Het bevorderen van de Nederlandse en internationale veiligheid en stabiliteit door doelgerichte bilaterale en multilaterale samenwerking en het bevorderen van democratische transitie in prioritaire gebieden, vooral in de ring rond Europa en het Koninkrijk. Veiligheid is geen vanzelfsprekendheid. De internationale omgeving verandert snel en ingrijpend. Wat er in de wereld om ons heen gebeurt, heeft direct gevolgen voor onze eigen veiligheid en voor onze welvaart. Veel van de grensoverschrijdende dreigingen waaraan Nederland bloot staat, zijn van een dusdanige omvang en complexiteit dat een geïntegreerde aanpak en samenwerking in internationaal verband geboden is. Voorbeelden zijn de proliferatie van massavernietigingswapens, terrorisme en gewelddadig extremisme, ongewenste buitenlandse inmenging door statelijke actoren, grensoverschrijdende, georganiseerde criminaliteit en cyberdreigingen.
De basis voor de inzet van het kabinet op nationale veiligheid ligt besloten in de Veiligheidsstrategie voor het Koninkrijk der Nederlanden (Veiligheidsstrategie). Hierin worden de strategische doelstellingen voor de periode van 2023 tot 2029 uiteengezet. De Veiligheidsstrategie combineert de interne en externe dimensie van veiligheid. De minister van Buitenlandse Zaken geeft invulling aan de internationale dimensie van de Veiligheidsstrategie.
De Minister van Buitenlandse Zaken is verantwoordelijk voor:
Stimuleren
Bevorderen en bewaken van de coherentie en consistentie van de Nederlandse inzet in bilateraal en multilateraal verband gericht op grotere veiligheid en duurzame stabiliteit, onder andere door:
– Nederlandse bijdragen in het kader van de EU, de VN, de NAVO en de OVSE.
– Deelname aan ad hoc coalities zoals het Non-Proliferation and Disarmament Initiative (NPDI) en de Friends of the CTBT (Alomvattend Kernstopverdrag).
– Een vooraanstaande rol spelen op het gebied van de versterking van het internationaalrechtelijk en normatief kader betreffende cyberspace, door middel van activiteiten gericht op zowel capaciteitsopbouw als op internationale consultatie.
– De Nederlandse actieve rol binnen het Global Counter Terrorist Forum en de Global Coalition to Counter/Defeat ISIS.
– Preventie aan de bron, door in risicolanden samenwerking te zoeken om de dreiging van radicalisering, gewelddadig extremisme en terrorisme te verminderen.
– Grote inzet op fysieke veiligheid van burgers via het Nederlandse humanitair ontmijnen en clustermunitie programma.
– De veiligheidsbehoeftes van de bevolking centraal te stellen onder andere door conflictpreventie-benadering (Early Warning & Early Action), en het benadrukken van accountability en good governance via Security Sector Reform (SSR) programma’s.
– Deelname aan crisisbeheersingsoperaties in multilateraal verband en inzet voor verbetering van de effectiviteit van deze operaties.
Regisseren
– Artikel 100-procedures ter voorbereiding van besluitvorming betreffende wereldwijde inzet van de krijgsmacht in crisisbeheersingsoperaties conform het Toetsingskader 2014, in nauwe afstemming met de Minister van Defensie, de Minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp en de Minister van Justitie en Veiligheid.
– De toepassing van terrorismesancties/Sanctieregeling 2007 als onderdeel van het sanctiebeleid, uitgevoerd in overeenstemming met de ministers van Financiën en Justitie en Veiligheid.
– In het kader van een zorgvuldig en transparant wapenexportbeleid draagt de Minister van Buitenlandse Zaken verantwoordelijkheid voor de buitenlandpolitieke toetsing van Nederlandse vergunningaanvragen voor wapenexporten. De Minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp is eindverantwoordelijk voor het afgeven van de wapenexportvergunningen.
Financieren
– Bijdragen aan goede internationale samenwerking ter bevordering van de eigen en bondgenootschappelijke veiligheid, waaronder aan de NAVO.
– Bijdragen ter bestrijding en terugdringing van internationaal terrorisme en andere vormen van grensoverschrijdende georganisserde criminaliteit, waaronder aan het International Centre for Counter-Terrorism, het Global Counter Terrorism Forum en de Regionale Veiligheidscoördinatoren binnen het BZ postennet.
– Bijdragen ter bevordering van ontwapening en wapenbeheersing en bestrijding van proliferatie van massavernietigingswapens, waaronder aan het Internationaal Atoomenergie Agentschap (IAEA) en de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens (OPCW).
– Bijdragen ter bevordering van veiligheid, stabiliteit en rechtsorde in internationaal verband vanuit het Budget Internationale Veiligheid, in samenspraak met de Minister van Defensie, de Minister van Justitie en Veiligheid en de Minister voor BHO, waaronder bijdragen aan crisisbeheersingsoperaties van de VN, de EU, de NAVO en de OVSE en flankerende activiteiten gefinancierd uit het Stabiliteitsfonds.
– Bijdragen ter bevordering van transitie in prioritaire gebieden, met name in de ring rond Europa via het in 2016 ingestelde Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen (NFRP). Het NFRP bestaat uit het programma voor Maatschappelijke Transformatie (MATRA), gericht op (Zuid)Oost-Europa, en het Shiraka-programma, gericht op de Arabische regio. Ook vanuit het Stabiliteitsfonds worden programma’s in een aantal landen in deze regio’s gefinancierd.
– Bijdragen aan conflictpreventie via uitvoering Early Warning & Early Action beleid, mede gefinancierd vanuit het Stabiliteitsfonds.
– Bijdragen aan normstelling en internationaal recht, bevordering van mensenrechten en capaciteitsopbouw in cyberspace.
– Bijdrage aan de fysieke veiligheid van mensen via meerjarig humanitair ontmijnen en clustermunitieprogramma.
– Bijdragen aan Security Sector Reform (SSR) programma’s ter bevordering van effectiviteit, legitimiteit, oversight en accountability van veiligheidsactoren vanuit het Stabiliteitsfonds.
– Bijdragen aan (NGO/Arms Trade Treaty (ATT)) programma’s, die regulering en transparantie van de internationale wapenhandel bevorderen.
MatraIn 2024 waren er incidentele ophogingen van het MATRA-budget. Dit betreft EUR 1 miljoen voor projecten in Oekraïne die zich richten op de versterking van de rechtsstaat en steun aan het maatschappelijk middenveld. Daarnaast is via European Delegated Cooperation in 2024 wederom EUR 1 miljoen ingezet voor een project m.b.t. het doorlichten van rechters in Moldavië. Ook vond een ophoging plaats van het budget van EUR 2 miljoen i.v.m. het amendement van het lid Piri c.s. (februari 2022)19, die is ingezet voor projecten in Oekraïne, Servië, Moldavië, Armenië en Belarus. In december 2024 zijn er 2 extra projecten gefinancierd in Georgië ter ondersteuning van journalisten en voor juridische bijstand van demonstranten.
Shiraka De uitvoering van het Shiraka programma en de bijbehorende resultaten in 2024 waren conform de doelstellingen, zoals opgenomen in de BZ-begroting.
Afrikastrategie2024 was het eerste volle jaar van de uitvoering van de rijksbrede Afrikastrategie 2023-2032. De Kamer heeft motie Boswijk C.S.20aangenomen, waarin wordt verzocht de Kamer te informeren over consequenties van beleidskeuzes en bezuinigingen voor de actieagenda van de Afrikastrategie.
SahelIn navolging van de motie-Paternotte/Boswijk21 en het amendement Paternotte22 heeft het kabinet EUR 500.000 vrijgemaakt voor journalistiek in West-Afrika.
Nationale veiligheidNederland heeft zijn bijdrage aan crisismanagementoefeningen binnen de NAVO en de EU vergroot door o.a. deelname met meer personeel en op hoger niveau. Hiermee is de collectieve weerbaarheid versterkt.
Caribisch gebied en Indo-Pacific (SIDS)Het DRRS (Dutch Disaster Risk Reduction & Surge Support) programma van RVO werd met een bijdrage van het ministerie van Buitenlandse Zaken van EUR 500.000 opengesteld voor de SIDS om technische expertise te kunnen ontvangen voor onder meer de effecten van klimaatverandering.
SurinameHet ministerie van Buitenlandse Zaken financiert de Anton de Kom leerstoel aan de Vrije Universiteit Amsterdam voor vijf jaar.
V.w.b. de overige beleidsprioriteiten zijn het ontwikkelde en uitgevoerde beleid en de bijbehorende resultaten conform de verwachtingen zoals opgenomen in de begroting 2024.
Realisatie | Vastgestelde begroting | Verschil | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
2020 | 2021 | 2022 | 2023 | 2024 | 2024 | 2024 | ||
Art. | Verplichtingen | 229.165 | 220.289 | 259.524 | 317.139 | 280.009 | 278.544 | 1.465 |
Uitgaven | 233.297 | 226.178 | 266.588 | 337.879 | 274.215 | 288.528 | ‒ 14.313 | |
2.1 | Goede internationale samenwerking ter bevordering van de eigen en bondgenootschappelijke veiligheid | 16.458 | 13.504 | 15.688 | 92.826 | 37.518 | 19.133 | 18.385 |
Subsidies (regelingen) | 555 | 563 | 576 | 564 | 586 | 565 | 21 | |
Atlantische Commissie | 555 | 563 | 576 | 564 | 586 | 565 | 21 | |
Opdrachten | 0 | 0 | 0 | 0 | 13.592 | 0 | 13.592 | |
NAVO-top Nederland 2025 | 0 | 0 | 0 | 0 | 13.592 | 0 | 13.592 | |
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties | 15.903 | 12.941 | 15.112 | 92.262 | 23.340 | 18.568 | 4.772 | |
NAVO | 8.031 | 8.714 | 10.102 | 12.746 | 14.224 | 13.600 | 624 | |
WEU | 653 | 651 | 750 | 793 | 829 | 690 | 139 | |
Programma Ondersteuning Buitenlands Beleid | 5.620 | 2.136 | 2.333 | 2.170 | 2.507 | 2.428 | 79 | |
Veiligheidsfonds | 1.599 | 1.440 | 1.927 | 1.553 | 5.780 | 1.850 | 3.930 | |
NAVO Ukraine Comprehensive Assistance Package (UCAP) TF | 0 | 0 | 0 | 75.000 | 0 | 0 | 0 | |
2.2 | Bestrijding internationale criminaliteit en terrorisme | 15.430 | 12.135 | 16.876 | 15.916 | 18.095 | 18.027 | 68 |
Subsidies (regelingen) | 9.700 | 7.365 | 6.975 | 10.679 | 11.462 | 12.827 | ‒ 1.365 | |
Anti-terrorisme instituut | 484 | 877 | 744 | 819 | 629 | 630 | ‒ 1 | |
Contra-terrorisme | 7.073 | 4.991 | 4.204 | 4.733 | 5.415 | 7.420 | ‒ 2.005 | |
Cyber security | 2.143 | 1.497 | 2.027 | 3.371 | 3.382 | 3.852 | ‒ 470 | |
Global Forum on Cyber Expertise | 0 | 0 | 0 | 1.756 | 2.036 | 925 | 1.111 | |
Opdrachten | 2.322 | 1.091 | 1.695 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Global Forum on Cyber Expertise | 1.803 | 1.018 | 1.695 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Contra-terrorisme | 519 | 73 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties | 3.408 | 3.679 | 8.206 | 5.237 | 6.633 | 5.200 | 1.433 | |
Contra-terrorisme | 2.872 | 2.650 | 5.023 | 1.963 | 2.733 | 880 | 1.853 | |
Cyber security | 536 | 1.029 | 3.183 | 3.274 | 3.900 | 4.320 | ‒ 420 | |
2.3 | Wapenbeheersing | 7.670 | 9.199 | 13.386 | 14.917 | 13.018 | 10.982 | 2.036 |
Opdrachten | 0 | 0 | 4.114 | 2.522 | 1.898 | 465 | 1.433 | |
OPCW en andere ontwapeningsorganisaties | 0 | 0 | 389 | 339 | 1.129 | 465 | 664 | |
Conferentie REAIM en follow up | 0 | 0 | 3.725 | 2.183 | 769 | 0 | 769 | |
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties | 7.670 | 9.199 | 9.272 | 12.395 | 11.120 | 10.517 | 603 | |
IAEA | 6.220 | 6.281 | 6.549 | 7.134 | 7.556 | 7.317 | 239 | |
OPCW en andere ontwapeningsorganisaties | 1.450 | 1.334 | 1.219 | 1.729 | 1.743 | 1.280 | 463 | |
CTBTO | 0 | 1.584 | 1.504 | 3.532 | 1.821 | 1.920 | ‒ 99 | |
2.4 | Bevordering van veiligheid, stabiliteit en rechtsorde in internationaal verband | 167.539 | 164.903 | 194.553 | 181.233 | 172.441 | 206.564 | ‒ 34.123 |
Subsidies (regelingen) | 13.846 | 34.246 | 27.738 | 32.491 | 25.996 | 32.528 | ‒ 6.532 | |
Nederland Helsinki Comité | 28 | 28 | 28 | 28 | 26 | 28 | ‒ 2 | |
Stabiliteitsfonds | 11.318 | 32.818 | 25.767 | 28.756 | 22.848 | 30.000 | ‒ 7.152 | |
Training buitenlandse diplomaten | 2.500 | 1.400 | 1.943 | 3.707 | 3.122 | 2.500 | 622 | |
Opdrachten | 0 | 585 | 434 | 1.462 | 1.895 | 3.170 | ‒ 1.275 | |
Makandra | 0 | 585 | 434 | 1.462 | 1.895 | 3.170 | ‒ 1.275 | |
Bijdrage aan agentschappen | 0 | 131 | 153 | 307 | 220 | 330 | ‒ 110 | |
Makandra | 0 | 131 | 153 | 307 | 220 | 330 | ‒ 110 | |
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties | 153.693 | 129.941 | 166.228 | 146.973 | 144.330 | 144.129 | 201 | |
OVSE | 5.607 | 5.466 | 7.218 | 5.310 | 5.426 | 6.000 | ‒ 574 | |
Stabiliteitsfonds | 67.737 | 51.815 | 80.805 | 65.143 | 70.383 | 55.099 | 15.284 | |
VN-contributie voor crisisbeheersingsoperaties | 80.349 | 72.660 | 78.205 | 76.520 | 67.774 | 82.937 | ‒ 15.163 | |
Overige | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 93 | ‒ 93 | |
Tegengaan internationale georganiseerde criminaliteit | 0 | 0 | 0 | 0 | 747 | 0 | 747 | |
Bijdrage aan (andere) begrotingshoofdstukken | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 25.230 | ‒ 25.230 | |
Inzet hoog-risico posten | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 25.230 | ‒ 25.230 | |
Nog te verdelen | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1.177 | ‒ 1.177 | |
Nog te verdelen | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1.177 | ‒ 1.177 | |
2.5 | Bevordering van transitie in prioritaire gebieden | 26.200 | 26.437 | 26.085 | 32.987 | 33.143 | 33.822 | ‒ 679 |
Subsidies (regelingen) | 18.892 | 16.021 | 15.344 | 19.646 | 18.432 | 20.215 | ‒ 1.783 | |
Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen MATRA | 11.356 | 11.225 | 12.260 | 16.728 | 16.069 | 15.822 | 247 | |
Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen Shiraka | 7.536 | 4.796 | 3.084 | 2.918 | 2.363 | 4.393 | ‒ 2.030 | |
Opdrachten | 1.008 | 3.134 | 4.582 | 4.785 | 5.752 | 4.563 | 1.189 | |
Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen Shiraka | 1.008 | 3.134 | 4.582 | 4.785 | 5.752 | 4.563 | 1.189 | |
Bijdrage aan agentschappen | 0 | 449 | 551 | 1.101 | 665 | 648 | 17 | |
Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen Shiraka | 0 | 449 | 551 | 694 | 391 | 648 | ‒ 257 | |
Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen MATRA | 0 | 0 | 0 | 407 | 274 | 0 | 274 | |
Bijdrage aan (inter-)nationale organisaties | 6.300 | 6.833 | 5.608 | 7.455 | 8.294 | 8.396 | ‒ 102 | |
Nederlands Fonds voor Regionale Partnerschappen Shiraka | 6.300 | 6.833 | 5.608 | 7.455 | 8.294 | 8.396 | ‒ 102 | |
Ontvangsten | 0 | 0 | 18.361 | 5.572 | 12.273 | 1.000 | 11.273 | |
Realisatie | Vastgestelde begroting | Verschil | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
2020 | 2021 | 2022 | 2023 | 2024 | 2024 | 2024 | ||
Art. | Ontvangsten | 0 | 0 | 18.361 | 5.572 | 12.273 | 1.000 | 11.273 |
2.40 | Restituties programma's | 0 | 0 | 18.361 | 5.572 | 12.273 | 1.000 | 11.273 |
Restituties programma's | 0 | 0 | 18.361 | 5.572 | 12.273 | 1.000 | 11.273 | |
Restituties programma's | 0 | 0 | 18.361 | 5.572 | 12.273 | 1.000 | 11.273 | |
Verplichtingen
Geen toelichting nodig.
Uitgaven
Artikelonderdeel 2.1De uitgavenrealisatie voor goede internationale samenwerking ter bevordering van eigen en bondgenootschappelijke veiligheid valt ruim EUR 18 miljoen hoger uit ten opzichte van de vastgestelde begroting 2024. Dit is met name het gevolg van de organisatie van de NAVO-top 2025 en de stijging van het budget van het Veiligheidsfonds, zoals toegelicht in de eerste suppletoire begroting. Onderdeel van het budget voor de organisatie van de NAVO-top 2025 is een bedrag van c.a. EUR 1 miljoen voor externe inhuur, formeel betreffen dit apparaatskosten maar in overleg met Financiën is afgesproken dat deze uitgaven onder artikel 2 blijven geadministreerd.
Artikelonderdeel 2.4De realisatie voor de bevordering van veiligheid, stabiliteit en rechtsorde in internationaal verband is c.a. EUR 34 miljoen lager dan begroot. Een deel hiervan is toegelicht in de eerste suppletoire begroting, en betreft een overheveling naar het Ministerie van Defensie voor de beveiliging van personeel van een aantal hoog-risico posten. Daarnaast viel de Nederlandse contributie aan VN-crisisbeheersingsoperaties lager uit dan geraamd. De VN heeft eind 2024 de lidmaatschapspercentages opnieuw vastgesteld waardoor de facturering is opgesplitst in twee halfjaarlijkse betalingen. De eerste helft is in juli 2024 betaald. De tweede overmaking vond plaats in december 2024 waarbij de hoogte van de betaling was gebaseerd op een voorlopige schatting, mogelijk volgen in 2025 nog nabetalingen. De realisatie op het Stabiliteitsfonds valt hoger uit dan begroot als gevolg van extra bijdragen aan ontmijning, zoals toegelicht in de tweede nota van wijziging, en een extra bijdrage voor de VN-gazant voor vredesopbouw voor Gaza, zoals toegelicht in de eerste suppletoire begroting.
OntvangstenDe ontvangstenrealisatie valt ruim EUR 11 miljoen hoger uit dan begroot. Dit is grotendeels het gevolg van een restitutie vanuit het het NAVO Afghanistan National Army Trust Fund, zoals toegelicht in de tweede suppletoire begroting. Daarnaast is een bedrag terugontvangen vanuit het Northern Dimension Environmental Partnership (NDEP) fonds van de Europese Bank voor Wederopbouw en Ontwikkeling.