Het beleid gericht op voedselzekerheid wordt uitgevoerd in bilaterale programma’s in de partnerlanden, via het multilaterale kanaal en door een aantal centraal gefinancierde programma’s. Aansluiting op het bedrijfsleveninstrumentarium is hierbij een belangrijk aandachtspunt. Private sectorontwikkeling is in veel programma’s een uitgangspunt.

De instrumenten bestaan uit:

• – Faciliteiten en samenwerkingsverbanden die kennis en kunde van de Nederlandse private sector, kennisinstellingen en maatschappelijke organisaties koppelen aan capaciteitsversterking en concrete impact in lage inkomenslanden: Fonds Duurzame Ontwikkeling en Voedselzekerheid (FDOV), Food & Business Knowledge Network (F&BKN), Agriterra/Agriprofocus, Netherlands Academy on Land Governance (LANDac), Netherlands Initiative for Capacity development in Higher Education (Internationaal onderwijsprogramma NICHE), programma Geodata for Agriculture and Water (G4AW) met Netherlands Space Office (NSO).

• – Partnerschappen blijven een belangrijk en effectief onderdeel van de Nederlandse inzet. Met een Nederlandse agrarische en voedingssector die tot de grootste (in termen van toegevoegde waarde en exportvolume) van de wereld behoort, wereldvermaarde kennisinstituten en veel erkende maatschappelijke organisaties werkt Nederland aan herkenbare resultaten. Met onder meer het Amsterdam Initiative against Malnutrition (AIM) laat Nederland internationaal zien dat samenwerking meer oplevert dan de som der delen. In 2016 gaan ook de partnerschappen op gebied van voedselzekerheid met maatschappelijke organisaties in het kader van het programma Samenspraak en Tegenspraak van start.

• – Duurzame voedselproductie en marktontwikkeling. Nederland participeert in het private sector loket van het Global Agriculture and Food Security Program (GAFSP). Vanuit dit fonds, dat wordt beheerd door de Wereldbank, kunnen bedrijven geld lenen en ondersteuning krijgen voor investeringen in de landbouw- en voedselproducerende sectoren in ontwikkelingslanden. In Afrika wordt gewerkt aan landbouwontwikkeling met Comprehensive African Agriculture Development Programme (CAADP).

• – Met UNICEF en de Global Alliance for Improved Nutrition (GAIN) wordt in 6 partnerlanden samengewerkt aan betere voeding voor jonge kinderen en hun moeders. Via het International Fund for Agricultural Development (IFAD) draagt Nederland bij aan het klimaatweerbaar maken van de kleinschalige landbouw en tevens versterking van het rurale ondernemersklimaat. En via de Consultative Group on International Agricultural Research (CGIAR) wordt internationaal landbouwkundig- en voedingsonderzoek gefinancierd. Ten slotte wordt samengewerkt met organisaties op gebied van landrechten zoals het Kadaster International, de International Land Coalition (ILC) en het Global Land Tool Network (GLTN).

• – Landen/bilaterale programma’s. Met programma’s in 13 partnerlanden wordt door ambassades en hun publieke, private en maatschappelijke partners bijgedragen aan lokale vergroting van de voedselzekerheid door te investeren in duurzaam geproduceerd voedsel, productiviteitsverbetering in de kleinschalige landbouw, verhoging van werkgelegenheid, verbetering van koopkracht en toegang tot gezond en nutriëntenrijk voedsel.

De Nederlandse inzet krijgt op verschillende manieren vorm:

• – Middels hernieuwbare energieactiviteiten in de armste landen wordt ingezet op het tegengaan van klimaatverandering, energievoorziening voor arme mensen en het bevorderen van inclusieve groene groei. Voorbeelden zijn het Africa Biogas Partnership programma voor huishoudelijk biogas van HIVOS en het Energizing for Development programma, gericht op promotie van schoon koken en elektrificatie van huishoudens. Wereldbank partnerlanden worden ondersteund bij de uitfasering van fossiele brandstofsubsidies. In het Scaling-up Renewable Energy Program zetten de gezamenlijke multilaterale ontwikkelingsbanken klimaatfinanciering in voor hernieuwbare energie in lage inkomenslanden. Met het FMO Access to Energy Fund wordt bijgedragen aan innovatieve private investeringen in Sub- Sahara Afrika.

• – Kennisopbouw over climate smart development ten behoeve van de transitie naar een duurzame en koolstofarme economie wordt voortgezet. Hierin zijn het Climate Development Knowledge Network (CDKN) en het World Resources Institute (WRI) belangrijke partners.

• – Nederland organiseert in mei 2016 samen met de Europese Commissie en het wetenschappelijk netwerk PROVIA een grote conferentie in Rotterdam over klimaatadaptatie, Adaptation Futures 2016. Deze conferentie beoogt onderzoekers, uitvoerders, beleidsmakers en het bedrijfsleven samen te brengen en te inspireren door praktische oplossingen voor adaptatie onder de aandacht te brengen.

• – De samenwerking met de private sector op het terrein van klimaat krijgt in 2016 veel aandacht. In dit verband is het nieuwe klimaatfonds van FMO, de Climate Development Finance Facility (CDFF) van belang. Daarnaast wordt ingezet op nauwere samenwerking met institutionele beleggers. Ook zal Nederland kleinere iniatieven ondersteunen, die tot innovatieve ideeën voor private klimaatfinanciering leiden, zoals het Innovation Lab for Private Climate Finance. Nederland zal in 2016, evenals in 2015, een deel van de beschikbare klimaatfinanciering leiden via het Groene Klimaatfonds (EUR 11,3 miljoen in 2016).

• – Het Groene Klimaat Fonds start in 2016 met het uitvoeren van de eerste klimaatinvesteringen om op mondiaal niveau transitie naar low carbon economische groei te versnellen. Hiermee wordt concreet een invulling gegeven aan mondiale klimaatafspraken.

• – In de Hoorn van Afrika wordt in minstens tien regio’s in o.m. Ethiopië en Kenia gewerkt aan weerbaarheid tegen klimaatverandering, in het bijzonder via verbeterd land- en waterbeheer en het ontwikkelen van duurzame handelsketens. Betrokken organisaties zijn o.a. het Horn of Africa Regional Environment Centre & Network (HoA-REC&N), het Initiatief Duurzame Handel (IDH) en UNESCO-IHE.

• – Vanwege het groeiend belang van energie in het buitenlandbeleid – als gevolg van geopolitieke ontwikkelingen en de transitie naar duurzaamheid – zal BZ in 2016 samen met EZ sterker inzetten op energiediplomatie, zowel bilateraal als via het EU externe energiebeleid.

• – Nederland zal samen met gelijkgezinde Europese overheden, de Wereldbank en de Tropical Forest Alliance 2020 werken aan de uitwerking van de New York Forest Declaration. Bezien wordt hoe internationale handelsketens kunnen worden verduurzaamd en ontbossing kan worden teruggedrongen.

• – Nederland zet zich in voor duurzaam beheer en bestuur van de polaire gebieden door in EU en internationaal verband (IMO, Arctische Raad, ATCM) mee te praten over polaire milieu- en veiligheidsstandaarden en de duurzaamheidslat daarbij zo hoog mogelijk te leggen.

• – In het Grote Merengebied zullen meer mijnen opgenomen worden in het traceerbaarheidssysteem om conflictvrij gedolven grondstoffen te volgen tot aan de smelter. Ook wordt de betrokkenheid van de lokale bevolking vergroot en zal aan mijnwerkers training op het gebied van veiligheid en gezondheid worden gegeven.

• – In 2016 wordt een «Responsible Mining Index» (RMI) voor verantwoorde mijnbouw ontwikkeld in samenwerking met mijnbouwbedrijven, overheid en belangenorganisaties.

• – Nederland ondersteunt de internationale verbreding van het Extractives Industries Transparancy Initiative (EITI) in opkomende economieën. Nederland streeft ernaar in 2016 zijn kandidaatlidmaatschap voor te leggen aan het EITI-bestuur.

• – Via de Global Environment Facility (GEF) steunt Nederland de uitvoering van internationale milieuverdragen voor klimaatverandering, biodiversiteit, duurzaam landgebruik, internationale wateren, chemicaliën en afvalmanagement.

• – De algemene bijdrage aan het United Nations Environment Program (UNEP) wordt voortgezet.