De overheid beschermt nabestaande partners en wezen voor zover nodig tegen de financiële gevolgen van het verlies van partner of ouders.
De overheid vindt dat mensen die geconfronteerd zijn met het overlijden van hun partner of ouder(s) en die vanwege de zorg voor een kind of arbeidsongeschiktheid niet (volledig) in een eigen inkomen kunnen voorzien, verzekerd moeten zijn van financiële ondersteuning. Daarom regelt zij in deze gevallen op grond van de Algemene nabestaandenwet (Anw) een nabestaandenuitkering voor de overblijvende partner en een wezenuitkering voor kinderen die beide ouders hebben verloren.
Inwoners van Caribisch Nederland die geconfronteerd zijn met het overlijden van hun partner of ouder(s), hebben op grond van de Algemene weduwen- en wezenverzekering (AWW) recht op een uitkering.
De Minister financiert de inkomensondersteuning met begrotingsgefinancierde uitkeringsregelingen. Bij de premiegefinancierde uitkeringsregelingen regisseert de Minister. Hij is in deze rollen verantwoordelijk voor:
– de vormgeving, het onderhoud en de werking van het stelsel van wet- en regelgeving;
– de vaststelling van het niveau van de uitkeringen van de onderscheiden regelingen;
– de sturing van en het toezicht op de rechtmatige, doeltreffende en doelmatige uitvoering door de SVB;
– de organisatie van de eigen uitvoering binnen het verband van de Rijksdienst Caribisch Nederland (RCN).
Anw
In 2024 is geen nieuw beleid gemaakt. Dit is conform de verwachting zoals opgenomen in de begroting 2024.
Verhoging AWW BES
De hoogte van de AWW is afhankelijk van de leeftijd van de weduwe en weduwnaar of (half)wees. De AWW is per 1 januari 2024 voor alle categorieën beleidsmatig verhoogd boven op de inflatiecorrectie. Het hoogste AWW-bedrag is vastgesteld gelijk aan het niveau van de beleidsmatig verhoogde AOV (voor Sint Eustatius en Saba daarbij meegerekend het bedrag van de zogeheten ‘duurtetoeslag’). De verhouding tussen de AWW ten opzichte van het WML is 85/100 voor de leeftijdscategorie weduwen vanaf 58 jaar. De andere leeftijdscategorieën zijn een afgeleide daarvan.
De AWW-uitkering is per 1 juli 2024 zowel voor weduwen en weduwnaren als voor wezen en halfwezen opnieuw beleidsmatig verhoogd. Met de verhoging van 1 juli 2024 ontvangt een weduwe of weduwnaar uit de oudste leeftijdscategorie een AWW-uitkering van 1.488 USD per maand. In totaal is de AWW op Bonaire, Sint Eustatius en Saba in 2024 beleidsmatig verhoogd met respectievelijk 41,7%, 36,6% en 23,6%.
Realisatie | Vastgestelde begroting | Verschil | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
2020 | 2021 | 2022 | 2023 | 2024 | 2024 | 2024 | ||
Art. | Verplichtingen | 1.172 | 1.209 | 1.600 | 2.078 | 2.829 | 3.064 | ‒ 235 |
Uitgaven | 1.172 | 1.209 | 1.600 | 2.078 | 2.829 | 3.064 | ‒ 235 | |
9.0 | Nabestaanden | 1.172 | 1.209 | 1.600 | 2.078 | 2.829 | 3.064 | ‒ 235 |
Inkomensoverdrachten | 1.172 | 1.209 | 1.600 | 2.078 | 2.829 | 3.064 | ‒ 235 | |
AWW (Caribisch Nederland) | 1.172 | 1.209 | 1.600 | 2.078 | 2.829 | 3.064 | ‒ 235 | |
Ontvangsten | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Realisatie | Vastgestelde begroting | Verschil | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
2020 | 2021 | 2022 | 2023 | 2024 | 2024 | 2024 | ||
Art. | Verplichtingen | 338.139 | 316.766 | 308.776 | 336.500 | 358.152 | 347.383 | 10.769 |
Uitgaven | 338.139 | 316.766 | 308.776 | 336.500 | 358.152 | 347.383 | 10.769 | |
9.0 | Nabestaanden | 338.139 | 316.766 | 308.776 | 336.500 | 358.152 | 347.383 | 10.769 |
Inkomensoverdrachten | 338.139 | 316.766 | 308.776 | 336.500 | 358.152 | 347.383 | 10.769 | |
ANW | 332.268 | 311.233 | 303.394 | 330.900 | 352.229 | 317.603 | 34.626 | |
Tegemoetkoming ANW | 5.871 | 5.533 | 5.382 | 5.600 | 5.923 | 5.372 | 551 | |
ANW nominaal | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 23.877 | ‒ 23.877 | |
Tegemoetkoming ANW nominaal | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 531 | ‒ 531 | |
Ontvangsten | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Inkomensoverdrachten
Algemene weduwen- en wezenverzekering (AWW) (Caribisch Nederland)
Inwoners van Caribisch Nederland die geconfronteerd zijn met het overlijden van hun partner of ouder(s), hebben op grond van de AWW recht op een uitkering. De hoogte van de uitkering is leeftijdgerelateerd.
Budgettaire ontwikkelingen
De gerealiseerde uitkeringslasten voor de AWW in 2024 waren € 0,2 miljoen lager dan verwacht bij de vastgestelde begroting. Dit komt doordat er minder uitkeringen verstrekt werden.
Beleidsrelevante kerncijfers
Realisatie 2020 | Realisatie 2021 | Realisatie 2022 | Realisatie 2023 | Realisatie 2024 | Begroting 2024 | Verschil 2024 | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Volume AWW (x 1.000 personen, ultimo) | 0,3 | 0,3 | 0,4 | 0,3 | 0,3 | 0,4 | ‒ 0,1 | |
Bron: RCN-unit SZW.
Algemene nabestaandenwet (Anw)
De Anw is een volksverzekering en regelt, onder voorwaarden, bij overlijden een uitkering voor de partner of een wezenuitkering voor kinderen die beide ouders hebben verloren. Daarnaast ontvangt iedere Anw-gerechtigde maandelijks de Anw-tegemoetkoming. De Anw wordt door de SVB uitgevoerd.
Budgettaire ontwikkelingen
De uitkeringslasten voor de Anw en de Anw-tegemoetkoming zijn € 35,2 miljoen hoger uitgevallen dan geraamd. Een belangrijke post hierbij is de indexatie van de uitkeringsbedragen (€ 24,4 miljoen). Er resteert een verschil van € 10,8 miljoen. Dit verschil wordt verklaard door afschrijving van oninbare vorderingen uit voorgaande jaren.
Beleidsrelevante kerncijfers
Het aantal Anw-gerechtigden neemt van jaar op jaar af, met name omdat het aantal gerechtigden met een uitkering op grond van overgangsrecht sinds de invoering van de Anw in 1996 gestaag afneemt. Het aantal Anw-gerechtigden dat op basis van de zorg voor een minderjarig kind een Anw-uitkering ontvangt is in 2024 hoger uitgevallen dan bij de begroting 2024 verwacht. Het aantal Anw-gerechtigden dat op grond van arbeidsongeschiktheid een Anw-uitkering ontvangt was in 2024 daarentegen lager dan eerder verwacht.
Realisatie 2020 | Realisatie 2021 | Realisatie 2022 | Realisatie 2023 | Realisatie 2024 | Begroting 2024 | Verschil 2024 | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Volume Anw nabestaande partners (x 1.000 personen, ultimo) | 26 | 23 | 24 | 23 | 22 | 22 | 0 | |
Volume nabestaandenuitkering (x 1.000 personen, ultimo), ingang recht voor 1 juli 1996 | 5,1 | 4 | 3,7 | 3,1 | 2,6 | 2,5 | 0 | |
Volume nabestaandenuitkering (x 1.000 personen, ultimo), ingang recht na 1 juli 1996 | 19 | 18 | 19 | 19 | 19 | 19 | 0 | |
waarvan met kind | 7,8 | 7,4 | 7,7 | 7,6 | 7,4 | 7,0 | 0,4 | |
waarvan op grond van arbeidsongeschiktheid | 12 | 11 | 11 | 11 | 11 | 12 | ‒ 1 | |
Volume wezenuitkering (x 1.000 personen, ultimo) | 1,1 | 1,0 | 1,0 | 1,0 | 1,0 | 1,0 | 0,0 | |
Bron: SVB, administratie.
Handhaving
De onderstaande tabel geeft de resultaten weer in 2024 met betrekking tot preventie, opsporing, sanctionering en afdoening. Uit de tabel blijkt dat de gepercipieerde detectiekans is toegenomen ten opzichte van 2023. De kennis van plichten in de Anw is hoog. De kerncijfers over opsporing en sanctionering vertonen een stabiel beeld. Het totaal benadelingsbedrag is gestegen naar het niveau van voor de coronamaatregelen. Verder toont de tabel dat er beperkt boetebeslag in de Anw voorkomt. De terugbetalingen in 2024 op vorderingen die zijn ontstaan in 2024 zijn zeer beperkt. Door het kleine aantal vorderingen toont de terugvordering door de jaren heen een wisselend beeld. Uitschieters kunnen het gemiddelde sterk beïnvloeden. Bij de Anw gaat het om een relatief klein aantal vorderingen, maar de gemiddelde vordering is hoog.
Realisatie 2020 | Realisatie 2021 | Realisatie 2022 | Realisatie 2023 | Realisatie 2024 | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Preventie | Gepercipieerde detectiekans (%) | ‒1 | 582 | 732 | 562 | 642 | ||||
Kennis van de verplichtingen (%) | ‒1 | 872 | 932 | 932 | 942 | |||||
Opsporing3 | Aantal onderzoekswaardige signalen (x 1.000) | 0,2 | 0,3 | 0,2 | 0,2 | 0,2 | ||||
Aantal geconstateerde overtredingen met financiële benadeling (x 1.000)4 | <0,1 | <0,1 | <0,1 | <0,1 | <0,1 | |||||
Totaal benadelingsbedrag (x € 1 mln) | 0,3 | 0,3 | 0,5 | 0,3 | 0,9 | |||||
Sanctionering3 | Aantal waarschuwingen (x 1.000) | <0,1 | <0,1 | <0,1 | <0,1 | <0,1 | ||||
Aantal boetes (x 1.000) | <0,1 | <0,1 | <0,1 | <0,1 | <0,1 | |||||
Totaal boetebedrag (x € 1 mln) | 0,1 | <0,1 | <0,1 | 0,1 | 0,1 | |||||
Ontstaansjaar vordering | ||||||||||
2020 | 2021 | 2022 | 2023 | 2024 | ||||||
Terugvordering3 | Incassoratio vorderingen (boete + benadelingsbedrag) ultimo 2024 (%) | 10 | 38 | 30 | 3 | 1 | ||||