van zowel burgers als bedrijven. De informele aanpak die in het kader van Prettig Contact met de Overheid bevorderd wordt, zet in op dejuridisering van besluitvormings-, klacht-, bezwaar- en beroepsprocedures. Dit leidt ertoe dat meer conflicten en problemen worden opgelost en dat het vertrouwen in de overheid toeneemt. De aanpak heeft geleid tot minder procedures (gemiddeld tussen 50 – 60% van het aantal bezwaren wordt ingetrokken); een kortere doorlooptijd (afname van gemiddeld 37%)3; een stijging van tevredenheid van de burger (gemiddeld 40%)4; een stijging van de arbeidstevredenheid van de ambtenaar (gemiddeld 20%)5; een afname van de kosten voor de overheid (gemiddeld ruim 20%).

6.2 Informatiebeleid en ontwikkeling e-overheidsvoorzieningen

Opdrachten

(door)ontwikkeling e-overheidsvoorzieningen

Met het credo «de burger centraal, de kosten minimaal, de overheid digitaal» wordt invulling gegeven aan de ambitie uit het regeerakkoord om de digitale dienstverlening aan bedrijven en voor burgers te versterken. In 2015 is ingezet op verdere digitalisering van diensten en producten door alle overheden en verbetering van de kwaliteit van digitale diensten. Diensten en producten waarvan veel gebruik wordt gemaakt (de zogenoemde volumediensten) zijn, gemeten over alle overheden, al voor 70% tot 100% digitaal beschikbaar. Alle overheden gezamenlijk hebben in 2015 een digitaal aanbod van bijna twee-derde (66%)6. Digitalisering blijkt geen afbreuk te doen aan de tevredenheid over de dienstverlening van de overheid. Net als vorige jaren is de tevredenheid van burgers en bedrijven over de dienstverlening van de overheid over de hele linie licht gestegen, van een 6,8 tijdens de laatste meting in 2013 naar een 6,9 in 2015. Op 4 december 2015 is de jaarlijkse voortgangsrapportage Digitaal 2017 naar de Tweede Kamer verzonden (Kamerstukken II 2015–2016 26 643, nr. 381).

Met de Minister van Economische Zaken wordt samengewerkt aan wetgeving voor de generieke voorzieningen van de e-overheid. In 2015 heeft dit geleid tot vaststelling van de uitgangspunten voor de Wet Generieke Digitale Infrastructuur. Bij brief van 4 december 2015 is de Tweede Kamer hierover geïnformeerd (Kamerstukken II 2015–2016 26 643, nr. 373). Naast de wettelijke verankering van de zorgplicht van de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en de Minister van Economische Zaken voor de generieke voorzieningen voor burgers respectievelijk bedrijven, worden overheden wettelijk verplicht hun digitale dienstverlening zo op elkaar af te stemmen dat de dienstverlening naar burgers en bedrijven zo gemakkelijk mogelijk is. In 2015 heeft BZK extra budget gekregen via de digicommissaris voor de GDI, onder andere voor ontwikkeling eID en DigiD.

In 2015 is het Actieprogramma Open overheid voor 2016–2017 opgesteld mede aan de hand van ideeën die zijn opgehaald in een brede consultatie onder burgers, maatschappelijke organisaties en overheden. Het actieplan is op 15 december 2015 aan de Tweede Kamer verzonden (Kamerstukken II 2015–2016 32 802, nr. 21). Het Leer- en Expertisepunt Open Overheid (LEOO) heeft in opdracht van de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties aan overheidsorganisaties ondersteuning geboden bij zowel leervragen als het opbouwen van expertise door middel van gesprekken, bijeenkomsten en de website www.open-overheid.nl. De website is op 4 februari 2015 gelanceerd.

Het kabinet heeft in mei 2015 de digitale overheid aangemerkt als vitale infrastructuur (Kamerstukken II 2014–2015 30 821, nr. 23). In samenwerking met de betrokken departementen en uitvoeringsorganisaties wordt nader bekeken welke processen en systemen van de digitale overheid precies vitaal zijn. De overlegstructuur van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) wordt hiervoor gebruikt. Ten behoeve van de generieke digitale infrastructuur is de tranche 2015 van de middelen die Financiën heeft gereserveerd voor deze voorzieningen aan BZK, als opdrachtgever, toegekend.

Aanpak fraudebestrijding

6.3 Betrouwbare levering van e-overheidsvoorzieningen

Opdrachten

Beheer e-overheidsvoorzieningen

In 2015 heeft het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties voor de voorzieningen binnen de GDI waarvan zij opdrachtgever is extra budget toegekend gekregen vanuit de aanvullende post. De aanvullende post voor de GDI is in het voorjaar van 2015 gevoed uit de departementale begrotingen via een verdeelsleutel.

Officiële publicaties en wettenbank

Het Kennis- en exploitatiecentrum Officiële Overheidspublicaties (KOOP) verzorgt het beheer van de officiele publicaties en wettenbank, zie ook bij «Uitvoeringsorganisatie Bedrijfsvoering Rijk». De productie van gegevens wordt door een externe partij (SDU) verzorgd, welke hiervoor een bijdrage heeft ontvangen.

Bijdragen aan baten- en lastenagentschappen

Baten-lastenagentschap Logius

Logius ontvangt een bijdrage voor het beheer en de exploitatie van e-overheidsvoorzieningen, die onderdeel uitmaken van de Generieke Digitale Infrastructuur (GDI). Dit betreft onder andere DigiD (en DigiD Machtigen), MijnOverheid, de stelselvoorzieningen Digikoppeling, Digimelding, Digilevering en Stelselcatalogus, Public Key Infrastructure voor de overheid (PKI overheid), webrichtlijnen, Samenwerkende Catalogi, Overheidsorganisaties en Overheid.nl. Voor een deel van deze opdrachten heeft BZK extra budget ontvangen via de governance van de digicommissaris.

De meetbare gegevens zijn opgenomen in de bijlage baten-lastenagentschappen van Rijksdienst voor Indentiteitsgegevens (RvIG) en Logius. Logius valt onder de begroting van Wonen en Rijksdienst (XVIII).

Baten-lastenagentschap RvIG

Het baten-lastenagentschap Rijksdienst voor Identiteitsgegevens (RvIG) ontvangt voor de beheervoorziening Burgerservicenummer een bijdrage van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.

Baten-lastenagentschap Uitvoering Bedrijfsvoering Rijk (UBR)

UBR ontvangt een bijdrage voor het beheer van diverse elektronische publicaties op overheid.nl (staatscourant, centrale en decentrale wettenbank, tuchtrecht en open data) en voor de standaard van metadata voor de overheid. De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is tevens verantwoordelijk voor het openbaar stellen van open data van de overheid. Dit gebeurt via de open data portal bij KOOP, onderdeel van UBR.

6.4 Burgerschap

Subsidies

Comité 4/5 mei en ProDemos

Het Nationaal Comité 4 en 5 mei ontvangt jaarlijks van de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties een subsidie voor het bevorderen van het debat en de voorlichting rondom de thema’s vrijheid, burgerschap, democratie en rechtsstaat. Dit wordt jaarlijks op de 14 Bevrijdingsfestivals gerealiseerd via een deel van het inhoudelijke programma onder de noemer Debat en Dialoog. Met gemiddeld bijna een miljoen bezoekers per jaar in de afgelopen vijf jaar (2011–2015) zijn de festivals in staat om een groot en jong publiek in aanraking te laten komen met de voornoemde thema’s.

ProDemos zet zich in voor het vergroten van de betrokkenheid en kennis van onze democratische rechtsstaat bij burgers en dan in het bijzonder jonge mensen. Prodemos doet dit onder andere door middel van rondleidingen in het Haagsche politieke centrum, educatieve programma’s, bijeenkomsten en trainingen. In Den Haag en elders op locatie namen in totaal ruim 150.000 mensen deel aan ProDemos-activiteiten, waaronder ongeveer 80.000 scholieren. Ruim 5.000 mensen namen deel aan lezingen, colleges, debatten en andere evenementen. De website heeft een bereik van circa 210.000 bezoekers per jaar en er worden jaarlijks circa 20.000 nieuwsbrieven verzonden.

Opdrachten

Doe-democratie (Programma burgerschap)

6.5 Reisdocumenten en basisadministratie personen

Opdrachten

Beleid BRP en Reisdocumenten

In 2015 zijn de twee proeftuinen rondom de aangifte van vermissingen en het thuisbezorgen van reisdocumenten voortgezet. De wetswijzigingen waarmee beide werkwijzen landelijk mogelijk worden gemaakt, worden in 2016 naar de Tweede Kamer gestuurd.

Het aantal grensgemeenten waar niet-ingezetenen een reisdocument kunnen aanvragen, is opnieuw uitgebreid. In 2015 zijn aan de 9 reeds bestaande grensgemeenten, de gemeenten Breda, Venlo en Sluis toegevoegd. Nederlanders die in het buitenland wonen, hebben nu in Nederland de mogelijkheid om vlak over de grens, op Schiphol of in Den Haag een reisdocument aan te vragen.

Het aansluittraject van de Rijksdiensten Caribisch Nederland op de PIVA-V (de bevolkingsadministratie van de openbare lichamen Saba, Sint Eustatius en Bonaire) is afgerond. In 2015 is met de actoren in het Caribisch gebied gestart met de strategische agenda voor het Caribisch gebied voor de jaren 2016 – 2020. Daarbij worden de uitgangspunten die op 10-10-2010 zijn geformuleerd ook betrokken zoals invoering BRP, BSN en NIK .

In 2015 is gestart met het programma Landelijke Aanpak Adreskwaliteit. Hiervoor heeft BZK middelen gekregen van de betrokken departementen. Begin 2016 wordt het programma geëvalueerd.

Operatie BRP

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is opdrachtgever voor Operatie BRP. Doel is de realisatie van het 24 uur per dag online beschikbaar maken van actuele en betrouwbare persoonsgegevens voor geautoriseerde gebruikers. Dit levert een gestandaardiseerde en moderne uitwisseling van de persoonsgegevens op en een betere controle op de kwaliteit van gegevens. In 2015 zijn er verdere stappen gezet in de ontwikkeling van de BRP. De Tweede Kamer is hierover geïnformeerd in de voortgangsrapportage van april 2015 (Kamerstukken II 2015–2016 27 859, nr. 78) en oktober 2015 (Kamerstukken II 2015–2016 27 859, nr. 83). In 2015 is het voor de ontwikkeling van de Basisregistratiepersonen (BRP) gereserveerde budget overgeheveld naar het juiste budget. Naar aanleiding van de onderzoeken van Gartner uit 2013 is destijds een nieuw scenario gekozen inclusief dekking. Deze middelen stonden nog niet op het juiste budget.

Bijdragen aan baten-lastenagentschappen

Baten-lastenagentschap RvIG

Ontvangsten

Dit betreft de bijdrage van de Unie van Waterschappen ten behoeve van de aanvullende post voor de Generieke Digitale Infrastructuur (GDI). Aanvullend heeft de Rijksdienst voor Identiteitsgegevens (RvIG) over 2014 een positief resultaat laten zien op reisdocumenten.