Alle drie de hoofdtaken vergen meer inzet vanwege de toegenomen instabiliteit in de wereld. Om deze taken te kunnen uitvoeren stelt Defensie militaire eenheden gereed die daarvoor kunnen worden ingezet.

De Minister is verantwoordelijk voor het beschikbaar stellen en daadwerkelijk inzetten van eenheden om de veiligheid van het eigen en bondgenoot-schappelijk grondgebied te handhaven. Verder is de Minister in samenwerking met bondgenoten verantwoordelijk voor de uitvoering van bijdragen aan missies voor conflictpreventie, crisisbeheersing en vredesopbouw, zowel in Europa als daarbuiten. Het Koninkrijk der Nederlanden draagt daarmee bij aan de handhaving en bevordering van de internationale rechtsorde. De eenheden kunnen ook worden ingezet ten behoeve van nationale taken en het verlenen van (internationale) noodhulp.

Beleidsartikel 1 Inzet biedt een overzicht van de gehele inzet van de krijgsmacht. Dit betreft de bijdragen van Defensie aan onder andere crisisbeheersingsoperaties, contributies aan gezamenlijk gefinancierde NAVO- en EU-operaties, inzet voor nationale en koninkrijkstaken en overige inzet. In Beleidsartikel 1 is de verantwoording opgenomen van de additionele uitgaven voor inzet onder verantwoordelijkheid van de Commandant der Strijdkrachten. In de beleidsartikelen 2 tot en met 5 wordt de taakuitvoering verantwoord van de marine, landmacht, luchtmacht, marechaussee en de aan hen gemandateerde inzet, voor zover deze niet valt onder artikel 1.

Nederlandse militairen zijn in 2020 wederom breed ingezet voor vrede en veiligheid. In 2020 zijn 2.946 militairen uitgezonden geweest. Nederland heeft voor de vooruitgeschoven NAVO-aanwezigheid ongeveer 900 militairen geleverd aan de multinationale battlegroup onder leiding van Duitsland in Litouwen. In de strijd tegen ISIS stelde Nederland in 2020 ongeveer 400 militairen beschikbaar, zowel voor de training als Advise & Assist van Iraakse strijdkrachten inclusief de Koerdische Peshmerga. Ook is eind 2020 gestart met de bijdrage van een Force Protection eenheid ter beveiliging van Belgische F-16 jachtvliegtuigen in Jordanië. Daarnaast voorzag Nederland met een Target Support Cell (TSC) en een Processing Exploitation and Dissemination (PED) capaciteit in een behoefte binnen het inlichtingen- en doelontwikkelingsproces van de Anti-ISIS coalitie en de Resolute Support missie. In 2020 heeft Nederland met ongeveer 900 militairen een bijdrage geleverd aan Resolute Support, de NAVO-missie in Afghanistan. De bijdrage met een met Duitsland samenwerkend team van Special Operations Forces (SOF) adviseurs en ondersteunende troepen ten behoeve van de training, advisering en begeleiding van Afghan Special Security Forces (ASSF) is eind 2020 afgebouwd naar monitoring van een Afghaanse National Mission Unit te weten de ATF 888. De samenstelling van het DEU/NLD SOF-team is daarmee verminderd naar 5 NLD en 2 DEU militairen. Eind 2020 is de Nederlandse bijdrage aan Resolute Support met een aanvullend Force Protection peloton uitgebreid. Ook leverde Nederland in 2020 een bijdrage aan de missie EMASOH in Dubai. De bijdrage met het Nederlandse fregat Zr.Ms. De Ruyter liep van 18 februari tot 8 juni 2020. De bijdrage met enkele stafofficieren in het hoofdkwartier van EMASOH is gecontinueerd. Voorts leverde Nederland in 2020 een aantal kleine bijdragen aan missies in Afrika en het Midden-Oosten, waaronder United Nations Multidimensional Integrated Stabilization Mission in Mali (MINUSMA), European Union Training Mission (EUTM) Mali, European Union Liaison and Planning Cell (EULPC) in Tunis, European Union Naval Force Mediterranean (EUNAVFOR MED) IRINI in Rome, European Union Naval Force Mediterranean (EUNAVFOR MED) ATALANTA in Rota, UN Disengagement Observer Force (UNDOF), United Nations Interim Force in Lebanon (UNIFIL), United States Security Coordinator (USSC), United Nations Truce Supervision Organization (UNTSO) en Combined Maritime Force (CMF) in Bahrain.

Figuur 7

Toelichting algemeen

Om het geïntegreerde karakter te borgen wordt besluitvorming over het Budget Internationale Veiligheid interdepartementaal voorbereid en uitgevoerd.

De posten met een verschil groter dan € 5,0 miljoen of noemenswaardige verschillen worden hieronder nader toegelicht.

Verplichtingen

De realisatie van de verplichtingen is € 61,5 miljoen lager ten opzichte van de vastgestelde begroting. Dit komt met name doordat de vrije ruimte/ voorziening BIV/HGIS niet volledig is aangewend voor het aangaan van nieuwe missies of verlenging van bestaande missies.

Toelichting crisisbeheersingsoperaties (BIV/HGIS)

Uitgaven

In bovenstaande tabel wordt bij de stand begroting 2020 weergegeven hoeveel budget begroot was en gerealiseerd is per missie. Hieronder worden de verschillen groter dan € 5 miljoen per missie toegelicht.

Veiligheidsinzet in Irak

Besluitvorming over de deelname aan de veiligheidsinzet in Irak heeft plaatsgevonden nadat de Ontwerpbegroting was vastgesteld (Kamerstuk 27 925 nr. 612 d.d. 18 oktober 2019).

United Nations Multidimensional Integrated Stabilization Mission (MINUSMA)

De redeployment van een deel van het materieel via Dakar (Senegal) naar Nederland is afgerond. De rest van het materieel staat gereed voor verplaatsing. In 2020 zou het materieel van GAO (Mali) naar Dakar verplaatst worden, maar door de uitbraak van COVID-19 werd opnieuw de verplaatsing van het materiaal uitgesteld. Eind 2020 is een deel van het materieel weer gereed gemaakt voor verplaatsing van GAO (Mali) naar Dakar. Verwacht wordt dat het materieel in 2021 in Nederland is gearriveerd. De in 2020 geraamde transport- en herstelkosten zijn derhalve niet gerealiseerd.

European-led Maritime Awareness in the Strait of Hormuz (EMASOH-Agénor)

Besluitvorming over de deelname aan de missie EMASOH heeft plaatsgevonden nadat de Ontwerpbegroting 2020 was vastgesteld (Kamerstuk 29 521, nr. 398 d.d. 15 januari 2020). De uiteindelijke inzetduur was één maand korter dan geraamd.

Personeelszorg

In 2020 is besloten om de additionele uitgaven van personeelszorg, direct te relateren aan de uitzending, separaat in de begroting op te nemen. Het gaat hier om missieoverschrijdende uitgaven zoals bij thuisfrontactiviteiten, adaptie, e-welfare, en medailleuitreikingen.

Contributies

De bijdrage die door het SAC C-17 programma is afgeroepen, is zo’n € 7,5 miljoen lager dan in de MOU-afspraken is vastgelegd, voornamelijk als gevolg van gewijzigde betalingsafspraken.

Ontvangsten

In 2020 is voor HGIS € 6,2 miljoen ontvangen. Dit is € 4,8 miljoen meer dan initieel geraamd. Met name de ontvangsten van de Verenigde Naties (VN) voor de missie MINUSMA kennen een grillig betalingspatroon. De VN-ontvangsten bedroegen in 2020 ruim € 1,4 miljoen.

Toelichting Nationale Inzet

Structurele nationale taken

Defensie voert structurele taken uit ten behoeve van civiele overheden. De financiële middelen van deze taken zijn opgenomen in de verschillende begrotingsartikelen van Defensie. Deze taken zijn vastgelegd in wet- of regelgeving, inclusief ministeriële besluiten, convenanten of arrangementen. Onder deze taken vallen de taken van de KMar, de Kustwacht in Nederland en het Caribisch gebied, luchtruimbewaking, de Bijzondere Bijstandseenheden en de Explosieven Opruimingsdienst Defensie.

Militaire bijstand en steunverlening (Financiering Nationale Inzet Krijgsmacht)

Defensie verleent militaire bijstand (MB) voor de handhaving van de openbare orde en veiligheid (HOOV) en voor de strafrechtelijke handhaving van de rechtsorde (SHRO). Deze bijstand wordt zowel door de KMar geleverd als door andere eenheden van Defensie. Daarnaast wordt bijstand verleend in geval van een ramp of crisis, of de vrees voor het ontstaan daarvan (Wet Veiligheidsregio). Verder kan een civiele autoriteit/Minister een beroep doen op militaire steunverlening in het openbaar belang (MSOB). Ook in het Caribische deel van het Koninkrijk worden door Defensie soortgelijke vormen van militaire bijstand en steunverlening verleend.

COVID-19

Sinds maart 2020 ondersteunt Defensie het ministerie van VWS bij de bestrijding van de COVID-19 pandemie in de vorm van medische ondersteuning, staf- en planningscapaciteit voor diverse zorginstellingen en ondersteuning bij opzet en bemensing van teststraten. Tevens zijn diverse voedselbanken geholpen bij de distributie van levensmiddelen.

Vanaf eind april tot begin juli 2020 heeft Zr.Ms. Karel Doorman ondersteuning geleverd in het Caribisch gebied. Vanaf oktober levert Defensie grootschalige ondersteuning aan het Universitair Medisch Centrum in Utrecht ten behoeve van bovenregionale zorg.

Voor de COVID-19 gerelateerde inzetten is in 2020 een bedrag van € 18 miljoen aan artikel 1 Inzet (FNIK) toegevoegd. Dit bedrag maakt deel uit van de € 63 miljoen die het Kabinet beschikbaar heeft gesteld voor de inzet van Defensie in de strijd tegen COVID-19.

Host Nation Support (HNS)

HNS (gastlandsteun) is de militaire ondersteuning die door Nederland wordt geleverd aan bondgenootschappelijke eenheden en NAVO-organisaties die verblijven op of zich verplaatsen over Nederlands grondgebied. Dit is een nationale verplichting die ten grondslag ligt aan de NAVO en in verschillende MOU’s is vastgelegd.

Vanaf eind april tot begin juli 2020 heeft Defensie bijgedragen aan de redeployment van een Amerikaanse Combat Air Brigade vanuit Duitsland via Vliegbasis Eindhoven en Rotterdam terug naar de thuisbasis in de Verenigde Staten. Hierbij zijn 76 helikopters, 1.800 voertuigen en containers door de lucht en over de weg verplaatst.

Aantal mensdagen

Het totaal aantal mensdagen in 2020 ten behoeve van nationale inzet bedroeg ruim 53.000. Hiervan waren ruim 15.300 mensdagen voor reguliere bijstandsoperaties, ruim 35.500 mensdagen voor het leveren van ondersteuning voor de COVID-19 crisis in Nederland en het Caribische deel van het Koninkrijk (exclusief de inzet van de Zr.Ms. Karel Doorman) en bijna 2.200 mensdagen voor HNS-operaties.