Voorkomen dat burgers (opnieuw) dader of slachtoffer worden van criminaliteit, volwassenen en kinderen beschermen die vanwege de kwetsbare positie waarin zij verkeren bedreigd of verleid worden door (herhaalde) criminaliteit of die bedreigd worden in hun ontwikkeling en bewerkstelligen dat met een straf genoegdoening wordt geboden aan het slachtoffer en aan de samenleving als geheel.

Het borgen van de veiligheid door de tenuitvoerlegging van strafrechtelijke sancties, het bevorderen van het nemen van preventieve maatregelen door burgers en bedrijven, het versterken van de positie van slachtoffers, het beschermen van jeugdigen die in hun ontwikkeling worden bedreigd in de opvoed- en leefsituatie en het realiseren van een effectieve aanpak van jeugdcriminaliteit en geweld in huiselijke kring.

Tenuitvoerlegging van sancties en strafrechtelijke maatregelen20:

• • De Minister voor Rechtsbescherming heeft een uitvoerende rol bij de tenuitvoerlegging van vrijheidsbenemende straffen en maatregelen door de DJI.

• • Ten aanzien van de forensische zorg heeft de Minister voor Rechtsbescherming een regisserende rol. Hij is verantwoordelijk voor de tijdige beschikbaarheid van de juiste, kwalitatief hoogwaardige zorg, waar nodig in combinatie met afdoende beveiliging.

• • De uitvoering van toezicht in strafrechtelijk kader, advisering aan het OM en de rechter over justitiabelen en taakstraffen is opgedragen aan drie erkende reclasseringsorganisaties. Ook hier heeft de Minister voor Rechtsbescherming een regisserende rol. De taken van de reclasseringsorganisaties dragen bij aan het terugdringen van recidive.

Integriteit en Kansspelen

• • De Minister voor Rechtsbescherming stimuleert preventie door het beschikbaar stellen van integriteitsinstrumenten zoals de Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) en het toezicht op rechtspersonen. De Minister voor Rechtsbescherming draagt stelselverantwoordelijkheid voor het kansspelbeleid en de daaraan verbonden regelgeving. De Minister voor Rechtsbescherming wil ervoor zorgen dat Nederlandse burgers op een veilige en verantwoorde manier kunnen deelnemen aan kansspelen.

Slachtofferzorg

• • De Minister voor Rechtsbescherming kent een financierende rol op het gebied van slachtofferzorg. De Minister voor Rechtsbescherming draagt beleidsverantwoordelijkheid voor de zorg – in brede zin – aan slachtoffers en nabestaanden die getroffen zijn door een strafbaar feit en is verantwoordelijk voor de uitvoering van het slachtofferbeleid.

Jeugdbescherming en jeugdsancties21

• • De uitvoering en financiering van de jeugdbescherming en de jeugdreclassering is per 1 januari 2015 gedecentraliseerd naar de gemeenten. De Minister voor Rechtsbescherming heeft na de decentralisatie een regisserende rol en vervult hiermee zijn stelselverantwoordelijkheid.

• • De Minister voor Rechtsbescherming heeft een uitvoerende rol bij de taken die belegd zijn bij de Raad voor de Kinderbescherming (RvdK) en de Justitiële Jeugdinrichtingen (JJI) van DJI.

• • De Minister voor Rechtsbescherming heeft een regisserende rol ten aanzien van de aanpak van jeugdcriminaliteit, kindermishandeling en preventie. De Minister heeft een samenwerkingsrelatie met de gemeenten/steden, brancheorganisaties en de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) betreffende de aanpak van jeugdcriminaliteit, kindermishandeling, zorg & veiligheid en High Impact Crimes (HIC). Sturing geschiedt door middel van regelgeving en kaderstelling.

• • De Minister voor Rechtsbescherming is verantwoordelijk voor het stelsel op het gebied van interlandelijke adoptie en heeft daarbinnen, als Centrale Autoriteit, tevens een uitvoerende rol.

Recidivevermindering

In het Regeerakkoord zijn extra middelen uitgetrokken, oplopend tot € 20 mln. structureel vanaf 2020, voor het terugdringen van recidive. Het programma «Koers en kansen» voor de sanctie-uitvoering zoekt daarvoor de samenwerking met de justitieketen, de zorg en het lokale domein. Met projecten en onderzoek wordt nagegaan welke interventies succesvol zijn en welke niet, en wat daarbij de bepalende factoren zijn. Succesvolle elementen uit de projecten worden verduurzaamd. Hierbij wordt een verbinding gelegd met de toekomstvisie op het gevangeniswezen.

Toekomstvisie gevangeniswezen

De Minister voor Rechtsbescherming heeft de Tweede Kamer op 17 juni 2018 geïnformeerd over zijn visie op de toekomst van het gevangeniswezen22 zoals aangekondigd in het Regeerakkoord. De maatschappelijke opgave die hierin centraal staat is samen met betrokken partners te komen tot een effectievere uitvoering van straffen: straffen die invulling geven aan vergelding én bijdragen aan het vergroten van veiligheid in de samenleving door het voorkomen van herhaald crimineel gedrag. Hiertoe wordt de uitvoering van gevangenisstraffen aangescherpt, zodat meer recht wordt gedaan aan de behoeften van de samenleving en van slachtoffers en nabestaanden in het bijzonder. Gedrag tijdens detentie zal zwaarder meewegen bij beslissingen over vrijheden. De detentietijd wordt actiever benut, onder meer door scholing en arbeid. Extra inspanningen zijn nodig om de recidive onder ex-gedetineerden te verminderen. Om te zorgen voor een veilige terugkeer van ex-gedetineerden in de samenleving zoekt het gevangeniswezen meer de verbinding met partners buiten, zoals gemeenten, reclassering en zorginstanties. In 2019 wordt uitvoering gegeven aan de beleidsvoornemens in de visie. De Tweede Kamer is hiernaast op 22 juni 2018 geïnformeerd23 over de capaciteitsmaatregelen bij de Dienst Justitiële Inrichtingen als gevolg van de aanhoudende leegstand.

VI/detentiefasering

In 2018 wordt een wetsvoorstel ingediend bij de Tweede Kamer dat strekt tot wijziging van de regelingen detentiefasering en voorwaardelijke invrijheidstelling (v.i.). Met dit wetsvoorstel, aangekondigd in het Regeerakkoord, wordt voorzien in een logisch samenhangend en consistent stelsel van detentiefasering. Detentiefasering, v.i. en nazorg vormen samen één systeem dat tot doel heeft zowel recht te doen aan het karakter van de vrijheidsstraf (vergelding, herstel van de rechtsorde) als bij te dragen aan de voorbereiding op de terugkeer in de samenleving en de vermindering van de kans op recidive. Veroordeelden komen niet meer van rechtswege in aanmerking voor v.i. maar moeten deze met hun gedrag tijdens de detentie verdienen. De v.i.-periode zal worden gehandhaafd op maximaal een derde van de opgelegde straf maar met een maximum van twee jaar.

Programma geweld hoort nergens thuis

Huiselijk geweld en kindermishandeling vormen een hardnekkig maatschappelijk probleem. De Ministeries van VWS en JenV geven daarom met gemeenten uitvoering aan het programma «Geweld hoort nergens thuis», dat is gericht op de aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling in de periode 2018–202124. Het programma is opgebouwd langs drie actielijnen: (1) eerder en beter in beeld krijgen van geweld, (2) stoppen van geweld en het veilig maken van gezinssituaties met behulp van samenhangende hulp in een optimale samenwerking van zorg- en justitieorganisaties en (3) extra aandacht voor specifieke groepen die kwetsbaar zijn.

Slachtofferzorg

In 2019 worden verdere stappen gezet bij de uitvoering van de Meerjarenagenda slachtofferbeleid die op 22 februari 2018 door de Minister voor Rechtsbescherming aan de Tweede Kamer is gestuurd25. Aan drie prioriteiten wordt gewerkt: (1) de versterking van de rechtspositie van slachtoffers, (2) de verbetering van de bejegening van slachtoffers en (3) de vergroting van de mogelijkheden tot het verhalen van schade. Op het begrotingsartikel slachtofferzorg zijn middelen hiervoor gereserveerd.

Scheiden zonder Schade

Het Programma Scheiden zonder Schade geeft uitvoering aan de acties de voorzitter van het platvorm «Scheiden zonder Schade» heeft aanbevolen in zijn Actieplan «Scheiden... en de kinderen dan?». Het Actieplan bevat zo’n 45 actielijnen en oplossingsrichtingen. Die voorstellen gaan wij de komende jaren uitwerken binnen het Programma. De inzet is erop gericht om de schade met concrete acties zoveel als mogelijk te beperken. Het uitgangspunt daarbij is dat kinderen niet de dupe mogen worden van de scheiding van hun ouders.

Budgetflexibiliteit

Het juridisch verplichte deel betreft bij de artikelen DJI, Justis en CJIB de uitgaven voor de overeengekomen productieafspraken met het moederdepartement. Verder bestaat het juridisch verplichte gedeelte voornamelijk uit subsidiëring/bijdragen aan o.a. Slachtofferhulp Nederland, Schadefonds Geweldsmisdrijven, Reclassering, Halt, LBIO, Stichting Adoptievoorziening en het Centrum Internationale Kinderontvoering.

34.1 Apparaatsuitgaven Raad voor de Kinderbescherming

De Raad voor de Kinderbescherming (RvdK) heeft de taak om kinderen te beschermen indien de ontwikkeling van het kind in gevaar komt. De RvdK heeft een taak op terrein van bescherming, gezag en omgang, straf en adoptie. De voorgenomen meerjarige productie van de RvdK is weergegeven in onderstaande tabel.

34.2 Preventieve maatregelen

Bijdragen aan agentschappen

Dienst Justis

De Dienst Justis toetst of personen antecedenten hebben die het uitoefenen van bepaald werk in de weg staan. Daarnaast toetst Justis of partijen die bepaalde verklaringen, vergunningen en subsidies aanvragen, aan integriteitseisen voldoen. Deze screening van betrouwbaarheid vermindert veiligheidsrisico’s en draagt zo bij aan een integere en veiligere samenleving. Een uitgebreidere toelichting is te vinden in de agentschapsparagraaf van Justis.

Bijdrage aan medeoverheden

Overige bijdrage medeoverheden

JenV werkt nauw samen met andere departementen en gemeenten op het gebied van innovatie, preventie, onderzoek en het terugdringen van recidive door het bieden van perspectief. In dit kader worden gezamenlijke initiatieven opgestart en wordt vanuit JenV ondersteuning geboden bij de opstart en implementatie van trajecten die een bijdrage leveren aan de verduurzaming van de lokale aanpak. De integrale aanpak van overvallen, woninginbraken, straatroven en expressief geweld, de zogenoemde «High Impact Crimes» (HIC) krijgt ook in 2019 veel aandacht. Blijvende aandacht is nodig om de afgelopen jaren geboekte resultaten vast te houden en het aantal slachtoffers van deze ingrijpende vormen van criminaliteit te minimaliseren.

Subsidies

Integriteit

Overheid, vrijwilligers, burgers en bedrijven hebben een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor een integere en veilige samenleving. Naast de inzet van screeningsinstrumenten wordt gewerkt aan een breder integriteitsbeleid.

JenV stimuleert de sector filantropie om als professionele en volwaardige gesprekspartner deel te nemen aan sociaal maatschappelijke vraagstukken. Het convenant «Ruimte voor geven» vormt de basis voor structurele samenwerking op thema’s als de totstandkoming van een stelsel van toezicht op de sector filantropie. Hieronder vallen onder meer de subsidies aan Centraal Bureau Fondsenwerving.

Overige subsidies

Het voorkomen en aanpakken van High Impact Crimes is de gezamenlijke verantwoordelijkheid van burgers, overheid, bedrijven en andere maatschappelijke instanties. Continue aandacht vanuit deze partijen is noodzakelijk om de geboekte resultaten te verduurzamen en pas te houden met nieuwe ontwikkelingen. Deze subsidies worden verstrekt aan organisaties en stichtingen op het gebied van HIC, woninginbraken, aanpak geweld, aanpak geweld in het Openbaar Vervoer, straatroof etc. Voorbeelden van subsidieontvangers zijn Stichting Consument en Veiligheid, Koninklijke Horeca Nederland en sportverenigingen in het kader van «Alleen Jij Bepaalt».

Opdrachten

Kansspelbeleid

Het kabinet zet in op modernisering van het kansspelbeleid. Uitgangspunt is dat de Nederlandse burger op een veilige en verantwoorde manier deel kan nemen aan kansspelen. Onder deze post worden de uitgaven opgenomen voor opdrachten in het kader van deze modernisering, zoals de implementatie van wet- en regelgeving en diverse beleidsonderzoeken naar de effecten van het voorgestelde beleid.

Overige opdrachten

JenV zet in op het vasthouden en verduurzamen van de afgelopen jaren geboekte resultaten. Onder deze post worden de uitgaven opgenomen voor opdrachten die een bijdrage leveren aan het voorkomen van de zogenoemde «High Impact Crimes» (HIC) en de persoonsgerichte aanpak van personen met verward gedrag.

34.3 Tenuitvoerlegging strafrechtelijke sancties en vreemdelingenbewaring

Bijdragen aan agentschappen

Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI)

De bijdrage voor vreemdelingenbewaring is in 2018 overgeheveld naar artikel 37 en wordt daar toegelicht.

In de agentschapsparagraaf van DJI worden de capacitaire en financiële gevolgen uitgebreider en meerjarig toegelicht. Ook de uitgaven die DJI doet voor de capaciteit Caribisch Nederland (BES) zijn terug te vinden in de agentschapsparagraaf van DJI.

Centraal Justitieel Incasso Bureau (CJIB)

Het CJIB is het inning- en incassogezicht van de overheid en vervult een centrale rol bij de afhandeling van strafrechtelijke beslissingen. Daarnaast coördineert en informeert het CJIB binnen de executieketen. Hiermee levert het CJIB een belangrijke bijdrage aan het gezag van de overheid. In de agentschapsparagraaf van het CJIB is nadere informatie, zoals de productiegegevens, te vinden.

Bijdragen aan ZBO’s en RWT’s

Reclasseringsorganisaties

Overige bijdrage ZBO’s/RWT’s

Deze middelen worden ingezet voor deradicalisering en re-integratie van gezinnen en kinderen die terug komen uit IS-gebied.

Bijdrage aan medeoverheden

Overige bijdragen medeoverheden

Deze middelen worden ingezet voor een bijdrage van JenV aan gemeenten in het kader van nazorg ex-gedetineerden. Gemeenten benutten deze bijdrage om lokaal nazorgtrajecten voor ex-gedetineerden te financieren.

Subsidies

Vrijwilligerswerk gedetineerden

De middelen voor vrijwilligerswerk bij gedetineerden zijn conform het Regeerakkoord met ingang van 2018 met € 1 mln. verhoogd tot € 4,1 mln. Deze middelen worden ingezet bij een groot aantal grotere en kleinere vrijwilligersorganisaties die verschillende activiteiten verrichten om de kansen op een duurzame resocialisatie en het terugdringen van recidive te vergroten.

Overige subsidies

Deze middelen worden ingezet voor diverse (incidentele) subsidies op het terrein van sanctiebeleid.

Opdrachten

Forensische Zorg

JenV is stelseleigenaar van de Forensische Zorg. De inkoop van Forensische Zorg wordt door DJI gedaan en de uitvoering van zorg ligt bij (private) zorginstellingen.

Uitvoeringskosten ketenregie tenuitvoerlegging

Deze middelen worden ingezet om de tenuitvoerlegging van straffen en maatregelen te verbeteren en de ketenregie in de executieketen te optimaliseren. In dit kader wordt structureel budget aan ketenpartners ter beschikking gesteld voor de financiering van de verbeteringen binnen de executieketen. In 2019 ligt, net zoals in 2018, het zwaartepunt bij de invoering van nieuwe ICT-trajecten ten behoeve van de implementatie wet USB en verbeterinitiatieven waarvoor incidentele middelen benodigd zijn.

Terugdringen recidive

Met het programma Koers en kansen wordt invulling gegeven aan een wens uit het Regeerakkoord, waarvoor ook extra geld beschikbaar is gesteld. Het programma Koers en kansen voor de sanctie-uitvoering zoekt de samenwerking met de justitieketen, de zorg en het lokale domein.

Overig opdrachten

Deze middelen worden ingezet voor diverse (incidentele) projecten en opdrachten op het terrein van sanctiebeleid.

34.4 Slachtofferzorg

Bijdragen aan ZBO’s en RWT’s

Commissie Schadefonds Geweldsmisdrijven

De commissie Schadefonds Geweldsmisdrijven krijgt jaarlijks een bijdrage vanuit JenV voor de bureaukosten.

Slachtofferhulp Nederland (SHN)

Slachtofferhulp Nederland biedt gratis juridische, praktische en emotionele ondersteuning aan slachtoffers, getuigen of nabestaanden na een misdrijf, verkeersongeluk of calamiteit en krijgt hiervoor een bijdrage van JenV.

Subsidies

Perspectief Herstelbemiddeling (voorheen: Slachtoffer in Beeld (SiB))

Stichting Perspectief Herstelbemiddeling brengt slachtoffers en daders op vrijwillige basis met elkaar in contact, begeleid door een professionele bemiddelaar. Naast slachtoffer-dadergesprekken faciliteert Perspectief Herstelbemiddeling ook briefwisselingen en bemiddelingen. Perspectief Herstelbemiddeling is een zusterorganisatie van Slachtofferhulp Nederland.

Opdrachten

Slachtofferzorg

In 2019 worden verdere stappen gezet bij de uitvoering van de Meerjarenagenda slachtofferbeleid die door de Minister voor Rechtsbescherming aan de Tweede Kamer is gestuurd26. Met name in het kader van de prioriteit versterking rechtspositie slachtoffers worden voorstellen ingediend waarvan de uitvoering kosten met zich mee zal brengen.

Schadefonds Geweldsmisdrijven

Onder deze post worden de financiële uitkeringen voor slachtoffers met ernstig psychisch of fysiek letsel geraamd, indien deze schade niet op andere wijze wordt vergoed. Deze uitkering wordt verstrekt via het Schadefonds Geweldsmisdrijven.

Voorschotregelingen schadevergoedingsmaatregelen

Slachtoffers en nabestaanden kunnen in aanmerking komen voor een voorschot, als de veroordeelde 8 maanden na het onherroepelijk worden van het vonnis nog niet alle opgelegde schadevergoeding heeft betaald. Het wetsvoorstel affectieschade voorziet in een schadevergoeding voor naasten van slachtoffers die zijn overleden of ernstig en blijvend letsel zijn toegebracht als gevolg van een misdrijf. Het wetsvoorstel treedt vanaf 1 januari 2019 in werking en heeft met een ingroei vanaf 2019 effect op de voorschotregeling die wordt uitgevoerd door het CJIB.

34.5 Jeugdbescherming en jeugdsancties

Bijdragen aan agentschappen

DJI-Jeugd

DJI zorgt voor de tenuitvoerlegging van straffen en vrijheidsbenemende maatregelen, die na een beslissing van een rechter zijn opgelegd. Voor jeugdigen vindt deze tenuitvoerlegging plaats in een justitiële jeugdinrichting (JJI). In de agentschapsparagraaf van DJI worden de capacitaire en financiële gevolgen toegelicht.

Bijdragen aan ZBO’s en RWT’s

Landelijk Bureau Inning Onderhoudsbijdrage (LBIO)

Het LBIO verricht in opdracht van JenV wettelijke taken op het gebied van onderhoudsbijdragen (inning kinder- en partneralimentatie en inning internationale alimentatie).

Halt

Halt voert in opdracht van JenV de Halt-afdoening uit. Haltstraffen hebben tot doel grensoverschrijdend gedrag van jongeren zo vroeg mogelijk te stoppen en genoegdoening te bieden aan slachtoffers en maatschappij.

Bijdrage aan medeoverheden

BES voogdijraad

De BES voogdijraad heeft civielrechtelijke en strafrechtelijke taken (civiele onderzoeks- rekestrerende taak en de uitvoering van jeugdreclassering). die uitgevoerd worden in Caribisch Nederland, namelijk op Bonaire, Sint Eustatius en Saba.

Subsidies

Jeugdbescherming

Deze middelen worden ingezet voor subsidiëring van het Centrum Internationale Kinderontvoering (IKO) en de Stichting Adoptievoorzieningen (SAV). In opdracht van JenV verricht het IKO advies en mediation wanneer sprake is van internationale kinderontvoering. SAV verricht in opdracht van JenV administratieve taken en voorlichting op het gebied van adoptie.

Overige subsidies

JenV subsidieert meerdere projecten op het terrein van jeugdbescherming. Hierbij gaat het onder meer om de financiële tegemoetkomingen voor slachtoffers van seksueel misbruik in jeugdzorginstellingen en pleeggezinnen (commissie Samson), subsidies voor pilots met familiegroepsplan (netwerkberaad) en subsidie voor de aanpak van vechtscheidingen.

Opdrachten

Risicojeugd & Jeugdgroepen: Integrale aanpak Kindermishandeling en Jeugdgroepen

JenV draagt € 2,3 mln. bij aan het programma «Geweld hoort nergens thuis»27. Het beschikbare budget wordt verder besteed aan het ondersteunen van experimenten in het sociaal domein, activiteiten ter verbetering van samenwerking en informatie-uitwisseling en onderzoeken die hiermee van doen hebben.

Taakstraffen/erkende gedragsinterventies

In het kader van het coördineren van taakstraffen zet de Raad voor de Kinderbescherming opdrachten erkende gedragsinterventies in de markt uit voor passende interventies voor de betrokken jeugdigen.

Overige opdrachten

De middelen worden ingezet voor diverse projecten en onderzoeken op het terrein van jeugdbeleid, waaronder adolescentenstrafrecht en de Transitie Autoriteit Jeugd.

Ontvangsten

De ontvangsten bestaan met name uit de door het CJIB ontvangen administratiekostenvergoedingen. De hogere ontvangsten op artikel 34 voor het jaar 2017 zijn met name het gevolg van het afromen van een gedeelte van het eigen vermogen van de agentschappen DJI, het CJIB en de dienst Justis.

De verklaring voor de vanaf 2019 lager geraamde ontvangsten is gelegen in het feit dat via de ontvangsten in 2018 een taakstelling ter grootte van € 18,4 miljoen van het agentschap DJI heeft plaatsgevonden tezamen met een in 2018 relatief hoog aantal door Justis afgegeven VOG-verklaringen.