Een veiliger samenleving door een doelmatige en effectieve rechtshandhaving en criminaliteitsbestrijding, en door versterking van de bestuurlijke aanpak van criminaliteit door de decentrale overheden.

Veiligheid en lokaal bestuur

Op het gebied van veiligheid en lokaal bestuur heeft de Minister van Veiligheid en Justitie een stimulerende rol. Hij is belast met het ontwikkelen van visie, beleid en samenwerkingsvormen op het terrein van de bestuurlijke aanpak van onveiligheid en criminaliteit. Inspanningen zijn er op gericht het lokaal bestuur zo effectief en efficiënt als mogelijk in staat te stellen de lokale veiligheid te vergroten, onder andere door het bewaken van de bestuurlijke integriteit (Bibob) en de inzet van de Regionale Informatie- en Expertise Centra (RIEC’s). Daarnaast wordt er gewerkt aan de aanpak van de meest voorkomende vormen van overlast, zoals overlast gerelateerd aan jeugdgroepen, alcohol, uitgaan, voetbal en evenementen. Dit wordt ingevuld samen met het lokale bestuur, onder andere via structureel overleg met de G4, de G32 en de VNG.

Opsporing en vervolging

De Minister van Veiligheid en Justitie heeft een regisserende rol. Hij is beleidsverantwoordelijk voor het landelijke opsporings- en vervolgingsbeleid en financiert daartoe onder andere het OM en het NFI.

Woninginbraken

De aanpak van woninginbraken wordt sterk geïntensiveerd (Kamerstukken TK, 29 628, nr. 285). Het doel is om het aantal woninginbraken in 2014 terug te brengen tot 83.000 en verder te laten dalen tot 65.000 in 2017. Bijvoorbeeld door, indien nodig, met meer eenheden te reageren op prioriteit 1 meldingen (zoals woninginbraken en overvallen) en het inzetten van warmtebeeldcamara’s voor het snel opsporen van daders van strafbare feiten in het donker. Verder zal er extra inzet op preventie plaatsvinden. In de driehoek maken bestuur, OM en politie afspraken over wat lokaal de beste aanpak is.

Prostitutie

Nieuwe regels in de seksbranche worden in 2014 van kracht, mede om de prostitutie gerelateerde mensenhandel harder te kunnen aanpakken. Er komt een landelijk uniform vergunningenstelsel voor seksbedrijven (inclusief een register van ingetrokken en geweigerde vergunningen en een register van escortvergunningen) en een register voor prostituees. De registers worden in overleg met de daartoe aangewezen gemeenten vormgegeven en streng beveiligd.

Aanscherping wet Bibob

In 2014 krijgt de lokale implementatie van de per 1 juli 2013 gewijzigde wet Bibob zijn beslag krijgen. Deze implementatie wordt gemonitord door de Inspectie Veiligheid en Justitie en vraagt begeleiding en ondersteuning van het ministerie. Eind 2013 vindt op verzoek van de Eerste Kamer een onderzoek plaats naar een ruimer verstrekkingenregime voor bestuursorganen en naar de stromanconstructie. Een kabinetsreactie hierop wordt in 2014 uitgewerkt.

Financieel-economische criminaliteit

33.1 Apparaatsuitgaven Openbaar Ministerie

Openbaar Ministerie (OM)

Het Openbaar Ministerie bepaalt als enige instantie in Nederland wie voor de strafrechter moet verschijnen en voor welk strafbaar feit. Het OM maakt deel uit van de rechterlijke macht, maar de leden van het OM zijn, anders dan de rechters, niet met rechtspraak belast. In tegenstelling tot de rechters worden de leden van het OM niet voor het leven benoemd. In de Wet op de rechterlijke organisatie wordt de taak van het OM als volgt omschreven: «Het OM is belast met de strafrechtelijke handhaving van de rechtsorde en met andere bij wet vastgestelde taken.» In de praktijk van het strafrecht is de hoofdtaak van het OM te verdelen in de opsporing van strafbare feiten, de vervolging van strafbare feiten en de verantwoordelijkheid voor de uitvoering van strafvonnissen.

De in de tabel opgenomen aantallen zijn gebaseerd op de beschikbare capaciteit van het Openbaar Ministerie voor de behandeling van zaken.

33.2 Bestuur, Informatie en Technologie

Bijdrage medeoverheden

Regionale Informatie en Expertise Centra / Landelijk Informatie en Expertise Centrum (RIEC's/LIEC)

De aanpak van georganiseerde misdaad vraagt om een georganiseerde overheid. Daarom zijn er 10 Regionale Informatie- en Expertise Centra (RIEC's) en een Landelijk Informatie- en Expertise Centrum (LIEC). De RIEC’s zijn expertisecentra op het gebied van de (bestuurlijke) aanpak van georganiseerde criminaliteit. Zij ontwikkelen en ondersteunen regionaal bestuurlijke interventies en combineren die eventueel met de fiscale en strafrechtelijke aanpak. Doelstelling is een structurele gezamenlijke aanpak van de georganiseerde misdaad. Binnen de RIEC’s is sprake van samenwerking tussen openbaar bestuur, politie, Openbaar Ministerie Belastingdienst en andere partners. Het LIEC is een shared service center voor de RIEC’s en heeft tot doel het zoveel mogelijk stroomlijnen van de werkwijzen van de RIEC’s en het ondersteunen van bij de onderlinge afstemming.

Subsidies

Het Centrum voor Criminaliteitspreventie en Veiligheid (CCV)

Het CCV ontvangt een subsidie om kennis en instrumenten te ontwikkelen op het terrein van criminaliteitspreventie en veiligheid om de maatschappelijke veiligheid te vergroten. Het CCV stimuleert samenwerking tussen publieke en private organisaties om criminaliteit integraal terug te dringen. Het CCV richt zich op lokale, regionale en nationale overheden, instellingen en brancheorganisaties (bijvoorbeeld gemeenten, VenJ, BZK, VNO-NCW, VNG). Via onder andere bijeenkomsten, publicaties, instrumenten en de website ondersteunt het CCV professionals op het gebied van criminaliteitspreventie en veiligheid. Ook speelt het CCV een rol als neutrale «kennismakelaar» in het veiligheidsdomein die probeert vraag en aanbod te verbinden en betrokkenen aan elkaar te koppelen.

Keurmerk Veilig Ondernemen

Samenwerking van verschillende partners (onder andere gemeenten, ondernemers, politie, brandweer) staat centraal voor het tot stand brengen van een veiliger leef- en werkomgeving. De partners nemen samen structurele beveiligingsmaatregelen ter preventie van inbraak, overvallen en brand. Bedrijventerreinen en winkelgebieden waar die maatregelen zijn genomen komen voor KVO- certificatie in aanmerking.

33.3 Opsporing en vervolging

Bijdragen aan agentschappen

Nederlands Forensisch Instituut (NFI)

Het NFI levert, in opdracht van klanten, forensische diensten met behulp van state-of-the-art technologie en wetenschap. Het NFI verleent diensten binnen de strafrechtsketen, zoals aan het OM en de politie. Ook kan een advocaat in een strafzaak de officier of de rechter-commissaris verzoeken om het NFI een onderzoek te laten uitvoeren. Het NFI levert daarnaast diensten aan andere personen of instanties, zoals het Joegoslavië Tribunaal, de Immigratie- en Naturalisatiedienst, buitenlandse politie of justitie of aan bijzondere opsporingsdiensten. Meer informatie over NFI is te vinden in de agentschapsparagraaf van het NFI.

Dienst Roerende Zaken

De Dienst Roerende Zaken (DRZ) is een agentschap van het Ministerie van Financiën en is de rijksbrede specialist op het gebied van de afstoting van roerende zaken. DRZ vernietigt, bewaart of verkoopt goederen die door justitie of door andere officiële opsporingsinstanties in beslag zijn genomen.

Bijdragen ZBO’s en RWT’s

College gerechtelijk deskundigen (Cgd)

Het Cgd heeft een wettelijke basis en is onafhankelijk. Het college beheert een register en toetst daartoe de aanvraag van deskundigen die voor registratie in aanmerking willen komen. Het register heeft tot doel de kwaliteit van de inbreng van deskundigen in strafzaken te waarborgen.

Nationale politie

Voor verkeershandhaving, een van de programma’s van het Openbaar Ministerie, draagt het OM bij aan de nationale politie voor de verkeershandhavingsteams.

Bijdragen medeoverheden

Pv-vergoedingen Bestuurlijke strafbeschikking

Bij de inwerkingtreding van de bestuurlijke strafbeschikking overlast in 2009 is tussen het Ministerie van Veiligheid en Justitie en de VNG afgesproken dat gemeenten een vergoeding krijgen voor de kosten die zij maken voor het uitschrijven van processen-verbaal (pv’s) in het kader van de bestuurlijke strafbeschikking overlast. Hiervoor is maximaal € 14 mln. beschikbaar. De vergoeding is niet kostendekkend voor gemeenten, maar is bedoeld als een tegemoetkoming in de door hen gemaakte kosten voor de handhaving van overlastfeiten door gemeentelijke Buitengewone Opsporingsambtenaren (BOA’s). Momenteel wordt de tijdelijke regeling herzien.

Staatkundige hervorming Nederlandse Antillen (shna)

Het Programmabureau Staatkundige Hervormingen Nederlandse Antillen (shna) heeft tot taak om op het terrein van justitie de ontmanteling van de Nederlandse Antillen en de opbouw van de nieuwe landen Curaçao en Sint Maarten en de overgang van de eilanden Bonaire, Sint Eustatius en Saba (BES-eilanden) naar Nederland zo soepel mogelijk te laten verlopen. Voor de BES-eilanden gaat het dan over tijdige borging van het beleid, wet- en regelgeving, uitvoering en toezicht op het justitieel beleidsterrein zodanig dat de staatkundige veranderingen bijdragen aan verbeteringen voor de bevolking door betere (georganiseerde) voorzieningen en een daadkrachtig bestuur. Bovendien coördineert het Programmabureau tijdige aanpassingen van het Statuut en de rijkswet en -regelgeving en maatregelen op het VenJ-beleidsterrein die voor alle onderdelen van het Koninkrijk van toepassing zijn.

Financial Intelligence Unit Nederland

De FIU voorziet voor de komende jaren enkele veranderingen die van invloed kunnen zijn op het aantal verzoeken via de LOvJ en het aantal eigen onderzoeken. FIU en de nationale politie zullen afspraken maken over het indienen van LOvJ-verzoeken op alle onderzoeken die betrekking hebben op high impact crime en ondermijnende criminaliteit. Ten aanzien van de eigen onderzoeken zal FIU-NL zich meer richten op de kwaliteit. Door meer complexe analyses en onderzoeken van data zal beter bruikbare informatie en inlichtingen ter beschikking worden gesteld aan de opsporing. Daarnaast onderzoekt de FIU, indien daarvoor voldoende veiligheidswaarborgen aanwezig zijn, de mogelijkheid om meer te kunnen matchen met externe gegevensbestanden.

Opdrachten

Schadeloosstellingen

Naast de schadeloosstellingen voor onrechtmatige detentie zijn ook schadeloosstellingen mogelijk buiten de strafrechtelijke keten, zoals vergoedingen vanwege onrechtmatige vreemdelingenbewaring en in het geval van Bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen (BOPZ). Daarnaast kunnen ook vergoedingen worden verstrekt voor bijvoorbeeld kosten voor juridische bijstand.

Keten Informatie Management (KIM)

Doel hiervan is de innovatie van informatiegestuurde opsporing, vervolging en executie te realiseren. Er zijn verschillende programma’s:

• – Digitalisering Strafrechtketen: het ontwikkelen en in beheer (laten) nemen van centrale of ketenbrede informatievoorzieningen waarmee een functionaris in de strafrechtsketen kan worden voorzien van een adequate informatiepositie over de persoon en/of zaak waar deze functionaris een taak voor uitvoert.

• – Digitaal Proces Dossier: waarmee de stukken die voor de ter terechtzitting door de rechter te nemen beslissingen redelijkerwijs van belang kunnen zijn in digitale vorm beschikbaar zijn in de strafrechtsketen;

• – Identiteit (integer persoonsbeeld): het optimaliseren van identificatie en verificatie van verdachten waaronder het faciliteren van het Vreemdeling in de Strafrechtketen (VRIS) protocol;

• – Het E-justice programma gericht op verbetering van de digitale toegankelijkheid van het rechtsbestel;

• – Het actualiseren van de balans tussen veiligheid en privacy door toepassing van de «privacy by design» principes in de registers en indexen betrekking hebbend op persoonsgegevens van justitiabelen.

Onrechtmatige Detentie

Ten laste van dit budget worden de vergoedingen aan ex justitiabelen verantwoord, waarvan is vastgesteld dat recht is ontstaan op een vergoeding. In het algemeen worden deze vergoedingen vastgesteld door de rechter. Van een vergoeding kan bijvoorbeeld sprake zijn, wanneer een verdachte wordt vrijgesproken van een ten laste gelegd feit en in de periode voor de vrijspraak in voorlopige hechtenis heeft gezeten.

Programma Herontwerp Keten Strafrechtelijke Handhaving (HKS)

OM, ZM en Reclassering Nederland zijn met ingang van juni 2011 in drie pilotregio’s (Haarlem- Alkmaar, Arnhem-Zutphen en Maastricht-Roermond) gestart met verbeterprojecten om te komen tot een snellere en betere afhandeling van (in eerste instantie) standaard strafzaken. Er wordt niet enkel een verkorting van doorlooptijden beoogd, maar ook een kwalitatief betere afdoening van strafzaken, betere samenwerking tussen de ketenpartners en daarmee betere prestaties van de strafrechtketen als geheel.

Gerechtskosten OM

Ten laste van dit budget worden de uitgaven gebracht die betrekking hebben op deskundigen en tolken en vertalers, die een bijdrage leveren aan het strafproces en worden bekostigd in overeenstemming met het Besluit tarieven in strafzaken.

Innovatieagenda

Op 31 oktober 2011 heeft de Minister van Veiligheid en Justitie de Innovatieagenda rechtsbestel naar de Tweede Kamer gestuurd (Kamerstukken TK, 33 071, nr. 5). Deze innovatieagenda heeft tot doel geschiloplossing te verbeteren (eenvoudiger, sneller en/of effectiever). De Innovatieagenda bestaat uit drie onderdelen: verbetering van gerechtelijke procedures, verbetering van buitengerechtelijke procedures en verbeteringen in het rechtsbestel. Bij verbeteringen van gerechtelijke procedures gaat het bijvoorbeeld om het verbeteren van de digitale toegankelijkheid en procesinnovatie bij de Rechtspraak. Dit deel van de Innovatieagenda is belegd in het programma Kwaliteit en Innovatie rechtspraak. Verbetering van buitengerechtelijke geschiloplossing heeft betrekking op het bevorderen van mediation, het moderniseren van arbitrage en het versterken van de geschillencommissies. Verbeteringen in het rechtsbestel beogen het stelsel effectiever te maken, bijvoorbeeld door het versterken van de filterende functie van het Juridisch Loket en het vaker toepassen van videoconferentie door rechtbanken.

Verkeershandhaving

Het OM voert het programma verkeershandhaving uit. Uit dit budget worden de uitgaven voor dit programma gedaan, niet zijnde bijdragen aan ZBO of agentschap, bijvoorbeeld trajectcontrolesystemen.

Afpakken

In 2011 is een intensivering aan het OM toegekend voor het afpakken van crimineel vermogen. Uit dit budget worden de uitgaven buiten het OM zelf bekostigd.

Kwaliteit en Innovatie

De Minister van Veiligheid en Justitie is eind 2012 het programma Kwaliteit en Innovatie rechtspraak (KEI) gestart. Het doel van dit programma is om bij te dragen aan toegankelijke, eenvoudige, snelle, doelmatige en betaalbare civiel- en bestuursrechtelijke procedures. De twee kernelementen waarmee de minister dit samen met de Rechtspraak wil bereiken is door procesinnovatie en digitalisering van rechtspraak. Het civiele procesrecht wordt eenvormiger en overzichtelijker en waar wenselijk komt meer harmonisatie tussen het civiele- en bestuursprocesrecht. Verder worden bestaande belemmeringen voor digitaal procederen in beide rechtsgebieden weggenomen en waar wenselijk stimuleert de wetgever het digitaal procederen. De minister werkt hiertoe de benodigde wetsvoorstellen uit. De Rechtspraak richt zich concreet op procesinnovatie door het aanpassen van procesreglementen en werkprocessen en door de digitalisering van de rechtspraak.