Onze rechtsstaat en onze veiligheid zijn nauw verbonden met de Europese en internationale rechtsorde. Gelet op de grondwettelijke opdracht om de ontwikkeling van deze rechtsorde te bevorderen, zet Justitie zich ook op dit vlak in Effectiviteit en vertrouwen in de Europese en internationale rechtsorde zijn mede van belang om het economische tij te helpen keren en hernieuwde groei mogelijk te maken. Rechtszekerheid en veiligheid stimuleren het (Europese en internationale) economisch verkeer.
Justitie zet echter ook in op internationale samenwerking om het goed functioneren van Europese en de internationale instituties te bevorderen. Daarnaast is er de morele verantwoordelijkheid om naar vermogen bij te dragen aan de opbouw van veiligheid en rechtsstatelijkheid elders in de wereld, ook als daarmee niet een direct Nederlands belang is gediend. Het aanzien van de Nederlandse rechtsorde in de rest van de wereld, leidt er toe dat andere landen geregeld steun van Nederland vragen bij de opbouw van de rechtsorde en de versterking van de rechtsstaat, die waar de Nederlandse en Europese inzet dit vergen, naar vermogen wordt gegeven.
De ontwikkeling van de Europese en internatonale rechtsorde krijgt gestalte in de EU, in de interactie met internationale organisaties, zoals de Raad van Europa en de Verenigde Naties en tussen staten onderling.
Overzichtstabel met belangrijkste beleidsmatige mutaties
Beleidsartikel | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Belangrijkste beleidsmatige prioriteiten: | ||||||||
1 | Toename civiele toevoegingen rechtsbijstand | 12 | 22 000 | 28 000 | 28 000 | 28 000 | 28 000 | 28 000 |
2 | Toename productie Raad voor de rechtspraak | 12 | 5 000 | 12 500 | 15 000 | 15 000 | 15 000 | 15 000 |
3 | Structurele aanpassing Asielramingen | 12, 15 | 96 150 | 227 138 | 251 988 | 255 388 | 255 488 | 255 488 |
4 | Inzet personeel ten behoeve van brandveiligheid Justitiële inrichtingen | 13 | 15 000 | 20 000 | 18 000 | 14 000 | 13 800 | 13 800 |
5 | Toename autonome groei forensische zorg in het strafrechtelijk kader | 13 | 10 000 | 10 000 | 10 000 | 10 000 | 10 000 | 10 000 |
6 | Bijstelling aanbod straf gevangeniswezen | 13 | 9 600 | 1 200 | – 14 400 | 0 | – 14 400 | – 14 400 |
7 | Afname aanbod justitiële jeugdinrichtingen | 14 | 0 | – 18 100 | – 18 100 | – 18 100 | – 18 100 | – 18 100 |
8 | Tijdelijke overheveling exploitatiebijdrage Het Anker en Overberg (naar Jeugd en Gezin) | 14 | – 13 852 | – 13 852 | 0 | 0 | 0 | 0 |
9 | Taakstelling bedrijfsvoering rijksdienst | 92 | 1 217 | 12 841 | 19 911 | 38 917 | 61 416 | 61 416 |
10 | Taakstelling Boeten & Transacties 2009 | 92 | 15 300 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
11 | Doelmatigheidskorting | 92 | – 50 953 | – 50 953 | – 50 953 | – 50 953 | ||
12 | Prijsbijstelling tranche 2010 | 92 | 0 | 17 606 | 17 613 | 17 740 | 17 605 | 17 610 |
1. Toename civiele toevoegingen rechtsbijstand
Het aantal civiele toevoegingen zal de komende jaren sterk gaan stijgen. Deze stijging wordt veroorzaakt door een toename van het aantal faillissementen en arbeidsconflicten als gevolg van de economische crisis. Ook wordt een forse stijging verwacht op het gebied van familiezaken, in het bijzonder jeugdzaken.
2. Toename productie Raad voor de rechtspraak
Mede als gevolg van de economische teruggang en de toegenomen werkloosheid neemt de capaciteitsbehoefte civiele zaken sterk toe. In de kantonsector is de stijging vooral het gevolg van een toename van incassozaken, kantonfamiliezaken en de competentiewijziging. Als gevolg van de toename van civiele (kanton)zaken zal ook de capaciteitsbehoefte bij de civiele sectoren in hoger beroep fors gaan toenemen. Ook de bestuursrechtspraak krijgt als gevolg van de toegenomen werkloosheid te maken met fors stijgende capaciteitsbehoeften. Met name het toenemend aantal bijstandszaken en sociale verzekeringszaken veroorzaakt de stijgingen in de bestuursrechtspraak.
3. Structurele aanpassing Asielramingen
De ramingen ten aanzien van de instroom van het aantal asielzoekers voor de periode 2011 en verder worden aangepast naar een realistisch niveau. Dit niveau is vastgesteld op een instroom van 17 000 asielzoekers per jaar en komt overeen met de gerealiseerde instroom in 2009. In het kader van deze aanpassing van de ramingen wordt een correctie doorgevoerd ten aanzien van de reeds beschikbare budgetten voor opvang, behandeling van aanvragen, rechtsbijstand, terugkeer en vertrek.
4. Inzet personeel ten behoeve van brandveiligheid Justitiële inrichtingen
In 2007 is binnen de Justitiële inrichtingen gestart met het project (brand)veiligheid. Het extra benodigde personeel dat in de avond en nacht aanwezig moet zijn, conform de voorschriften van de plaatselijke brandweer, leidt tot meerkosten.
5. Toename autonome groei forensische zorg in het strafrechtelijk kader
De financiering van de forensische zorg is overgeheveld vanuit de AWBZ naar het Ministerie van Justitie. De uitgavenraming voor forensische zorg is gebaseerd op de autonome groei van 8% die zich afgelopen jaren op dit terrein heeft voorgedaan. Derhalve wordt in 2010 € 10 mln. extra beschikbaar gesteld.
6. Bijstelling aanbod straf gevangeniswezen
Het Prognosemodel Justitiële Ketens raamt een structurele daling van de capaciteitsbehoefte voor het gevangeniswezen. Daarmee wordt de dalende trend van vorig jaar voortgezet. Langs de lijnen van het vorig jaar vastgestelde Masterplan wordt invulling gegeven aan deze lagere capaciteitsbehoefte. Dit gebeurt deels door reeds voorgenomen sluitingen in de tijd naar voren te halen, deels door meerpersoonscellen om te zetten in eenpersoonscellen. Daarnaast worden met ingang van 2014 367 extra plaatsen gesloten ten opzichte van het Masterplan. Voor de korte termijn betekent dit echter dat extra kosten moeten worden gemaakt om personeel versneld te laten afvloeien (doorbetalen salariskosten, kosten sociaal plan etc.). Daarnaast wordt ook rekening gehouden met de kosten voor het beëindigen van huurcontracten.
7. Afname aanbod justitiële jeugdinrichtingen
De raming uit het Prognosemodel Justitiële Ketens geeft meerjarig een substantieel lagere capaciteitsbehoefte aan over de brede linie van de jeugdstrafrechtketen. Met name in de Justitiële Jeugdinrichtingen (JJI’s) en de jeugdreclassering is dit merkbaar. Een quickscan naar de oorzaken hiervan laat zien dat er vaker gekozen wordt voor zorg en behandeling in de jeugdketen in plaats van detentie. Daarnaast is de instroom van zaken met ernstige feiten afgenomen.
8. Overheveling van de exploitatiebijdrage voor «’t Anker en Overberg» (naar Jeugd en Gezin)
In verband met de behoefte aan plaatsen voor gesloten jeugdzorg en de onderbezetting van strafrechtelijke capaciteit worden de locaties Overberg van justitiële jeugdinrichting (JJI) de Heuvelrug en de locatie ’t Anker van JJI Harreveld tijdelijk ingezet als een gesloten jeugdzorginstelling. Als gevolg hiervan wordt de exploitatiebijdrage overgeheveld naar de begroting van Jeugd en Gezin.
9. Taakstelling bedrijfsvoering rijksdienst
Ter dekking van maatregelen uit het aanvullend beleidsakkoord (Balkenende IV) is er een taakstelling bedrijfsvoering opgelegd. Deze taakstelling is naar rato verdeeld over de verschillende Justitieonderdelen.
10. Taakstelling Boeten & Transacties 2009
Om het tekort in 2009 op de geraamde ontvangsten uit Boeten & Transacties op te vangen is bij Ontwerpbegroting 2010 een taakstellende korting van € 15,3 mln in 2010 opgelegd. Dit bedrag is naar rato verdeeld over de verschillende Justitieonderdelen.
11. Doelmatigheidskorting
Het kabinet Balkenende IV heeft in het aanvullend beleidsakkoord een besparing van € 3,2 mld. verondersteld uit hoofde van loonmatiging. Omdat loonmatiging niet in de veronderstelde mate is opgetreden, neemt het kabinet Balkenende IV zijn verantwoordelijkheid en kiest het voor een alternatieve invulling. Eén van de onderdelen van deze invulling is een doelmatigheidskorting van 1,5 % op de Rijksdienst vanaf 2012. Voor de Justitiebegroting betekent dit een taakstelling van € 51 mln. per jaar op personeel en materieel. Tot nadere verdeling is deze taakstelling «geparkeerd» op artikel 92 (Nominaal en onvoorzien). De invulling van de € 3,2 mld. wordt verder toegelicht in de Miljoenennota.
12. Prijsbijstelling tranche 2010
Dit betreft de prijsbijstelling die vooralsnog is «geparkeerd» op dit artikel. Bij eerste suppletoire begroting 2011 wordt dit bedrag verdeeld over de verschillende Justitieonderdelen.
Beleidsartikel | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Belangrijkste beleidsmatige prioriteiten: | ||||||||
1 | Hogere ontvangsten griffierechten | 12 | 5 000 | 12 500 | 15 000 | 15 000 | 15 000 | 15 000 |
2 | Pluk-ze | 13 | 10 600 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
3 | Verbeurd verklaringen | 13 | 7 500 | 8 000 | 9 000 | 9 500 | 10 000 | 10 500 |
4 | Boeten & Transacties | 13 | – 80 500 | – 57 000 | 26 000 | 64 500 | 47 000 | |
1. Hogere ontvangsten Griffierechten
Op grond van de hogere instroomverwachting wordt een hogere opbrengst van de griffierechten verwacht.
2. Ontvangsten uit Pluk-ze
In 2010 doet zich een aantal specifieke zaken voor waardoor de geraamde ontvangsten uit Pluk-ze met € 10,6 mln. toenemen.
3. Verbeurd verklaringen
De huidige raming van verbeurdverklaringen blijkt op basis van de realisaties in de afgelopen jaren behoedzaam. Derhalve wordt de raming vanaf 2010 opgehoogd met € 7,5 mln. en in de daarop volgende jaren ieder jaar nog eens met € 0,5 mln.
4. Boeten & Transacties
In aanvulling op het vorig jaar in gang gezette programma ter optimalisering van de verkeershandhaving worden, om redenen zoals hierboven in de beleidsagenda uiteen gezet, de boetetarieven in twee fasen verhoogd; met 15 procent in 2011 en met 20 procent in 2012. Ook de procentuele opslag op de boete bij de eerste en tweede aanmaning zal vanaf 2012 worden verhoogd. De verhoging van de boetetarieven zal, ook wanneer de verwachte verbetering van de naleving wordt meegerekend en de handhavingsinzet gelijk blijft, vanaf 2012 de verwachte tegenvaller geheel compenseren.