Het doel van dit artikel is inzicht bieden in het investeren in en in stand houden van alle infrastructuur en vastgoed van Defensie. In het Defensiematerieelverslag wordt aangegeven welke voornaamste activiteiten over het afgelopen jaar hebben plaatsgevonden in relatie tot de doelstellingen van het onderliggende beleid. De verwerving wordt nader uitgesplitst in de voorbereidings-, onderzoeks- en realisatiefase.
Realisatie | Vastgestelde begroting | Verschil | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
2020 | 2021 | 2022 | 2023 | 2024 | 2024 | 2024 | ||
Art. | Verplichtingen | 0 | 768.301 | 794.608 | 828.239 | 1.152.387 | 911.097 | 241.290 |
Uitgaven | 0 | 766.349 | 811.620 | 865.706 | 1.075.384 | 982.991 | 92.393 | |
5.11 | Verwerving | 0 | 342.335 | 378.147 | 412.224 | 476.359 | 700.815 | ‒ 224.456 |
Opdrachten | 0 | 342.335 | 378.147 | 412.224 | 476.359 | 700.815 | ‒ 224.456 | |
Verwerving: voorbereidingsfase | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 119.443 | ‒ 119.443 | |
Verwerving: realisatie | 0 | 342.335 | 378.147 | 412.224 | 476.359 | 581.372 | ‒ 105.013 | |
5.12 | Instandhouding | 0 | 424.014 | 433.473 | 453.482 | 599.025 | 456.046 | 142.979 |
Opdrachten | 0 | 424.014 | 433.473 | 453.482 | 599.025 | 456.046 | 142.979 | |
Instandhouding Infrastructuur | 0 | 424.014 | 433.473 | 453.482 | 599.025 | 456.046 | 142.979 | |
5.16 | Over-/ onderprogrammering | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | ‒ 173.870 | 173.870 |
Fonds | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | ‒ 173.870 | 173.870 | |
Fonds | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | ‒ 173.870 | 173.870 | |
Ontvangsten | 0 | 20.142 | 21.510 | 26.917 | 24.578 | 28.240 | ‒ 3.662 | |
Verplichtingen
In 2024 is voor een bedrag van € 1.152,4 miljoen aan verplichtingen aangegaan. Dat is € 324,1 miljoen meer dan in 2023. Ten opzichte van de ontwerpbegroting is € 241,3 miljoen meer verplicht dan begroot. Het betreft een saldo van zowel verhogingen als verlagingen van de verplichtingen. In de eerste suppletoire begroting, de suppletoire Prinsjesdag begroting, de tweede suppletoire begroting en de slotwet is een uitgebreidere toelichting opgenomen.
De hogere realisatie van het verplichtingenbudget wordt voor een groot deel verklaard door de hogere uitgaven op dit artikel en het toevoegen van verplichtingenbudget dat in 2023 niet is aangegaan. Daarnaast zijn de verplichtingen in het juiste ritme gezet, het betreft onder meer de projecten Verbeteren Legering Defensiebreed en Baanrenovatie Vliegbasis Eindhoven.
Uitgaven
Verwerving
Voorbereidingsfase
De projecten in voorbereiding zijn in het afgelopen jaar nader uitgewerkt en ter besluitvorming aangeboden. Hieruit volgt een actueel financieel ritme. Na de besluitvorming worden deze middelen overgeboekt naar de onderzoeks- of realisatiefase of naar een ander jaar. Het budget voor de voorbereidingsfase is in 2024 daarom met € 119,4 miljoen afgeboekt. Budget dat naar latere jaren is geschoven, is in die jaren opgeboekt.
Dit is vooral te verklaren door projecten die van de voorbereidingsfase naar de realisatiefase zijn verschoven. Voorbeelden hiervan zijn de huisvesting van het Korps Commandotroepen (KCT) in Roosendaal en het versnellen Verduurzaming Vastgoed.
Realisatiefase
De uitgaven voor de projecten in realisatiefase zijn per saldo € 105,0 miljoen lager dan begroot.
Budget wat in 2023 niet tot uitgaven heeft geleid, is toegevoegd aan het budget voor 2024. Daarnaast is er budget van projecten in de voorbereidingsfase doorgeschoven naar de realisatiefase. Een aantal budgetten is verhoogd, soms mede als gevolg van herschikkingen van projecten. In totaal is in 2024 het budget verhoogd met € 480,1 miljoen.
Daartegenover staat dat de realisatie van een aantal projecten en ook de daarmee samenhangende budgetten, zijn verschoven van 2024 naar latere jaren. Met een aantal kleine herschikkingen heeft dit geleid tot een verlaging van het uitgavenbudget met € 577,3 miljoen. Per saldo heeft dit geleid tot lagere uitgaven van € 105,1 miljoen in 2024.
In onderstaand overzicht zijn alle projecten in realisatie met een financiële omvang van meer dan € 50,0 miljoen opgenomen. Gelet op het commercieel vertrouwelijke karakter een aantal project wordt voor deze projecten slechts een indicatie gegeven van de bandbreedte van het projectbudget. De voortgang van deze projecten wordt in het DPO toegelicht. Deze wordt gelijktijdig met dit jaarverslag aan uw Kamer aangeboden.
Figuur 7

Instandhouding
De uitgaven voor instandhouding infrastructuur zijn € 143,0 miljoen hoger dan begroot.
Dit wordt grotendeels veroorzaakt doordat budget dat in 2023 niet tot uitgaven heeft geleid is toegevoegd aan het budget voor 2024 (€ 143,4 miljoen). Daarnaast is prijsbijstelling ontvangen (€ 18,1 miljoen). Voor nieuwe opdrachten die het DOSCO heeft ontvangen en de extra uitgaven die dit voor de instandhouding tot gevolg heeft, is het budget met € 20,2 miljoen verhoogd. Een groot aantal kleinere herschikkingen heeft geleid tot een verhoging van het budget met € 65,4 miljoen.
Daartegenover staat dat de realisatie van een aantal projecten en ook de daarmee samenhangende budgetten, zijn verschoven van 2024 naar latere jaren. Dit heeft geleid tot een verlaging van het uitgavenbudget met € 128,4 miljoen. Per saldo heeft dit geleid tot hogere uitgaven van € 143,0 miljoen in 2024.
Over-/onderprogrammering
Defensie raamt in het begrotingsjaar meer investeringen dan het budget dat daarvoor beschikbaar is. Dit is de overprogrammering. Onzekerheden - denk bijvoorbeeld aan onvoorziene vertragingen en omstandigheden - kunnen de geraamde investeringen vertragen. Door meer investeringen te programmeren wordt zoveel als mogelijk getracht te voorkomen dat vertragingen bij individuele projecten leiden tot onderrealisatie van het beschikbare budget van de investeringsportfolio en de gehele begroting. Overprogrammering is zodoende een instrument dat bij kan dragen aan een tijdige en doelmatige implementatie van de investeringsbudgetten. Omdat niet meer uitgegeven kan worden dan het beschikbare budget, vindt op overprogrammering geen realisatie plaats. De geraamde overprogrammering wordt gedurende het jaar afgeboekt tot nul.