Algemene toelichting

Alle bedragen zijn opgenomen tegen nominale waarden en vermeld in duizenden euro’s tenzij anders aangegeven. Relevante posten worden hieronder nader toegelicht. Hierbij is de nummering van de saldibalans aangehouden. Door afronding van bedragen kan het voorkomen dat totaaltellingen niet aansluiten bij de som der delen.

1. Uitgaven ten laste van de begroting

Deze post bevat de nog niet met de Rijkshoofdboekhouding verrekende begrotingsuitgaven 2022. Verrekening van de begrotingsuitgaven zal plaatsvinden nadat de Slotwet door de Staten-Generaal is vastgesteld.

2. Ontvangsten ten gunste van de begroting

Deze post betreft de nog niet met de Rijkshoofdboekhouding verrekende begrotingsontvangsten 2022. Verrekening van de begrotingsontvangsten zal plaatsvinden nadat de Slotwet door de Staten-Generaal is vastgesteld.

3. Liquide middelen

De liquide middelen bestaan uit de saldi op bankrekeningen en de bij de kasbeheerders aanwezige kasgelden.

4. Rekening-courant Rijkshoofdboekhouding

Deze post geeft de financiële verhouding met de Rijkshoofdboekhouding weer. Er zijn twee rekening-courant verhoudingen: het Agentschap (artikel 11) en het geïntegreerd middelen beheer (GMB, artikel 12). De bedragen zijn per 31 december 2022 in overeenstemming met de opgaven van de Rijkshoofdboekhouding.

6. Vorderingen buiten begrotingsverband

Deze post kan als volgt worden gespecificeerd.

Te ontvangen rente op swaps

Deze post betreft de opgelopen rente die de Staat nog tegoed heeft van de tegenpartijen. Als gevolg van de huidige samenstelling van de swapportefeuille ontvangt de Staat per saldo rente op de swapportefeuille. Doordat een deel van de renteswaps in 2022 voortijdig is beëindigd, is de portefeuille van renteswaps per ultimo 2022 gedaald en is de post te ontvangen renteswaps afgenomen.

7. Schulden buiten begrotingsverband

Deze post kan als volgt worden gespecificeerd.

Te realiseren agio

Het uitstaande saldo (€ 11,5 mld.) heeft betrekking op in het verleden gerealiseerde agio bij uitgifte vaste schuld. In 2022 lag bij het merendeel van de nieuwe uitgiftes het effectieve rendement boven de couponrente van leningen, waardoor de Staat leningen met disagio heeft uitgegeven. De post ‘Te realiseren agio’ is hierdoor afgenomen.

Te betalen rente op swaps

Deze post betreft de opgelopen rente die de Staat nog moet betalen aan de tegenpartijen. De te betalen rente op swaps is toegenomen doordat de korte rente, die over de variabele delen van de receiverswaps betaald moet worden, in 2022 sterk is gestegen.

Derden van het Agentschap

De post derden van het Agentschap bestaat voor het grootste deel uit het onderpand in contanten dat uit hoofde van derivatencontracten is gestald bij het Agentschap. Het gestalde onderpand is in 2022 afgenomen met name als gevolg van de voortijdige beëindiging van derivatencontracten. Door deze voortijdige beëindiging is de totale swapportefeuille afgenomen waardoor er minder onderpand gestort is.

8. Kas-transverschillen

Op deze rekening zijn de bedragen opgenomen welke zijn verantwoord in de uitgaven en ontvangsten, maar nog niet daadwerkelijk in de kas zijn uitgegeven of ontvangen. Deze verschillen ontstaan doordat rentebaten en rentelasten worden verantwoord op transactiebasis. Hierdoor worden transacties administratief verwerkt op het moment dat ze zich voordoen. Bij het kasstelsel is het moment van betaling en ontvangst leidend. Het verschil dat ontstaat tussen beide verantwoordingsmethoden wordt op deze rekening opgenomen. Met de registratie van rente op transactiebasis wordt aangesloten bij Europese voorschriften van het Europees Stelsel van Rekeningen (ESR) 2010. Sinds 2002 wordt deze werkwijze toegepast. Dit bedrag is het saldo van alle posten in de tabellen ‘Vorderingen buiten begrotingsverband’ en ‘Schulden buiten begrotingsverband’ van het voorgaande jaar, behalve het gestalde onderpand dat in de post Derden van het Agentschap is opgenomen. De onderpanden worden niet meegenomen in het kas-transverschil omdat voor deze post alle boekingen op kasbasis zijn waardoor geen kas-transverschillen ontstaan.

10. Vorderingen

Deze post kan als volgt worden gespecificeerd.

De grootste vorderingen zijn verstrekte leningen aan Agentschappen, RWT’s en derden: instellingen die deelnemen aan het geïntegreerd middelenbeheer. De afgesloten leningen zijn vorderingen van de Staat op de deelnemers. Deze vorderingen bedragen ultimo 2022 € 14,3 mld. Aan de Agentschappen is € 8,1 mld. uitgeleend, een stijging van € 0,5 mld. ten opzichte van de stand ultimo 2021. Aan RWT’s en derden is € 5,6 mld. uitgeleend, een stijging van € 0,7 mld. ten opzichte van 2021. De gewogen gemiddelde looptijd van de leningen bedraagt bij de Agentschappen circa 21 jaar en bij RWT’s circa 18 jaar. Daarnaast zijn er nog enkele kleinere vorderingen van in totaal € 0,6 mld. ‘Loans’ betreft de vordering die de Nederlandse staat nog op ABN AMRO heeft. Deposit Lend is een geldmarktinstrument - dit betreft vorderingen met een zeer korte looptijd.

Opeisbaarheid van de vorderingen

Het volgend overzicht geeft inzicht in de mate van opeisbaarheid van de vorderingen.

11. Schulden

Deze post kan als volgt worden gespecificeerd.

De schulden hebben betrekking op in het verleden binnen begrotingsverband geboekte ontvangsten, waarvan op termijn nog verrekening met derden zal plaatsvinden. De vaste schuld betreft voornamelijk de Dutch State Loans (€ 355,5 mld.). en de vlottende schuld betreft voornamelijk de Dutch treasury certificates (€ 25,4 mld.) en Commercial Paper foreign currency (€ 21,2 mld.). Het wisselkoersrisico op Commercial Paper in buitenlandse valuta wordt altijd direct afgedekt met behulp van valutaswaps. Daarnaast bevatten de schulden ook de schulden die betrekking hebben op de verhoudingen tussen het Rijk en de deelnemers aan geïntegreerd middelenbeheer.

Deelnemers aan het geïntegreerd middelenbeheer houden middelen aan op hun rekening-courant bij de schatkist (rekening-courant = RC in bovenstaande tabel). Deze tegoeden vallen onder de vlottende schuld omdat ze direct opvraagbaar zijn. Deelnemers kunnen echter ook deposito’s plaatsen. De uitstaande deposito’s zijn voor het overgrote deel kortlopend. De Agent­ schappen hielden eind 2022 € 4,0 mld. aan op hun rekeningen-courant, ze hadden geen deposito’s. Het rekening-courantsaldo van RWT’s en derden nam in 2022 toe met € 2,4 mld. naar € 19,1 mld. Het bedrag aan uitstaande deposito’s nam toe met € 1,7 mld. naar € 1,8 mld. Het rekening-courantsaldo van de decentrale overheden nam in 2022 af met € 1,1 mld. naar € 12,8 mld. Het bedrag aan uitstaande deposito’s nam toe met € 1,9 mld. naar € 2,9 mld. De gewogen gemiddelde looptijd van de eind 2022 uitstaande deposito’s van de RWT’s was circa 1 jaar en bij decentrale overheden circa 6 jaar.

Sociale Fondsen

De RC-saldi van de sociale fondsen lopen sterk uiteen hetgeen met name toe te schrijven is aan de mate van onder- en overdekking van de ­desbetreffende premies. Het saldo van UWV (Uitvoeringsinstituut Werknemers­ verzekeringen) bedraagt € 21,1 mld. positief, het saldo van SVB (Sociale Verzekeringsbank) € 5,7 mld. positief en het saldo van Zorginstituut Nederland € 12,3 mld. negatief. Gecumuleerd levert dit het saldo van € 14,5 mld. positief op. Het totale saldo van de sociale fondsen is eind 2022 € 4,4 mld. hoger dan de stand eind 2021.

Voor een specificatie naar uitgiftejaar van de stand van de vaste schuld per 31 december 2022 wordt verwezen naar het onderstaande overzicht.